تازه‌ترین خبرها از منظومه شمسی
شبیه‌سازی سطح خورشید، صاعقه در مریخ، سال‌تحویل در زحل و یافتن آب در قمر انسلادوس، مهم‌ترین خبرهای منظومه شمسی در چند هفته اخیر است.
پژوهشگران آلمانی در تلاشی جدید، لکه‌های خورشیدی را با استفاده از ابررایانه‌ها شبیه‌سازی کردند.
لکه‌های خورشیدی، عوارضی تیره‌تر از نواحی اطراف در سطح خورشید هستند که اگر با استفاده از ف_*ل_ن*__ر مناسب به خورشید بنگریم، می‌توان آنها را تشخیص داد. این نواحی دارای میدان مغناطیسی قدرتمندتری نسبت به دیگر نقاط اطراف خود هستند، اما دمای پایین‌تری دارند و همین، سبب می‌شود در مقایسه با سطح خورشید تیره‌تر به‌نظر برسند.
ظهور گسترده این لکه‌ها در دوره‌ای 11 ساله اتفاق می‌افتد که چرخه خورشیدی نام دارد و همراه با فوران‌های عظیم خورشیدی و پرتاب گسترده پلاسما و ذرات باردار از سطح تنها ستاره منظومه شمسی است. بزرگ‌ترین این لکه‌ها که با چشم نیز قابل دیدن است، چندین برابر زمین بزرگی دارند.لکه خورشیدی از دو بخش اصلی سایه و نیم‌سایه تشکیل می‌شود.
این، نخستین بار است که پژوهشگران توانسته‌اند تمام یک لکه خورشیدی را شبیه‌سازی کنند. برای این کار، 76هزار میلیارد محاسبه در هر ثانیه انجام شده و محدوده‌ای به وسعت 50هزار در 100هزار کیلومتر مربع و عمق 6هزار کیلومتر بررسی شده است. این شبیه‌سازی درحال حاضر، نهایت توان محاسباتی ابررایانه‌های فعلی است.
ماموریت غیرممکن 4
مریخ‌نورد اسپریت که نزدیک به دو ماه است در شن‌های نرم سیاره سرخ به‌دام افتاده، این روزها به موضوع اصلی بحث مهندسان در آزمایشگاه پیشرانش جت، جی.پی.ال تبدیل شده است. مهندسان و کارشناسان ناسا تصمیم دارند برنامه آزادسازی این مریخ‌نورد را در روز هشتم تیر / 29 ژوئن آغاز کنند.
مرحله اول این برنامه، شبیه‌سازی وضعیت اسپریت روی زمین است. بدین منظور، مهندسان جی.پی.ال سطح نرم سیاره سرخ را با استفاده از نمک سولفات (همان مواد سفیدرنگی که دندان‌پزشکان برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده می‌کنند) شبیه‌سازی می‌کنند و نمونه دوم اسپریت را که در آزمایشگاه نگهداری می‌شود، درون آن به دام می‌اندازند. این شبیه‌سازی که 3 هفته به طول خواهد انجامید، به مهندسان امکان می‌دهد روش‌های مختلف فرار اسپریت را از این تله شنی بررسی کنند.
اگر همه‌چیز با موفقیت انجام شود، کارشناسان ناسا امیدوارند که بتوانند تا اوایل مردادماه، اسپریت را از محدوده خاک‌های آتشفشانی نرم و لغزنده این ناحیه از مریخ خارج کنند.
رعدوبرق در مریخ
از سوی دیگر، پژوهشگران دانشگاه میشیگان موفق شده‌اند برای نخستین بار، شواهد مستقیمی از رعدوبرق را در سطح سیاره سرخ بدست آورند. آنان توانسته‌اند درطول طوفان بزرگی از غبار در سطح مریخ، مجموعه‌ای از تخلیه الکتریکی ناگهانی و عظیم را ثبت کنند.
پژوهشگران دانشگاه میشیگان برای اندازه‌گیری این پدیده، آشکارساز جدید و نوآورانه‌ای برای تشخیص پرتوهای ریزموج (مایکروویو) ساختند که با استفاده از آن، پرتوهای حرارتی و غیرحرارتی مریخ را تشخیص دهند. این آشکارساز که کورتوسیس نام دارد، در خرداد 1385 / 2006 الگوهایی غیرمعمول را ثبت کرد که پس از 3 سال تحلیل و بررسی دیگر منابع احتمالی، گروه به این نتیجه رسیده که عامل این امواج غیرعادی نمی‌تواند چیزی غیر از صاعقه یا رعدوبرق باشد.
بدین‌ترتیب، طوفان‌های غبارآلود مریخ همانند تندرها و طوفان‌های زمینی، دارای ذرات باردار و پدیده تخلیه الکتریکی است. این نتیجه‌گیری با اطلاعات ارسالی مریخ‌نشین‌های وایکینگ که 30 سال پیش بر سطح سیاره سرخ فرود آمدند، همخوانی دارد.
