چرا و چگونه یک معمار ایرانی کم می آورد؟

یکی از اصلی ترین و مهم ترین وظایف صفحه معماری، <زمینی کردن> اصول زیبایی شناختی معماری است. اساسا، ما در پی آنیم که ساده ترین مخاطب معمار هم بداند و بتواند استدلا ل کند که چه ساختمانی زیباست و کارکرددار و کدام یک نیست.
جماعت غیرمعمار که کارفرمایان ومشتری های معماران هستند، باید <سلیقه معماری> داشته باشند. نیایند از معمار بخواهند که در تهران برایشان خانه ای بسازد با سرستون های هخامنشی و آشپزخانه ایتالیایی و باغ ژاپنی و...! کارفرمایان معماری باید بدانند که معماری هم یک تخصص است و معمار موظف نیست سلیقه غیرمعمارانه مخاطب را تحمل و تبدیل به نقشه کند. معمار مکلف است نیازهای معقول کارکردی مخاطب را پاسخ بگوید.
بگذریم که در مواردی، شاید در بسیاری موارد، مشتری یا کارفرما حتی نمی داند و نمی تواند نیازهای خود را درست تعریف کند و معمار باید <نیازهای کارفرما را تعریف کند.> علی ایحال، ارتقای سطح سلیقه معماری در جامعه یکی از اصلی ترین وظایف رسانه های تخصصی است.
از شاخص ترین روش های این امر، اشاعه <نقد معماری> است که با تاسف فراوان، جایش در نشریات تخصصی ما بسیار خالی است. ما از اولین <صفحه معماری> دنبال این فرصت بودیم. ولی نشد که بپردازیم به این موضوع مهم. نوشته ای که از دکتر فرخ باور دست مان رسید، از طریق انجمن مفاخر معماری ایران، دوباره این نیاز مبرم را برجسته کرد. نوشته کوتاه دکتر باور را، بی هیچ دخل و تصرفی حتی در نقطه گذاری هایش، به عنوان فتح بابی در این موضوع با هم می خوانیم. فقط باید کمی صبور باشیم و دل مان را کوچک نشماریم. دل مان دریا باشد و ذهن مان پاک، تا <نقد معماری> راه بیفتد.
لطفا تشریف ببرید به کافی شاپ، فارسی اش چی می شه؟ قهوه خونه باغ فردوس. معماری خوب و دلبازی داره. خواهید دید. اما توش که می ری یک طوری دلت مضطرب می شه.
آروم نمی گیره. یک چیزی جا می افته. سقف مربع مستطیل روی چهار تا پایه گرد اجازه داده دور تا دور این فضا با شیشه و جدا از اسکلت آهنی بسته بشه. شیشه ها هم بدون قاب عمودی، با چسب آکواریوم به هم چسبونده شدن. بنابراین، دید از هر دو جهت بسیار کامل و شفاف. مثل بورس. مثل بانک. مثل دم و دستگاه. مثل اخلا ق آدم هاش. کف از روی زمین با چند پله بلند شده، فضای داخلی از سه طرف کاملا شیشه ای و از یک طرف پیشخوان که آن هم یک پله بالا تر می رود. پیشخوان از تخته های پهن افقی و جدا از هم. سقف هم از تخته های پهن و جدا از هم.
از ورودی به پیشخوان. رنگ تخته ها روشن به میانه، قهوه ای. تا اینجایش خوب است و می شه گفت اقتباس خوبی است که جای شکر دارد. اما از همین جا به بعد معمار کم می آورد. او کیست مهم نیست و دنبالش هم نباشیم. به خود مطلب توجه کنیم. شاید معمار دوست جون جونیمون بود و شرمنده شویم. شاید رقیبی باشه که از نقد کردنش کیف کنیم و چاشنی اش رو زیاد کنیم. اینجا رو حسابی کم میاره و نتیجه اینکه، فضا معلق می مونه. ازش کیف نمی کنی.
جذبت می کنه ولی دچار بلا تکلیفی می شی. بعد که به سطح منطق و استدلا ل معمارانه می رسه آزاردهنده می شه و حتی می تونی بگی اگه این کار رو نمی کرد و هر کار دیگه ای می کرد اما تمامش می کرد بهتر از این بود که تو رو وسط زمین و هوا ول کنه. اول اینکه رنگ کف بسیار دلگیر و بی هیچی است. با این معماری مثلا مدرن باید تا آخرش می رفت.
رنگ کف به جای قهوه ای رنگ ورو رفته ای که به نظر خاک گرفته و از چوب ها کمرنگ تر ولی توی همون خانواده هست، باید رنگی می شد قوی و از خانواده ای دیگر که تخته چوب ها رو برجسته می کرد. مثلا یک رنگ آبی میانه به لا جوردی. آن وقت این چهار ستونی که به رنگ سبز تیره ای که به خاکستری می زنه رو به رنگ گوجه فرنگی، عنابی درمی آورد.
شیشه ها قاب عمودی که نداره، لا زم بود که قاب افقی هم نداشته باشه. کف به شیشه می خورد و نه به یک عنصر سوم یا چهارم. چون بین کف و قاب شیشه یک نوار سنگ ریزه هم وجود داره. نه. چندان کمکی به خوشایند شدن فضا و ترکیب اجزا و عناصرش نمی کنه. کف باید مستقیم، با ریگ یا بدون ریگ، به شیشه می خورد و سقف چوبی هم بدون دیده شدن قاب پنجره مستقیم به شیشه می خورد. اگر هدف آوردن بیرون به درون هست باید اینطور و بدون واسطه انجام می گرفت.
اما دست آرشیتکت لرزید. نه رنگش را دید و تصور کرد و نه توانست کاملا بدون واسطه فضاها را درهم ترکیب کنه. فقط یک ریزه کاریه. اما به همین ریزه کاری ها است که آدم دل می ده و دل می گیره و زیبایی در همین ریزه کاری ها است. در همین تناسب ها است. راستی، سر شیب سقف، هم توی سینام هم توی پیکده مشکل داشتم. تمام شیب سقف های خانه های نو در شمال، شیبی سوله ای است و معماران از آن به شدت دفاع می کنن. خب. به شیب سقف موزه سینمای همین باغ فردوس نگاه کنید و شیبش را دربیاورید. نزدیک به ۳۶ تا ۴۰ درصد می شود، نه ۲۵ درصد. به شیب سدهای خاکی با مغز رسی هم نگاهی بیندازید. لطفا
http://www.aftabir.com/images/article/break.gif









فرخ باور