چهره و اثرهای برگزیده معماری جهان

ژان نوول، برنده پریتزکر ۲۰۰۸ برای خود معمار، این انتخاب کاملا غیرمنتظره بود. او در سال های ماضی بارها انتظار این جایزه را داشت ولی امسال مطمئن شد که کنارش نگذاشته اند. هیات داوران، نوول را به این خصوصیات ستود: تلا ش مستمر به عنوان معمار، کوشش برای تجربه های تازه، و نوآوری در تمام فرم هایش. برخلا ف کارهای اغلب <لیدرهای حرفه>، کارهای نوول از استیل و فرم واحد و تکراری تبعیت نمی کنند.
به گفته خود معمار، هر ساختمان برای خودش داستانی دارد و ادامه پژوهشی است جداگانه. اقلیم بر کارهای او نقش خودرا می زند، باد هم همینطور، و حتی رنگ ابنیه اطراف. طبیعی است که همه این عوامل محدودیت هایی بر کار معمار اعمال می کنند، ولی مگر معماری بدون چنین محدودیت هایی می تواند وجود داشته باشد؟ با اینهاست که اثر تبدیل به یک مجسمه می شود.
نوول آگاهانه از ساختمان های <عام> دوری می کند، ساختمان هایی که به قول خودش متاسفانه در بسیاری از آثار معاصر دیده می شود. او ساختمان را به روالی متفاوت می سازد، با <منطقی> متفاوت ورنگی متفاوت. تلا ش او این است که بنایی بسازد برای یک مکان کاملا مشخص و زمانی مشخص. از نظر او ساختمان موجودی است زنده، بدین خاطر بهتر که هیچ ساختمانی ساختمان دیگر را ناراحت و مریض نکند.
وقتی که او درسال ۱۹۸۱ برنده مسابقه معماری ساختمان <انستیتو جهان عرب> درپاریس شد، درهای شهرت به روی او بازشد. نمای نامتعارف آن با دیافراگم هایی که باز وبسته می شوند، شدت نوررا دراتاق های ساختمان تنظیم می کنند: ترکیبی از عناصر معماری عربی و فناوری نوین. امروزه دردفتر معماری او درپاریس ۱۴۰ نفر کار می کنند و شعبه های دفتر نیز در لندن، کپنهاگ، نیویورک، مادرید و بارسلون فعالند. همکاران او در۱۳ کشورجهان بر روی بیش از ۴۰ پروژه دارند کار می کنند. معمار امیدوار است دریافت این جایزه به کارهای جدید او یاری رساند که نوگراتر و تازه تر شوند.
در کارنامه ژان نوول، جوایز و نشان های زیادی هست، ازجمله: نشان افسری هنری فرانسه، شیر طلا یی دوسالا نه ونیز، مدال طلا ی انستیتومعماران بریتانیا RIBA ، جایزه بارومین، جایزه امپراتوری ژاپن و الی آخر. ژان نوول که در روز دوم ژوئن ۲۰۰۸ جایزه خودرا در سالن کنگره کتابخانه واشنگتن خواهد گرفت، پس از <کریستین پورتسام پارک>، دومین فرانسوی است که پریتزکری شده است.
● ۷ اثر اول معماری!
اینکه آثار معماری را با عملکرد آن و پاسخ دادنشان به نیاز های کارکردیشان بسنجند امری مسبوق به سابقه است. دیرینه است این نوع نگاه. اما ظاهرا، این روزها سنجیدن اثر معماری به یگانه بودنش و وی ژه بودنش دارد باب می شود. مجله Conde Nast Traveller خاص ترین و نامتعارف ترین ساختمان های جهان را انتخاب نموده است.
۱) مرکز نمایشگاهی <کومولوس> در ناردبورگ دانمارک:
در نگاه اول (حتی دوم)!! نمی شود فهمید چه عواملی معمار را به این فرم وحجم رهنمون شده است. هلا ل ماه؟ تکه ای پنیر؟ یا حتی ارگانیزمی ساده و معمولی! هرچندکه به گفته خود معمار، همین چندگویگی و چندوجهی اثر است که مد نظر و هدف اولیه او بوده است. پیکر نامتعارف ساختمان، که موزه علوم وفن آوری های جدید را درخود دارد، به پارک علمی تفریحی دانفوس نقش می زند.
