تشخيص و درمان سرطان پروستات
http://img.tebyan.net/big/1389/09/10...5219623196.jpg
بهتر است بدانيد امروز علم پزشکي به درجه اي از پيشرفت رسيده است که ديگر لازم نيست علائم باليني پديدار شوند تا پزشک و بيمار به اين نوع سرطان مشکوک شوند؛ يعني راه هايي وجود دارند که اگر بيماران از 50 يا 55 سالگي، سالانه به طور منظم انجام دهند، مي توانند اين نوع سرطان را در مراحل بسيار ابتدايي شناسايي و درمان کنند که طبيعتا شانس موفقيت، بسيار بالا مي رود.
شناسايي افراد در معرض خطر
معاينه ي غده ي پروستات: اولين اقدام در بررسي اين غده است. اين معاينه که به آن Digital rectal examination مي‌گويند با وارد کردن انگشت پزشک داخل مقعد بيمار و لمس اين غده انجام مي گيرد. نکته ي مهم اينجا است که به رغم اين نکته برخي مردان از انجام اين معاينه ابا دارند، اما مهم ترين بخش معاينه و بررسي پروستات همين قضيه است که با هيچ روشي از جمله سونوگرافي و آزمايش خون قابل شناسايي نيست.
اندازه گيري PSA: تومورهاي سرطاني ترکيبي را در خون آزاد مي کنند که به آن آنتي ژن اختصاصي پروستات(PSA) مي گويند. پزشک مي تواند با اندازه گيري اين ترکيب در خون به راحتي سرطان را در مراحل اوليه تشخيص دهد. از اين رو به افراد بالاي 55 سال توصيه مي شود هر ساله اين آزمايش را انجام دهند. اگر مقدار اين ترکيب در خون بيشتر از 4 نانوگرم بر دسي ليتر باشد، نگران کننده است و بايد بررسي هاي بيشتري روي بيمار صورت گيرد.
انجام "سي تي اسکن" و "ام آر اي" از نواحي شکم و پروستات نيز از جمله روش هاي ديگر است که پزشک از اين طريق
http://img.tebyan.net/big/1389/09/69...8914719770.jpg
تغيير پروستات را مشاهده مي کند.
انجام بيوپسي از غده ي پروستات، کليدي ترين روش غربالگري است. اين روش زماني انجام مي شود که معاينه ي غده ي پروستات و يا آزمايش خون مورد مشکوکي را نشان داده باشد.
در اين روش با يک سوزن از پروستات نمونه برداري مي کنند و آن را زير ميکروسکوپ مي گذارند که مطمئن ترين روش تشخيصي در حال حاضر محسوب مي شود.
وقتي سرطان پيشرفت مي کند
از بحث درمان که خارج شويم مهم ترين نکته اي که مدام روي آن تاکيد کرديم، تشخيص زودرس سرطان بود. به اين معنا که وقتي صحبت متاستاز يا پيشرفت سرطان به بافت هاي مجاور مطرح مي شود، اينجا همان چيزي است که پزشکان از آن هراس دارند و به سختي مي توان به بيمار کمک کرد. بافت هايي از قبيل استخوان ها، ريه ها، مثانه ، بافت هاي شکمي و روده اي از جمله نقاطي هستند که به سرعت سرطان به آن نقاط متاستاز مي دهد و درمان را بسيار مشکل مي کند. اين بيماران معمولا خيلي عمر نمي کنند و بيماري در کوتاه ترين زمان ممکن، آن ها را از پا در مي آورد.
چشم اميد بيماران سرطاني به روش هاي نوين درماني
متاسفانه سرطان پروستات از جمله سرطان هايي است که به سرعت در بدن پخش مي شود اگر بيمار به علائم هشدار دهنده بي تفاوت باشد و سرطان در بدن شکل بگيرد، درمان او هر روز مشکل تر خواهد شد. چند روش درماني در حال حاضر رايج ترين روش هاي درماني هستند:
جراحي: عمل جراحي پروستاتکتومي هم اکنون به عنوان درمان طلايي بيماران مبتلا به سرطان پروستات محسوب مي شود. مهم ترين اصل در اين سرطان اين است که سرطان کاملا محدود به غده ي پروستات باشد و از غده بيرون نزده باشد. اين روش درماني در کساني کاربرد دارد که بيماري آن ها در مراحل اوليه تشخيص داده شود. به همين دليل است که اين قدر به علائم هشدار دهنده اهميت داده مي شود.
