پرسیاوشان؛ گیاهی برای درمان سرفه
پرسیاوشان؛ گیاهی برای درمان سرفه
Maidenhair fern
پرسیاوشان از نظر طبّ قدیم ایران، معتدل است. در طب گذشته از گیاه پرسیاوشان در درمان سرفه و علائم سرماخوردگی و ریزش منطقه‌ای مو استفاده می‌شد.
پرسیاوشان با نام علمی Adiantum capillus veneris گیاهی است علفی، سرخسی و پایا که در مناطق شمالی از جمله مازندران، گیلان و در تهران در مناطق شرق، غرب و جنوب غربی قابل مشاهده است.
این گیاه زیبا و چند ساله معمولاً در نقاط مرطوب، اماکن سایه دار و کم نور می‌روید. این گیاه در نواحی مدیترانه، اروپای مرکزی و جنوبی، آمریکا و ایران رشد می‌کند. برگ‌های آن شبیه برگ گشنیز بده و دارای دم‌برگ های بسیار نازک و دراز، شبیه مو می‌باشد.
پرسیاوشان دارای ریزومی خزنده است که ریشه‌هایی باریک از آن خارج می‌شود. برگ‌های این گیاه استفاده طبّی دارد.
نتایج حاصل از مطالعات گیاه شناسی قومی و یا بومی گیاه پرسیاوشان در منطقه نشان می‌دهد که این گیاه برای درمان سرماخوردگی، درمان تب و سرفه مفید است.
گیاه پرسیاوشان در گویش مازندرانی به نام‌های سیولنگه واش، گیلکی چاه سیالَک و سیالک، لری پَرِسیووَش و در گویش کردی با نام سیاوخشی قابل شناسایی است.
گیاه پرسیاوشان به فقر مواد آلی و عناصر کم مصرف، مقاومت خوبی را نشان می‌دهد و این گیاه از نظر نیازهای اکولوژیکی بسیار کم توقع است.
نتایج حاصل از مطالعات اتنوبوتانی گیاه پرسیاوشان در مازندران نشان می‌دهد که بیشترین استفاده از این گیاه برای درمان سرماخوردگی، درمان تب و سرفه و کم‌ترین مورد مصرف آن برای درمان سرخک در اطفال است.
ترکیبات شیمیایی
برگ پرسیاوشان دارای موسیلاژ، قند، اسید گالیک Gallic acid، تانن، اسانس و ماده‌ای تلخ به نام کاپیلارین Capillarine است.
گونه‌های داروئی
1) جوشانده:سه قاشق سوپ‌خوری برگ پرسیاوشان را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید به آرامی به مدت یک ساعت بجوشد. سپس آن را صاف کنید.
مقدار مصرف آن 3 تا 6 فنجان در روز است.
2) شربت سینه:مقدار 100 گرم پرسیاوشان خشک را با یک لیتر آب جوش و نیم کیلو شکر مخلوط کرده و به مدت شش ساعت بگذارید بماند سپس آن را با فشار از صافی بگذرانید و در داخل ظرفی بریزید تا کم کم ته نشین شود و بعد قسمت صاف شده‌ی روی آن را بردارید و با یک کیلو و نیم شکر و 80 گرم دیگر برگ پرسیاوشان مخلوط کرده و بجوشانید تا غلیظ شود.
مقدار مصرف این شربت دو قاشق غذاخوری تا چند بار در روز می‌باشد.
این شربت برای رفع سرفه و برونشیت استفاده می‌شود. ضمناً خلط و سینه را نرم کرده و باعث رفع اخلاط می‌شود.
3) دم کرده:مقدار 20 گرم برگ خشک پرسیاوشان را در یک لیتر آب بریزید و بگذارید به مدت یک ساعت بماند. سپس آن را صاف کنید.
خواص طبّی
پرسیاوشان از نظر طبّ قدیم ایران، معتدل است. در طب گذشته از گیاه پرسیاوشان در درمان سرفه و علائم سرماخوردگی و ریزش منطقه‌ای مو استفاده می‌شد.
1- درمان کننده‌ی بیماری‌های ریوی است.
2- اخلاط سینه را نرم کرده و دفع می‌کند.
3- اگر چند قطره از دم کرده‌ی آن را داخل بینی بچکانید، گریپ را از بین برده و بینی را باز می‌کند.
4- صفرا و بلغم را از معده و روده بیرون می‌کند.
5- کرم کش است.
6- ادرارآور است.
7- عادت ماهیانه را باز می‌کند.
8- برای رفع تنگی نفس بچه‌ها بسیار مفید است.
9- اسهال را بر طرف می‌کند.
10- تب بُر است.
11- در معالجه یرقان مؤثر است.
12- سنگ مثانه را دفع می‌کند.
13- برای تقویت مو و رشد موها، برگ تازه‌ی پرسیاوشان را به صورت پماد درآورده و روی سر بمالید یا این که از دم کرده‌ی آن استفاده کنید.
14- عرق آور است.
15- در درمان برونشیت مؤثر است.
16- در هنگام زکام و سرماخوردگی از بخور پرسیاوشان استفاده کنید.
17- اگر پماد و یا دم کرده آن را به سر بمالید شوره سر را بر طرف می‌کند.
18- طحال و کلیه را تقویت می‌کند.
مضرّات پرسیاوشان
پرسیاوشان گیاهی است کاملاً بی خطر و حتی در طول تاریخ برای کودکان به کار رفته است و هیچ گونه عوارضی ندارد.