۲) برج دبی:
این مجموعه غول آسا، که احتمالا به نیم کیلومتر ارتفاع خواهد رسید، قرار است امسال به بهره برداری برسد. این برج ۳۰ هزار آپارتمان و مغازه و سوپرمارکت و حتی دریاچه مصنوعی خواهد داشت. معمار ساختمان، آدریان اسمیت، معتقد است که اقلیم و فرهنگ عربی و فرم یادمانی مساجد قدیمی اورا به این فرم هدایت نموده است.
۳) ورزشگاه ویمبلی لندن:
این ورزشگاه برای انگلیسی ها مهم و عزیز است. نخست به این خاطر که تیم ملی فوتبال انگلستان در سال ۱۹۶۶ در همین ورزشگاه قهرمان شد، دوم به این خاطر که به اعتقاد هواداران پر شر و شور فوتبال، صرف گنجایش ۹۰ هزارنفری آن امتیاز و موجب فخر است. سوم آنکه آکوستیک ورزشگاه جوری طراحی و اجراشده است که طنین شور و هیجان تماشاچی ها را چند برابر می کند. و سرآخر اینکه این نورمن فاستر بزرگ بود که بازسازی آن را به عهده گرفت و آن را یرای بازی های ۲۰۱۲ آماده نمود.
۴) موزه نوین> نیویورک:
این موزه در منطقه منهتن، و درمیان انبوهی از خانه ها قرار دارد. در مکان قبلی اش هم که چند سال پیش از آنجا نقل مکان نمود، در میان توده ای از ساختمان های اداری و ویترین های فروشگاه ها قرار داشت. اینک این ساختمان خودرا ازفراز ساختمان های ۵ طبقه به رخ گردشگران و عابرین می کشد. اثر را معماران ژاپنی ساخته اند: کازوئوسجیما، ریو نیشیتسا.
۵) حیاط مرکزی انستیتو اسمیتسون واشنگتن:
برای این پروژه نیز دست نورمن فاستر را طلبیدند. این بار، در مقابل این معمار سوپر مدرنیست این وظیفه را قرار داده بودند که ساختمانی متعلق به قرن نوزده را بازسازی و مدرنیزه کند وارزش های معماری آن را حفظ کند، بی آنکه خصیصه های تاریخی بنا لطمه ببینند. و این کار محقق شد پوشش فلز وشیشه ای، به راحتی، با کلیت فضای انستیتو هماهنگ شده وبرای توریست هایی که برای دیدن گالری ملی پرتره ها وارد آنجا می شوند هیچ امر متناقضی وجود ندارد.
۶) دیوارسکوی <نوارسرخ> در پارک <تانگه> در ایالت شینهوانادو چین:
این پارک با این ابنیه اوریژینال (اگر بشود این حجم نواری فلزی را ابنیه نامید)، در ساحل رود تانگه قرار دارد و در موازات آن هم کشیده می شود. این اثر معماری نه تنها پارک را منقش می کند، توریست هارا جلب می کند و مکانی برای استراحت و تفریح است، بلکه تغییری نیز درسامانه چراغ و روشنایی است: چراغهای قرارگرفته در دل <نوار سرخ>، با تاریک شدن پارک روشن می شوند و نور می افشانند.
۷) کریستال> در موزه سلطنتی انتاریو تورنتو کانادا:
وقتی که سال گذشته بنا درمعرض دید و قضاوت کانادایی ها قرارگرفت، هم آدم های ساده وهم نخبگان هنری، هم این طرفی ها راضی بودند هم آن طرفی ها. عده ای آن را اثری در حد معمول و نه چندان سالم تلقی کردند و عده ای آن را اثری هنری و بالا ارزیابی کردند. همه اینها همانی است که از تورنتو محافظه کار انتظار می رود. فرم ویژه کریستال هم برای موفقیت تجاری موزه که در آن قرار دارد، وسیله مهمی است. غالبا اینجا توریست ها می آیند که آن را ازداخل ببینند، ولی هستند بسیاری که آن را از بیرون می بینند و لذت می برند. به خصوص نماهای شیشه ای آن را که پر است از عکس های چاپ شده کفش های مختلف.
http://www.aftabir.com/images/article/break.gif