تشی را نباید با جوجهتیغی که از خانوادهٔ دیگری است اشتباه گرفت. این جانور از زیرراستهٔ تشیشکلان (Hystricomorpha)، خانوادهٔ تشیهای برجدید (Erethizontidae) است.
تشی بزرگترین جونده ایران است. خارهای بلند روی بدنش او را از سایر پستانداران متمایز میکند. خارهای ناحیه گردن و شانه نازک و بلند است، موقعی که آنها را سیخ میکند به شکل بادبزن در میآیند و حیوان بزرگتر به نظر میرسد. خارهای قسمت پشت کوتاهتر و کمی کلفتتر با نوارهای سیاه و زرد، و خارهای ناحیه دم کوتاه و سفیدند.
اندازهها:
طول سر و تنه 70 تا 90 سانتیمتر، دم 8 تا 10 سانتیمتر، طول خار 18 تا 35 سانتیمتر، وزن 11 تا 25 کیلوگرم.
زیستگاه:
در بیشتر زیستگاهها اعم از جنگلی، کوهستانی، استپی و بیابانی زندگی میکند. گاهی نیز در پیرامون باغها و زمینهای کشاورزی ساکن میشود.
پراکندگی:
قاره آسیا. در بیشتر مناطق ایران به استثنای آذربایجان غربی
عادات:
شبگرد است. به صورت انفرادی زندگی میکند ولی گاهی یک گروه فامیلی کوچک در یک لانه ساکن میشوند. بر خلاف آنچه که شایع است تشی نمیتواند خارهای خود را پرت کند. در موقع احساس خطر برای بزرگ جلوه دادن خود خارها را سیخ میکند و خود را از پشت و یا بغل به حیوان مهاجم میکوبد.
غذا:
از تمام قسمتهای گیاهان تغذیه میکند. برای خوردن پیاز و ریشه گیاهان زمین را حفر میکند.
تولید مثل:
در سال یک بار تولید مثل میکند. دوره آبستنی حدود 112 روز است و 1 تا 4 بچه میزاید. طول عمر تشی حدود 15 سال است، یک تا چهار بچه میزاید، بچهها در موقع تولد دارای مو و چشمهای باز هستند. تا دو ماهگی وابسته به مادرند و در یک سالگی بالغ میشوند. طول عمر تشی حدود 15 سال است.
نامشناسی:
در فرهنگهای فارسی این نامها نیز برای تشی بهکار رفتهاست: اتشی، بیهن، پـهمزک، جکاشه، چکاسه، خارانداز، رکاسه، رکاشه، ریکاسه، ریگاشه، زکاسه، زکاشه، سکاسته، سکاسه، سکاشه، سکاشته، کاسج، کاسجوک، کوله.
واژههای کاس و کاش که در زبانهای ایرانی به معنای خوک است در ترکیب بخشی از نامهای بالا دیده میشود. نام این جانور در انگلیسی Porcupine و تلفظهای مشابه در دیگر زبانهای اروپایی نیز به معنی «خوک تیغی» است.