ترجمه كامل الزيارات

مقدمه مترجم
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
حمد و سپاس خالقى را كه بهترين و كامل‏ترين شرايع را براى ما قرار داد و اكمل و اشرف انبياء عظام را هادى ما نمود و اعظم و اعلم اوصياء را ولىّ و قائد ما گرداند.
بهترين تهنيت و خالص‏ترين تحيّت ما بر وجود مبارك خاتم الأنبياء حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و بر سيّد الاوصياء اعلى حضرت علوى صلوات اللّه و سلامه عليه و ابناء طيّبين و طاهرينش كه جملگى اختران تابناك آسمان ولايت و اعلام بارزه سبل هدايت مى‏باشند.
و لعنت ابدى و نفرين سرمدى بر اعداء و غاصبين حقوق اين خاندان آمين يا ربّ العالمين.
محضر سروران و خوانندگان محترم مى‏رساند كه بهترين و ارزشمندترين سرمايه‏هاى معنوى مسلمين بالاخص طائفه حقّه اماميّة اثنى عشريّة دعاء و توسّل به اذيال پرفيض وسائط بين خالق و مخلوق و انوار درخشان مظاهر كامله حضرت احديّت يعنى ذوات مقدّسه حضرات چهارده معصوم سلام اللّه عليهم اجمعين مى‏باشد.
لازم به تذكّر است كه عالى‏ترين نوع توسّل و تقرّب جستن به درگاه حقّ عزّ و جلّ ذكر مصائب و گريستن بر مظلوميّت‏هاى عزيزترين موجودات نزد خداوند تبارك و تعالى يعنى معصومين عليهم السّلام بالاخص حضرت سيّد الشهداء سلام اللّه عليه مى‏باشد و در اين نحو از توسّل وتقرّب فرقى نيست بين اقامه عزاء و شركت در مجالسى كه به همين منظور به پا مى‏شود يا به منظور زيارتشان به مشاهد مشرّفه كوچ كردن و رنج سفر به خود وارد نمودن چه آنكه همه اين توسّلات داراى اجر و فضيلت بوده و بر طبق روايات صحيحه‏اى كه از طرق معتبره به ما رسيده جملگى موجب نجات و فلاح انسان مى‏باشند.
در طول غيبت حجّت بالغه حق سلام اللّه عليه علماء ربّانى و دانشمندان صمدانى كتبى در اين زمينه به رشته تأليف و تصنيف درآورده‏اند كه اقدم و استوارترين آنها كتاب شريف «كامل الزّيارات» تأليف فقيه ماضى و محدّث نامى أبو القاسم جعفر بن محمّد بن جعفر بن موسى بن قولويه القمّى مى‏باشد كه به تصديق ارباب فن از بهترين مسفوراتى است كه در اين باره تأليف و تصنيف شده است و چون طبق معمول اين كتاب به زبان عربى است و فارسى زبانانى كه از علوم عربيه بى‏بهره هستند نمى‏توانند از آن استفاده كنند بر حسب پيشنهاد مكرّر بسيارى از دوستان و آشنايان و تشويق كثيرى از سروران و اعزّه و لطف و عنايتى كه به اين حقير دارند داعى تصميم گرفتم آن را به زبان فارسى سليس ترجمه كرده و از هر گونه شرح و توضيحى در ذيل آن امساك نموده تا موجب تطويل و تكبير كتاب نشده و بدين وسيله براى خوانندگان موجب ملال و سبب كلال نباشد، بحمد اللّه اين تصميم از مرحله طرح به مرتبه اجراء و از قوّه به فعل مبدّل گشت و اكنون تمام كتاب من البدو الى الختم به زبان فارسى برگردانده شده و آماده بهره‏بردارى گرديده است و از آنجايى كه قرعه سعادت بنام انتشارات پيام حق درآمده از اين رو كتاب حاضر توسّط اين انتشارات و با هزينه پر بركت آن تحت مديريّت آقايان حاج فخر الدّين جواهريان و فاضل محترم حاج محمّد جاسبى ايّدهما اللّه طبع و تكثير و منتشر مى‏شود خداوند منّان به تمام اهل خير و بانيان علم و فضيلت توفيق دهد كه مال و عمر عزيزشان را صرف آنچه ترويج دين و مذهب در آن است نمايند كه خير دنيا و آخرت در آن مى‏باشد.
قم: سيّد محمّد جواد ذهنى تهرانى

باب اوّل ثواب زيارت پيغمبر اكرم و امير الموءمنين و حسنين صلوات اللّه عليهم اجمعين
1- أَخْبَرَنَا أَبُو الْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَيْهِ الْقُمِّيُّ الْفَقِيهُ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ قَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ بَيْنَمَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع فِي حَجْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِذْ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ لَهُ يَا أَبَتِ مَا لِمَنْ زَارَكَ بَعْدَ مَوْتِكَ فَقَالَ يَا بُنَيَّ مَنْ أَتَانِي زَائِراً بَعْدَ مَوْتِي فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَتَى أَبَاكَ زَائِراً بَعْدَ مَوْتِهِ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَتَى أَخَاكَ زَائِراً
بَعْدَ مَوْتِهِ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَتَاكَ زَائِراً بَعْدَ مَوْتِكَ فَلَهُ الْجَنَّةُ
ابو القاسم جعفر بن محمّد بن قولويه قمى فقيه مى‏گويد:
پدرم رحمة الله عليه از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف اشعرى و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از محمّد بن خالد برقى و او از قاسم بن يحيى، و او از جدّش حسن بن راشد و او نيز از عبد اللّه بن سنان و او از حضرت ابى عبد الله امام صادق عليه السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهما السّلام در دامن پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بودند، سپس سر مبارك بالا نموده و عرضه داشت:
اى پدر ثواب كسى كه پس از رحلتتان شما را زيارت كند چيست؟
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
پسرم، كسى كه من را پس از رحلت زيارت كند مستحق بهشت بوده و در صورتى كه بعد از ارتحال پدرت او را زيارت نمايد به بهشت داخل مى‏گردد و اگر برادرت را پس از ممات زيارت نمايد بهشت حق او بوده و آن كس كه بعد از شهادتت تو را زيارت كند بهشت از آن او مى‏باشد.
2- عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ أَبِي شِهَابٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ الْحُسَيْنُ ص لِرَسُولِ اللَّهِ ص مَا جَزَاءُ مَنْ زَارَكَ- فَقَالَ يَا بُنَيَّ مَنْ زَارَنِي حَيّاً أَوْ مَيِّتاً أَوْ زَارَ أَبَاكَ أَوْ زَارَ أَخَاكَ أَوْ زَارَكَ كَانَ حَقّاً عَلَيَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ
از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمد بن عيسى، و او از على بن اسباط، و او از عثمان بن عيسى، و او از معلى بن ابى شهاب و او از حضرت ابى عبد الله عليه السّلام نقل نمود كه آن حضرت فرمودند: حضرت ابى عبد الله الحسين صلوات اللّه عليه به جناب رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عرض كردند:
پاداش كسى كه شما را زيارت كند چيست؟ پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
پسرم، كسى كه من را در حال حيات و بعد از آن زيارت كند يا به زيارت تو و برادرت آيد بر من لازم است كه در روز قيامت به زيارتش رفته تا او را از عذاب گناهانش برهانم.
3- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَا عَلِيُّ مَنْ زَارَنِي فِي حَيَاتِي أَوْ بَعْدَ مَوْتِي أَوْ زَارَكَ فِي حَيَاتِكَ أَوْ بَعْدَ مَوْتِكَ أَوْ زَارَ ابْنَيْكَ فِي حَيَاتِهِمَا أَوْ بَعْدَ مَوْتِهِمَا ضَمِنْتُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَنْ أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا وَ شَدَائِدِهَا حَتَّى أُصَيِّرَهُ مَعِي فِي دَرَجَتِي
پدرم عليه الرحمه و محمّد بن يعقوب از احمد بن ادريس نقل نمودند و او از شخصى كه يادش نموده و وى از محمّد بن سنان و او از محمّد بن على به طور مرفوعه نقل نموده كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: يا على، كسى كه من را در حال حيات يا پس از آن زيارت كند يا به زيارت تو و دو فرزندت در حال حيات و پس از آن آيد من ضامنم كه در روز قيامت او را از وحشت‏ها و سختى‏هاى آن روز رهانيده تا جايى كه از نظر درجه و مقام با من باشد.
4- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ قَالَ حَدَّثَنِي عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا مِنْهُمْ أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ وَ مُحَ بْنُ حْيَى عَنِ الْعَمْرَكِيِّ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ يَحْيَى وَ كَ خَادِماً لِأَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي ع عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ زَارَنِي أَوْ زَارَ أَحَداً مِنْ ذُرِّيَّتِي زُرْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَأَنْقَذْتُهُ مِنْ أَهْوَالِهَا
محمد بن يعقوب برايم چنين نقل نمود:
عدّه‏اى از اصحاب ما كه از جمله ايشان: احمد بن ادريس و محمّد بن يحيى هستند از عمر كى بن على و او از يحيى كه خادم حضرت ابى جعفر ثانى عليه السّلام است و وى از برخى اصحاب ما به طور مرفوعه از حضرت محمد بن على بن الحسين عليهم السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه من يا يكى از فرزندانم را زيارت كند روز قيامت به زيارت او آمده و وى را از هول و وحشت‏هاى آن روز مى‏رهانم.
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عِيسَى عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ أَبِي شِهَابٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع لِرَسُولِ اللَّهِ ص يَا أَبَتَاهْ مَا جَزَاءُ مَنْ زَارَكَ فَقَالَ ص يَا بُنَيَّ مَنْ زَارَنِي حَيّاً أَوْ مَيِّتاً أَوْ زَارَ أَبَاكَ أَوْ زَارَ أَخَاكَ أَوْ زَارَكَ كَانَ حَقّاً عَلَيَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَأُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ
پدرم حسن از پدرش على بن مهزيار، وى گفت:
عثمان بن عيسى از معلّى بن ابى شهاب نقل نمود و وى از حضرت ابى عبد الله عليه السّلام كه آن جناب فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهما السّلام به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عرض نمود:
اى پدر، پاداش كسى كه شما را زيارت كند
چيست؟ پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
فرزندم، كسى كه من را در حال حيات و بعد از آن زيارت كند يا به زيارت پدر و برادر تو و شما بيايد بر من است كه او را در روز قيامت زيارت كرده و از گرفتارى گناهانش برهانمش.

باب دوّم ثواب زيارت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبَانٍ عَنِ السَّدُوسِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَانِي زَائِراً كُنْتُ شَفِيعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
پدرم عليه الرحمة از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از حسن بن محبوب و او از ابان و او از سدوسى و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل مى‏كند كه آن جناب فرمودند: رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه به زيارت من آيد روز قيامت من شفيع او هستم.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا لِمَنْ زَارَ رَسُولَ اللَّهِ ص مُتَعَمِّداً قَالَ لَهُ الْجَنَّةُ
محمد بن حسن بن احمد عليه الرحمه از محمد بن حسن صفار نقل نموده و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از ابن ابى بحران وى ميگويد:
محضر مبارك حضرت ابى جعفر ثانى عليه السّلام عرض كردم:
فدايت شوم ثواب و پاداش كسى كه با قصد به زيارت رسول خدا برود چيست؟ حضرت فرمودند:
بهشت براى او است.
3- حَدَّثَنِي جَمَاعَةٌ مِنْ مَشَايِخِنَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ حُكَيْمٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَمَّنْ زَارَ قَبْرَ النَّبِيِّ ص قَاصِداً قَالَ لَهُ الْجَنَّةُ
جماعتى از مشايخ ما از محمّد بن يحيى نقل نموده‏اند و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از معاوية بن حكيم و او از عبد الرحمن ابن ابى نجران نقل كرده كه گفت:
از حضرت ابا جعفر عليه السّلام پرسيدم: پاداش كسى كه قبر نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را با قصد زيارت كند چيست؟ حضرت فرمودند:
بهشت براى اوست.
4- حَدَّثَنِي جَمَاعَةٌ مِنْ مَشَايِخِنَا بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي ع قَالَ قُلْتُ مَا لِمَنْ زَارَ رَسُولَ اللَّهِ ص مُتَعَمِّداً قَالَ يُدْخِلُهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
جماعتى از مشايخ ما با همين سندى كه در حديث قبل نقل شد از عبد الرحمن بن ابى نجران حديث نموده‏اند و او از حضرت ابى جعفر ثانى چنين نقل كرده، ميگويد:
محضر مبارك امام عليه السّلام عرضه داشتم:
پاداش كسى كه از روى قصد و عمد به زيارت حضرت نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برود چيست؟ حضرت فرمودند:
اگر خدا بخواهد او را به بهشت وارد مى‏نمايد.
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ قَدْ أَمَرَنِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَنْ أُكْثِرَ الصَّلَاةَ فِي مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ ص مَا اسْتَطَعْتُ وَ قَالَ إِنَّكَ لَا تَقْدِرُ عَلَيْهِ كُلَّمَا شِئْتَ وَ قَالَ لِي تَأْتِي قَبْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ أَمَا إِنَّهُ يَسْمَعُكَ مِنْ قَرِيبٍ وَ يُبْلَغُهُ [يَبْلُغُهُ] عَنْكَ إِذَا كُنْتَ نَائِياً
محمد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش و او از احمد بن محمد بن عيسى و او از على بن حكم و او از سيف ابن عميره و او از ابو بكر حضرمى نقل نمود كه وى گفت:
حضرت ابا عبد الله عليه السّلام به من امر فرمودند كه آنچه در توان و قدرت دارى در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نماز بگذار و فرمودند:
اين طور نيست كه هر وقت اراده كنى در آنجا نماز بگذار بر آن قادر باشى پس فرصت را غنيمت بشمار سپس به من فرمودند:
آيا نزد قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏آئى و زيارتش مى‏كنى؟
عرض كردم: بلى فرمودند:
حقّا اين طور است كه زيارت تو را حضرت از نزديك شنيده و اگر هم دور باشى از تو به حضرتش مى‏رسانند.
6- وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي زِدْتُ جَمَّالِي دِينَارَيْنِ أَوْ ثَلَاثَةً عَلَى أَنْ يَمُرَّ بِي إِلَى الْمَدِينَةِ فَقَالَ قَدْ أَحْسَنْتَ أما مَا أَيْسَرَ هَذَا تَأْتِي قَبْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص أَمَا إِنَّهُ يَسْمَعُكَ مِنْ قَرِيبٍ وَ يُبْلَغُهُ يَبْلُغُهُ عَنْكَ مِنْ بَعِيدٍ
حميرى به اسناد سابقش از سيف بن عميره، از عامر بن عبد اللّه، وى مى‏گويد:
محضر حضرت ابى عبد الله عليه السّلام عرضه داشتم:
به ساربان خود دو يا سه دينار اضافه دادم تا من را به مدينه ببرد.
حضرت فرمودند:
بسيار كار خوبى كردى، سهل و آسان است زيرا با اين عمل قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را زيارت نمودى، حقّا اين طور است كه زيارت تو را حضرت از نزديك شنيده و اگر هم دور باشى از تو به حضرت مى‏رسانند.
7- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا لِمَنْ زَارَ قَبْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص مُتَعَمِّداً قَالَ يُدْخِلُهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
محمد بن الحسن بن احمد بن وليد، از محمد بن الحسن الصفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى، از عبد الرحمن بن ابى نجران وى مى‏گويد:
محضر امام ابى جعفر ثانى عليه السّلام عرضه داشتم: فدايت شوم پاداش كسى كه با قصد و عمد به زيارت قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برود چيست؟ حضرت فرمودند:
اگر خداوند بخواهد او را داخل بهشت مى‏كند.
8- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ رِجَالِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ قَالَ قُلْتُ ل أَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا لِمَنْ زَارَ قَبْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص مُتَعَمِّداً قَالَ لَهُ الْجَنَّةُ
محمد بن يعقوب، از عده‏اى از رجالش، از احمد بن محمّد بن عيسى، از عبد الرحمن بن ابى نجران، وى مى‏گويد: محضر امام ابى جعفر ثانى عليه السّلام عرضه داشتم: فدايت شوم پاداش كسى كه با قصد و عمد به زيارت قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برود چيست؟
حضرت فرمودند:
بهشت از آن او است.
9- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ بُنْدَارَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ الدَّيْلَمِيِّ عَنْ أَبِي حُجْرٍ الْأَسْلَمِيِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَى مَكَّةَ حَاجّاً وَ لَمْ يَزُرْنِي بِالْمَدِينَةِ جَفَوْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ زَارَنِي زَائِراً وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَ مَنْ وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ مَاتَ فِي أَحَدِ الْحَرَمَيْنِ مَكَّةَ أَوِ الْمَدِينَةِ لَمْ يُعْرَضْ إِلَى الْحِسَابِ وَ مَاتَ مُهاجِراً إِلَى اللّهِ وَ حُشِرَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ أَصْحَابِ بَدْرٍ
محمّد بن الحسن بن احمد بن وليد و محمّد بن يعقوب، از على بن محمّد بن بندار، از ابراهيم بن اسحاق، از محمد بن سليمان ديلمى، از ابى حجر اسلمى، وىمى‏گويد:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
هر كسى كه براى اعمال حج به مكّه رفته و سپس من را در مدينه زيارت نكند من نيز در روز قيامت به او جفا خواهم كرد و كسى كه من را زيارت نمايد شفاعت من نصيبش مى‏گردد و كسى كه از شفاعت من بهره‏مند شود بهشت بر او واجب مى‏گردد، سپس فرمود:
و كسى كه در يكى از دو حرم (مكّه و مدينه) از دنيا برود او را در موقف حساب نياورده و مهاجر الى الله محسوب شده و روز قيامت با اصحاب بدر محشور مى‏گردد.
10- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبَانٍ عَنِ السَّدُوسِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَانِي زَائِراً كُنْتُ شَفِيعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
حسن بن عبد الله بن محمد بن عيسى از پدرش و او از حسن بن محبوب و او از ابان و او از سدوسى و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه به زيارت من آيد من در روز قيامت شفيع او خواهم بود.
11- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ سَيْفٍ قَالَ حَدَّثَنِي الْفَضْلُ بْنُ مَالِكٍ النَّخَعِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ أَبِي يَحْيَى الْمَدَنِيُّ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ سُلَيْمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ مَنْ زَارَنِي فِي حَيَاتِي أَوْ بَعْدَ مَوْتِي كَانَ فِي جِوَارِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ
حكيم بن داود بن حكيم، از سلمة بن خطّاب و او از علىّ بن سيف و او از فضل بن مالك نخعى و او از ابراهيم بن ابى يحيى مدنى و او از صفوان بن سليم و او از پدرش و او از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
كسى كه يا در حال حيات و يا بعد از ممات من را زيارت كند روز قيامت در جوار و همسايگى من خواهد بود.
12- وَ عَنْهُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ سَيْفٍ قَالَ حَدَّثَنِي سُلَيْمَانُ بْنُ عُمَرَ النَّخَعِيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ زَارَنِي بَعْدَ وَفَاتِي كَانَ كَمَنْ زَارَنِي فِي حَيَاتِي وَ كُنْتُ لَهُ شَهِيداً وَ شَافِعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ
حكيم بن داود بن حكيم از سلمه، از على بن سيف از سليمان بن عمر النخعى، از عبد اللّه بن حسن، از پدرش از مولانا على بن ابى طالب عليه السّلام نقل نموده
كه آن حضرت فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه بعد از حيات من را زيارت كند گويا من را در حال حياتم زيارت كرده و من در روز قيامت براى وى شاهد و شافع خواهم بود.
13- عَنْهُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ السَّدُوسِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص
مَنْ أَتَانِي زَائِراً كُنْتُ لَهُ شَفِيعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ
حكيم بن داود بن حكيم از سلمه، از جعفر بن بشير، از ابان بن عثمان، از سدوسى، از حضرت ابى عبد الله عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه به زيارت من آيد روز قيامت من شفيع او خواهم بود.
14- وَ عَنْهُ عَنْ سَلَمَةَ قَالَ حَدَّثَنِي زَيْدُ بْنُ أَبِي زَيْدٍ الْهَرَويُّ عَنْ قطيبة [قُتَيْبَةَ ]بْنِ سَعِيدٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَانِي زَائِراً فِي الْمَدِينَةِ مُحْتَسِباً كُنْتُ لَهُ شَفِيعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ
حكيم بن داود بن حكيم از سلمه، از زيد بن ابى زيد الهروى و قتيبة بن سعيد نقل نموده، وى گفت: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه به اميد ثواب و اجر در مدينه به زيارت من آيد روز قيامت شفيع او خواهم بود.
15- حَدَّثَنِي جَمَاعَةٌ مِنْ مَشَايِخِي رَحِمَهُمُ اللَّهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى وَ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ جَمِيعاً عَنْ سَلَمَةَ قَالَ حَدَّثَنِي بَعْضُ أَصْحَابِنَ ا بِهَذَا الْحَدِيثِ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ قَالَ قُلْتُ لَهُ مَا لِمَنْ زَارَ رَسُولَ اللَّهِ ص مُتَعَمِّداً قَالَ يُدْخِلُهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ
جماعتى از مشايخم رحمة الله عليهم از محمد بن يحيى و احمد بن ادريس جميعا از سلمه نقل كرده‏اند كه وى گفت: برخى از اصحاب ما اين حديث را از ابن ابى نجران نقل كرده كه وى گفت:
محضر مباركش عرضه داشتم:
پاداش كسى كه به زيارت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رفته و قصدش صرفا زيارت بوده چيست؟ فرمود:
خداوند او را در بهشت داخل مى‏كند.
16- حَدَّثَنِي أَبِي وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبَانٍ عَنِ السَّدُوسِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَانِي زَائِراً كُنْتُ شَفِيعَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
پدر و جماعتى از مشايخ من از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمد بن عيسى، از پدرش، از حسن بن محبوب، از ابان، از سدوسى از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه به زيارت من آيد روز قيامت شفيع او خواهم بود.
17- حَدَّثَنِي أَبُو الْفَضْلِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ مُوسَى بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَثِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ زَارَ قَبْرِي بَعْدَ مَوْتِي كَانَ كَمَنْ هَاجَرَ إِلَيَّ فِي حَيَاتِي فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِيعُوا فَابْعَثُوا إِلَيَّ السَّلَامَ فَإِنَّهُ يَبْلُغُنِيbr> ابو الفضل محمّد بن احمد بن سليمان، از موسى بن محمّد بن موسى، از محمّد بن محمّد اشعث مى‏گويد: ابو الحسن موسى بن اسماعيل بن موسى بن
جعفر عليهما السّلام مى‏گويد:
پدرم (يعنى اسماعيل) از پدرش (يعنى حضرت موسى بن جعفر عليهما السّلام) از جدش (يعنى از جدّ پدرم) حضرت جعفر بن محمّد، از پدرش، از حضرت على بن الحسين عليهم السّلام فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه بعد از حياتم قبر من را زيارت كند مانند كسى است كه در زمان حياتم بطرف من هجرت كرده و به زيارتم آمده باشد، بنا بر اين اگر نتوانستيد به زيارتم آئيد از همان مكان دور سلام فرستيد كه به من خواهد رسيد.
18- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ أَبِي شِهَابٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع لِرَسُولِ اللَّهِ ص يَا أَبَتَاهْ مَا جَزَاءُ مَنْ زَارَكَ فَقَالَ ص يَا بُنَيَّ مَنْ زَارَنِي حَيّاً أَوْ مَيِّتاً كَانَ حَقّاً عَلَيَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ أُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ
پدرم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسين بن سعيد، از عثمان بن عيسى، از معلّى بن أبى شهاب، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل مى‏كند كه آن جناب فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهما السّلام به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عرض كرد:
پدرم: پاداش كسى كه شما را زيارت كند چيست؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
پسرم، كسى كه در حال حيات و مماتم من را زيارت كند بر من است كه روز قيامت به زيارتش رفته و او را از گرفتارى گناهانش برهانم.
19- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ جَمِيلِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ زِيَارَةَ قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص تَعْدِلُ حِجَّةً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص مَبْرُورَةً
محمّد بن جعفر رزاز (از محمّد بن حسين بن ابى الخطاب، از حسن بن محبوب، از جميل بن صالح، از فضيل بن يسار، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل مى‏كند كه آن جناب فرمودند:
زيارت قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم معادل و مساوى حجّ مقبولى است كه با آن حضرت بجا آورده شود.
20- وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مَا لِمَنْ زَارَ قَبْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِي عَرْشِهِ
محمد بن جعفر، از محمد بن الحسن، از محمّد بن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از زيد شحام نقل نموده، وى مى‏گويد:
بمحضر ابى عبد الله عليه السّلام عرضه داشتم:
ثواب و پاداش كسى كه قبر رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را زيارت كند چيست؟
حضرت فرمودند.
وى مانند كسى است كه خدا را در عرشش زيارت نموده باشد.
21- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
پدرم رحمة الله عليه از حسين بن حسن بن ابان، از حسين بن سعيد باسنادش مثل همين حديث را نقل نموده

باب سوّم زيارت قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و خواندن دعاء نيز بر آن
1- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ وَ الْحُسَيْنِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ جَمِيعاً عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا دَخَلْتَ الْمَدِينَةَ فَاغْتَسِلْ قَبْلَ أَنْ تَدْخُلَهَا أَوْ حِينَ تُرِيدُ أَنْ تَدْخُلَهَا- ثُمَّ تَأْتِي قَبْرَ النَّبِيِّ ص فَتُسَلِّمُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص ثُمَّ تَقُومُ عِنْدَ الْأُسْطُوَانَةِ الْمُقَدَّمَةِ عَنْ جَانِبِ الْقَبْرِ الْأَيْمَنِ عِنْدَ رَأْسِ الْقَبْرِ وَ أَنْتَ مُسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةِ وَ مَنْكِبُكَ الْأَيْسَرُ إِلَى جَانِبِ الْقَبْرِ وَ مَنْكِبُكَ الْأَيْمَنُ مِمَّا يَلِي الْمِنْبَرَ فَإِنَّهُ مَوْضِعُ رَأْسِ النَّبِيِّ ص وَ تَقُولُ- أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ وَ أَنَّكَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسَالاتِ رَبِّكَ وَ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ أَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقِّ وَ أَنَّكَ قَدْ رَوءُفْتَ بِالْمُوءْمِنِينَ وَ غَلُظْتَ عَلَى الْكَافِرِينَ فَبَلَغَ اللَّهُ بِكَ أَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلِّ الْمُكَرَّمِينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي اسْتَنْقَذَنَا بِكَ مِنَ الشِّرْكِ وَ الضَّلَالَةِ- اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَوَاتِكَ وَ صَلَوَاتِ مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ وَ أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ وَ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِينَ وَ مَنْ سَبَّحَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ نَبِيِّكَ وَ أَمِينِكَ وَ نَجِيِّكَ [نَجِيبِكَ ]وَ حَبِيبِكَ وَ صَفِيِّكَ وَ صَفْوَتِكَ وَ خَاصَّتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ اللَّهُمَّ وَ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ وَ الْوَسِيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ وَ ابْعَثْهُ مَقَاماً في مسجد رسول الله ص و ثواب ذلك نَبِيَّكَ مُسْتَغْفِراً تَائِباً مِنْ ذُنُوبِي- وَ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ مُحَمَّدٍ ص يَا مُحَمَّدُ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَى اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكَ بِكَ لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي وَ إِنْ كَانَتْ لَكَ حَاجَةٌ- فَاجْعَلْ قَبْرَ النَّبِيِّ ص خَلْفَ كَتِفَيْكَ وَ اسْتَقْبِلِ الْقِبْلَةَ وَ ارْفَعْ يَدَيْكَ [يَدَكَ ]وَ اسْأَلْ حَاجَتَكَ فَإِنَّكَ أَحْرَى أَنْ تُقْضَى إِنْ شَاءَ اللَّهُ
پدرم و محمد بن الحسن، از حسين بن حسن بن ابان، از حسين بن سعيد، از فضالة بن ايّوب و حسين از صفوان و ابن أبى عمير جميعا از معاوية بن عمّار، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده‏اند آن جناب فرمودند:
هنگامى كه به مدينه وارد شدى پيش از ورود يا وقتى اراده ورود كردى غسل كن و پس از آن نزد قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برو و بر آن جناب سلام كن سپس نزديك ستونى كه از جانب راست قبر جلو قرار گرفته برو و بالاى سر قبر در حالى كه رو به قبله قرار گرفته‏اى و شانه چپ تو به جانب قبر و شانه راستت بطرف منبر مى‏باشد بايست كه آنجا مكان سر مبارك رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است و بگو: اشهد ان لا اله الّا اللّه وحده لا شريك له: شهادت مى‏دهم خدائى نيست مگر خداوند متعال كه تنها بوده و انباز و شريكى ندارد.
و أشهد انّ محمّدا عبده و رسوله: و شهادت مى‏دهم حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و فرستاده او است.
و أشهد انّك رسول اللّه و أنّك محمد بن عبد اللّه: و شهادت مى‏دهم تو فرستاده خدا هستى و تو جناب محمّد بن عبد اللّه مى‏باشى.
و اشهد انّك قد بلغت رسالات ربّك: و شهادت مى‏دهم تو رساندى پيام‏هاى پروردگارت را.
و نصحت لامّتك: و امّت خود را پند و اندرز دادى.
وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللّهِ: و در راه خدا جهاد نمودى.
و عبدت اللّه حتّى أتاك اليقين: و پرستيدى حق تعالى را تا هنگامى كه موت تو را دريافت.
بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ: امّت خود را با حكمت و اندرزهاى پسنديده نصيحت نمودى.
و ادّيت الّذى عليك من الحق: و حقّى كه بر عهده داشتى اداء نمودى.
و انّك قد رأفت بالموءمنين و غلظت على الكافرين: و شهادت مى‏دهم كه نسبت به اهل ايمان رئوف و مهربان، و بر اهل كفر غليظ و خشن بودى.
فبلغ اللّه بك افضل شرف محلّ المكرّمين: پس خداوند رساند تو را به بالاترين مرتبه اهل اكرام.
الحمد للّه الّذى استنقذنا بك من الشرك و الضّلالة: حمد و ستايش مى‏كنيم خدائى را كه بوسيله تو ما را از شرك و گمراهى رهانيد. اللّهمّ اجعل صلواتك و صلوات ملائكتك المرقبين و عبادك الصّالحين و انبيائك المرسلين و اهل السّموات و الارضين و من سبّح لربّ العالمين من الاوّلين و الآخرين: خداوندا درود خود و فرشتگان مقرّبت و بندگان شايسته‏ات و پيامبران فرستاده‏ات و نيز درود اهل آسمان‏ها و زمين و موجودات قديم و جديدى كه پروردگار عالم را تسبيح و تنزيه نموده‏اند را قرار بده ... على محمّد عبدك و رسولك و نبيّك و امينك و نجيبك و حبيبك و صفيّك و صفوتك و خاصّتك و خيرتك من خلقك: بر حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه بنده و فرستاده و پيامبر و امين و نيكو نژاد و محبوب و خالص و برگزيده شده و اختصاص داده شده و انتخاب شده تو از ميان مخلوقاتت مى‏باشد.
اللّهم و اعطه الدّرجة و الوسيلة من الجنة و ابعثه مقاما محمودا يغبطه به الاوّلون و الآخرون: خداوندا مقام و منزلت در بهشت به آن حضرت اعطاء بفرما و بر انگيز آن جناب را در حالى كه مقام و درجه‏اى پسنديده داشته به طورى كه خلق اولين و آخرين غبطه آن را بخورند.
اللّهم انّك قلت وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاوءُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّهَ تَوّاباً رَحِيماً: خداوندا خودت در قرآن فرموده‏اى:
اگر گروه گنه‏كاران بواسطه گناه بر خود ستم كنند و سپس نزد تو آيند (اى پيامبر) پس بواسطه تو از خدا طلب آمرزش كنند و تو از خدا طلب مغفرت كنى البته خواهند ديد كه خداوند توبه ايشان را پذيرفته و به آنها ترحم مى‏نمايد.
و انّى اتيت نبيّك مستغفرا تائبا من ذنوبى: و من در حالى كه طلب آمرزش كرده و از گناهانم توبه مى‏كنم به پيامبرت پناهنده شده‏ام.
و انّى اتوجّه اليك بنبيّك نبىّ الرّحمة محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: و من به توسّط پيامبرت آن پيامبر رحمت يعنى حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به تو روى مى‏آورم.
يا محمد انّي اتوجّه الى اللّه ربّى و ربّك ليغفر لى ذنوبى: اى محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم من به خدا متوجه شده و روى مى‏آورم همان خداى من و تو تا گناهانم را ببخشد.
و اگر حاجت دارى قبر مطهّر را پشت سر قرار بده و رو به قبله بايست و دو دستت را بلند نما و سپس حاجتت را از خدا بخواه كه ان شاء اللّه مستجاب خواهد شد.
2- حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْمُوسَوِيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نَهِيكٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ عِنْدَ الْقَبْرِ فَأْتِ الْمِنْبَرَ وَ امْسَحْهُ بِيَدِكَ وَ خُذْ بِرُمَّانَتَيْهِ وَ هُمَا السُّفْلَاوَانِ- وَ امْسَحْ وَجْهَكَ وَ عَيْنَيْكَ بِهِ فَإِنَّهُ يُقَالُ إِنَّهُ شِفَاءٌ لِلْعَيْنِ وَ قُمْ عِنْدَهُ فَاحْمَدِ اللَّهَ وَ أَثْنِ عَلَيْهِ وَ سَلْ حَاجَتَكَ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ مَا بَيْنَ مِنْبَرِي وَ قَبْرِي [بَيْتِي ]رَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ مِنْبَرِي عَلَى تُرْعَةٍ مِنْ تُرَعِ الْجَنَّةِ وَ قَوَائِمُ الْمِنْبَرِ رُتَبٌ فِي الْجَنَّةِ وَ التُّرْعَةُ هِيَ الْبَابُ الصَّغِيرُ ثُمَّ تَأْتِي مَقَامَ النَّبِيِّ ص فَصَلِّ فِيهِ مَا بَدَا لَكَ فَإِذَا دَخَلْتَ الْمَسْجِدَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ إِذَا خَرَجْتَ فَافْعَلْ ذَلِكَ وَ أَكْثِرْ مِنَ الصَّلَاةِ فِي مَسْجِدِ النَّبِيِّ ص
جعفر بن محمّد بن ابراهيم موسوى، از عبد اللّه بن نهيك، از ابن ابى عمير، از معاوية بن عمّار نقل نموده، وى مى‏گويد:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
هر گاه از خواندن دعاء سر قبر فارغ شدى نزديك منبر برو و دو قبّه پائين آن را بگير و صورت و ديده‏گانت را به منبر مسح نما زيرا موجب شفاء چشمان مى‏باشد و نزد منبر بايست و خدا را حمد نما و ثناء بگو و سپس حاجت خود را بخواه چه آنكه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
بين منبر و قبر من بستانى است از بساتين بهشت و منبر من روى دربى از درب‏هاى بهشت قرار گرفته و چهار پايه‏اش در بهشت نهاده شده است.
كلمه «ترعه» به ضم «تاء» و سكون راء و فتح عين، كه در حديث آمده يعنى درب كوچك سپس به مقام نبىّ صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برو و هر چه خواستى در آنجا نماز بخوان و هنگامى كه به مسجد داخل شدى بر محمّد و آل محمّد صلوات فرست چنان كه هنگام خروج از آن نيز به آن مبادرت نما و توجّه داشته باش كه در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بسيار نماز بخوان.
3- حَدَّثَنِي أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ الْعَسْكَرِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَخِيهِ أَبِي الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ ع قَالَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَقِفُ عَلَى قَبْرِ النَّبِيِّ ص وَ يُسَلِّمُ وَ يَشْهَدُ لَهُ بِالْبَلَاغِ وَ يَدْعُو بِمَا حَضَرَهُ ثُمَّ يُسْنِدُ ظَهْرَهُ إِلَى قَبْرِ النَّبِيِّ ص إِلَى الْمَرْمَرَةِ الْخَضْرَاءِ الدَّقِيقَةِ الْعَرْضِ مِمَّا يَلِي الْقَبْرَ وَ يَلْتَزِقُ بِالْقَبْرِ وَ يُسْنِدُ ظَهْرَهُ إِلَى الْقَبْرِ وَ يَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ وَ يَقُولُ اللَّهُمَّ إِلَيْكَ أَلْجَأْتُ أَمْرِي وَ إِلَى قَبْرِ مُحَمَّدٍ ص عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ أَسْنَدْتُ ظَهْرِي وَ الْقِبْلَةَ الَّتِي رَضِيتَ لِمُحَمَّدٍ ص اسْتَقْبَلْتُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَصْبَحْتُ لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي خَيْرَ مَا أَرْجُو لَهَا وَ لَا أَدْفَعُ عَنْهَا شَرَّ مَا أَحْذَرُ عَلَيْهَا وَ أَصْبَحَتِ الْأُمُورُ بِيَدِكَ وَ لَا فَقِيرَ أَفْقَرُ مِنِّي إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ اللَّهُمَّ أَرِدْنِي مِنْكَ بِخَيْرٍ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ تُبَدِّلَ اسْمِي أَوْ أَنْ تُغَيِّرَ جِسْمِي أَوْ تُزِيلَ نِعْمَتَكَ عَنِّي اللَّهُمَّ زَيِّنِّي بِالتَّقْوَى وَ جَمِّلْنِي بِالنِّعَمِ وَ اعْمُرْنِي بِالْعَافِيَةِ وَ ارْزُقْنِي شُكْرَ الْعَافِيَةِ
ابو عبد الرّحمن محمد بن احمد بن الحسن العسكرى از حسن بن على بن مهزيار، از پدرش على بن مهزيار، از على بن الحسين بن على بن عمر بن على بن الحسين بن علىّ بن ابى طالب، از على بن جعفر بن محمد از برادرش ابى الحسن موسى بن جعفر، از پدرش، از جدّ بزرگوارش عليهم السّلام، فرمودند:
حضرت على بن الحسين عليهما السّلام معمولا نزديك قبر نبىّ اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏ايستادند، ابتداء به آن جناب سلام مى‏دادند و پس از آن شهادت به بلاغ داده و بدنبالش به آنچه صلاح و صواب مى‏دانستند دعاء مى‏فرمودند و سپس به سنگ سبز باريكى كه نزديك قبر مى‏باشد تكيه داده و خود را باين نحو به قبر مى‏چسباندند، پشت به قبر داده و روى مبارك به قبله مى‏فرمودند و اين دعا مى‏خواندند:
اللّهم إليك الجأت امرى: بار خدايا قصدم را به جانب تو معطوف داشتم.
و بدنبالش به آنچه صلاح و صواب مى‏دانستند دعاء مى‏فرمودند و سپس به سنگ سبز باريكى كه نزديك قبر مى‏باشد تكيه داده و خود را به اين نحو به قبر مى‏چسباندند، پشت به قبر داده و روى مبارك به قبله مى‏فرمودند و اين دعاء را مى‏خواندند:
اللّهم اليك الجأت امرى: بار خدايا قصدم را به جانب تو معطوف داشتم.
و الى قبر نبيّك محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عبدك و رسولك اسندت ظهرى: و پشتم را به قبر پيامبرت حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه بنده و فرستاده تو است تكيه دادم.
و القبلة التى رضيت لمحمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم استقبلت: و قبله‏اى را كه براى حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم پسنديدى مقابل خود قرار داده‏ام.
اللّهم انّى اصبحت لا املك لنفسى خير ما أرجو لها: بار خدايا صبح نموده‏ام در حالى كه خير آنچه را كه براى خود آرزو دارم مالك نيستم.
و لا ادفع عنها شرّ ما احذر عليها: و نه مى‏توانم شرّ و بدى آنچه را كه بر نفس خود مى‏ترسم از آن دفع نمايم.
و اصبحت الامور كلّها بيدك: و صبح نموده‏ام در حالى كه تمام امور و كارها بدست تو مى‏باشد.
و لا فقير افقر منّى: و نيازمندى محتاج‏تر از من وجود ندارد.
إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ: به طور مسلّم و قطع من به آن خيرى كه تو برايم منظور داشته‏اى محتاج نيازمند هستم.
اللّهم أردنى منك بخير و لا رادّ لفضلك: بار خدايا خير را از ناحيه خودت به من باز گردان در حالى كه احدى نيست فضل و خير تو را به من برگرداند.
اللّهم انّى أعوذ بك من ان تبدّل اسمى او تغيّر جسمى او تزيل نعمتك عنّى: بار خدايا همانا به تو پناه مى‏برم از اينكه نامم را مبدّل ساخته يا جسمم را
تغيير داده يا نعمتت را از من زائل نمائى.
اللّهم زيّنى بالتقوى و جمّلنى بالنّعم و اغمرنى بالعافية و ارزقنى شكر العافية: بار خدايا من را به تقوى مزيّن نما و به نعمتهايت بيارا و به عافيت غوطه ورم گردان و به من توفيق ده كه شكر عافيت را به جاى آورم.
4- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ وَ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ وَ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ رَأَيْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع انْتَهَى إِلَى قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَوَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِ وَ قَالَ أَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي اجْتَبَاكَ وَ اخْتَارَكَ وَ هَدَاكَ وَ هَدَى بِكَ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَيْكَ ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً
پدرم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از عبد الرّحمن بن ابى نجران و حسين بن سعيد و جماعتى از حمّاد بن عيسى از محمّد بن مسعود نقل نموده‏اند كه وى گفت:
حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام را ديدم كه به قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رسيدند، پس دست مباركشان را روى قبر گذارده و فرمودند:
أسأل اللّه الّذى اجتباك و اختارك و هداك و هدى بك ان يصلّى عليك: از خدائى كه تو را برگزيد و اختيار نمود و هدايت كرد و بواسطه‏ات ديگران را راهنمائى نمود مى‏خواهم كه بر تو درود و رحمت بفرستد.
إِنَّ اللّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً: همانا خداوند و فرشتگانش بر نبى اكرمصلّى اللّه عليه و آله و سلّم صلوات مى‏فرستند، اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد بر پيامبر صلوات فرستاده و تسليم شويد تسليم‏شدنى.
5- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ قَالَ لِي أَبُو الْحَسَنِ ع كَيْفَ تَقُولُ فِي التَّسْلِيمِ عَلَى النَّبِيِّ ص قُلْتُ الَّذِي تَعْرِفُهُ وَ رُوِّينَاهُ وَ قَالَ أَ وَ لَا أُعَلِّمُكَ مَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا قُلْتُ نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَكَتَبَ لِي وَ أَنَا قَاعِدٌ بِخَطِّهِ وَ قَرَأَهُ عَلَيَّ إِذَا وَقَفْتَ عَلَى قَبْرِهِ ص فَقُلْ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ [أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ ]أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ خَاتَمُ النَّبِيِّينَ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسَالاتِ رَبِّكَ وَ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ رَبِّكَ وَ عَبَدْتَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ وَ أَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقِّ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ نَجِيِّكَ [وَ نَجِيبِكَ ]وَ أَمِينِكَ وَ صَفِيِّكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ اللَّهُمَّ سَلِّمْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا سَلَّمْتَ عَلى نُوحٍ فِي الْعالَمِينَ وَ امْنُنْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا مَنَنْتَ عَلى مُوسى وَ هارُونَ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَرَحَّمْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ رَبَّ الْبَيْتِ الْحَرَامِ وَ رَبَّ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ رَبَّ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ وَ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرَامِ وَ رَبَّ الْحِلِّ وَ الْحَرَامِ وَ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ بَلِّغْ رُوحَ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ ص مِنِّي السَّلَامَ
حسن بن عبد اللّه، از محمّد بن عيسى، از پدرش، از ابراهيم بن ابى البلاد نقل نموده كه وى گفت: حضرت ابو الحسن عليه السّلام به من فرمودند:
چگونه به نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سلام مى‏دهى؟ عرض كردم: به همان نحو كه شما آگاه بوده و از طريق روايت به ما رسيده.
و نيز به من فرمودند:
آيا عبارتى افضل و برتر از اين به تو ياد ندهم؟ عرض داشتم: چرا فدايت شوم.
پس در حالى كه خدمتش نشسته بودم به خط مباركشان نوشته و بر من قرائت كردند، فرمودند: هر گاه نزد قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ايستادى بگو:
أشهد ان لا اله الّا اللّه وحده لا شريك له: شهادت مى‏دهم كه خدائى نيست مگر خداوند متعال كه تنها بوده و انباز و شريكى ندارد.
و اشهد أنّ محمّدا عبده و رسوله: و شهادت مى‏دهم كه حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و فرستاده او است.
و اشهد انّك محمّد بن عبد اللّه: و شهادت مى‏دهم كه تو حضرت محمّد بن عبد اللّه هستى.
و اشهد أنّك خاتم النّبيّين: و شهادت مى‏دهم كه تو آخرين پيامبر مى‏باشى.
و أشهد أنّك قد بلغت رسالاتك ربّك: و شهادت مى‏دهم كه تو رساندى پيامهاى پروردگارت را.
و نصحت لامّتك: و امّت خود را پند و اندرز دادى.
و جاهدت في سبيل ربّك: و در راه خدا جهاد نمودى.
و عبدته حتّى اتاك اليقين: و پرستيدى حق تعالى را تا هنگامى كه موت تو را دريافت.
و ادّيت الّذى عليك زمن الحقّ: و حقّى كه بر عهده داشتى ادا نمودى.
اللّهم صلّى على محمّد عبدك و رسولك و نجيبك و امينك و صفيك و خيرتك من خلفك افضل ما صلّيت على احد من انبيائك و رسلك: بار خدايا بر حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه بنده و فرستاده و نيكو نژاد و امين و خالص و برگزيده تو از ميان مخلوقات است درود و رحمت فرستاد آنهم برترين رحمتى كه بر هر يك از پيامبران و رسولانت ارزانى داشتى.
اللّهم سلّم على محمّد و آل محمّد كما سلّمت على نوح في العاملين:
خداوندا همان طورى كه نعمت سلامتى را در عالم نصيب جناب نوح عليه السّلام نمودى حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را از آن بهره‏مند گردان.
و امنن على محمّد و آل محمد كما مننت على موسى و هارون: خداوندا همان طورى كه بر موسى و هارون نعمت دادى بر حضرت محمّد و آلش صلوات الله عليهم انعام نما.
و بارك على محمّد و آل محمّد كما باركت على ابراهيم و آل ابراهيم انّك حميد مجيد: همان طورى كه نعمت‏هايت را بر ابراهيم و آلش مداوم قرار دادى بر حضرت محمّد و آل ايشان صلوات الله عليهم نيز نعمتهايت را دائمى و مستمر گردان بدرستى كه تو ستايش شده و بزرگ مى‏باشى.
اللّهم صلّ على محمّد و آل محمّد و ترّحم على محمد و آل محمّد:
خداوندا بر محمّد و آل محمّد درود فرست و ترّحم نما.
اللّهم ربّ البيت الحرام و ربّ المسجد الحرام و ربّ الركن و المقام و ربّ البلد الحرام و ربّ الحلّ و الحرام و ربّ المشعر الحرام بلّغ روح نبيّك محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم منّى السلام: خداوندا كه صاحب بيت الحرام و مسجد الحرام و ركن و مقام و بلد حرام و حل و حرم و مشعر الحرام هستى از طرف من سلام به روح پيامبرت حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برسان.
6- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْكُلَيْنِيُّ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع كَيْفَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص عِنْدَ قَبْرِهِ- فَقَالَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا صَفْوَةَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَبَدْتَهُ مُخْلِصاً حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ فَجَزَاكَ اللَّهُ أَفْضَلَ مَا جَزَى نَبِيّاً عَنْ أُمَّتِهِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ سلام مولانا أبي الحسن موسى بن جعفر الكاظم ص على جده رسول الله ص
محمّد بن يعقوب كلينى از عده‏اى اصحاب، از سهل بن زياد، از احمد بن محمّد بن ابى نصر نقل نموده، وى مى‏گويد: محضر مبارك حضرت ابى الحسن عليه السّلام عرض كردم:
وقتى در مقابل قبر مطهّر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏ايستيم چگونه به حضرتش سلام دهيم؟ حضرت فرمودند:
كيفيت آن چنين است:
السّلام على رسول اللّه: سلام بر فرستاده خدا.
السّلام عليك يا حبيب اللّه: سلام بر تو اى محبوب خدا.
السّلام عليك يا صفوة اللّه: سلام بر تو اى برگزيده خدا.
السّلام عليك يا امين اللّه: سلام بر تو اى امين خدا.
اشهد انّك قد نصحت لأمّتك: شهادت مى‏دهم كه تو امّتت را پند و اندرز دادى.
وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللّهِ: در راه خدا سعى و كوشش نمودى.
و عبدته مخلصا حتى أتاك اليقين: و او را خالص از هر شائبه شركى پرستيدى تا موت تو را دريافت.
فجزاك اللّه افضل ما جزى نبيّا عن امّته: پس برترين و بالاترين پاداشى كه حقتعالى به هر پيامبرى عوض امّتش مى‏دهد به تو بدهد.
اللّهم صلّ على محمد افضل ما صلّيت على ابراهيم و آل ابراهيم انّك حميد مجيد: خداوندا بالاتر و بهتر از رحمتى كه بر ابراهيم و آلش فرستادى بر حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بفرست بدرستى كه تو ستايش شده و بزرگ مى‏باشى.