اقیانوس آب مایع در انسلادوس
انسلادوس، یکی از قمرهای اسرارآمیز منظومه سیاره‌ای زحل است که پیش از ورود کاسینی، به خاطر عوارض سطحی عجیبش توجه دانشمندان را به خود جلب کرده بود. اما تصاویری که کاسینی از این قمر به زمین فرستاد، فوران‌هایی از یخ را از سطح این قمر نه‌چندان بزرگ نشان داد. دانشمندان در آن زمان توضیح دادند که جنبش سنگ‌ها و صخره‌های درون این قمر بر اثر تغییرات نیروی گرانشی و جزرومدی زحل، حرارت شدیدی ایجاد می‌کند و این حرارت، ذرات یخ‌زده را به گازهای پرفشار تبدیل می‌کند و این ذرات پرفشار گاز از منافذ و ترک‌های سطح این قمر به بیرون فوران می‌کنند.
اما ابزارهای کاسینی به‌تازگی توانسته‌اند در بلورهای ریز یخ آخرین حلقه زحل، ذرات نمک سدیم را کشف کنند. آخرین حلقه زحل که از کم‌نورترین حلقه‌های این منظومه سیاره‌ای است، با قمر انسلادوس رابطه نزدیکی دارد و ذرات فوران‌یافته از سطح این قمر، از میدان گرانشی این قمر فرار می‌کنند و این حلقه را تشکیل می‌دهند.
کارشناسان حدس می‌زنند که این مواد نمکی، به‌وسیله لایه‌ای از آب مایع از سنگ‌ها شسته شده باشد و سپس به بیرون فوران کرده باشد، چرا که تنها توضیح برای وجود چنین مقادیر عظیمی از نمک، حل شدن آنها در آب مایع است. بنابراین، وجود این نمک‌ها می‌تواند نشانه‌ای از وجود اقیانوس آب مایع جایی زیر سطح انسلادوس باشد.
البته این اولین بار نیست که سیاره‌شناسان وجود اقیانوسی از آب مایع را در دیگر نقاط منظومه شمسی پیش‌بینی می‌کنند. عوارض سطحی اروپا، قمر سیاره مشتری نشان‌دهنده این است که زیر سطح یخ‌زده این قمر، اقیانوسی از آب مایع وجود دارد و حرکت لایه‌های یخ روی این آب مایع، عوارض سطحی اروپا را ایجاد کرده است.
هم‌چنین اطلاعات گردآوری‌شده از رادار فضاپیمای کاسینی و کاوشگر هویگنس که زمستان 1383 بر سطح تیتان، بزرگ‌ترین قمر زحل فرود آمد، نشان داد که احتمالا اقیانوسی از آب مایع در زیر سطح سرد تیتان وجود دارد.
وجود آب مایع، یکی از مهم‌ترین شرایط حیات است و به همین دلیل، سازمان‌های فضایی ایالات متحده (ناسا) و اتحادیه اروپا (اسا)، برنامه‌هایی را برای کاوش دقیق‌تر قمرهای سیاره مشتری و زحل در دستور کار قرار داده‌اند.
سال‌تحویل در زحل
از سوی دیگر، تمدید ماموریت فضاپیمای کاسینی سبب شده است این فرصت پیش بیاید تا دانشمندان بتوانند فرصت بی‌نظیری برای عکس‌برداری از این منظومه سیاره‌ای بیابند. تا دو ماه دیگر، زحل به نقطه اعتدال مدار خود خواهد رسید و پرتوهای خورشید موازی صفحه حلقه‌های این سیاره خواهند تابید. در زمین، هر شش ماه یک‌بار اعتدال اتفاق می‌افتد و در روزهای اول فروردین و اول مهر، خورشید بر استوا عمود می‌تابد. اما سیاره زحل هر 30 سال یک‌بار به دور خورشید می‌گردد و چنین فرصتی هر 15 سال یک‌بار فراهم می‌شود.
کاسینی می‌تواند در این حالت خاص نورپردازی به بررسی ارتفاع عوارض احتمالی موجود در حلقه‌ها بپردازد و احیانا کشفیات شگفت‌انگیز دیگری نیز انجام دهد. 2 هفته پیش، یکی از همین تصاویر شگفت‌انگیز ثبت شد و وجود عوارضی عمودی را درحلقه‌های این سیاره تایید کرد. این تصاویر هم‌چنین رابطه متقابل قمرها و حلقه‌ها را تایید می‌کرد.
در یکی از این تصاویر، قمر 8 کیلومتری دافنیس را می‌بینید که درون شکاف نسبتا پهن کپلر (به عرض 42 کیلومتر) در بخش خارجی حلقه A زحل به دور این سیاره می‌گردد و گرانش این قمر، سبب می‌شود حرکت ذرات حلقه موجود در لبه‌های داخلی این شکاف به‌شدت آشفته شود؛ بخصوص وقتی که این قمر به فاصله نزدیکی از دو لبه می‌رسد.
سیاره‌شناسان تخمین زده‌اند ارتفاع این عوارض عمودی به 1.5 کیلومتر بالغ می‌شود که 150 بار بیشتر از ضخامت 10 متری این حلقه‌ها در این بخش از سیستم سیاره‌ای زحل است.
منبع: خبرآنلاین
