ترتیب رویش دندان‌های شیری
دندان‌های شیری و زمان رویش آنها مساله مهمی است که تاخیر در رویش آن والدین خصوصا مادران را نگران می‌کند. اولین شواهد از تکامل دندان در ابتدای هفته ششم جنینی دیده می‌شود. آهکی شدن دندان شیری از هفته سیزدهم و چهاردهم جنینی شروع می‌شود. در مورد دندان‌های آسیایی شیری اول فک بالا در هنگام تولد سه چهارم ارتفاع تاج آهکی شده و دومین آسیای شیری فک بالا در هنگام تولد یک چهارم تاج آهکی شده است.
در مورد دندان‌های آسیای شیری فک پایین میزان آهکی شدن بیشتر است به‌طور کلی رویش دندان‌های شیری در فک پایین زودتر از فک بالاست. البته زمان رویش دندان‌های شیری و دائم بسیار متغیر است ترتیب رویش دندان‌های شیری معمولا به شکل زیر است.
اولین دندان شیری که رویش می‌یابد ثنایای میانی پایین (۱۰ – ۶) ماهگی است پس از آن ثنایای میانی بالا (۱۲- ۸)ماهگی سپس ثنایای کناری بالا (۱۳ – ۹) ماهگی و ثنایای کناری پایین (۱۶ – ۱۰) ماهگی.
پس از دندان‌های قدامی اولین دندان آسیای شیری فک بالا و پایین حدود ۱۶ ماهگی و دندان‌های نیش شیری ۱۹ ماهگی و آسیای دوم شیری حدود دو سالگی رویش می‌یابند در این سن کودک ۲۰ دندان شیری دارد.
در کودکانی که دندان‌های آسیای شیری خود را قبل از سن چهار، پنج سالگی از دست می‌دهند رویش دندان‌های آسیای کوچک دائم به تاخیر می‌افتد ولی اگر پس از ۵ سالگی دندان آسیای شیری کشیده شود از تاخیر در رویش آسیای کوچک دائم کاسته می‌شود و در سن ۸ ، ۹ یا ۱۰ سالگی رویش پیدا می‌کنند.
دندان‌های آسیای اول دائم فک پایین در ۶ سالگی بیشتر وقت‌ها اولین دندان دائم هستند که رویش می‌یابند. دندان‌های ثنایای میانی دائم فک پایین و سپس بالا هم در این زمان (۷ – ۶ سالگی) رویش می‌یابند.
بهترین ترتیب رویش در دندان‌های دائم در فک بالا عبارت است از اولین آسیا، ثنایای میانی، ثنایای کناری، اولین آسیای کوچک، دومین آسیای کوچک، نیش و دومین آسیای کوچک و در فک پایین عبارت است از اولین آسیا، ثنایای میانی، ثنایای کناری، نیش، اولین آسیای کوچک، دومین آسیای کوچک و دومین آسیا رویش دندان‌های ثنایای فک پایین از سمت زبان (داخل) شایع است و در این حالت پشت دندان‌های شیری، دندان‌های دائم دیده می‌شوند در صورتی که دندان‌های شیری سر جای خود محکم باشند برای تصحیح این حالت دندان‌های شیری از دهان خارج می‌شوند و زبان توانایی آن را دارد که دندان‌های دائم را به جای طبیعی خود هدایت کند.
در موارد نادری ممکن است نوزاد هنگام تولد دارای ۲ عدد دندان در فک پایین باشد یا در ۳۰ روز اول زندگی در دهان ظاهر شوند که در ۸۵ درصد موارد دندان‌های شیری و ۱۵درصد موارد دندان‌های اضافی هستند.
این‌گونه دندان‌ها در مواردی که برای مادر (زمان شیردهی) و زبان کودک (به علت تیز بودن لبه آن) مزاحمت ایجاد می‌کند و یا در مواردی که لق بوده و خطر فرو افتادن به حلق نوزاد می‌باشد بهتر است کشیده شود.
در غیر این‌صورت نگهداری این دندان‌ها به دلیل تاثیر بر رشد و رویش بدون اشکال دندان‌های مجاور اهمیت دارد در مدت کوتاهی دندان نارس رویش یافته، در محل خود تثبیت می‌شود و دندان‌های دیگر در قوس رویش می یابند.
دکتر سعید معینی – دندانپزشک