كيفيت سلام حضرت موسى بن جعفر عليهما السّلام بر جدّ خود حضرت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم

7- بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَهْلٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ حَضَرْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّلَ ع وَ هَارُونُ الْخَلِيفَةُ وَ عِيسَى بْنُ جَعْفَرٍ وَ جَعْفَرُ بْنُ يَحْيَى بِالْمَدِينَةِ وَ قَدْ جَاءُوا إِلَى قَبْرِ النَّبِيِّ ص فَقَالَ هَارُونُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع تَقَدَّمْ فَأَبَى فَتَقَدَّمَ هَارُونُ فَسَلَّمَ وَ قَامَ نَاحِيَةً فَقَالَ عِيسَى بْنُ جَعْفَرٍ لِأَبِي الْحَسَنِ ع تَقَدَّمْ فَأَبَى- فَتَقَدَّمَ عِيسَى بْنُ جَعْفَرٍ فَسَلَّمَ وَ وَقَفَ مَعَ هَارُونَ فَقَالَ جَعْفَرٌلِأَبِي الْحَسَنِ ع تَقَدَّمْ فَأَبَى فَتَقَدَّمَ جَعْفَرٌ فَسَلَّمَ وَ وَقَفَ مَعَ هَارُونَ وَ تَقَدَّمَ أَبُو الْحَسَنِ ع فَقَالَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَتِ أَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي اصْطَفَاكَ وَ اجْتَبَاكَ وَ هَدَاكَ وَ هَدَى بِكَ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَيْكَ فَقَالَ هَارُونُ لِعِيسَى سَمِعْتَ مَا قَالَ قَالَ نَعَمْ فَقَالَ هَارُونُ أَشْهَدُ أَنَّهُ أَبُوهُ حَقّاً
محمّد بن يعقوب به اسنادش، از سهل، از على بن حسان از برخى اصحاب، وى مى‏گويد: حضرت ابا الحسن اوّل عليه السّلام (امام كاظم عليه السّلام) و هارون الرشيد خليفه و عيسى بن جعفر و جعفر بن يحيى در مدينه بوده و باتفاق بطرف قبر نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رفتند و وقتى نزديك قبر رسيدند هارون به امام هفتم عليه السّلام عرض كرد:
شما سبقت گرفته و ابتداء به سلام نمائيد:
حضرت امتناع فرمود لذا هارون جلو رفت و سلام نمود و سپس به گوشه‏اى رفت و ايستاد پس عيسى بن جعفر به حضرتش عرض نمود:
شما سبقت گرفته و ابتداء به سلام نمائيد:
حضرت اباء نموده لذا عيسى بن جعفر جلو رفت و سلام نمود و سپس در جنب هارون ايستاد.
پس جعفر به آن جناب عرض كرد:
شما سبقت گرفته و ابتداء به سلام نمائيد.
حضرت نپذيرفته فلذا جعفر جلو رفت و سلام نمود و سپس نزديك هارون ايستاد. آن گاه حضرت ابا الحسن جلو رفته و چنين سلام دادند:
السّلام عليك يا أبت: سلام بر تو اى پدر من.
اسأل اللّه الّذى اصطفاك و اجتباك و هداك و هدى بك ان يصلّى عليك: از خدائى كه تو را برگزيد و راهنمائيت نمود و بواسطه تو ديگران را هدايت كرد مى‏خواهم كه تو را مشمول رحمتش قرار دهد.
8- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ الْعَلَوِيِّ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع عَنْ عَلِيِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ كَانَ أَبِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ يَقِفُ عَلَى قَبْرِ النَّبِيِّ ص فَيُسَلِّمُ عَلَيْهِ وَ يَشْهَدُ لَهُ بِالْبَلَاغِ وَ يَدْعُو بِمَا حَضَرَهُ ثُمَّ يُسْنِدُ ظَهْرَهُ إِلَى قَبْرِ النَّبِيِّ ص إِلَى الْمَرْمَرَةِ الْخَضْرَاءِ الدَّقِيقَةِ الْعَرْضِ مِمَّا يَلِي الْقَبْرَ وَ يَلْتَزِقُ بِالْقَبْرِ وَ يُسْنِدُ ظَهْرَهُ إِلَى الْقَبْرِ وَ يَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ فَيَقُولُ اللَّهُمَّ إِلَيْكَ أَلْجَأْتُ أَمْرِي وَ إِلَى قَبْرِ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ ص عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ أَسْنَدْتُ ظَهْرِي وَ الْقِبْلَةَ الَّتِي رَضِيتَ لِمُحَمَّدٍ ص اسْتَقْبَلْتُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَصْبَحْتُ وَ لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي خَيْرَ مَا أَرْجُو لَهَا وَ لَا أَدْفَعُ عَنْهَا شَرَّ مَا أَحْذَرُ عَلَيْهَا وَ أَصْبَحَتِ الْأُمُورِ كُلُّهَا بِيَدِكَ وَ لَا فَقِيرَ أَفْقَرُ مِنِّي إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ اللَّهُمَّ أَرِدْنِي مِنْكَ بِخَيْرٍ وَ لَا رَادَّ لِفَضْلِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ تُبَدِّلَ اسْمِي أَوْ تُغَيِّرَ جِسْمِي أَوْ تُزِيلَ نِعْمَتَكَ عَنِّي اللَّهُمَّ زَيِّنِّي بِالتَّقْوَى وَ جَمِّلْنِي بِالنِّعَمِ- وَ اغْمُرْنِي [وَ اعْمُرْنِي ]بِالْعَافِيَةِ وَ ارْزُقْنِي شُكْرَ الْعَافِيَةِ
محمّد بن حسن مهزيار، از پدرش، از جدّش على بن مهزيار، از على بن حسين علوى بن على بن عمر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب عليهم السّلام، از على بن جعفر، از برادر بزرگوارش حضرت موسى بن جعفر عليهما السّلام از پدر بزرگوارش از جدّ امجدش عليه السّلام، فرمود:
پدر بزرگوارم حضرت على بن الحسين عليهما السّلام معمولا نزديك قبر نبىّ اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏ايستادند ابتداء به آن جناب سلام مى‏دادند و پس از آن شهادت به بلاغ داده (يعنى مى‏فرمودند:
اشهد انّك قد بلغت رسالات ربّك: و به دنبالش به آنچه صلاح و صواب مى‏دانستند دعاء مى‏فرموده و سپس به سنگ سبز باريكى كه نزديك قبر مى‏باشد تكيه داده و خود را به اين نحو به قبر مى‏چسباندند، پشت به قبر داده و روى مبارك به قبله مى‏فرمودند و اين دعاء را مى‏خواندند:
اللّهم اليك الجأت امرى: بار خداى قصدم را به جانب تو معطوف داشتم.
و الى قبر نبيّك محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عبدك و رسولك اسندت ظهرى: و پشتم را به قبر پيامبرت حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه بنده و فرستاده تو است تكيه دادم.
و القبلة الّتى رضيت لمحمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم استقبلت: و قبله‏اى را كه براى حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم پسنديدى مقابل خود قرار دادم.
اللّهم إنّي أصبحت لا أملك لنفسى خير ما أرجو لها: بار خدايا صبح نموده‏ام در حالى كه خير آنچه را كه براى خود آرزو دارم مالك نيستم.
و لا ادفع عنا شريما ما احذر عليها: و نه مى‏توانم شرّ و بدى آن چه را كه بر نفس خود مى‏ترسم از آن دفع كنم.
و اصبحت الامور كلّها بيدك: و صبح نموده‏ام در حالى كه تمام امور و كارها به دست تو مى‏باشد.
و لا فقير افقر منّى: و نيازمندى محتاج‏تر از من وجود ندارد.
إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ: به طور مسلّم و قطع من به آن خيرى كه تو برايم منظور داشته‏اى محتاج و نيازمند هستم.
اللّهم اردنى منك بخير و لا رادّ لفضلك: بار خدايا خير را از ناحيه خودت به من باز گردان در حالى كه احدى نيست فضل و خير تو را به من برگرداند.
اللّهم انّى أعوذ بك من ان تبدّل اسمى او تغيّر جسمى او تزيل نعمتك عني: بار خدايا همانا به تو پناه مى‏برم از اينكه نامم را مبدّل ساخته يا جسمم را تغيير داده يا نعمتت را از من زائل نمائى.
اللّهم زيّنى بالتقوى و جمّلنى بالنّعم و اغمرنى بالعافية و ارزقنى شكر العافية: بار خدايا من را به تقوى مزيّن نما و به نعمت‏هايت بيارا و به عافيت غوطه‏ورم گردان و به من توفيق داده كه شكر عافيت را به جاى آورم.
ما يجب أن يدعى به عند قبر سيدنا رسول الله ص تخرج في المناسك
آنچه واجب است در نزد قبر مطهّر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خوانده شود
9- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ زَكَرِيَّا الْمُوءْمِنِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ نَاجِيَةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَلِّمْنِي تَسْلِيماً خَفِيفاً عَلَى النَّبِيِّ ص قَالَ قُلْ أَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي انْتَجَبَكَ وَ اصْطَفَاكَ وَ اخْتَارَكَ وَ هَدَاكَ وَ هَدَى بِكَ- أَنْ يُصَلِّيَ عَلَيْكَ صَلَاةً كَثِيرَةً طَيِّبَةً
على بن حسين از على بن ابراهيم بن هاشم، از محمّد بن عيسى بن عبيد، از ابى عبد اللّه زكريّا موءمن، از ابراهيم ابن ناحيه، از اسحق بن عمّار، وى مى‏گويد:
محضر مبارك امام صادق عليه السّلام عرضه داشتم: از ميان سلام‏هائى كه به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم داده مى‏شود سلام كوتاهى به من تعليم بفرمائيد:
حضرت فرمودند:
بگو:
أسأل اللّه الذى انتجبك و اصطفاك و اختارك و هداك و هدى بك ان يصلّى عليك صلاة كثيرة طيبة.
از خدائى كه ترا برگزيد و اختيار نمود و هدايتت كرد بواسطه تو ديگران را
راهنمائى نمود در خواست مى‏كنم كه بر تو رحمت فراوان و پاكيزه بفرستد.
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى و يعقوب بن يزيد و موسى بن عمر، از أحمد بن محمد بن أبى نصر، از حضرت ابى الحسن الرضا
عليه السّلام، وى مى‏گويد:
محضر مبارك آن حضرت عرضه داشتم: هنگامى كه نزد قبر مطهر رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رسيديم چگونه به آن جناب سلام دهيم؟
حضرت فرمودند:
بگو:
السّلام على رسول اللّه: سلام بر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم.
السّلام عليك و رحمة اللّه و بركاته: سلاما ما و رحمت و بركات خدا بر تو باد.
السّلام عليك يا رسول اللّه: سلام بر تو اى فرستاده خدا.
السّلام عليك يا محمّد بن عبد اللّه: سلام بر تو اى حضرت محمّد بن عبد اللّه.
السّلام عليك يا خيرة اللّه: سلام بر تو اى برگزيده خداوند متعال.
السّلام عليك يا حبيب اللّه: سلام بر تو اى محبوب خداوند متعال.
السّلام عليك يا صفوة اللّه: سلام بر تو اى افتخار شده خداوند متعال.
السّلام عليك يا أمين اللّه: سلام بر تو اى امين خداوند متعال.
السّلام أنّك رسول اللّه: شهادت مى‏دهم كه تو فرستاده خداوند متعال هستى.
و أشهد أنّك محمّد بن عبد اللّه: و شهادت مى‏دهم كه تو حضرت محمّد بن عبد الله مى‏باشى.
و أشهد أنّك قد نصحت لامّتك: و شهادت مى‏دهم كه تو امتت را اندرز دادى.
و جاهدت في سبيل ربّك: و در راه خدا كوشش و سعى نمودى.
و عبدته حتّى أتاك اليقين: و خدا را پرستيدى تا زمانى كه موت شما را دريافت.
فجزاك اللّه أفضل ما جزى نبيّا عن امّته: پس خداوند به شما برترين پاداشى را كه بهر يك از انبياء عوض امّتش داده بدهد.
اللّهمّ صلّ على محمّد و آل محمّد: خداوندا رحمتت را بر محمّد و آل محمّد بفرست.
أفضل ما صلّيت على إبراهيم و آل إبراهيم: برترين رحمتى كه بر ابراهيم و آلش فرستادى.
إنّك حميد مجيد: همانا تو ستايش شده و بزرگ مى‏باشى.

باب چهارم فضيلت خواندن نماز در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و ثواب و اجر آن
پدرم و محمّد بن حسن بن احمد بن وليد از محمّد بن حسن صفّار، از احمد بن حسن بن على بن فضّال، از عمرو بن سعيد از مصدق بن صدقه، از عمّار بن موسى ساباطى، از ابى عبد اللّه عليه السّلام، وى مى‏گويد:
از آن حضرت پرسيدم:
آيا نماز در مسجد رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مانند نماز در شهر مدينه مى‏باشد؟
حضرت فرمودند:
خير، زيرا نماز در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم معادل با هزار نماز بوده و نماز در شهر مدينه مانند نماز در ساير شهرها است.
2- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ الْقُمِّيِّ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ الْبَجَلِيِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ مُرَازِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الصَّلَاةِ فِي مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي تَعْدِلُ أَلْفَ صَلَاةٍ فِي غَيْرِهِ وَ صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِ الْحَرَامَ تَعْدِلُ أَلْفَ صَلَاةٍ فِي مَسْجِدِي ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ فَضَّلَ مَكَّةَ وَ جَعَلَ بَعْضَهَا أَفْضَلَ مِنْ بَعْضٍ فَقَالَ وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِيمَ مُصَلًّى وَ قَالَ إِنَّ اللَّهَ فَضَّلَ أَقْوَاماً وَ أَمَرَ بِاتِّبَاعِهِمْ وَ أَمَرَ بِمَوَدَّتِهِمْ فِي الْكِتَابِ
پدرم از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف قمى اشعرى، از احمد بن محمّد بن عيسى، از موسى بن قاسم بجلى، از كسى كه برايش نقل نموده، از مرازم، وى مى‏گويد:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
يك نماز در مسجد من معادل و مساوى با هزار نماز در غير آن بوده و نماز در مسجد الحرام مساوى با هزار نماز در مسجد من مى‏باشد، سپس فرمودند:
حقتعالى مكّه را بر ساير بقاع تفضيل داد و برخى از نواحى آن را بر بعضى ديگر برتر قرار داد فرمود: مقام ابراهيم را جايگاه پرستش خدا قرار دهيد.
و نيز فرمود:
حق تعالى گروهى را بر ديگران تفضيل داد و امر نمود كه سايرين از آنها پيروى كنند و در كتاب عزيزش دستور داد كه مودّت و محبّت آن گروه را در دل داشته باشند.
3- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ بَابَوَيْهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ أَبِيهِ إِسْمَاعِيلَ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي الصَّامِتِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِ النَّبِيِّ ص تَعْدِلُ عَشَرَةَ أَلْفِ صَلَاةٍ
على بن حسين بن موسى بن بابويه، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از محمّد بن اسماعيل بن بزيع، از پدرش اسماعيل، از ابن مسكان، از ابى الصّامت، وى مى‏گويد:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
نماز در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مساوى با ده هزار نماز مى‏باشد.
4- حَدَّثَنِي جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَخِيهِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَسَنِ [الْحُسَيْنِ ]بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ وَ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ جَمِيعاً عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ أَكْثِرْ مِنَ الصَّلَاةِ فِي مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ‏ص
فَإِنَّهُ [فإنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص ]قَالَ صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي هَذَا كَأَلْفِ صَلَاةٍ فِي مَسْجِدٍ غَيْرِهِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ فَإِنَّ صَلَاةً فِي مَسْجِدِ الْحَرَامِ تَعْدِلُ أَلْفَ صَلَاةٍ فِي مَسْجِدِي
جماعتى از مشايخ و اساتيدم، از عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابراهيم بن مهزيار، از برادرش على، از حسين بن سعيد، از صفوان بن يحيى و ابن ابى عمير و فضاله بن ايّوب جملگى از معاوية بن عمّار نقل كرده‏اند كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام به ابن ابى يعفور فرمودند:
در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم زياد نماز بخوان زيرا حضرتش صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
يك نماز در مسجد من مانند هزار نماز در مساجد ديگرى مى‏باشد مگر مسجد الحرام زيرا يك نماز در اين مسجد مساوى با هزار نماز در مسجد من مى‏باشد.
5- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ سَلَمَةَ وَ حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ سَيْفٍ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي تَعْدِلُ أَلْفَ صَلَاةٍ فِي غَيْرِهِ
محمّد بن حسن، از سلمه و حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن خطّاب، از على بن سيف از جميل بن درّاج نقل نموده كه وى گفت:
شنيدم كه حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام مى‏فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
يك نماز در مسجد من مساوى با هزار نماز در غير آن مى‏باشد.
6- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى السَّابَاطِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الصَّلَاةِ فِي مَسْجِدِ الرَّسُولِ ص هَلْ مِثْلُ الصَّلَاةِ فِي الْمَدِينَةِ قَالَ ع لَا لِأَنَّ الصَّلَاةَ فِي مَسْجِدِ الرَّسُولِ ص بِأَلْفِ صَلَاةٍ وَ الصَّلَاةَ بِالْمَدِينَةِ مِثْلُ الصَّلَاةِ فِي سَائِرِ الْأَمْصَارِ
حكيم بن داود بن حكيم، از سلمة بن خطاب، از مصدّق بن صدقه، از عمّار بن موسى ساباطى، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده، وى مى‏گويد:
از خواندن نماز در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سوءال كرده و عرضه داشتم:
آيا نماز در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مساوى با نماز در مدينه مى‏باشد؟
حضرت فرمودند:
خير: زيرا نماز در مسجد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم معادل با هزار نماز بوده و نماز در مدينه مانند نماز در سائر شهرها است.
7- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ سَيْفٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِي تَعْدِلُ أَلْفَ صَلَاةٍ فِي غَيْرِهِ
حكيم بن داود از حكيم، از سلمه، از على بن سيف، از پدرش، از داود بن فرقد، وى مى‏گويد: از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
يك نماز در مسجد من مساوى با هزار نماز در غير آن مى‏باشد.
8- وَ عَنْهُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ مُرَازِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِ الْمَدِينَةِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ صَلَاةٍ فِي غَيْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ
حكيم بن داود از سلمه، از اسماعيل بن جعفر، از برخى اصحابش، از مرازم، از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام، حضرت فرمودند:
يك نماز در مسجد مدينه بالاتر از هزار نماز در ساير مساجد مى‏باشد.

باب پنجم زيارت حضرت حمزه عموى گرامى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و قبور شهداء
1- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ هِشَامٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْهُمْ ع قَالَ وَ يَقُولُ عِنْدَ قَبْرِ حَمْزَةَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا عَمَّ رَسُولِ اللَّهِ وَ خَيْرَ الشُّهَدَاءِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَسَدَ اللَّهِ وَ أَسَدَ رَسُولِهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ جَاهَدْتَ فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَ نَصَحْتَ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ [وَ نَصَحْتَ لِرَسُولِ اللَّهِ ]وَ جُدْتَ بِنَفْسِكَ وَ طَلَبْتَ مَا عِنْدَ اللَّهِ وَ رَغِبْتَ فِيمَا وَعَدَ اللَّهُ ثُمَّ ادْخُلْ فَصَلِّ وَ لَا تَسْتَقْبِلِ الْقَبْرَ عِنْدَ صَلَاتِكَ فَإِذَا فَرَغْتَ مِنْ صَلَاتِكَ فَانْكَبَّ عَلَى الْقَبْرِ وَ قُلِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ اللَّهُمَّ إِنِّي تَعَرَّضْتُ لِرَحْمَتِكَ بِلُزُوقِي بِقَبْرِ عَمِّ نَبِيِّكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ لِتُجِيرَنِي مِنْ نَقِمَتِكَ وَ سَخَطِكَ وَ مَقْتِكَ وَ مِنَ الْإزْلَالِ فِي يَوْمٍ تَكْثُرُ فِيهِ الْأَصْوَاتُ وَ الْمَعَرَّاتُ وَ تَشْتَغِلُ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا قَدَّمَتْ وَ تُجَادِلُ كُلُّ نَفْسٍ عَنْ نَفْسِهَا فَإِنْ تَرْحَمْنِي الْيَوْمَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيَّ وَ لَا حُزْنٌ وَ إِنْ تُعَاقِبْ فَمَوْلَايَ لَهُ الْقُدْرَةُ عَلَى عَبْدِهِ اللَّهُمَّ فَلَا تُخَيِّبْنِي الْيَوْمَ وَ لَا تَصْرِفْنِي بِغَيْرِ حَاجَتِي فَقَدْ لَزِقْتُ بِقَبْرِ عَمِّ نَبِيِّكَ وَ تَقَرَّبْتُ بِهِ إِلَيْكَ ابْتِغَاءً لِمَرْضَاتِكَ [ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ ]وَ رَجَاءَ رَحْمَتِكَ فَتَقَبَّلْ مِنِّي وَ عُدْ بِحِلْمِكَ عَلَى جَهْلِي وَ بِرَأْفَتِكَ عَلَى جِنَايَةِ نَفْسِي فَقَدْ عَظُمَ جُرْمِي وَ مَا أَخَافُ أَنْ تَظْلِمَنِي وَ لَكِنْ أَخَافُ سُوءَ يَوْمِ الْحِسَابِ فَانْظُرِ الْيَوْمَ تَقَلُّبِي [إِلَى تَقَلُّبِي ]عَلَى قَبْرِ عَمِّ نَبِيِّكَ صَلَوَاتُكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ فَبِهِمْ فَكُنْ لِي [فُكَّنِي ]وَ لَا تُخَيِّبْ سَعْيِي وَ لَا يَهُونُ [وَ لَا يَهُونَنَّ ]عَلَيْكَ ابْتِهَالِي وَ لَا تَحْجُبْ مِنْكَ صَوْتِي وَ لَا تَقْلِبْنِي بِغَيْرِ حَوَائِجِي يَا غِيَاثَ كُلِّ مَكْرُوبٍ وَ مَحْزُونٍ يَا مُفَرِّجُ [مُفَرِّجاً عَنِ الْمَلْهُوفِ الْحَيْرَانِ الْغَرِيبِ- الْحَرِيقِ الْمُشْرِفِ عَلَى الْهَلْكَةِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ وَ انْظُرْ إِلَيَّ نَظْرَةً لَا أَشْقَى بَعْدَهَا أَبَداً وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِي وَ غُرْبَتِي وَ انْفِرَادِي فَقَدْ رَجَوْتُ رِضَاكَ وَ تَحَرَّيْتُ الْخَيْرَ الَّذِي لَا يُعْطِيهِ أَحَدٌ سِوَاكَ وَ لَا تَرُدَّ أَمَلِي
وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ سَلَمَةَ مِثْلَهُ وَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى وَ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ جَمِيعاً عَنْ سَلَمَةَ مِثْلَهُ
حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن خطّاب، از عبد اللّه بن احمد از بكر بن صالح، از عمرو بن هشام از شخصى از اصحاب ما از معصومين عليهم السّلام، وى مى‏گويد:
زائر نزد قبر جناب حمزه بگويد:
السّلام عليك يا عمّ رسول اللّه و خير الشهداء: سلام بر تو اى عموى رسول خدا و بهترين شهداء.
السّلام عليك يا اسد اللّه و اسد رسوله: سلام بر تو اى شير خدا و شير رسول خدا.
اشهد انّك قد جاهدت فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ: شهادت مى‏دهم كه تو در راه خدا آن طورى كه بايد جهاد كنى جهاد كردى.
و نصحت للّه و لرسوله: و شهادت مى‏دهم كه براى خدا و رسول خدا به ديگران اندرز داده و نصيحت نمودى.
وجدت بنفسك و طلبت ما عند اللّه و رغبت في ما وعد الله: و نفست را ايثار كرده و رضاى خدا را طلب نموده و در آنچه خدا وعده داده رغبت و ميل نشان دادى.
سپس داخل شو و صلوات فرست ولى هنگام صلوات قبر را مقابل خود قرار مده و پس از فراغت از صلوات خود را روى قبر بيانداز و بگو:
اللّهم صلّ على محمّد و على اهل بيته: خداوندا بر محمّد و اهل بيتش رحمت فرست.
اللّهم انّى تعرّضت لرحمتك بلزوقى بقبر عمّ نبيّك صلواتك عليه و على اهل بيته لتجيرنى من نعمتك و سخطك و مقتك و من الازلال في يوم تكثر فيه الاصوات و المعرّات و تشتغل كلّ نفس بما قدّمت و تجادل كلّ نفس عن نفسها: خداوندا من با چسباندن خويش را به قبر عموى گرامى پيامبرت كه رحمت تو بر او و بر اهل بيتش باد خود را در معرض رحمتت قرار داده تا زنهارم داده و بدين وسيله من را از عتاب و خشم و دشمنى خودت بر حذر داشته و در روزى كه در آن فريادها بسيار و بدن‏هاى عريان بى‏شمار بوده و هر كس سرگرم اعمالى است كه در دنيا مرتكب شده و جمله نفوس در مقام دفاع از خود هستند پناهم دهى.