http://img.tebyan.net/big/1389/09/29...1507077240.jpg
کرايوتراپي: در اين روش پزشک از سرماي شديد براي درمان سرطان محدود به غده ي پروستات و از آن مهم تر سرطان هاي کوچک و موضعي استفاده مي کند. در اين روش ابتدا يک سوند مخصوص(probe) سونوگرافي وارد مقعد مي شود تا پزشک بتواند تصوير سرطان مورد نظر را روي صفحه ي دستگاه مشاهده کند. سپس پزشک با فرستادن يک سوند درون غده ي پروستات از طريق شکاف کوچکي بين مقعد و کيسه ي حاوي بيضه ها نيتروژن مايع را به غده ي پروستات هدايت مي کند. نيتروژن مايع در داخل بافت منجر به انجماد بافت و انهدام سلول هاي سرطاني بافت غده ي پروستات مي شود.
همان طور که گفته شد از اين روش در درمان سرطان هاي کوچک و موضعي استفاده مي کنند و از جمله مهم ترين عوارض اين روش درماني، آسيب ناشي از نيتروژن مايع به بافت هاي مجاوري چون مثانه و روده ها است.
شيمي درماني: طبيعتا شيمي درماني از جمله روش هاي درماني ثابت در بيشتر سرطان ها است و در اين ميان در درمان سرطان هاي پروستات نيز کاربرد دارد. در اين روش با استفاده از داروهاي شيمي درماني که عملا داروهايي سلول کش هستند، بافت هاي سرطاني را منهدم مي کنند و نکته ي مهم اين است که به تازگي اخيرا با پيشرفت هايي که در عرصه ي داروهاي شيمي درماني رخ داده، ديگر از خيلي از آن عوارض وخيم، خبري نيست و بيماران با کمترين عارضه که عموما هم برگشت پذير هستند، فرآيند درماني خود را طي مي کنند.
سرطان پروستات از جمله سرطان هايي است که به سرعت در بدن پخش مي شود، اگر بيمار به علائم هشدار دهنده بي تفاوت باشد و سرطان در بدن شکل بگيرد، درمان او هر روز مشکل تر خواهد شد
راديوتراپي: از آن جا که تومور ممکن است در برخي اوقات به دليل تشخيص ديررس، بافت هاي اطراف غده ي پروستات را در بر گرفته باشد، انجام جراحي و برداشتن غده ي پروستات ميسر و امکان پذير نيست. در چنين وضعيتي از روش هاي درماني گسترده تري مانند راديوتراپي استفاده مي شود.
در اين روش پزشک به دنبال 2 هدف است:
يکي اين که در ابتدا جلوي پيشرفت سرطان را بگيرد و سپس سلول هاي سرطان را از بين ببرد که معمولا اثرات درماني خوبي در اين روش ها ديده مي شود.
راديوتراپي خارجي: در اين روش بيمار در معرض تشعشع قرار مي گيرد. اشعه از چند زاويه ي مختلف از خارج بدن به تومور هدايت مي شود. اين روش کاملا بدون درد است ولي بيمار از عوارض جانبي مانند تحريک پذيري مقعد، اسهال و خستگي مفرط ناشي از تابش پرتو، شکايت مي کند. اثرات اشعه ممکن است واکنش هاي پوستي به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح و... داشته باشد.تهوع، استفراغ، بي اشتهايي و آسيب هاي عروقي و تنفسي مي توانند از ديگر عوارض جانبي راديوتراپي باشند. همچنين راديوتراپي ممکن است باعث سرکوب سيستم خون ساز بدن و کاهش گلبول هاي سفيد و ضعف سيستم ايمني بدن و در نهايت بروز عفونت شود.
راديوتراپي داخلي يا براکي تراپي(Brachy therapy):براکي تراپي براي رساندن مستقيم مقدار زيادي اشعه به ضايعه ي بدخيم است. در اين روش، در اتاق عمل با استفاده از سرنگ هاي نازک، مواد يونيزه در بدن بيمار کاشته مي شوند.
هورمون درماني: اگر خاطرتان باشد گفتيم عوامل هورموني همچون تستوسترون از جمله علل زمينه ساز بروز اين نوع سرطان به شمار مي رود. از اين رو در مبحث درماني نيز از داروهايي که ميزان تستوسترون را در خون پايين مي آورند براي درمان سلول هاي سرطاني و مهار پيشرفت بيماري استفاده مي کنند. البته اين نوع روش درماني به دليل عوارض جانبي ناخوشايند براي آقايان از جمله درد و رشد سينه ها مدت ها است که با استقبال کمتري هم از سوي پزشک و هم از سوي بيمار مواجه مي شود.
دکتر کيوان رضواني – جام جم