فان ترحمنى اليوم فلا خوف علىّ و لا حزن: پس اگر در آن روز به من ترحم فرمائى ديگر نه خوفى داشته و نه حزنى.
و ان تعاقب فمولاى له القدرة على عبده: و اگر من را عقاب و عذاب كنى باكى نيست زيرا تو مولا و آقاى من بوده و آقا بر عبد و بنده‏اش تسلط و قدرت دارد.
اللّهم فلا تخيبنى اليوم و لا تصرفين بغير حاجتى: خداوندا در اين روز من را نااميد نكرده و بدون حاجت روا شده بر مگردان.
فقد لزقت بقبر عمّ نبيّك و تقربت به اليك ابتغاء مرضاتك و رجاء رحتمك: زيرا خود را به قبر عموى گرامى پيامبرت چسبانده و به واسطه‏اش به تو تقرّب جسته و رضايتت را بدين وسيله طالب بوده و اميد رحمتت را دارم.
فتقبّل منّى و عد بحلمك على جهلى و برأفتك على جناية نفسى فقد عظم جرمى: پس از من بپذير و حلمت را بر جهل و نادانى من و عطوفت و مهربانيت را بر جنايتم
مسلّط و غالب گردان چه آنكه جرم و گناهم بسيار گشته است.
و ما اخاف ان تظلمنى و لكن اخاف سوء يوم الحساب: و از اينكه به من ظلم كنى هراسى ندارم- يعنى مى‏دانم كه ظلم نمى‏كنى) ولى از زشتى اعمالم در روز حساب خائف و بيمناكم.
فانظر اليوم تقلّبى على قبر عمّ نبيّك صولاتك على محمّد و اهل بيته فيهم فكنّى و لا تخيّب سعيى و لا يهوننّ عليك ابتهالي و لا تحجب منك صوتى و لا تقلبنى بغير حوائجى.
پس در امروز بنگر كه من جا به جا شده و خود را بر سر قبر عموى پيامبرت رسانده‏ام درود و رحمتت بر حضرت محمّد و اهل بيتش باد، پس به واسطه ايشان من را آزاد نما و سعى و كوششم را ناكام مگذار و مبادا زارى من بر تو سهل
و آسان آيد و صدايم را از خود محجوب و نهان مدار و البته بدون حاجت روا شده من را بر مگردان.
يا غياث كلّ مكروب و محزون يا مفرّج عن الملهوف الحيران الغريب الغريق المشرف على الهلكة صلّ على محمّد و أهل بيته الطّاهرى. اى پناه‏گاه هر اندوهگين و صاحب حزنى، اى برطرف‏كننده اندوه از غم زده‏اى كه سر گردان و غريب و سوخته دل و نزديك به هلاكت گشته، بر حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و خاندان پاكيزه‏اش رحمت و درود بفرست.
و انظر الىّ نظرة لا اشقى بعدها ابدا: نظر نما به من نظرى كه بعد از آن هرگز به شقاوت نگرايم.
و ارحم تضرّعى و غربتى و انفرادى فقد رجوت رضاك و تحرّيت الخير الّذى لا بعطيه احد مسواك و لا تردّ املى. به زارى و غربت و تنهائى من رحم نما، همانا من به خشنودى تو از خويش اميدوار بوده و همواره آن خيرى را طالبم كه كسى غير از تو آن را اعطاء نمى‏نمايد و از تو مى‏خواهم كه آرزوى من را ناكام و نافرجام نگذارى.
ترجمه:
محمّد بن حسن از محمد بن حسن صفّار از سلمه مثل حديث اوّل را برايم نقل نموده.
ترجمه:
پدرم از محمّد بن يحيى و احمد بن ادريس جملگى از سلمه مثل حديث اوّل را برايم نقل نمودند.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِلَالٍ عَنْ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ لَهُ طَوِيلٍ قَالَ ثُمَّ مَرَرْتَ بِقَبْرِ حَمْزَةَ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَسَلَّمْتَ عَلَيْهِ ثُمَّ مَرَرْتَ بِقُبُورِ الشُّهَدَاءِ فَقُمْتَ عِنْدَهُمْ فَقُلْتَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ الدِّيَارِ أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَ إِنَّا بِكُمْ لَاحِقُونَ تَمَّ تَأْتِي الْمَسْجِدَ الَّذِي فِي الْمَكَانِ الْوَاسِعِ إِلَى جَنْبِ الْجَبَلِ عَنْ يَمِينِكَ حَتَّى تَدْخُلَ أُحُدَ [أُحُداً فَتُصَلِّيَ فِيهِ فَعِنْدَهُ خَرَجَ النَّبِيُّ ص إِلَى أُحُدٍ حَيْثُ لَقِيَ الْمُشْرِكِينَ فَلَمْ يَبْرَحُوا حَتَّى حَضَرَتِ الصَّلَاةُ فَصَلَّى فِيهِ ثُمَّ مَرَّ أَيْضاً
حَتَّى تَرْجِعَ فَصَلِّ عِنْدَ قُبُورِ الشُّهَدَاءِ مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكَ ثُمَّ امْضِ عَلَى وَجْهِكَ حَتَّى تَأْتِيَ مَسْجِدَ الْأَحْزَابِ فَتُصَلِّيَ فِيهِ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص دَعَا فِيهِ يَوْمَ الْأَحْزَابِ وَ قَالَ يَا صَرِيخَ الْمَكْرُوبِينَ وَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ وَ يَا غِيَاثَ الْمَلْهُوفِينَ اكْشِفْ هَمِّي وَ كَرْبِي وَ غَمِّي فَقَدْ تَرَى حَالِي وَ حَالَ أَصْحَابِي
محمّد بن حسن بن احمد از محمّد بن حسن صفّار از محمّد بن حسين، از محمّد بن عبد اللّه بن هلال از عقبه، از مولانا ابى عبد اللّه عليه السّلام در حديث طولانى فرمودند:
سپس به قبر حمزة بن عبد المطلب گذر نما پس به آن جناب سلام نما و بعد از آن به قبور شهداء عبور نما پس نزد قبور ايشان بايست و بگو:
السّلام عليكم يا اهل الدّار انتم لنا فرط و انّا بكم لاحقون: و انّا بكم لاحقون: سلام بر شما اى اهل ديار مردگان شما جلوتر از ما كوچ كرده و ما هم از دنبال به شما ملحق خواهيم شد.
سپس به مسجدى كه در مكان وسيعى نزديك كوه سمت راستت قرار گرفته برو تا اينكه داخل احد شوى پس در آن نماز بگذار چه آنكه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از همين مكان به احد تشريف بردند و آن در وقتى بود كه با مشركين مواجه شدند و آنها در آنجا بوده و از آن مكان دور نشدند تا زمانى كه وقت نماز فرا رسد و آن جناب نماز خواندند.
سپس از احد بگذر تا برگشته و مراجعت نمائى و وقتى نزديك قبور شهداء رسيدى نمازى را كه حق تعالى در وظيفه تو قرار داده بخوان سپس به راه مقابلت
ادامه بده تا به مسجد احزاب برسى پس در آن جا نماز بگذارد چه آنكه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در روز احزاب در اين مسجد دعاء خوانده و فرمودند:
يا صريخ المكروبين و يا مجيب دعوة المضطرين و يا غياث الملهوفين اكشف همى و كربى و غمّى فقد ترى حالى و حال اصحابى.
اى فريادرس اندوهگينان و اى اجابت‏كننده دعاى بى‏چارگان و اى پناه‏گاه غمگينان غصه و اندوه من را برطرف كن زيرا حال من و حال يارانم را ديده و از آن مطّلع مى‏باشى.

باب ششم فضيلت و ثواب زيارت مشاهد مشرفه در مدينه
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ وَ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ جَمِيعاً عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا تَدَعْ إِتْيَانَ الْمَشَاهِدِ كُلِّهَا وَ مَسْجِدِ قُبَا فَإِنَّهُ الْمَسْجِدُ الَّذِي أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ وَ مَشْرَبَةِ أُمِّ إِبْرَاهِيمَ وَ مَسْجِدِ الْفَضِيخِ وَ قُبُورِ الشُّهَدَاءِ وَ مَسْجِدِ الْأَحْزَابِ وَ هُوَ مَسْجِدُ الْفَتْحِ وَ بَلَغَنِي أَنَّ النَّبِيَّ ص كَانَ إِذَا أَتَى قُبُورَ الشُّهَدَاءِ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدّارِ وَ لْيَكُنْ فِيمَا تَقُولُ فِي مَسْجِدِ الْفَتْحِ يَا صَرِيخَ الْمَكْرُوبِينَ وَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ اكْشِفْ عَنِّي غَمِّي وَ كَرْبِي وَ هَمِّي- كَمَا كَشَفْتَ عَنْ نَبِيِّكَ ص هَمَّهُ وَ غَمَّهُ وَ كَرْبَهُ وَ كَفَيْتَهُ هَوْلَ عَدُوِّهِ فِي هَذَا الْمَكَانِ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ ذَكَرَ مِثْلَه
محمّد بن حسن بن على بن مهزيار، از پدرش، از جدّش علىّ بن مهزيار، از حسن بن سعيد، از صفوان بن يحيى و ابن ابى عمير و فضالة بن ايوب جملگى از معاوية بن عمّار، وى مى‏گويد:
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
مبادا زيارت مشاهد مشرّفه و مسجد قبا را ترك كنى چه آنكه اين مسجد همان مسجدى است كه حق تعالى در قرآن فرموده:
لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ ...
و نيز در اين مسجد ما در، جده ابراهيم (مقصود ابراهيم فرزند رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏باشد) مكان داشت و نيز به زيارت مسجد فضيخ و قبور شهداء و مسجد احزاب كه همان مسجد فتح باشد مبادرت نما و شنيده‏ام كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم هر گاه به قبور شهداء احد عبور مى‏كردند مى‏فرمودند:
سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدّارِ: سلام بر شما بواسطه صبر و تحمّلى كه نموديد، پس خانه آخرت خوب خانه‏اى است.
سپس حضرت فرمودند:
شايسته است در ضمن دعاهائى كه در مسجد فتح مى‏خوانى بگوئى:
يا صريخ المكروبين و يا مجيب دعوة المضطرين اكشف عنّى غمّى و كربى و همّى كما كشفت عن نبيّك صلّى اللّه عليه و آله و سلّم همّه و غمّه و كربه و كفيته هول عدوّه في هذا المكان.
اى فريادرس اندوهگينان و اى اجابت‏كننده دعاى بى‏چارگان غم و اندوه و حزن من را بر طرف كن همان طورى كه غم و اندوه و حزن را از پيامبرت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر طرف نمودى و او را از هول و وحشت دشمنش در اين مكان كفايت فرمودى.
2- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَخِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى عَنْ حَرِيزٍ عَمَّنْ أَخْبَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَتَى مَسْجِدِي مَسْجِدَ قُبَا فَصَلَّى فِيهِ رَكْعَتَيْنِ رَجَعَ بِعُمْرَةٍ
پدرم و محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى عليه الرحمه از عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابراهيم بن مهزيار از برادرش على بن مهزيار، از حسن، از عبد اللّه بن يحيى از حريز از كسى كه به وى خبر داده، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه به مسجد من يعنى مسجد قبا داخل شده و دو ركعت نماز در آن بخواند ثواب يك عمره برايش منظور مى‏كنند.
3- حَدَّثَنِي جَمَاعَةٌ مِنْ مَشَايِخِنَا عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَخِيهِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ وَ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ جَمِيعاً عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ وَ لَا تَدَعَنَّ أَنْ تَأْتِيَ الْمَشَاهِدَ كُلَّهَا وَ مَسْجِدَ قُبَا فَإِنَّهُ الْمَسْجِدُ الَّذِي أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ وَ مَشْرَبَةَ أُمِّ إِبْرَاهِيمَ وَ مَسْجِدَ الْفَضِيخِ وَ قُبُورَ الشُّهَدَاءِ وَ مَسْجِدَ الْأَحْزَابِ وَ هُوَ مَسْجِدُ الْفَتْحِ
جماعتى از مشايخ و اساتيد ما از عبد الله بن جعفر حميرى، از ابراهيم بن مهزيار، از برادرش على از حسن بن سعيد، از صفوان بن يحيى و ابن ابى عمير و فضالة بن ايوب جملگى از معاوية بن عمار نقل كرده كه گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام به ابن ابى يعفور فرمودند:
زيارت مشاهد و مسجد قبا را البته ترك مكن زيرا مسجدى كه حق تعالى در آيه شريفه:
لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ، آورده همين مسجد قبا بوده مضافا به اينكه اين مسجد مأوى و غرفه ما در ما جده ابراهيم (فرزند رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) بوده.
و نيز به زيارت مسجد فضيخ و قبور شهداء و مسجد احزاب كه همان مسجد فتح است رفته و آنها را ترك مكن.
4- وَ رُوِيَ عَنْ بَعْضِهِمْ قَالَ إِذَا كَانَ لَكَ مُقَامٌ بِالْمَدِينَةِ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فَأَتِمَّ الصَّلَاةَ وَ كَذَلِكَ أَيْضاً بِمَكَّةَ وَ إِنْ أَقَمْتَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فَأَتِمَّ الصَّلَاةَ وَ إِذَا كَانَ لَكَ مُقَامٌ بِالْمَدِينَةِ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ صُمْتَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ صُمْتَ يَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَ صَلِّ لَيْلَةَ الْأَرْبِعَاءِ عِنْدَ أُسْطُوَانَةِ التَّوْبَةِ وَ هِيَ أُسْطُوَانَةُ أَبِي لُبَابَةَ الَّتِي كَانَ رَبَطَ إِلَيْهَا نَفْسَهُ حَتَّى نَزَلَ عُذْرُهُ مِنَ السَّمَاءِ وَ تَقْعُدُ عِنْدَهَا يَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ ثُمَّ تَأْتِي لَيْلَةَ الْخَمِيسِ الَّتِي تَلَاهَا مِمَّا يَلِي مَقَامَ النَّبِيِّ ص فَتَقْعُدُ عِنْدَهَا لَيْلَتَكَ وَ يَوْمَكَ وَ تَصُومُ يَوْمَ الْخَمِيسِ ثُمَّ تَأْتِي الْأُسْطُوَانَةَ الَّتِي تَلِي مَقَامَ النَّبِيِّ ص لَيْلَةَ الْجُمُعَةِ فَتُصَلِّي عِنْدَهَا لَيْلَتَكَ وَ يَوْمَكَ وَ تَصُومُ فِيهِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا تَتَكَلَّمَ بِشَيْءٍ فِي هَذِهِ الثَّلَاثَةِ أَيَّامٍ إِلَّا مَا لَا بُدَّ لَكَ مِنْهُ وَ لَا تَخْرُجَ مِنَ الْمَسْجِدِ إِلَّا لِحَاجَةٍ وَ لَا تَنَامَ فِي اللَّيْلِ وَ لَا فِي النَّهَارِ [فِي لَيْلٍ وَ نَهَارٍ ]فَافْعَلْ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ [فَإِنَّ ذَلِكَ مِمَّا تُعَدُّ فِيهِ الْفَضْلُ ]ثُمَّ احْمَدِ اللَّهَ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَ أَثْنِ عَلَيْهِ وَ صَلِّ عَلَى النَّبِيِّ وَ سَلْ حَاجَتَكَ وَ لْيَكُنْ فِيمَا تَقُولُ اللَّهُمَّ مَا كَانَتْ لِي إِلَيْكَ مِنْ حَاجَةٍ سَارَعْتُ أَنَا فِي طَلَبِهَا وَ الْتِمَاسِهَا- أَوْ حَاجَةٍ لَمْ أُسْرِعْ سَأَلْتُكَهَا [أَوْ لَمْ أَسْأَلْكَهَا ]فَإِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ ص نَبِيِّ الرَّحْمَةِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِي صَغِيرِهَا وَ كَبِيرِهَا
از برخى معصومين عليهم السّلام منقول است كه فرمودند:
هر گاه در مدينه طيّبه سه روز اقامه نمودى نماز را تمام بخوان و همچنين است حكم مكّه معظّمه و نيز اگر در مدينه سه روز اقامه كردى هر سه روز را روزه بگير و كيفيت آن چنين است.
سه روز را از چهارشنبه شروع كن منتهى شب چهار شنبه (يعنى شبى كه فرداى آن روز چهارشنبه است) نزديك ستون توبه (و آن ستون ابى لبابه است كه وى به منظور توبه از گناهى كه كرده بود خود را به آن بست و به تضرّع پرداخت تا جبرئيل امين به پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نازل شد و خبر داد كه حقتعالى توبه وى را پذيرفت) نماز بگذار و روز چهارشنبه نيز با حالت روزه نزديك آن بنشين و پس از اتمام روز و فرارسيدن شب پنجشنبه (يعنى شبى كه فرداى آن روز پنجشنبه است) نزديك ستون بعدى كه پهلوى ستون ابى لبابه و در كنار مقام نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است برو و در آن شب و روز بعد آن (روز پنجشنبه) آنجا بنشين و روز پنجشنبه را روزه بگير و آن را به اتمام برسان سپس شب جمعه (شبى كه فرداى آن روز جمعه مى‏باشد) نزديك ستونى كه پهلوى مقام نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است برو و آن شب و روز بعدش در آنجا نماز بخوان و روز جمعه را روزه بگير و آن را به اتمام برسان.
قابل توجه است كه اگر بتوانى در اين سه روز سخن نگوئى، با كس سخن مگو مگر به مقدار ضرورت و نيز تا محتاج نشدى از مسجد خارج نشو و همچنين در شب و روز نخواب.
در روز جمعه خدا را حمد و ثناء گو و بر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم صلوات فرست و پس از آن حاجتت را از خدا بخواه و در بين دعاهائى كه مى‏كنى اين دعاء را نيز بخوان:
اللّهم ما كانت لى اليك من حاجة سارعت انا في طلبها و التماسها او حاجة لم اسرع سألتكها فانّى اتوجّه اليك بنيّك محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نبى الرحمة في قضاء حوائجى صغيرها و كبيرها.
خداوندا هر حاجتى كه به تو داشته باشم در طلب و خواستنش از تو سريعا اقدام مى‏كنم و اگر در سوءال آن از تو تسريع نكنم به واسطه پيامبرت حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه پيامبر رحمت است بطرف تو متوجه شده و در بر آمدن حاجاتم چه حاجات كوچك و چه بزرگ آن حضرت را واسطه قرار مى‏دهم.
5- حَدَّثَنِي جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِلَالٍ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع أَنِّي آتِي الْمَسَاجِدَ الَّتِي حَوْلَ الْمَدِينَةِ فَبِأَيِّهَا أَبْدَأُ قَالَ ابْدَأْ بِقُبَا فَصَلِّ فِيهِ وَ أَكْثِرْ فَإِنَّهُ أَوَّلُ مَسْجِدٍ صَلَّى فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص فِي هَذِهِ الْعَرْصَةِ ثُمَّ ائْتِ مَشْرَبَةَ أُمِّ إِبْرَاهِيمَ فَصَلِّ فِيهَا فَإِنَّهُ مَسْكَنُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مُصَلَّاهُ ثُمَّ تَأْتِي مَسْجِدَ الْفَضِيخِ فَتُصَلِّي فِيهِ رَكْعَتَيْنِ فَقَدْ صَلَّى فِيهِ نَبِيُّكَ فَإِذَا قَضَيْتَ هَذَا الْجَانِبَ فَائْتِ جَانِبَ أُحُدٍ فَابْدَأْ بِالْمَسْجِدِ الَّذِي دُونَ الْحَرَّةِ فَصَلَّيْتَ فِيهِ ثُمَّ مَرَرْتَ بِقَبْرِ حَمْزَةَ وَ الْحَدِيثُ طَوِيلٌ
گروهى از مشايخ و اساتيد من از محمّد بن يحيى و او نيز از محمّد بن حسن صفّار، از محمّد بن عبد اللّه بن هلال و او نيز از عقبة بن خالد نقل كرده كه وى گفت:
از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام پرسيدم:
من به مساجدى كه اطراف مدينه است مى‏روم به كدام يك از آنها آغاز كنم؟
حضرت فرمودند:
ابتداء به مسجد قبا برو پس در صحن آن بسيار نماز بخوان چه آنكه قبا اوّل مسجدى است كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در آن نماز گزاردند.
سپس به عرفه مادر ابراهيم برو و در آن نماز بخوان زيرا اين مكان مسكن رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و جاى نماز آن حضرت بوده.
پس از آن به مسجد فضيخ برو و در آن دو ركعت نماز بخوان زيرا پيغمبر شما در آن نماز خوانده و وقتى تكاليف اين طرف را اداء كردى به طرف احد برو و پس ابتداء در مسجدى كه در جنب حرّه است نماز بخوان پس بر سر قبر حضرت حمزه برو ... و اين حديث طولانى است و دنباله دارد.

باب هفتم وداع قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ وَ فَضَالَةَ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَخْرُجَ مِنَ الْمَدِينَةِ فَاغْتَسِلْ ثُمَّ ائْتِ قَبْرَ النَّبِيِّ ص بَعْدَ مَا تَفْرُغُ مِنْ حَوَائِجِكَ فَوَدِّعْهُ وَ اصْنَعْ مِثْلَ مَا صَنَعْتَ عِنْدَ دُخُولِكَ- وَ قُلِ اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيَارَتِي قَبْرَ نَبِيِّكَ ص فَإِنْ تَوَفَّيْتَنِي قَبْلَ ذَلِكَ فَإِنِّي أَشْهَدُ فِي مَمَاتِي عَلَى مَا أَشْهَدُ عَلَيْهِ فِي حَيَاتِي أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ
محمّد بن حسن بن على بن مهزيار، از پدرش، از جدّش على، از حسن بن سعيد، از صفوان بن يحيى و ابن ابى عمير و فضاله از معاوية بن عمّار نقل كرده كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
بعد از آنكه از حوائج و خواسته‏هاى خود فارغ شدى و قصد نمودى از مدينه خارج شوى ابتداء غسل كن و بعد نزد قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برو و با قبر وداع كن و آنچه هنگام داخل شدن به روضه مطهره انجام دادى اكنون نيز به جاى آور و بگو:
اللّهم لا تجعله آخر العهد من زيارتى قبر نبيّك صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: خداوندا زيارتى كه من قبر پيغمبرت را نمودم آخرين زيارت من قرار مده.
فان توفّيتنى قبل ذلك فانّى اشهد في مماتى على ما اشهد عليه في حياتي أَنْ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ و انّ محمّدا عبدك و رسولك پس اگر من را قبل از زيارت ديگر مى‏راندى بطور قطع و حتم در حال مرگم به آنچه در هنگام حيات و زنده بودنم شهادت مى‏دادم، شهادت مى‏دهم و آن اينست كه مى‏گويم:
نيست معبودى مگر تو و شهادت مى‏دهم كه حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و فرستاده تو مى‏باشد.
2- حَدَّثَنِي جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ وَدَاعِ قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ تَقُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ السَّلَامُ عَلَيْكَ لَا جَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ تَسْلِيمِي عَلَيْكَ
گروهى از مشايخ و اساتيد من از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از حسن بن فضّال و او از يونس بن يعقوب نقل كرده كه گفت:
از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام راجع به الفاظ وداع قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سوءال كردم:
حضرت فرمودند:
بگو: صلّى اللّه عليك: درود و رحمت فرستد حقتعالى بر تو.
السّلام عليك: سلام و تهنيت بر تو باد.
لا جعله اللّه آخر تسليمى عليك: خداوند متعال اين سلام را آخرين سلام من بر تو قرار ندهد.
3- وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ قَالَ رَأَيْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع وَ هُوَ يُرِيدُ أَنْ يُوَدِّعَ لِلْخُرُوجِ إِلَى الْعُمْرَةِ فَأَتَى الْقَبْرَ مِنْ مَوْضِعِ رَأْسِ رَسُولِ اللَّهِ ص بَعْدَ الْمَغْرِبِ فَسَلَّمَ عَلَى النَّبِيِّ ص وَ لَزِقَ بِالْقَبْرِ ثُمَّ أَتَى الْمِنْبَرَ ثُمَّ انْصَرَفَ حَتَّى أَتَى الْقَبْرَ فَقَامَ إِلَى جَانِبِهِ فَصَلَّى وَ أَلْزَقَ مَنْكِبَهُ الْأَيْسَرَ بِالْقَبْرِ قَرِيباً مِنَ الْأُسْطُوَانَةِ الَّتِي دُونَ الْأُسْطُوَانَةِ المحلقة المُخَلَّقَةِ عِنْدَ رَأْسِ النَّبِيِّ ص فَصَلَّى سِتَّ رَكَعَاتٍ أَوْ ثَمَانَ رَكَعَاتٍ فِي نَعْلَيْهِ- قَالَ فَكَانَ مِقْدَارُ رُكُوعِهِ وَ سُجُودِهِ ثَلَاثَ تَسْبِيحَاتٍ أَوْ أَكْثَرَ فَلَمَّا فَرَغَ مِنْ ذَلِكَ سَجَدَ سَجْدَةً أَطَالَ فِيهَا السُّجُودَ حَتَّى بَلَّ عَرَقُهُ الْحَصَى قَالَ وَ ذَكَرَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا أَنَّهُ رَآهُ أَلْصَقَ خَدَّهُ بِأَرْضِ الْمَسْجِدِ
سعد بن عبد اللّه باسنادش از حسن بن علىّ بن فضّال نقل كرده كه وى گفت:
حضرت ابا الحسن عليه السّلام را ديدم كه قصد وداع قبر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را داشته و مى‏خواستند كه از آنجا به عمره بروند، حضرت عليه السّلام بعد از مغرب به طرف قبر مطهّر تشريف برده و نزديك سر مبارك رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ايستاده، ابتداء بر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سلام نموده و سپس به قبر چسبيدند و بعد از آن به طرف منبر رفتند و سپس برگشته تا به قبر رسيدند و در كنار آن ايستاده و شانه چپ را به قبر چسبانده و در حالى كه نزديك ستونى كه در جنب ستون حلقه‏دار واقع در نزديكى سر مبارك مى‏باشد ايستادند و نعلين‏هاى عربى به پاى مباركشان بود شش يا هشت ركعت نماز خواندند.
راوى مى‏گويد:
مقدار ركوع و سجود آن حضرت به قدر گفتن سه تسبيح يا بيشتر بود و وقتى از نمازها فارغ شدند به سجده رفته و آن قدر سجده را طول دادند تا ريگ‏ها از عرق بدن آن حضرت مرطوبى شدند.
راوى مى‏گويد:
بعضى از اصحاب گفته‏اند: كه آن حضرت را ديده كه صورت مباركشان روى زمين مسجد نهاده بودند.

باب هشتم فضيلت نماز خواندن در مسجد كوفه و مسجد سهله و ثواب آن
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مَتٍّ الْجَوْهَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى بْنِ عِمْرَانَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَدِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ أَنَّ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع أَتَى مَسْجِدَ الْكُوفَةِ عَمْداً مِنَ الْمَدِينَةِ فَصَلَّى فِيهِ رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ جَاءَ حَتَّى رَكِبَ رَاحِلَتَهُ وَ أَخَذَ الطَّرِيقَ
محمّد بن حسين بن متّ جوهرى از محمّد بن احمد بن يحيى بن عمران، از احمد بن حسن، از محمّد بن حسين از على بن حديد از محمّد بن سنان، از عمرو بن خالد، از ابو حمزه ثمالى نقل كرده كه گفت:
حضرت على بن الحسين عليه السّلام با قصد و نيت از مدينه خارج شده و به مسجد كوفه داخل شدند پس در آن دو ركعت نماز خوانده سپس از مسجد بيرون رفته تا بر مركب خود سوار شده و طى طريق فرمودند.
2- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ يُونُسَ عَنْ سُلَيْمَانَ بن [زائد مَوْلَى طِرْبَالٍ وَ غَيْرِهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع نَفَقَةُ دِرْهَمٍ بِالْكُوفَةِ تُحْسَبُ بِمِائَتَيْ [بِمِائَةِ ]دِرْهَمٍ فِيمَا سِوَاهُ وَ رَكْعَتَانِ فِيهَا تُحْسَبُ بِمِائَةِ رَكْعَةٍ
پدرم رحمة الله عليه، از سعد بن عبد الله و او از محمد بن حسين و او از محمّد بن اسماعيل بن بزيع و او از منصور بن يونس و او از سليمان بن مولى طربال و غير او نقل كرده كه گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
يك درهم در كوفه خرج نمودن معادل با دويست درهم در غير آن بوده و دو ركعت نماز در آن مساوى با صد ركعت نماز در غير آن مى‏باشد.
3- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ زَكَرِيَّا عَنْ نَجْمِ بْنِ حُطَيْمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ لَأَعَدُّوا لَهُ الزَّادَ وَ الرَّاحِلَةَ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ وَ قَالَ صَلَاةٌ فَرِيضَةٌ فِيهِ تَعْدِلُ حِجَّةً وَ نَافِلَةٌ فِيهِ تَعْدِلُ عُمْرَةً
محمد بن حسن صفّار از احمد بن محمّد بن حسن بن علىّ بن فضّال از ابراهيم بن محمّد، از فضل بن زكريّا از نجم بن حطيم از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
اگر مردم به فضيلتى كه در مسجد كوفه است واقف بودند از راه دور توشه برداشته و بر مركب سوار شده و به آنجا مى‏رفتند و سپس فرمودند:
يك فريضه در آن به جا آوردن مساوى با يك حج بوده و يك نافله در آن خواندن معادل با يك عمره مى‏باشد
4- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي هَاشِمٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ الْفَرِيضَةُ تَعْدِلُ حِجَّةً مَقْبُولَةً وَ التَّطَوُّعُ فِيهِ تَعْدِلُ عُمْرَةً مَقْبُولَةً
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش از كسى كه براى او حديث را نقل نموده از عبد الرّحمن بن ابى هاشم، از داود ابن فرقد، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
يك نماز واجب در مسجد كوفه معادل با يك حج مقبول بوده و يك نماز مستحبى در آن برابر با يك عمره قبول شده مى‏باشد.
5- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ سَلَّامِ بْنِ أَبِي عَمْرَةَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِيفٍ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ النَّافِلَةُ فِي هَذَا الْمَسْجِدِ تَعْدِلُ عُمْرَةً مَعَ النَّبِيِّ ص وَ الْفَرِيضَةُ فِيهِ تَعْدِلُ حِجَّةً مَعَ النَّبِيِّ ص وَ قَدْ صَلَّى فِيهِ أَلْفُ نَبِيٍّ وَ أَلْفُ وَصِيٍّ
حسن بن عبد اللّه بن محمّد از پدرش، از حسن بن محبوب، از عبد اللّه بن جبله، از سلام بن ابى عمره، از سعد بن طريف، از اصبغ بن نباته از مولانا على عليه السّلام نقل نموده كه حضرت فرمودند:
نماز نافله در اين مسجد معادل با انجام عمره در معيّت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بوده و ناز واجب در آن مساوى با انجام حجّ با رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏باشد، در اين مسجد هزار پيغمبر و هزار وصىّ پيامبر نماز خوانده‏اند.
6- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ تُصَلِّي الصَّلَاةَ كُلَّهَا فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ قُلْتُ لَا قَالَ أَمَا لَوْ كُنْتُ بِحَضْرَتِهِ لَرَجَوْتُ أَنْ لَا تَفُوتَنِي فِيهِ صَلَاةٌ قَالَ وَ تَدْرِي مَا فَضْلُهُ قُلْتُ لَا قَالَ مَا مِنْ عَبْدٍ صَالِحٍ وَ لَا نَبِيٍّ إِلَّا وَ قَدْ صَلَّى فِي مَسْجِدِ الْكُوفَانِ حَتَّى إنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص لَمَّا أُسْرِيَ بِهِ قَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ ع أَ تَدْرِي أَيْنَ أَنْتَ السَّاعَةَ يَا مُحَمَّدُ قَالَ لَا قَالَ أَنْتَ مُقَابِلُ مَسْجِدِ كُوفَانَ فَقَالَ اسْتَأْذِنْ رَبَّكَ حَتَّى أَهْبِطَ فَأُصَلِّيَ فِيهِ فَاسْتَأْذَنَ فَأَذِنَ لَهُ فَهَبَطَ فَصَلَّى فِيهِ رَكْعَتَيْنِ وَ إِنَّ الصَّلَاةَ الْمَكْتُوبَةَ فِيهِ تَعْدِلُ بِأَلْفِ صَلَاةٍ وَ إِنَّ النَّافِلَةَ فِيهِ تَعْدِلُ بِخَمْسِ مِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِنَّ مُقَدَّمَهُ [قِبْلَتَهُ ]لَرَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ مَيْمَنَتَهُ رَوْضَةٌ
مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ مَيْسَرَتَهُ رَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ مُوءَخَّرَهُ رَوْضَةٌ مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ الْجُلُوسَ فِيهِ بِغَيْرِ صَلَاةٍ وَ لَا ذِكْرٍ لَعِبَادَةٌ وَ لَوْ عَلِمَ النَّاسُ مَا فِيهِ لَأَتَوْهُ وَ لَوْ حَبْواً
محمد بن حسن از محمّد بن الحسن الصفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى، از عمرو بن عثمان از كسى كه براى او حديث را نقل نموده از هارون بن خارجه، وى مى‏گويد:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
آيا تمام نمازهايت را در مسجد كوفه مى‏خوانى؟
عرض كردم: خير حضرت فرمودند:
من اگر در آنجا حاضر باشم اميدوارم كه هيچ نمازى از من در آن مسجد فوت نشود و سپس فرمودند:
آيا فضيلت نماز در اين مسجد را مى‏دانى عرض كردم: خير.
حضرت فرمودند:
هيچ بنده صالح و پيامبرى نبوده مگر آنكه در مسجد كوفه نماز گزارده است
حتّى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم وقتى به معراج رفتند جبرئيل عليه السّلام به ايشان عرض نمود:
آيا نمى‏دانى در اين ساعت به كجا آمده‏اى؟
حضرت فرمودند: خير عرضه داشت: شما در مقابل مسجد كوفه قرار گرفته‏ايد.
حضرت فرمودند: از پروردگارت اذن بگير تا به آن فرود آمده و در آن نماز بگذارم. پس جبرئيل از حقتعالى استيذان نمود و حقتعالى هم به او اذن داد.
پس پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به مسجد فرود آمده و در آن دو ركعت نماز خواندند.
بايد توجه داشت كه يك نماز واجب در آن معادل با هزار نماز در جاهاى ديگر است و يك نماز نافله در آن مساوى با پانصد نمازى است كه در اماكن ديگر خوانده شود.
قبله اين مسجد بستانى است از بساتين بهشت و نيز قسمت راست آن بستان ديگرى است كه از بساتين بهشت چنانچه طرف چپ آن نيز بستان ديگرى محسوب مى‏شود از بساتين بهشت نشستن در اين مسجد بدون اينكه نماز بخوانند يا ذكرى بگويند عبادت مى‏باشد و اگر مردم فضيلتى را كه در اين مسجد است مى‏دانستند مسلّما به آن حاضر گشته اگر چه به روش اطفال روى دست و شكم راه رفته و خود را روى زمين بكشند.
7- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ ظَرِيفِ بْنِ نَاصِحٍ عَنْ خَالِدٍ الْقَلَانِسِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ صَلَاةٌ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ بِأَلْفِ صَلَاةٍ
محمّد بن الحسن بن على بن مهزيار از پدرش، از جدّش على بن مهزيار از حسن بن سعيد، از ظريف بن ناصح، از خالد قلانسى، وى مى‏گويد:
از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
يك نماز در مسجد كوفه معادل است با هزار نماز.

8- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَكَّةُ حَرَمُ اللَّهِ وَ حَرَمُ رَسُولِهِ وَ حَرَمُ عَلِيٍّ الصَّلَاةُ فِيهَا بِمِائَةِ أَلْفِ صَلَاةٍ وَ الدِّرْهَمُ فِيهَا بِمِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَ الْمَدِينَةُ حَرَمُ اللَّهِ وَ حَرَمُ رَسُولِهِ ص وَ حَرَمُ عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع الصَّلَاةُ [فِيهَا ]فِي مَسْجِدِهَا بِعَشَرَةِ أَلْفِ صَلَاةٍ وَ الدِّرْهَمُ فِيهَا بِعَشَرَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَ الْكُوفَةُ حَرَمُ اللَّهِ وَ حَرَمُ رَسُولِهِ ص وَ حَرَمُ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ عَلِيٍّ ع الصَّلَاةُ فِي مَسْجِدِهَا بِأَلْفِ صَلَاةٍ
با همين اسنادى كه گذشت از حضرت امام صادق عليه السّلام نقل شده كه فرمودند:
مكّه حرم خدا و رسول او و مولانا على بن ابى طالب عليه السّلام مى‏باشد، يك نماز در آن معادل با صد هزار نماز بوده و يك درهم در آن انفاق كردن برابر با صد هزار درهم مى‏باشد.
و مدينه منوّره حرم خدا و رسولش صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و حرم امير الموءمنين عليه السّلام مى‏باشد يك نماز در مسجد آن معادل با ده هزار نماز بوده و يك درهم انفاق كردن در آن برابر با ده هزار درهم مى‏باشد.
و كوفه حرم خدا و رسولش صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و حرم امير الموءمنين على عليه السّلام مى‏باشد، يك نماز در مسجد آن معادل با هزار نماز مى‏باشد.
9- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مَتٍّ الْجَوْهَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ حَدُّ مَسْجِدِ السَّهْلَةِ الرَّوْحَاءُ
محمّد بن الحسين بن مت الجوهرى، از محمّد بن احمد بن يحيى، از احمد بن محمّد، از ابى محمّد، از على بن اسباط، از برخى اصحابمان، از مولانا ابى عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
حدّ مسجد سهله روحاء مى‏باشد.
حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ مِثْلَهُ
محمّد بن حسن بن احمد بن وليد، از محمّد بن حسن صفّار، از محمّد بن حسين، از على بن اسباط مثل روايت سابق را نقل كرده است.
10- حَدَّثَنِي أَخِي عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَيْهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُوسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَى الْخَشَّابِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ كَثِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ لِأَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ يَا أَبَا حَمْزَةَ هَلْ شَهِدْتَ عَمِّي لَيْلَةَ خَرَجَ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَهَلْ صَلَّى فِي مَسْجِدِ سُهَيْلٍ قَالَ وَ أَيْنَ مَسْجِدُ سُهَيْلٍ لَعَلَّكَ تَعْنِي مَسْجِدَ السَّهْلَةِ قَالَ نَعَمْ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَوْ صَلَّى فِيهِ رَكْعَتَيْنِ- ثُمَّ اسْتَجَارَ اللَّهَ لَأَجَارَهُ سَنَةً فَقَالَ لَهُ أَبُو حَمْزَةَ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي هَذَا مَسْجِدُ السَّهْلَةِ قَالَ نَعَمْ فِيهِ بَيْتُ إِبْرَاهِيمَ الَّذِي كَانَ يَأْتِي مِنْهُ إِلَى الْعَمَالِقَةِ وَ فِيهِ بَيْتُ إِدْرِيسَ الَّذِي كَانَ يَخِيطُ فِيهِ وَ فِيهِ مُنَاخُ الرَّاكِبِ وَ فِيهِ صَخْرَةٌ خَضْرَاءُ فِيهَا صُوَرُ الْأَنْبِيَاءِ [صُورَةُ جَمِيعِ النَّبِيِّينَ ]وَ تَحْتَ الصَّخْرَةِ الطِّينَةُ الَّتِي خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهَا النَّبِيِّينَ وَ فِيهَا الْمِعْرَاجُ وَ هُوَ الْفَارُوقُ الْأَعْظَمُ مَوْضِعٌ مِنْهُ وَ هُوَ مَمَرُّ النَّاسِ وَ هُوَ مِنْ كُوفَانَ وَ فِيهِ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ وَ إِلَيْهِ الْمَحْشَرُ يُحْشَرُ مِنْ جَانِبِهِ سَبْعُونَ أَلْفاً- يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ ... بِغَيْرِ حِسابٍ أُولَئِكَ الَّذِينَ أفلح [أَفْلَجَ اللَّهُ حُجَجَهُمْ وَ ضَاعَفَ نِعَمَهُمْ فَإِنَّهُمُ الْمُسْتَبِقُونَ الْفَائِزُونَ الْقَانِتُونَ يُحِبُّونَ أَنْ يَدْرَءُوا عَنْ أَنْفُسِهِمُ الْمَفْخَرَ وَ يُحَلَّوْنَ بِعَدْلِ اللَّهِ عَنْ لِقَائِهِ وَ أَسْرَعُوا فِي الطَّاعَةِ فَعَمِلُوا وَ عَلِمُوا أَنَّ اللّهَ بِما يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ لَيْسَ عَلَيْهِمْ حِسَابٌ وَ لَا عَذَابٌ يُذْهِبُ الضِّغْنَ يُطَهِّرُ الْمُوءْمِنِينَ وَ مِنْ وَسَطِهِ سَارَ جَبَلُ الْأَهْوَازِ وَ قَدْ أَتَى عَلَيْهِ زَمَانٌ وَ هُوَ مَعْمُورٌ
برادرم على بن محمّد بن قولويه، از احمد بن ادريس بن احمد، از عمران بن موسى، از حسن بن موسى الخشاب از على بن حسان، از عمويش عبد الرّحمن بن كثير، از ابى عبد اللّه عليه السّلام، وى مى‏گويد از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه به ابى حمزه ثمالى مى‏فرمودند:
اى ابا حمزه آيا شاهد بودى عمويم شب خارج گرديد؟
ابو حمزه گفت: بلى.
حضرت فرمودند:
آيا وى در مسجد سهيل نماز گذارد؟
ابو حمزه گفت: مسجد سهيل كجا است؟ شاهد مقصودتان مسجد سهله است حضرت فرمودند.
بلى، سپس فرمودند:
حقّا اگر وى (يعنى عموى امام صادق عليه السّلام كه زيد بن على بن الحسين عليهما السّلام باشد) در آن مسجد دو ركعت نماز مى‏خواند سپس از خداوند پناه مى‏خواست حقتعالى او را براى يك سال پناه مى‏داد.
ابو حمزه محضر مباركش عرض كرد:
پدر و مادرم فدايت شوند، اين مسجدى كه توصيفاتش را بيان فرموديد آيا مسجد سهله است؟ حضرت فرمودند:
بلى، در آن مسكن و منزل جناب ابراهيم عليه السّلام بوده كه از آن بطرف عمالقه مى‏رفت و ايشان را ارشاد مى‏فرمود و نيز در آن منزل ادريس عليه السّلام است كه در آن به خياطت و دوزندگى اشتغال داشت و همچنين در آن استراحت‏گاه سواران و سنگ سبزى كه در آن صورت و شمايل انبياء نقش بسته شده مى‏باشد و در زير اين سنگ گلى هست كه خداوند عزّ و جل انبياء را از آن آفريده و از اين مكان و بمنزل معراج صورت گرفته و آن مكان به فاروق اعظم ناميده شده و آن محلّ عبور و مرور مردم به طرف محشر بوده و از كوفه محسوب مى‏شود و دميدن در صور در همين مكان واقع مى‏شود و از همين مكان به محشر راه پيدا شده و هفتاد هزار نفر محشور گشته و از همين مكان به طرف بهشت بدون حساب رهسپار گرديده و داخل آن مى‏شوند، ايشان كسانى هستند كه حقتعالى آنها را رستگار نموده و نعمتهايش بر ايشان را مضاعف كرده است، ايشان در ورود به بهشت بر يك ديگر سبقت و پيشى مى‏گيرند، رستگاران و اميدواران به رحمت حق بوده، دوست دارند فخر و كبر را از خود دور كنند، ايشان كسانى هستند كه عدل حق تعالى آنها را از ملاقات پروردگارشان ترسان و خائف نموده، ديگر از اوصاف ايشان آن است كه در طاعت و فرمان برادرى حق شتاب نموده و طريق عمل را پيش گرفته و مى‏دانند كه خداوند متعال به آنچه انجام مى‏دهند بصير و آگاه است، حسابى بر ايشان نبوده چنانچه عذاب و موءاخذه‏اى متوجه ايشان نمى‏باشد.
اين مكان كينه را از دل‏ها برده و موءمنين را از هر گونه آلودگى پاك مى‏نمايد، و از وسط آن كوه اهواز (در برخى نسخ «اهوان» ضبط شده) رد شده و روزگارى بر آن گذشته كه در طى آن اين مكان معمور و آباد بوده است.
مترجم گويد:
همان طورى كه مرحوم علامه مجلسى عطّر اللّه مرقده در بحار فرموده الفاظ اين حديث از غلط و سقم خالى نمى‏باشد.
11- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الرَّازِيِّ الْجَامُورَانِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِيهِ سَيْفٍ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَوْ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ أَيُّ بِقَاعِ الْأَرْضِ أَفْضَلُ بَعْدَ حَرَمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حَرَمِ رَسُولِهِ ص فَقَالَ الْكُوفَةُ يَا أَبَا بَكْرٍ هِيَ الزَّكِيَّةُ الطَّاهِرَةُ فِيهَا قُبُورُ النَّبِيِّينَ الْمُرْسَلِينَ وَ قُبُورُ غَيْرِ الْمُرْسَلِينَ وَ الْأَوْصِيَاءِ الصَّادِقِينَ وَ فِيهَا مَسْجِدُ سُهَيْلٍ الَّذِي لَمْ يَبْعَثِ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا وَ قَدْ صَلَّى فِيهِ وَ مِنْهَا يَظْهَرُ عَدْلُ اللَّهِ وَ فِيهَا يَكُونُ قَائِمُهُ وَ الْقُوَّامُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هِيَ مَنَازِلُ النَّبِيِّينَ وَ الْأَوْصِيَاءِ وَ الصَّالِحِينَ
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از ابى عبد اللّه محمّد بن ابى عبد اللّه رازى جامورانى و او از حسين بن سيف بن عميره و او از پدرش سيف و او از ابى بكر خضرمى و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام يا ابو جعفر عليه السّلام نقل نموده، مى‏گويد:
محضر مباركش عرضه داشتم: بعد از حرم خداوند عزّ و جل و حرم رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم چه مكانى از زمين از امكنه ديگر برتر و اشرف مى‏باشد؟
حضرت فرمودند:
اى ابو بكر، آن زمين كوفه مى‏باشد، اين زمين پاك و پاكيزه بوده و در آن قبور انبياء مرسل و غير مرسل و اوصياء انبياء بوده و در آن مسجد سهيل قرار دارد، از خصوصيات اين مسجد آن است كه حق تعالى هيچ پيغمبرى را مبعوث نفرموده مگر آنكه وى در آن نماز خوانده است و نيز از آن عدل الهى ظاهر و آشكار مى‏گردد و در آن قائم حق تعالى قيام نموده و پس از آن عدالت را بر پاى مى‏فرمايد، در اين زمين منازل انبياء و اوصياء صالح مى‏باشد.
12- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَدَخَلَ عَلَيْهِ رَجُلٌ فَسَلَّمَ وَ جَلَسَ فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع مِنْ أَيِّ الْبِلَادِ أَنْتَ فَقَالَ الرَّجُلُ أَنَا مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ وَ أَنَا لَكَ مُحِبٌّ مُوَالٍ قَالَ فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَ تُصَلِّي فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ كُلَّ صَلَاتِكَ قَالَ الرَّجُلُ لَا فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّكَ لَمَحْرُومٌ مِنَ الْخَيْرِ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَ تَغْتَسِلُ كُلَّ يَوْمٍ مِنْ فُرَاتِكُمْ مَرَّةً قَالَ لَا- قَالَ فَفِي كُلِّ جُمْعَةٍ فَقَالَ لَا قَالَ فَفِي كُلِّ شَهْرٍ قَالَ لَا قَالَ فَفِي كُلِّ سَنَةٍ قَالَ لَا فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّكَ لَمَحْرُومٌ مِنَ الْخَيْرِ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَ تَزُورُ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فِي كُلِّ جُمْعَةٍ قَالَ لَا قَالَ فَفِي كُلِّ شَهْرٍ قَالَ لَا قَالَ فَفِي كُلِّ سَنَةٍ قَالَ لَا فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّكَ لَمَحْرُومٌ مِنَ الْخَيْرِ
محمّد حسن بن على بن مهزيار، از پدرش، از جدّش، از حسن بن محبوب، از حنان بن سدير نقل نموده، وى مى‏گويد:
محضر مبارك حضرت ابى جعفر عليه السّلام بودم كه شخصى داخل شد و به آن جناب سلام نمود و نشست حضرت به او فرمودند:
از كدام ديار هستى؟
عرض كرد: از اهل كوفه بوده و دوست دار شما مى‏باشم.
راوى مى‏گويد: حضرت به او فرمودند:
آيا تمام نمازهايت را در مسجد كوفه مى‏خوانى؟
عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند:
حقا كه از خير محروم هستى، سپس فرمودند:
آيا هر روز يك مرتبه از فرات غسل مى‏كنى.
عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند:
آيا در هر جمعه چه طور؟
عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند: در هر ماه چطور، عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند: در هر سال چه طور؟
عرض كرد: خير حضرت فرمودند: در هر ماه چطور؟
عرض كرد: خير حضرت فرمودند:
حقا كه از خير محروم مى‏باشى.
راوى مى‏گويد: حضرت سپس به او فرمود:
آيا قبر حضرت امام حسين عليه السّلام را در هر جمعه زيارت مى‏نمائى؟
عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند:
در هر ماه چه طور؟
عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند:
در هر سال چه طور؟
عرض كرد: خير.
حضرت فرمودند:
حقّا كه از خير محروم مى‏باشى.
13- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع لَا تَدَعْ يَا أَبَا عُبَيْدَةَ الصَّلَاةَ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ وَ لَوْ أَتَيْتَهُ حَبْواً فَإِنَّ الصَّلَاةَ فِيهِ بِسَبْعِينَ صَلَاةً فِي غَيْرِهِ مِنَ الْمَسَاجِدِ
محمّد بن حسن بن على بن مهزيار، از پدرش، از جدّش على بن مهزيار، از حسن بن محبوب، از على بن رئاب از ابى عبيده حذّاء، وى مى‏گويد:
حضرت ابو جعفر عليه السّلام فرمودند:
اى ابو عبيده نماز در مسجد كوفه را ترك مكن و حتما به آن مسجد برو و در آن اداء نماز كن اگر چه به روش اطفال روى دست و شكم حركت كرده و خود را روى زمين بكشى چه آنكه يك نماز در آن معادل و مساوى با هفتاد نماز در مساجد ديگرى مى‏باشد.
14- حَدَّثَنِي أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ الْعَسْكَرِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا ع يَقُولُ الصَّلَاةُ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ فُرَادَى أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِينَ صَلَاةً فِي غَيْرِهِ جَمَاعَةً
ابو عبد الرحمن محمّد بن احمد بن حسين عسكرى از حسن بن على بن مهزيار، از پدرش، از حسن بن سعيد، از محمّد بن سنان نقل كرده كه وى گفت:
از حضرت رضا عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
يك نماز فرادى در مسجد كوفه خواندن برتر و با فضيلت‏تر از هفتاد نماز بطور جماعت خواندن در غير آن مى‏باشد.
15- وَ عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ ظَرِيفِ بْنِ نَاصِحٍ عَنْ خَالِدٍ الْقَلَانِسِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ الصَّلَاةُ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ بِأَلْفِ صَلَاةٍ
ابو عبد الرحمن محمّد بن احمد بن حسين عسكرى از حسن بن على، از پدرش على بن مهزيار از پدرش، از حسن بن سعيد، از ظريف بن ناصح، از خالد قلانسى نقل كرده كه وى گفت:
از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمود:
يك نماز در مسجد كوفه معادل با هزار نماز در غير آن مى‏باشد.
16- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ جَمِيعاً عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَخِيهِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ فُضَيْلٍ الْأَعْوَرِ عَنْ لَيْثِ بْنِ أَبِي سُلَيْمٍ قَالَ اسْتَقْبَلْتُهُ وَ قَدْ صَلَّى النَّاسُ الْعَصْرَ- فَقَالَ إِنِّي لَمْ أُصَلِّ الظُّهْرَ بَعْدُ فَلَا تَحْبِسْنِي وَ امْضِ رَاشِداً قَالَ قُلْتُ لِمَ أَخَّرْتَهَا إِلَى السَّاعَةِ قَالَ كَانَتْ لِي حَاجَةٌ فِي السُّوقِ فَأَخَّرْتُ الصَّلَاةَ حَتَّى أُصَلِّيَ فِي الْمَسْجِدِ- لِلْفَضْلِ الَّذِي بَلَغَنِي فِيهِ قَالَ فَرَجَعْتُ فَقُلْتُ أَيَّ شَيْءٍ رُوِّيتَ فِيهِ قَالَ أَخْبَرَنِي فُلَانٌ عَنْ فُلَانٍ عَنْ عَائِشَةَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ عُرِجَ بِي إِلَى السَّمَاءِ وَ إِنِّي هَبَطْتُ إِلَى الْأَرْضِ فَأُهْبِطْتُ إِلَى مَسْجِدِ أَبِي نُوحٍ ع وَ أَبِي إِبْرَاهِيمَ وَ هُوَ مَسْجِدُ الْكُوفَةِ فَصَلَّيْتُ فِيهِ رَكْعَتَيْنِ قَالَ ثُمَّ قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ الصَّلَاةَ الْمَفْرُوضَةَ فِيهِ تَعْدِلُ حِجَّةً مَبْرُورَةً وَ النَّافِلَةَ تَعْدِلُ عُمْرَةً مَبْرُورَةً
پدرم و محمّد بن عبد اللّه جميعا از عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابراهيم بن مهزيار، از برادرش على، از حسن بن سعيد از على بن حكم، از فضيل اعور، از ليث بن ابى سليم نقل كرده كه وى مى‏گفت:
نزد او رفتم در حالى كه مردم نماز عصر را خوانده بودند، وى فرمود:
من هنوز نماز ظهر را نخوانده‏ام پس مرا معطّل مكن و از خواندن نماز باز مدار و برو ان شاء اللّه موفّق باشى.
راوى مى‏گويد:
عرض كردم چرا نمازتان را به تأخير انداخته و تا اين ساعت نخوانده‏ايد؟
فرمود:
در بازار كارى داشتم لذا خواندن نماز را به تأخير انداخته تا آن را در اين مسجد نخوانم زيرا فضيلتى كه راجع به خواندن نماز در اين مسجدت به سمعم رسيده بود مرا بر اين داشت.
راوى مى‏گويد:
دو مرتبه به سوءال و پرسش برگشته و عرض كردم:
چه روايتى در اين زمينه به شما رسيده؟
فرمود:
فلانى از فلانى از عائشه به من خبر داد كه وى گفت:
از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شنيدم كه مى‏فرمودند.
زمانى كه من را به آسمان عروج مى‏دادند بناشد به زمين فرود آيم پس من به مسجد ابى نوح عليه السّلام و ابى ابراهيم كه همان مسجد كوفه است نزول نموده و در آن دو ركعت نماز خواندم ...
سپس راوى مى‏گويد عائشه گفت:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
يك نماز واجب در آن مسجد خواندن معادل با حج مقبول بوده و يك نافله خواندن در آن مساوى با يك عمره قبول شده مى‏باشد.
17- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلَانَ عَنْ مَالِكِ بْنِ ضَمْرَةَ الرَّوَّاسِيِّ [الْعَنْبَرِيِّ ]قَالَ قَالَ لِي أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ ع أَ تَخْرُجُ إِلَى الْمَسْجِدِ الَّذِي فِي ظَهْرِ دَارِكَ تُصَلِّي فِيهِ فَقُلْتُ لَهُ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ذَاكَ مَسْجِدٌ تُصَلِّي فِيهِ النَّاسُ [النِّسَاءُ ]فَقَالَ لِي يَا مَالِكُ ذَاكَ مَسْجِدٌ مَا أَتَاهُ مَكْرُوبٌ قَطُّ فَصَلَّى فِيهِ فَدَعَا اللَّهَ إِلَّا فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ- وَ أَعْطَاهُ حَاجَتَهُ فَقَالَ مَالِكٌ فَوَ اللَّهِ مَا أَتَيْتُهُ وَ لَا صَلَّيْتُ فِيهِ فَلَمَّا كَانَ لَيْلَةٌ أَصَابَنِي أَمْرٌ اغْتَمَمْتُ مِنْهُ فَذَكَرْتُ قَوْلَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ قُمْتُ فِي اللَّيْلِ وَ انْتَعَلْتُ فَتَوَضَّأْتُ وَ خَرَجْتُ فَإِذَا عَلَى بَابِي مِصْبَاحٌ فَمَرَّ قُدَّامِي وَ مَرَرْتُ حَتَّى انْتَهَيْتُ إِلَى الْمَسْجِدِ فَوَقَفَ بَيْنَ يَدَيَّ وَ كُنْتُ أُصَلِّي فَلَمَّا فَرَغْتُ انْتَعَلْتُ وَ انْصَرَفْتُ- فَمَرَّ قُدَّامِي حَتَّى انْتَهَيْتُ إِلَى الْبَابِ فَلَمَّا أَنْ دَخَلْتُ ذَهَبَ فَمَا خَرَجْتُ لَيْلَةً بَعْدَ ذَلِكَ إِلَّا وَجَدْتُ الْمِصْبَاحَ عَلَى بَابِي وَ قَضَى اللَّهُ حَاجَتِي
محمّد بن حسن بن مهزيار از پدرش از جدّش علىّ بن مهزيار، از عثمان بن عيسى، از محمّد بن عجلان، از مالك بن ضمره رواسى (عنبرى نسخه بدل) نقل نموده كه وى گفت:
امير الموءمنين عليه السّلام به من فرمودند:
آيا به مسجدى كه پشت خانه‏ات هست مى‏روى و نماز در آن مى‏خوانى؟
محضر مبارك عرض كردم:
يا امير الموءمنين در آن مسجد زنان نماز مى‏گذارند.
حضرت فرمودند:
اى مالك محزون و غمگينى هرگز به اين مسجد داخل نشده كه در آن نماز خوانده و براى رفع حزن و غمش دعاء نموده باشد مگر آنكه حق تعالى حزنش را بر طرف و غمش را زائل كرده و خواسته‏اش را به او عطا فرموده.
مالك مى‏گويد: به خدا قسم به آن مسجد نرفته و در آن نماز نخواندم تا شبى كه گرفتار ناراحتى شده و بخاطر آن غم و اندوه مرا فرا گرفت پس فرموده امير الموءمنين عليه السّلام بيادم آمد لا جرم در همان وقت شب بر خواسته و نعلينى به پا كرده و وضوء ساخته و از منزل خارج گشتم ناگهان درب منزل چراغى ديدم روشن كه جلو من در حركت است و من نيز در روشنائى آن گام برداشته تا به مسجد رسيدم در اين هنگام چراغ از حركت ايستاد و در جلو من متوقف گرديد من به مسجد داخل شده و در آن نماز گزاردم و پس از فراغت از آن نعلين‏ها را به پاكرده و به منزل برگشتم در مراجعت همچنان چراغ را روشن و جلو خود در حركت ديدم در پرتو آن قدم برداشته تا به درب منزل رسيدم و چون داخل خانه شدم چراغ از نظرم محو گشت و از آن شب به بعد هر شبى كه به مسجد مى‏رفتم چراغ را در منزل روشن مى‏ديدم و حق تعالى حاجت و خواسته من را بر آورده فرمود.
18- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو يُوسُفَ يَعْقُوبُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ مِنْ وُلْدِ أَبِي فَاطِمَةَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ زَيْدٍ مَوْلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى الْكَاهِلِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ هُوَ فِي مَسْجِدِ الْكُوفَةِ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ- فَرَدَّ عَلَيْهِ السَّلَامَ فَقَالَ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي أَرَدْتُ الْمَسْجِدَ الْأَقْصَى فَأَرَدْتُ أَنْ أُسَلِّمَ عَلَيْكَ وَ أُوَدِّعَكَ فَقَالَ أَيَّ شَيْءٍ أَرَدْتَ بِذَلِكَ فَقَالَ الْفَضْلَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ فَبِعْ رَاحِلَتَكَ وَ كُلْ زَادَكَ وَ صَلِّ فِي هَذَا الْمَسْجِدِ فَإِنَّ الصَّلَاةَ الْمَكْتُوبَةَ فِيهِ حِجَّةٌ مَبْرُورَةٌ وَ النَّافِلَةَ عُمْرَةٌ مَبْرُورَةٌ وَ الْبَرَكَةُ مِنْهُ عَلَى اثْنَيْ عَشَرَ مِيلًا يَمِينُهُ يُمْنٌ وَ يُسْرَاهُ مَكْرٌ وَ فِي وَسَطِهِ عَيْنٌ مِنْ دُهْنٍ وَ عَيْنٌ مِنْ لَبَنٍ وَ عَيْنٌ مِنْ مَاءٍ شَرَاباً لِلْمُوءْمِنِينَ وَ عَيْنٌ مِنْ مَاءٍ طَهُورٌ لِلْمُوءْمِنِينَ مِنْهُ سَارَتْ سَفِينَةُ نُوحٍ وَ كَانَ فِيهِ نَسْرٌ وَ يَغُوثُ وَ يَعُوقُ وَ صَلَّى فِيهِ سَبْعُونَ نَبِيّاً وَ سَبْعُونَ وَصِيّاً أَنَا أَحَدُهُمْ وَ قَالَ بِيَدِهِ فِي صَدْرِهِ مَا دَعَا فِيهِ مَكْرُوبٌ بِمَسْأَلَةٍ فِي حَاجَةٍ مِنَ الْحَوَائِجِ إِلَّا أَجَابَهُ اللَّهُ وَ فَرَّجَ عَنْهُ كَرْبَهُ
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى نقل نموده، وى گفت:
ابو يوسف يعقوب بن عبد اللّه كه از فرزندان ابى فاطمه است برايم نقل نمود از اسماعيل بن زيد كه مولاى عبد اللّه بن يحيى كاهلى است و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام روايت كرد كه آن جناب فرمودند:
شخصى محضر مبارك امير الموءمنين عليه السّلام رسيد در حالى كه آن حضرت در مسجد كوفه نزول اجلال داشتند بر حضرتش سلام كرد و گفت:
السّلام عليك يا امير الموءمنين و رحمة الله و بركاته.
حضرت جواب سلامش را دادند.
وى عرض كرد: فدايت شوم عازم مسجد اقصى بودم گفتم ابتداء خدمت شما آمده سلام عرض كرده و با شما وداع نمايم.
حضرت فرمودند:
قصدت از رفتن به آن مسجد چيست؟
عرضه داشت: فدايت شوم درك فضيلت آن مسجد.
حضرت فرمودند:
مركبت را بفروش و توشه‏ات را تناول كن و در همين مسجد نماز بگذار و نيازى به آن مسجد نيست زيرا يك نماز واجب در اينجا خواندن معادل با يك حجّ قبول شده بوده و يك نماز نافله گزاردن مساوى و برابر است با يك عمره مقبول، بركتى كه از اين مسجد ناشى مى‏باشد تا فاصله دوازده ميلى آن منتشر مى‏باشند، جانب راست آن نيك بختى و بركت بوده و طرف چپش تزوير و فريب و در وسطش چشمه‏اى از روغن و چشمه‏اى از شير و چشمه‏اى از آبى كه شراب است براى موءمنين و چشمه‏اى است از آب كه براى اهل ايمان طهور و پاكيزه مى‏باشد از همين مكان كشتى نوح عليه السّلام حركت نمود و در همين مسجد بت‏هاى سه‏گانه يعنى: نسر و يغوث و يعوق بودند و در همين مسجد هفتاد و پيغمبر و هفتاد وصىّ كه يكى از آنها من هستم نماز خوانده‏اند.
سپس در حالى كه با دست مبارك اشاره مى‏نمودند فرمودند:
در اين مسجد هيچ محزون و مكروبى براى حاجتى از حوائجش دعاء نكرده مگر آنكه حق تعالى حزنش را بر طرف و غمش را زائل و حاجتش را روا ساخته است.
مترجم گويد:
اينكه حضرت فرمودند: بت‏هاى سه‏گانه يعنى: نسر و يغوث و يعوق در اين مسجد بودند نه به ملاحظه شرافت مسجد از اين رهگذر باشد بلكه اشاره به قدمت آن است كه خود فضيلت و اعتبارى محسوب مى‏گردد.

باب نهم روشن نمودن و تعيين كردن مكان قبر امير الموءمنين عليه السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي وَ أَخِي وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ رَحِمَهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ قَالَ كُنْتُ وَ عَامِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جُذَاعَةَ الْأَزْدِيُّ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ عَامِرٌ إِنَّ النَّاسَ يَزْعُمُونَ أَنَّ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ع دُفِنَ بِالرَّحْبَةِ فَقَالَ لَا قَالَ فَأَيْنَ دُفِنَ قَالَ إِنَّهُ لَمَّا مَاتَ حَمَلَهُ الْحَسَنُ ع فَأَتَى بِهِ ظَهْرَ الْكُوفَةِ قَرِيباً مِنَ النَّجَفِ يَسْرَةً عَنِ الْغَرِيِّ يَمْنَةً عَنِ الْحِيرَةِ فَدُفِنَ بَيْنَ ذَكَوَاتٍ بِيضٍ قَالَ فَلَمَّا كَانَ بَعْدُ ذَهَبْتُ إِلَى الْمَوْضِعِ فَتَوَهَّمْتُ مَوْضِعاً مِنْهُ ثُمَّ أَتَيْتُهُ فَأَخْبَرْتُهُ فَقَالَ أَصَبْتَ أَصَبْتَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ رَحِمَكَ اللَّهُ [أَصَبْتَ رَحِمَكَ اللَّهُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ]
پدر و برادرم و على بن حسين و محمد بن حسن رحمة الله عليهم جملگى از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف نقل نموده‏اند و او از احمد بن محمد بن عيسى و او از على بن حكم و او از صفوان جمال حكايت كرده كه وى گفت: من و عامر بن عبد اللّه بن جذاعه ازدى محضر امام صادق عليه السّلام بوديم، ناقل مى‏گويد:
عامر به امام عرض نمود: مردم گمان دارند كه امير الموءمنين عليه السّلام در «رحبه» مدفون هستند حضرت فرمودند: خير، اين طور نيست.
راوى مى‏گويد: عرضه داشتم پس آن حضرت در كجا مدفون مى‏باشند؟
حضرت فرمودند:
وقتى امير الموءمنين عليه السّلام رحلت فرمودند امام حسن عليه السّلام ايشان را به پشت كوفه در مكانى كه نزديك نجف و در چپ غرى و راست حيره بود انتقال داده سپس بين ريگهاى سفيد و روشن آن حضرت را دفن نمودند.
راوى مى‏گويد:
بعد از اين به مكانى رفته و پنداشتم آن مكان مدفن حضرت امير الموءمنين عليه السّلام است و سپس كه محضر مبارك امام صادق عليه السّلام مشرّف شدم از پندار خود به آن جناب خبر داده و از صحّت و سقم آن جويا شدم، حضرت سه مرتبه فرمودند:
خداوند تو را رحمت كند در پندارت به صواب رفتى.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ الْخَلَّالِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ قُلْتُ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ص أَيْنَ دَفَنْتُمْ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ع قَالَ خَرَجْنَا بِهِ لَيْلًا حَتَّى مَرَرْنَا عَلَى مَسْجِدِ الْأَشْعَثِ حَتَّى خَرَجْنَا إِلَى ظَهْرِ نَاحِيَةِ الْغَرِيِّ
محمّد بن حسن، از محمّد بن حسن صفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى، از محمّد بن ابى عمير، از حسين خلّال از جدّش نقل نموده، وى گفت:
محضر حسين بن على صلوات الله عليهما عرض كردم: امير الموءمنين عليه السّلام را در كجا دفن نموديد؟
حضرت فرمودند:
پيكر مطهّر آن جناب را شب بيرون برده تا به مسجد اشعث رسيده و از آن گذشته تا به پشت ناحيه غرى منتقلش نموديم.
3- حَدَّثَنِي جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ أَتَانِي عُمَرُ [عَمْرُو ]بْنُ يَزِيدَ فَقَالَ لِي ارْكَبْ فَرَكِبْتُ مَعَهُ فَمَضَيْنَا حَتَّى نَزَلْنَا مَنْزِلَ حَفْصٍ الْكُنَاسِيِّ فَاسْتَخْرَجَهُ فَرَكِبَ مَعَنَا فَمَضَيْنَا حَتَّى أَتَيْنَا الْغَرِيَّ فَانْتَهَيْنَا إِلَى قَبْرٍ فَقَالَ انْزِلُوا هَذَا الْقَبْرَ قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَقُلْنَا لَهُ مِنْ أَيْنَ عَرَفْتَ هَذَا قَالَ أَتَيْتُهُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع حَيْثُ كَانَ فِي الْحِيرَةِ غَيْرَ مَرَّةٍ وَ خَبَّرَنِي أَنَّهُ قَبْرُهُ
گروهى از مشايخ من، از محمّد بن يحيى و او از احمد بن محمّد و او از ابن ابى عمير و او از قاسم بن محمّد و او از عبد اللّه بن سنان نقل كرده كه وى گفت:
عمرو بن يزيد نزد من آمد و بمن گفت: سوار شو، من با او سوار شده و حركت كرديم تا به منزل حفص كناسى رسيده و او را به بيرون خوانديم وقتى از منزل خارج شد با ما سوار گشته و هر سه حركت كرديم تا به غرى رسيده و از آنجا به حركت خود ادامه داديم تا منتهى به قبرى شديم عمرو بن يزيد گفت فرود آئيد اين قبر، قبر امير الموءمنين عليه السّلام است.
به او گفتيم: از كجا دانستى.
گفت: زمانى كه حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام در حيره بودند مكرّر با آن جناب به اينجا آمده و فرمودند: اين قبر، قبر امير الموءمنين عليه السّلام مى‏باشد.
4- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا عَنْ يَزِيدَ بْنِ عُمَرَ بْنِ طَلْحَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ بِالْحِيرَةِ أَ مَا تُرِيدُ مَا وَعَدْتُكَ قَالَ قُلْتُ بَلَى يَعْنِي الذَّهَابَ إِلَى قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع قَالَ فَرَكِبَ وَ رَكِبَ إِسْمَاعِيلُ ابْنُهُ مَعَهُ وَ رَكِبْتُ مَعَهُمْ حَتَّى إِذَا جَازَ الثُّوَيَّةَ وَ كَانَ بَيْنَ الْحِيرَةِ وَ النَّجَفِ عِنْدَ ذَكَوَاتٍ بِيضٍ نَزَلَ وَ نَزَلَ إِسْمَاعِيلُ وَ نَزَلْتُ مَعَهُمْ فَصَلَّى فَصَلَّى إِسْمَاعِيلُ وَ صَلَّيْتُ فَقَالَ لِإِسْمَعِيلَ قُمْ فَسَلِّمْ عَلَى جَدِّكَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَ لَيْسَ الْحُسَيْنُ ع بِكَرْبَلَاءَ فَقَالَ نَعَمْ وَ لَكِنْ لَمَّا حُمِلَ رَأْسُهُ إِلَى الشَّامِ سَرَقَهُ مَوْلًى لَنَا فَدَفَنَهُ بِجَنْبِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ‏ع
پدرم و محمّد بن يعقوب از على بن ابراهيم بن هاشم و او از پدرش و او از يحيى بن زكريّا و او از يزيد بن عمر بن طلحه نقل كرده كه وى گفت:
زمانى كه امام صادق عليه السّلام در حيره بودند به من فرمودند:
آيا اراده آنچه به تو وعده داده بودم را ندارى؟
رواى مى‏گويد: عرضه داشتم چرا (يعنى رفتن به زيارت قبر الموءمنين عليه السّلام).
سپس راوى مى‏گويد: امام عليه السّلام سوار مركب شده و فرزندشان اسماعيل نيز با آن جناب سوار گشته و من نيز با ايشان سوار شدم و حركت كرديم تا از وادى ثويه گذشته و بين حيره و نجف جنب ريگ‏هاى سفيد و روشن حضرت پياده شدند و اسماعيل نيز از مركب به زير آمد و من هم از مركب پائين آمدم، حضرت نماز گزاردند و اسماعيل نيز با آن حضرت نماز خواند من هم نماز گزاردم سپس حضرت به اسماعيل فرمودند:
بايست و بر جدّت حسين بن على عليهما السّلام، سلام بده.
من عرض كردم: فدايت شوم: آيا حضرت حسين عليه السّلام در كربلاء نيستند؟
فرمودند:
بلى ولى هنگامى كه سر مطهّر آن حضرت را به شام آوردند يكى از دوستان ما آن را ربود و در جنب امير الموءمنين عليه السّلام دفن نمود.
5- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَتِّيلٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ عَنِ الْحَسَنِ الْخَزَّازِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبِي الْفَرَجِ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ كُنْتُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَمَرَّ بِظَهْرِ الْكُوفَةِ فَنَزَلَ وَ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ- ثُمَّ تَقَدَّمَ قَلِيلًا فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ سَارَ قَلِيلًا فَنَزَلَ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ قَالَ هَذَا مَوْضِعُ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَمَا الْمَوْضِعَيْنِ اللَّذَيْنِ صَلَّيْتَ فِيهِمَا قَالَ مَوْضِعُ رَأْسِ الْحُسَيْنِ ع وَ مَوْضِعُ مِنْبَرِ الْقَائِمِ ع
پدرم و محمّد بن حسن جملگى از حسن بن متّيل، و او از سهل بن زياد و او از ابراهيم بن عقبه و او از حسن خزّاز و شاء و او از ابو الفرج و او از ابان بن تغلب نقل كرده كه وى گفت:
در معيّت حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام بودم كه آن حضرت از پشت كوفه عبور فرموده و سپس از مركب به زير آمده و دو ركعت نماز خواندند و بعد اندكى جلو رفته و دو ركعت ديگر خوانده سپس كمى حركت فرموده و باز پياده شدند و دو ركعت نماز خوانده سپس فرمودند:
اين جا، قبر امير الموءمنين عليه السّلام است.
عرض كردم: فدايت شوم پس آن دو مكان كه در آن نماز خوانديد چه بود؟
حضرت فرمودند:
يكى مكان سر مطهّر حضرت حسين عليه السّلام بود و ديگرى جاى منبر قائم عليه السّلام مى‏باشد.
6- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَى الْخَشَّابِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّكَ إِذَا أَتَيْتَ الْغَرِيَّ رَأَيْتَ قَبْرَيْنِ قَبْراً كَبِيراً وَ قَبْراً صَغِيراً فَأَمَّا الْكَبِيرُ فَقَبْرُ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ وَ أَمَّا الصَّغِيرُ فَرَأْسُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از حسن بن موسى الخشاب و او از على بن اسباط به طور مرفوعه نقل نموده و گفت:
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
وقتى به غرىّ وارد شده دو قبر مى‏بينى: قبر بزرگ و قبر كوچك.
امّا قبر بزرگ آن قبر امير الموءمنين عليه السّلام است.
و امّا قبر كوچك: آن محل دفن سرّ مطهر حضرت حسين بن على عليه السّلام مى‏باشد.
7- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيِّ عَنْ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ النَّخَعِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ قَالَ حَدَّثَنَا صَفْوَانُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ سَارَ وَ أَنَا مَعَهُ مِنَ الْقَادِسِيَّةِ حَتَّى أَشْرَفَ عَلَى النَّجَفِ فَقَالَ هُوَ الْجَبَلُ الَّذِي اعْتَصَمَ بِهِ ابْنُ جَدِّي نُوحٍ ع فَقَالَ سَ‏آوِي إِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْماءِ فَأَوْحَى اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِلَيْهِ بِالنَّجَفِ أَ يَعْتَصِمُ بِكَ مِنِّي فَغَابَ فِي الْأَرْضِ- وَ تَقَطَّعَ إِلَى قِبَلِ الشَّامِ ثُمَّ قَالَ اعْدِلْ بِنَا فَعَدَلْتُ فَلَمْ يَزَلْ سَائِراً حَتَّى أَتَى الْغَرِيَّ فَوَقَفَ عَلَى الْقَبْرِ فَسَاقَ السَّلَامَ مِنْ آدَمَ عَلَى نَبِيٍّ وَ نَبِيٍّ ع وَ أَنَا أَسُوقُ مَعَهُ حَتَّى وَصَلَ السَّلَامَ إِلَى النَّبِيِّ ص ثُمَّ خَرَّ عَلَى الْقَبْرِ فَسَلَّمَ عَلَيْهِ وَ عَلَا نَحِيبُهُ ثُمَّ قَامَ فَصَلَّى أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ وَ صَلَّيْتُ مَعَهُ وَ قُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا هَذَا الْقَبْرُ فَقَالَ هَذَا قَبْرُ جَدِّي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع
محمّد بن عبد اللّه، از محمّد بن ابى عبد اللّه كوفى و او از موسى بن عمران نخعى و او از حسين بن يزيد نقل نموده كه وى گفت:
صفوان بن مهران از حضرت جعفر بن محمّد عليهما السّلام حديثى را اين طور نقل كرد:
صفوان مى‏گويد: امام عليه السّلام از سرزمين قادسيه حركت كردند در حالى كه من نيز همراه ايشان بودم تا به نجف رسيديم، حضرت فرمودند:
اين كوه همان كوهى است كه فرزند جدّم نوح عليه السّلام به آن پناه برد و گفت:
سَآوِي إِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْماءِ.
خداوند تبارك و تعالى به كوه خطاب نمود:
آيا او از من به تو پناه مى‏برد؟! پس از اين خطاب كوه در زمين نهان گشت و رشته‏اش تا قبل از سرزمين شام بريده و منهدم گرديد سپس به من فرمود:
به موازات من حركت كن.
پس من به موازات حضرتش حركت نمودم و پيوسته آن جناب مركب مى‏راندند تا به غرىّ رسيده پس بالاى قبرى توقف فرمود و سپس شروع نمودند به سلام دادن به يك يك از انبياء از حضرت آدم عليه السّلام آغاز نموده و نام هر كدام را جداگانه برده و به آنها سلام مى‏كردند و من نيز به متابعت از آن حضرت به هر يك از انبياء سلام مى‏دادم تا رسيدند به سلام بر نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و پس از سلام به آن حضرت صورت مبارك را بر قبر مطهّر نهاده و بر صاحب قبر سلام نمودند و پس از آن صدا به گريه بلند نمودند و بعد از آن ايستاده و چهار ركعت نماز خواندند و من نيز با آن حضرت نماز گزاردم و پس از فراغ از نماز محضر مباركش عرض كردم: اى پسر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم اين قبر كيست؟
فرمودند: اين قبر جدّم على بن ابى طالب عليه السّلام مى‏باشد.
8- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ بْنِ بُكَيْرٍ قَالَ ذَكَرْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع يَحْيَى بْنَ مُوسَى وَ تَعَرُّضَهُ لِمَنْ يَأْتِي قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ أَنَّهُ كَانَ يَنْزِلُ مَوْضِعاً كَانَ يُقَالُ بِهِ الثُّوَيَّةُ يَتَنَزَّهُ إِلَيْهِ أَلَا وَ قَبْرُ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَوْقَ ذَلِكَ قَلِيلًا وَ هُوَ الْمَوْضِعُ الَّذِي رَوَى صَفْوَانُ الْجَمَّالُ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَصَفَهُ لَهُ قَالَ لَهُ فِيمَا ذَكَرَ إِذَا انْتَهَيْتَ إِلَى الْغَرِيِّ ظَهْرِ الْكُوفَةِ فَاجْعَلْهُ خَلْفَ ظَهْرِكَ وَ تَوَجَّهْ خَلْفَ النَّجَفِ وَ تَيَامَنْ قَلِيلًا فَإِذَا انْتَهَيْتَ إِلَى الذَّكَوَاتِ الْبِيضِ وَ الثَّنِيَّةُ أَمَامَهُ فَذَلِكَ قَبْرُ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ أَنَا أَتَيْتُهُ كَثِيراً وَ مِنْ أَصْحَابِنَا مَنْ لَا يَرَى ذَلِكَ وَ يَقُولُ هُوَ فِي الْمَسْجِدِ وَ بَعْضُهُمْ يَقُولُ هُوَ فِي الْقَصْرِ فَأَرُدُّ عَلَيْهِمْ أَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُنْ لِيَجْعَلَ قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فِي الْقَصْرِ فِي مَنَازِلِ الظَّالِمِينَ وَ لَمْ يَكُنْ يُدْفَنُ فِي الْمَسْجِدِ وَ هُمْ يُرِيدُونَ سَتْرَهُ فَأَيُّنَا أَصْوَبُ قَالَ أَنْتَ أَصْوَبُ مِنْهُمْ أَخَذْتَ بِقَوْلِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ ثُمَّ قَالَ لِي يَا أَبَا مُحَمَّدٍ مَا أَرَى أَحَداً مِنْ أَصْحَابِنَا يَقُولُ بِقَوْلِكَ وَ لَا يَذْهَبُ مَذْهَبَكَ فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَمَّا ذَلِكَ شَيْءٌ مِنَ اللَّهِ قَالَ أَجَلْ إِنَّ اللَّهَ يُوَفِّقُ مَنْ يَشَاءُ وَ يُوءْمِنُ عَلَيْهِ فَقُلْ ذَلِكَ بِتَوْفِيقِ اللَّهِ وَ احْمَدْهُ عَلَيْهِ
محمّد بن احمد بن على بن يعقوب، از على بن حسن بن على بن فضّال و از پدرش و او از حسن بن جهم بن بكير نقل نموده كه وى گفت: محضر مبارك ابى الحسن عليه السّلام از يحيى بن موسى ياد كرده و عرضه داشتم كه وى متعرض كسانى كه به زيارت قبر امير الموءمنين عليه السّلام مى‏آيند مى‏شود و در مكانى كه آن را ثويه مى‏خوانند فرود آمده و آنجا را تفريح‏گاه خود قرار داده منتهى قبر امير الموءمنين عليه السّلام اندكى بالاتر از آنجا است و آن همان موضعى است كه صفوان جمّال از امام صادق عليه السّلام روايت كرده و حضرت برايش آنجا را توصيف فرموده، حضرت در ضمن اوصافى كه براى آن موضع ذكر فرمودند خاطر نشان نمودند:
وقتى به غرى كه پشت كوفه واقع شده منتهى گشتى آنجا را پشت خود قرار بده و رو به پشت نجف نما و كمى به طرف راست مايل شو و وقتى به ريگ‏هاى سفيد و روشن منتهى گشتى و ثنيّه جلو آن واقع شد همان جا قبر امير الموءمنين عليه السّلام مى‏باشد.
راوى (حسن بن جهم) مى‏گويد: من به اين مكان بسيار آمده‏ام.
سپس محضر امام عليه السّلام (حضرت ابى الحسن) عرض كرد:
بعضى از اصحاب ما رأيشان غير از اين بوده و معتقدند كه قبر در مسجد است و برخى ديگر آن را در قصر مى‏دانند ولى من در ردّ ايشان مى‏گويم:
خداوند متعال هرگز قبر امير الموءمنين عليه السّلام را در قصر كه منزل ظالمين است قرار نمى‏دهد چنانچه هيچ گاه نمى‏گذارد پيكر مطهّر آن جناب در مسجد دفن شود با اينكه قصد ظالمين پوشاندن و مخفى نگاه داشتن آن مى‏باشد سپس محضر امام عليه السّلام عرض مى‏كند:
كدام يك از ما در اين اعتقاد به صواب هستيم؟
حضرت فرمودند:
اعتقاد تو صحيح است، زيرا كه تو كلام جعفر بن محمد عليهما السّلام را اخذ نموده‏اى.
راوى مى‏گويد:
سپس امام عليه السّلام به من فرمودند:
اى ابا محمّد احدى از اصحاب را نمى‏بينم كه اعتقاد تو را داشته و به قول تو مايل باشد.
محضرش عرض كردم:
آيا اين عنايت و لطفى از جانب حق تعالى مى‏باشد؟
فرمودند:
بلى، خداوند به هر كس بخواهد توفيق داده و وى را امين قرار مى‏دهد پس تو اين عقيده را به توفيق حق تعالى بدان و او را در مقابل آن ستايش نما.
9- وَ حَدَّثَنِي بِهِ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ بْنِ بُكَيْرٍ قَالَ ذَكَرْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ بِطُولِهِ
محمّد بن حسن و محمّد بن احمد بن حسين جميعا از حسن بن على بن مهزيار، از پدرش على، از حسن بن على بن فضّال، از حسن بن جهم بن بكير نقل نموده كه وى گفت:
محضر مبارك حضرت ابى الحسن عليه السّلام يادى نمودم از ... و همان حديث قبلى را تماما نقل كرده است.
10- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ أَشْيَمَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ ظَبْيَانَ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع بِالْحِيرَةِ أَيَّامَ مَقْدَمِهِ عَلَى أَبِي جَعْفَرٍ فِي لَيْلَةٍ صَحْيَانَةٍ مُقْمِرَةٍ قَالَ فَنَظَرَ إِلَى السَّمَاءِ فَقَالَ يَا يُونُسُ أَ مَا تَرَى هَذِهِ الْكَوَاكِبَ مَا أَحْسَنَهَا أَمَا إِنَّهَا أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ نَحْنُ أَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ ثُمَّ قَالَ يَا يُونُسُ فَمُرْ بِإِسْرَاجِ الْبَغْلِ وَ الْحِمَارِ فَلَمَّا أُسْرِجَا قَالَ يَا يُونُسُ أَيُّهُمَا أَحَبُّ إِلَيْكَ الْبَغْلُ أَوِ الْحِمَارُ قَالَ فَظَنَنْتُ أَنَّ الْبَغْلَ أَحَبُّ إِلَيْهِ لِقَوَّتِهِ فَقُلْتُ الْحِمَارُ فَقَالَ أُحِبُّ أَنْ تُوءتُونِي بِهِ قُلْتُ قَدْ فَعَلْتُ فَرَكِبَ وَ رَكِبْتُ وَ لَمَّا خَرَجْنَا مِنَ الْحِيرَةِ قَالَ تَقَدَّمْ يَا يُونُسُ قَالَ فَأَقْبَلَ يَقُولُ تَيَامَنْ تَيَاسَرْ فَلَمَّا انْتَهَيْنَا إِلَى الذَّكَوَاتِ الْحُمْرِ قَالَ هُوَ الْمَكَانُ قُلْتُ نَعَمْ فَتَيَامَنَ ثُمَّ قَصَدَ إِلَى مَوْضِعٍ فِيهِ مَاءٌ وَ عَيْنٌ فَتَوَضَّأَ ثُمَّ دَنَا مِنْ أَكَمَةٍ فَصَلَّى عِنْدَهَا ثُمَّ مَالَ عَلَيْهَا وَ بَكَى ثُمَّ مَالَ إِلَى أَكَمَةٍ دُونَهَا فَفَعَلَ مِثْلَ ذَلِكَ- ثُمَّ قَالَ يَا يُونُسُ افْعَلْ مِثْلَ مَا فَعَلْتُ فَفَعَلْتُ ذَلِكَ فَلَمَّا تَفَرَّغْتُ قَالَ لِي يَا يُونُسُ تَعْرِفُ هَذَا الْمَكَانَ فَقُلْتُ لَا فَقَالَ الْمَوْضِعُ الَّذِي صَلَّيْتُ عِنْدَهُ أَوَّلًا هُوَ قَبْرُ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ الْأَكَمَةُ الْأُخْرَى رَأْسُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع أَنَّ الْمَلْعُونَ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ زِيَادٍ لَعَنَهُ اللَّهُ لَمَّا بَعَثَ رَأْسَ الْحُسَيْنِ ع إِلَى الشَّامِ رُدَّ إِلَى الْكُوفَةِ فَقَالَ أَخْرِجُوهُ عَنْهَا لَا يُفْتَنْ بِهِ أَهْلُهَا فَصَيَّرَهُ اللَّهُ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَالرَّأْسُ مَعَ الْجَسَدِ وَ الْجَسَدُ مَعَ الرَّأْسِ
محمّد بن حسن و محمّد بن احمد بن حسين جميعا از حسن بن على بن مهزيار و او از پدرش على بن مهزيار نقل نموده كه وى مى‏گفت:
على بن احمد بن اشيم برايم نقل نمود از شخصى و او از يونس بن ظبيان حكايت كرد كه وى گفت: در ايّامى كه حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام در حيره بر ابى
جعفر وارد شده بودند شبى كه هوا صاف و خالى از ابر بود و ماه در آسمان مى‏درخشيد من محضر مبارك امام عليه السّلام بودم آن جناب به آسمان نظر نموده و فرمودند:
يونس، مى‏بينى كه اين ستارگان چه قدر زيبا هستند!؟
توجّه داشته باش كه اين كرات نورانى امان براى اهل آسمان هستند همان طورى كه ما امان براى اهل زمين مى‏باشيم، سپس فرمودند:
اى يونس، قاطر و الاغى را زين كن و بياور.
وقتى هر دو زين شده و آماده گشتند حضرت فرمودند:
اى يونس، كدام يك را دوست دارى. قاطر يا الاغ را؟
يونس مى‏گويد: گمان كردم آن جناب قاطر را به خاطر نيرو و قوّه‏اى كه دارد بيشتر دوست دارند سوار شوند لذا در جواب آن حضرت عرض كردم: من الاغ را بيشتر دوست دارم. حضرت فرمودند:
دوست دارم الاغ را به من دهى.
عرض كردم: من الاغ را سوار شدم.
به هر صورت حضرت بر قاطر و من نيز بر الاغ سوار شده و حركت كرديم و وقتى از حيره بيرون رفتيم حضرت به من فرمودند:
اى يونس: جلو برو يونس مى‏گويد: جلو رفتم حضرت مى‏فرمود: به سمت راست و به سمت چپ برو (يعنى پيوسته آن جناب من را راهنمائى نموده گاهى مى‏فرمودند به سمت راست برو و زمانى دستور مى‏دادند كه به چپ برو) و وقتى به ريگ‏هاى سرخ رسيديم فرمودند: اين همان مكان است.
من نيز حضرت را تصديق كردم سپس آن جناب به سمت راست آن مكان
رفته و مقصودشان جايى بود كه در آن آب و چشمه باشد و وقتى به چنين موضعى رسيدند از چشمه وضوء گرفته سپس به مكانى كه بلند به نظر مى‏رسيد نزديك شدند و در آنجا نماز خواندند و پس از نماز روى آن مكان خم شده و زمانى گريستند و سپس به مكان بلند ديگرى كه نزديك آن بود رفته و عينا اعمال سابق را بجا آوردند و بعد فرمودند:
اى يونس آنچه را من عمل كردم تو نيز به جاى آور.
پس من آنچه حضرت انجام داده بودند را به جاى آوردم و بعد از فراغت به من فرمودند:
اى يونس دانستى اين چه مكانى است؟
عرض كردم: خير.
فرمودند: جايى كه اوّل نماز خواندم آن قبر امير الموءمنين عليه السّلام است و مكان دوّم محل دفن سر مطهّر حضرت حسين بن على بن ابى طالب عليهما السّلام مى‏باشد،
پس از آن اضافه نموده و فرمودند:
زمانى كه عبيد اللّه بن زياد ملعون سر مبارك حضرت را به شام فرستاد از شام آن را به كوفه بر گرداندند وى به اصحابش گفت:
اين سر را از اين شهر بيرون ببريد و باعث فتنه و آشوب بين اهل اين شهر نشويد و بدين ترتيب خداوند متعال سر مبارك آن جناب را نزد امير الموءمنين قرار داد و از آن پس سر به جسد ملحق شد و بدن با سر متّصل گرديد.
11- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ الزَّيَّاتِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنِّي لَمَّا كُنْتُ بِالْحِيرَةِ عِنْدَ أَبِي الْعَبَّاسِ كُنْتُ آتِي قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع لَيْلًا وَ هُوَ بِنَاحِيَةِ النَّجَفِ إِلَى جَانِبِ الْغَرِيِّ النُّعْمَانِ فَأُصَلِّي عِنْدَهُ صَلَاةَ اللَّيْلِ وَ أنْصَرِفُ قَبْلَ الْفَجْرِ
محمّد بن جعفر رزّاز از محمّد بن حسين بن ابى خطاب زيات و او از حسن بن محبوب و او از اسحق بن جرير نقل كرده كه وى گفت:
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
هنگامى كه در حيره نزد ابى العباس بودم شب‏ها به زيارت قبر امير الموءمنين عليه السّلام مى‏رفتم، قبر آن حضرت در ناحيه نجف به جانب غرى النّعمان مى‏باشد به هر صورت نزد قبر نماز شب را خوانده و پيش از طلوع فجر از آنجا بر مى‏گشتم.
12- وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ مَوْضِعِ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع قَالَ فَوَصَفَ لِي مَوْضِعَهُ حَيْثُ دَكَادِكِ الْمِيلِ- قَالَ فَأَتَيْتُهُ فَصَلَّيْتُ عِنْدَهُ ثُمَّ عُدْتُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِنْ قَابِلٍ فَأَخْبَرْتُهُ بِذَهَابِي وَ صَلَاتِي عِنْدَهُ فَقَالَ أَصَبْتَ فَمَكَثْتُ عِشْرِينَ سَنَةً أُصَلِّي عِنْدَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن حسين و او از حجّال و او از صفوان بن
مهران و او از مولانا ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل مى‏كند، وى مى‏گويد:
راجع به مكان قبر امير الموءمنين عليه السّلام از آن حضرت پرسيدم؟
حضرت وصف آن مكان را برايم بيان فرموده و اظهار داشتند:
موضعى است كه ريگ‏ها به روى هم انباشته شده و پشته‏اى ساخته‏اند.
راوى مى‏گويد:
به آن مكان رفته و در آنجا نماز خوانده سپس به محضر مبارك امام عليه السّلام بعدا مراجعت كرده و ايشان را از رفتن و نماز خواندنم در آنجا اطلاع دادم.
حضرت فرمودند: عمل صحيحى انجام دادى.
بعد از آن مدّت بيست سال در آنجا توقّف كرده و به خواندن نماز مشغول گرديدم.
13- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا ع فَقُلْتُ أَيْنَ مَوْضِعُ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَقَالَ الْغَرِيُّ فَقُلْتُ لَهُ
جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ بَعْضَ النَّاسِ يَقُولُونَ دُفِنَ فِي الرَّحْبَةِ قَالَ لَا وَ لَكِنْ بَعْضُ النَّاسِ يَقُولُ دُفِنَ بِالْمَسْجِدِ
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از احمد بن محمّد بن ابى نصر نقل كرده كه وى گفت:
از حضرت رضا عليه السّلام پرسيدم: جاى قبر امير الموءمنين عليه السّلام كجا است؟
حضرت فرمودند: غرىّ.
محضرش عرضه داشتم: فدايت شوم برخى مى‏گويند آن حضرت در رحبه دفن شده‏اند؟
حضرت فرمودند: خير ولى پاره‏اى معتقدند كه آن جناب در مسجد دفن گرديده است.

باب دهم ثواب زيارت امير الموءمنين عليه السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارِ عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَيْمَانَ النَّيْشَابُورِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْيَمَانِيِّ عَنْ مَنِيعِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ يُونُسَ عَنْ أَبِي وَهْبٍ الْبَصْرِيِّ قَالَ دَخَلْتُ الْمَدِينَةَ فَأَتَيْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَتَيْتُكَ وَ لَمْ أَزُرْ قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع قَالَ بِئْسَ مَا صَنَعْتَ لَوْ لَا أَنَّكَ مِنْ شِيعَتِنَا مَا نَظَرْتُ إِلَيْكَ أَ لَا تَزُورُ مَنْ يَزُورُهُ اللَّهُ تَعَالَى مَعَ الْمَلَائِكَةِ وَ يَزُورُهُ الْأَنْبِيَاءُ مَعَ الْمُوءْمِنِينَ [وَ يَزُورُهُ الْمُوءْمِنُونَ ]قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا عَلِمْتُ ذَلِكَ قَالَ فَاعْلَمْ أَنَّ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ع أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ كُلِّهِمْ وَ لَهُ ثَوَابُ أَعْمَالِهِمْ وَ عَلَى قَدْرِ أَعْمَالِهِمْ فُضِّلُوا
پدرم و محمّد بن يعقوب، از محمّد بن يحيى عطّار و او از حمدان بن سليمان نيشابورى و او از عبد اللّه بن محمّد يمانى و او از منيع بن حجّاج و او از يونس و او از ابى وهب بصرى نقل كرده كه وى گفت:
داخل مدينه شده نزد حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام مشرّف شده محضرش عرضه داشتم:
فدايت شوم خدمت شما رسيدم ولى به زيارت قبر امير الموءمنين عليه السّلام نرفته‏ام.
حضرت فرمودند:
بد كارى كردى اگر از شيعيان ما نبودى به تو نگاه نمى‏كردم، چرا زيارت نكردى كسى را كه خداوند با فرشتگانش زيارتش مى‏كنند، انبياء و موءمنين زيارتش مى‏نمايند؟
عرض كردم: فدايت شوم به اين امر واقف نبودم.
حضرت فرمودند:
بدان كه امير الموءمنين عليه السّلام نزد حقتعالى از تمام ائمه عليهم السّلام افضل و برتر بوده و ثواب اعمال ايشان براى آن حضرت منظور مى‏شود (يعنى غير از اينكه در قبال اعمال خود آن جناب حق تعالى ثواب لحاظ مى‏كند اعمال ائمه هدى عليهم السّلام نيز موجب حصول ثواب براى حضرتش مى‏باشد) در حالى كه حضرات ائمّه عليهم السّلام به مقدار اعمال صادره از خودشان فضيلت و برترى عائدشان مى‏شود.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيِّ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنِي ابْنُ سِنَانٍ قَالَ حَدَّثَنِي الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ إِنِّي أَشْتَاقُ إِلَى الْغَرِيِّ قَالَ فَمَا شَوْقُكَ إِلَيْهِ قُلْتُ لَهُ إِنِّي أُحِبُّ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ أُحِبُّ أَنْ أَزُورَهُ قَالَ فَهَلْ تَعْرِفُ فَضْلَ زِيَارَتِهِ قُلْتُ لَا يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ- فَعَرِّفْنِي ذَلِكَ قَالَ إِذَا أَرَدْتَ زِيَارَةَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَاعْلَمْ أَنَّكَ زَائِرٌ عِظَامَ آدَمَ وَ بَدَنَ نُوحٍ وَ جِسْمَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قُلْتُ إِنَّ آدَمَ هَبَطَ بِسَرَنْدِيبَ فِي مَطْلَعِ الشَّمْسِ وَ زَعَمُوا أَنَّ عِظَامَهُ فِي بَيْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ فَكَيْفَ صَارَتْ عِظَامُهُ بِالْكُوفَةِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَوْحَى إِلَى نُوحٍ ع وَ هُوَ فِي السَّفِينَةِ أَنْ يَطُوفَ بِالْبَيْتِ أُسْبُوعاً فَطَافَ كَمَا أَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ ثُمَّ نَزَلَ فِي الْمَاءِ إِلَى رُكْبَتَيْهِ فَاسْتَخْرَجَ تَابُوتاً فِيهِ عِظَامُ آدَمَ فَحَمَلَ التَّابُوتَ فِي جَوْفِ السَّفِينَةِ حَتَّى طَافَ بِالْبَيْتِ مَا شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى أَنْ يَطُوفَ- ثُمَّ وَرَدَ إِلَى بَابِ الْكُوفَةِ فِي وَسَطِ مَسْجِدِهَا فَفِيهَا قَالَ اللَّهُ لِلْأَرْضِ ابْلَعِي ماءَكِ فَبَلَعَتْ مَاءَهَا مِنْ مَسْجِدِ الْكُوفَةِ كَمَا بَدَأَ الْمَاءُ مِنْ مَسْجِدِهَا وَ تَفَرَّقَ الْجَمْعُ الَّذِي كَانَ مَعَ نُوحٍ فِي السَّفِينَةِ- فَأَخَذَ نُوحٌ التَّابُوتَ فَدَفَنَهُ بِالْغَرِيِّ وَ هُوَ قِطْعَةٌ مِنَ الْجَبَلِ الَّذِي كَلَّمَ اللّهُ عَلَيْهِ مُوسى تَكْلِيماً وَ قَدَّسَ عَلَيْهِ عِيسَى تَقْدِيساً وَ اتَّخَذَ عَلَيْهِ إِبْراهِيمَ خَلِيلًا وَ اتَّخَذَ عَلَيْهِ مُحَمَّداً حَبِيباً وَ جَعَلَهُ لِلنَّبِيِّينَ مَسْكَناً وَ اللَّهِ مَا سَكَنَ فِيهِ أَحَدٌ بَعْدَ آبَائِهِ الطَّاهِرِينَ- آدَمَ وَ نُوحٍ أَكْرَمُ مِنْ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَإِذَا أَرَدْتَ جَانِبَ النَّجَفِ فَزُرْ عِظَامَ آدَمَ وَ بَدَنَ نُوحٍ وَ جِسْمَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع فَإِنَّكَ زَائِرٌ الآْبَاءَ الْأَوَّلِينَ وَ مُحَمَّداً ص خَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ عَلِيّاً سَيِّدَ الْوَصِيِّينَ فَإِنَّ زَائِرَهُ تُفْتَحُ لَهُ أَبْوَابُ السَّمَاءِ عِنْدَ دَعْوَتِهِ فَلَا تَكُنْ عَنِ الْخَيْرِ نَوَّاماً
محمّد بن يعقوب از ابو على اشعرى و او از كسى كه نامش را برده و او از محمّد بن سنان.
و نيز محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى، از پدرش و او از محمّد بن حسين بن ابى الخطاب نقل كرده كه وى گفت:
ابن سنان گفته است: مفضل بن عمر برايم چنين حكايت نمود:
گفت: محضر امام صادق عليه السّلام داخل شده عرض كردم: مايل و مشتاقم كه به غرىّ بروم حضرت فرمودند:
چه اشتياقى به آن دارى؟
عرض كردم: امير الموءمنين عليه السّلام را دوست داشته و به زيارتش علاقمند هستم.
حضرت فرمودند:
آيا فضيلت زيارت آن حضرت را مى‏دانى؟
عرضه داشتم: خير اى فرزند رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم، من را از آن آگاه و مطّلع بفرمائيد.
حضرت فرمودند:
هر گاه اراده زيارت امير الموءمنين عليه السّلام را نمودى بدان كه در واقع استخوان‏هاى حضرت آدم عليه السّلام و بدن نوح عليه السّلام و جسم امير الموءمنين عليه السّلام را زيارت مى‏كنى.
عرض كردم:
حضرت آدم در سرنديب محل طلوع آفتاب هبوط نمود و عموم معتقدند استخوانهايش در بيت اللّه الحرام دفن شده پس چطور مى‏فرمائيد در كوفه مى‏باشد؟! حضرت فرمودند:
خداوند متعال به حضرت نوح عليه السّلام در حالى كه در كشتى بود وحى فرمود كه هفت بار طواف بيت نمايد، آن جناب طبق آنچه به وى وحى شده بود طواف نمود سپس از كشتى بيرون آمد و تا زانوهايش در آب فرورفت، تابوتى كه در آن استخوانهاى حضرت آدم بود را از آب بيرون آورده و آن را به داخل كشتى حمل فرمود و بدنبال آن مطابق خواسته حق تعالى دور بيت طواف نمود و پس از آن وارد درب كوفه كه در وسط مسجد كوفه هست گرديد در اين وقت بود كه حق تعالى به زمين فرمود: آبى كه در بردارى فرو ببر، پس زمين آبش را از مسجد كوفه فرو برد همان طورى كه قبلا از همين مسجد ظاهر ساخته بود و به هر صورت گروهى كه با نوح در سفينه بودند متفرّق گشته سپس جناب نوح تابوت را در غرى دفن كرد (غرى قطعه‏اى از كوهى است كه موسى عليه السّلام در آن با خدا تكلّم نمود و عيسى در آن تقديس گرديد و ابراهيم در آن به منصب خليلى نصب گرديد و حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در آن حبيب خدا خوانده شد و همين كوه بود كه حق تعالى آن را مسكن انبياء قرار داد).
سپس حضرت فرمودند:
به خدا قسم بعد از آباء طاهرين پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم يعنى حضرت آدم و نوح عليهما السّلام احدى كريم‏تر از امير الموءمنين عليه السّلام در آن سكونت اختيار نكرده.
سپس فرمودند:
و بدين ترتيب هر گاه اراده كردى نجف را، پس استخوان‏هاى آدم و بدن نوح و جسم على بن ابى طالب عليه السّلام را زيارت كن كه زائر آباء اوّل و گذشته (آدم و نوح عليهما السّلام) و حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه خاتم انبياء است و حضرت علىّ عليه السّلام كه سيد
اوصياء بوده مى‏باشى و بايد توجه داشته باشى كه براى زائر آن حضرت درب‏هاى آسمان گشوده مى‏شود پس از اين خير عظيم غافل مباش.
3- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ أَبِي شِهَابٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ الْحَسَنُ لِرَسُولِ اللَّهِ ص يَا أَبَتِ مَا جَزَاءُ مَنْ زَارَكَ قَالَ بُنَيَّ مَنْ زَارَنِي حَيّاً أَوْ مَيِّتاً أَوْ زَارَ أَبَاكَ- كَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ أَزُورَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَأُخَلِّصَهُ مِنْ ذُنُوبِهِ
على بن حسين از على بن ابراهيم بن هاشم و او از عثمان بن عيسى و او از معلّى بن ابى شهاب و او از مولانا ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده، وى مى‏گويد:
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
حضرت امام حسن عليه السّلام محضر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عرضه داشت:
اى پدر پاداش كسى كه شما را زيارت كند چيست؟
حضرت فرمودند:
فرزندم! كسى كه من را زيارت كند در زمان حيات يا بعد از ممات يا پدر تو را زيارت كند بر خداوند عزّ و جلّ است كه او را در روز قيامت زيارت كرده و از گناهانش برهاند.

باب يازدهم زيارت قبر امير الموءمنين عليه السّلام و كيفيت زيارت و خواندن دعا در آنجا
1- حَدَّثَنِي أَبُو عَلِيٍّ أَحْمَدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ مَهْدِيٍّ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ صَدَقَةَ الرَّقِّيُّ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ مُوسَى قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ع عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرٍ ع قَالَ زَارَ زَيْنُ الْعَابِدِينَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ وَقَفَ عَلَى الْقَبْرِ فَبَكَى ثُمَّ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَّتَهُ عَلَى عِبَادِهِ [السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ]أَشْهَدُ أَنَّكَ جَاهَدْتَ فِي اللّهِ
حَقَّ جِهادِهِ وَ عَمِلْتَ بِكِتَابِهِ وَ اتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِيِّهِ ص حَتَّى دَعَاكَ اللَّهُ إِلَى جِوَارِهِ وَ قَبَضَكَ إِلَيْهِ بِاخْتِيَارِهِ وَ أَلْزَمَ أَعْدَاءَكَ الْحُجَّةَ فِي قَتْلِهِمْ إِيَّاكَ مَعَ مَا لَكَ مِنَ الْحُجَجِ الْبَالِغَةِ عَلَى جَمِيعِ خَلْقِهِ اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِي مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ- رَاضِيَةً بِقَضَائِكَ مُولَعَةً بِذِكْرِكَ وَ دُعَائِكَ مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ أَوْلِيَائِكَ مَحْبُوبَةً فِي أَرْضِكَ وَ سَمَائِكَ صَابِرَةً عَلَى نُزُولِ بَلَائِكَ شَاكِرَةً لِفَوَاضِلِ نَعْمَائِكَ ذَاكِرَةً لِسَوَابِغِ آلَائِكَ مُشْتَاقَةً إِلَى فَرْحَةِ لِقَائِكَ مُتَزَوِّدَةً التَّقْوَى لِيَوْمِ جَزَائِكَ مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ أَوْلِيَائِكَ [أَنْبِيَائِكَ ]مُفَارِقَةً لِأَخْلَاقِ أَعْدَائِكَ مَشْغُولَةً عَنِ الدُّنْيَا بِحَمْدِكَ وَ ثَنَائِكَ ثُمَّ وَضَعَ خَدَّهُ عَلَى الْقَبْرِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِينَ إِلَيْكَ وَالِهَةٌ وَ سُبُلَ الرَّاغِبِينَ إِلَيْكَ شَارِعَةٌ وَ أَعْلَامَ الْقَاصِدِينَ إِلَيْكَ وَاضِحَةٌ وَ أَفْئِدَةَ الْعَارِفِينَ مِنْكَ فَازِعَةٌ وَ أَصْوَاتَ الدَّاعِينَ إِلَيْكَ صَاعِدَةٌ وَ أَبْوَابَ الْإِجَابَةِ لَهُمْ مُفَتَّحَةٌ وَ دَعْوَةَ مَنْ نَاجَاكَ مُسْتَجَابَةٌ وَ تَوْبَةَ مَنْ أَنَابَ إِلَيْكَ مَقْبُولَةٌ وَ عَبْرَةَ مَنْ بَكَى مِنْ خَوْفِكَ مَرْحُومَةٌ وَ الْإِعَانَةَ لِمَنِ اسْتَعَانَ بِكَ مَوْجُودَةٌ وَ الْإِغَاثَةَ لِمَنِ اسْتَغَاثَ بِكَ مَبْذُولَةٌ وَ عِدَاتِكَ لِعِبَادِكَ مُنْجَزَةٌ وَ زَلَلَ مَنِ اسْتَقَالَكَ مُقَالَةٌ وَ أَعْمَالَ الْعَامِلِينَ لَدَيْكَ مَحْفُوظَةٌ وَ أَرْزَاقَكَ إِلَى الْخَلَائِقِ مِنْ لَدُنْكَ نَازِلَةٌ وَ عَوَائِدَ الْمَزِيدِ لَهُمْ مُتَوَاتِرَةٌ وَ ذُنُوبَ الْمُسْتَغْفِرِينَ مَغْفُورَةٌ وَ حَوَائِجَ خَلْقِكَ عِنْدَكَ مَقْضِيَّةٌ وَ جَوَائِزَ السَّائِلِينَ عِنْدَكَ مَوْفُورَةٌ وَ عَوَائِدَ الْمَزِيدِ إِلَيْهِمْ وَاصِلَةٌ وَ مَوَائِدَ الْمُسْتَطْعِمِينَ مُعَدَّةٌ وَ مَنَاهِلَ الظِّمَاءِ لَدَيْكَ مُتْرَعَةٌ اللَّهُمَّ فَاسْتَجِبْ دُعَائِي وَ اقْبَلْ ثَنَائِي وَ أَعْطِنِي رَجَائِي [جَزَائِي ]وَ اجْمَعْ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَوْلِيَائِي بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ع إِنَّكَ وَلِيُّ نَعْمَائِي وَ مُنْتَهَى رَجَائِي وَ غَايَةُ مُنَايَ فِي مُنْقَلَبِي وَ مَثْوَايَ أَنْتَ إِلَهِي وَ سَيِّدِي وَ مَوْلَايَ اغْفِرْ لِي وَ لِأَوْلِيَائِنَا وَ كُفَّ عَنَّا أَعْدَاءَنَا وَ اشْغَلْهُمْ عَنْ أَذَانَا وَ أَظْهِرْ كَلِمَةَ الْحَقِّ وَ اجْعَلْهَا الْعُلْيَا وَ أَدْحِضْ كَلِمَةَ الْبَاطِلِ وَ اجْعَلْهَا السُّفْلَى- إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِير
ابو على احمد بن على بن مهدى مى‏گويد:
ابو على بن صدقه رقّى برايم نقل نموده و گفت:
على بن موسى عليه السّلام برايم نقل نموده و گفت:
پدرم حضرت موسى بن جعفر عليهما السّلام از پدر بزرگوارش حضرت جعفر عليه السّلام نقل فرمود كه آن جناب فرمودند:
حضرت زين العابدين عليه السّلام قبر امير الموءمنين على بن ابى طالب عليه السّلام را به اين كيفيّت زيارت كردند:
ابتداء بالاى قبر توقّف نموده و فصلى گريسته و بعد از آن فرمودند:
سلام بر تو اى امير موءمنان و رحمت و بركات خداوند بر تو باد، سلام بر تو اى امين خدا در روى زمين و حجّتش بر بنده‏گان، سلام بر تو اى امير موءمنان، شهادت مى‏دهم كه تو در راه خدا آن طور كه شايد و بايد جهاد نموده و به كتاب خدا عمل و سنن و احكام پيامبرش صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را پيروى كردى تا حق تعالى تو را به جوار خودش خواند و به اختيار خويش قبض روحت فرمود و به واسطه كشتنت دشمنان را در حالى كه حجّت‏ها و براهين بالغه الهى بر جميع خلايق در دست تو بود حق تعالى بر دشمنان اتمام حجّت نمود، بار خدايا نفس من را به تقديرات خود مطمئن و به قضائت راضى و خشنود و به ياد و خواندنت حريص و نسبت به برگزيده‏گان از دوستانت محب و علاقه‏مند قرار بده، خداوندا من را در زمين و آسمانت محبوب ديگران نما و بر نزول بلاء و گرفتارى‏ها شكيبا و در مقابل نعمتهاى بزرگت شاكر و نسبت به نعمتهاى تامه و كامله‏ات ذاكر و متوجه و به سرور و شادى ملاقاتت مشتاق گردان.
خداوندا تقوى و پرهيزكارى را زاد و توشه‏ام قرار بده براى روز جزايت، و موءدّبم كن به آداب دوستانت و بر حذرم دار از اخلاق و سجاياى دشمنانت، خداوندا از تو مى‏خواهم كه بواسطه حمد و ستايشت از دنيا منصرفم نمائى.
سپس آن حضرت صورت مبارك بر قبر نهاده و عرضه داشت:
بار خدايا دل‏هاى خاشعين درگاهت واله تو است، و طرق و راه‏هاى مايلين به تو گشاده و باز و نشانه‏هاى قاصدين تو روشن و آشكار و دلهاى عارفين از تو به فزع آمده، و صداى خوانندگانت بلند و درهاى اجابت دعاهايشان گشوده و دعاى كسانى كه تو را مى‏خوانند مستجاب و توبه بازگشت‏كنندگان به تو پذيرفته مى‏باشد.
بار خدايا اشگ گريه‏كنندگان از خوفت مورد ترحم تو واقع شده و كمك تو نسبت به آنان كه از تو طلب كمك كرده‏اند در خارج تحقق يافته و پناهت به پناهندگان به تو بذل و اعطاء گرديده و وعده‏هايت به بندگان تحقق پيدا كرده و لغزش كسانى كه از تو طلب عفو كرده‏اند معفو قرار داده شده و اعمال عمل‏كنندگان نزد تو محفوظ بوده و ارزاق بندگان از نزد تو به ايشان نازل گشته، و احسان‏ها و نيكى‏هاى فراوان بر بندگان پشت سر هم بوده و گناهان استغفاركنندگان بخشيده شده و حاجتهاى مخلوقات به تو برآورده شده و پاداش‏هاى درخواست‏كنندگان از تو فراوان و نيكى‏هاى زياد به آنها رسيده و خوان‏هاى طالبين طعام آماده و گسترده و آب‏خورگاه تشنگان نزد تو مملو و پر مى‏باشد.
بار خدايا دعاى من را مستجاب فرما و ستايش من را قبول نما و به من اميد ببخش و بين من و دوستانم جمع فرما به حق محمّد و علىّ و فاطمه و حسن و حسين عليهم السّلام، همانا تو ولى نعمت من و نهايت اميدم در برگشتن و درنگ نمودنم مى‏باشى، توئى خدا و آقا و ولّى من، من و دوستان ما را ببخش و شرّ دشمنان را از ما بازدار و ايشان را از اذيّت به ما روى گردان، كلمه حق را آشكار و آن را مرتفع و افراشته نما و كلمه باطل را نابود و خوار گردان چه آنكه تو بر هر چيزى قادر و توانا هستى.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ فِيمَا ذَكَرَ مِنْ كِتَابِهِ الَّذِي سَمَّاهُ كِتَابَ الْجَامِعِ رَوَى عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ عِنْدَ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ [أَنْتَ ]أَوَّلُ مَظْلُومٍ وَ أَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقَّهُ- صَبَرْتَ وَ احْتَسَبْتَ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ لَقِيتَ اللَّهَ وَ أَنْتَ شَهِيدٌ عَذَّبَ اللَّهُ قَاتِلَكَ بِأَنْوَاعِ الْعَذَابِ وَ جَدَّدَ عَلَيْهِ الْعَذَابَ جِئْتُكَ عَارِفاً بِحَقِّكَ مُسْتَبْصِراً بِشَأْنِكَ مُعَادِياً لِأَعْدَائِكَ وَ مَنْ ظَلَمَكَ أَلْقَى عَلَى ذَلِكَ رَبِّي إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى إِنَّ لِي ذُنُوباً كَثِيرَةً فَاشْفَعْ لِي عِنْدَ رَبِّكَ يَا مَوْلَايَ فَإِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَعْلُوماً وَ إِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ جَاهاً عَظِيماً وَ شَفَاعَةً وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى- وَ لا يَشْفَعُونَ إِلّا لِمَنِ ارْتَضى وَ يَقُولُ عِنْدَ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع أَيْضاً الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَكْرَمَنِي بِمَعْرِفَتِهِ وَ مَعْرِفَةِ رَسُولِهِ ص وَ مَنْ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ رَحْمَةً مِنْهُ لِي وَ تَطَوُّعاً مِنْهُ عَلَيَّ وَ مَنَّ عَلَيَّ بِالْإِيمَانِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي سَيَّرَنِي فِي بِلَادِهِ وَ حَمَلَنِي عَلَى دَوَابِّهِ وَ طَوَى لِيَ الْبَعِيدَ وَ دَفَعَ عَنِّي الْمَكْرُوهَ حَتَّى أَدْخَلَنِي حَرَمَ أَخِي [رَسُولِهِ وَ ]نَبِيِّهِ وَ أَرَانِيهِ فِي عَافِيَةٍ- الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنِي مِنْ زُوَّارِ قَبْرِ وَصِيِّ رَسُولِ اللَّهِ ص الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ ما كُنّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللّهُ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ- جاءَ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً عَبْدُ اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِهِ اللَّهُمَّ عَبْدُكَ وَ زَائِرُكَ يَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِزِيَارَةِ قَبْرِ أَخِي نَبِيِّكَ [رَسُولِكَ ]وَ عَلَى كُلِّ مَأْتِيٍّ حَقٌّ لِمَنْ أَتَاهُ وَ زَارَهُ وَ أَنْتَ خَيْرُ مَأْتِيٍّ وَ أَكْرَمُ مَزُورٍ وَ أَسْأَلُكَ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا جَوَادُ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ يَا فَرْدُ يَا صَمَدُ يَا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ تُحْفَتَكَ إِيَّايَ مِنْ زِيَارَتِي فِي مَوْقِفِي هَذَا فَكَاكَ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يُسَارِعُ فِي الْخَيْرَاتِ وَ يَدْعُوكَ رَهَباً وَ رَغَباً- وَ اجْعَلْنِي لَكَ مِنَ الْخَاشِعِينَ اللَّهُمَّ إِنَّكَ بَشَّرْتَنِي عَلَى لِسَانِ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ ص فَقُلْتَ وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ. اللَّهُمَّ فَإِنِّي بِكَ مُوءْمِنٌ وَ بِجَمِيعِ أَنْبِيَائِكَ مُوقِنٌ فَلَا تُوقِفْنِي بَعْدَ مَعْرِفَتِهِمْ مَوْقِفاً تَفْضَحُنِي بِهِ عَلَى رُءُوسِ الْأَشْهَادِ بَلْ أَوْقِفْنِي مَعَهُمْ وَ تَوَفَّنِي عَلَى التَّصْدِيقِ بِهِمْ فَإِنَّهُمْ عَبِيدُكَ وَ أَنْتَ خَصَصْتَهُمْ بِكَرَامَتِكَ وَ أَمَرْتَنِي بِاتِّبَاعِهِمْ ثُمَّ تَدْنُو مِنَ الْقَبْرِ وَ تَقُولُ السَّلَامُ مِنَ اللَّهِ وَ السَّلَامُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَمِينِ اللَّهِ عَلَى وَحْيِهِ وَ عَزَائِمِ أَمْرِهِ وَ مَعْدِنِ الْوَحْيِ وَ التَّنْزِيلِ وَ الْخَاتِمِ لِمَا سَبَقَ وَ الْفَاتِحِ لِمَا اسْتَقْبَلَ وَ الْمُهَيْمِنِ عَلَى ذَلِكَ كُلِّهِ وَ الشَّاهِدِ عَلَى خَلْقِهِ وَ السِّرَاجِ الْمُنِيرِ وَ السَّلَامُ عَلَيْهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الْمَظْلُومِينَ أَفْضَلَ وَ أَكْمَلَ وَ أَرْفَعَ وَ أَشْرَفَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ- اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ عَبْدِكَ وَ خَيْرِ خَلْقِكَ بَعْدَ نَبِيِّكَ وَ أَخِي رَسُولِكَ وَ وَصِيِّهِ [وَ وَصِيِّ رَسُولِكَ [ الَّذِي انْتَجَبْتَهُ مِنْ خَلْقِكَ بَعْدَ نَبِيِّكَ وَ الدَّلِيلِ عَلَى مَنْ بَعَثْتَهُ بِرِسَالاتِكَ وَ دَيَّانِ الدِّينِ بِعَدْلِكَ وَ فَصْلِ قَضَائِكَ بَيْنَ خَلْقِكَ- وَ السَّلَامُ عَلَيْهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ الْقَوَّامِينَ بِأَمْرِكَ مِنْ بَعْدِهِ الْمُطَهَّرِينَ الَّذِينَ ارْتَضَيْتَهُمْ أَنْصَاراً لِدِينِكَ وَ حَفَظَةً لِسِرِّكَ وَ شُهَدَاءَ عَلَى خَلْقِكَ وَ أَعْلَاماً لِعِبَادِكَ وَ تُصَلِّي عَلَيْهِمْ مَا اسْتَطَعْتَ السَّلَامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الْمُسْتَوْدَعِينَ السَّلَامُ عَلَى خَالِصَةِ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ السَّلَامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الْمُتَوَسِّمِينَ السَّلَامُ عَلَى الْمُوءْمِنِينَ الَّذِينَ قَامُوا بِأَمْرِكَ وَ وَازَرُوا أَوْلِيَاءَ اللَّهِ وَ خَافُوا بِخَوْفِهِ [لِخَوْفِهِ ]السَّلَامُ عَلَى مَلَائِكَةِ اللَّهِ الْمُقَرَّبِينَ ثُمَّ تَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا صَفْوَةَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ- السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا عَمُودَ الدِّينِ وَ وَارِثَ عِلْمِ الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ وَ صَاحِبَ الْمِيسَمِ وَ الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اتَّبَعْتَ الرَّسُولَ وَ تَلَوْتَ الْكِتَابَ حَقَّ تِلَاوَتِهِ وَ جَاهَدْتَ فِي اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَ نَصَحْتَ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ جُدْتَ بِنَفْسِكَ صَابِراً مُحْتَسِباً- مُجَاهِداً عَنْ دِينِ اللَّهِ مُوَقِّياً لِرَسُولِ اللَّهِ طَالِباً مَا عِنْدَ اللَّهِ رَاغِباً فِيمَا وَعَدَ اللَّهُ وَ مَضَيْتَ لِلَّذِي كُنْتَ عَلَيْهِ شَهِيداً وَ شَاهِداً وَ مَشْ هُوداً فَجَزَاكَ اللَّهُ عَنْ رَسُولِهِ وَ عَنِ الْإِسْلَامِ وَ أَهْلِهِ أَفْضَلَ الْجَزَاءِ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ خَالَفَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنِ افْتَرَى عَلَيْكَ وَ ظَلَمَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ غَصَبَكَ حَقَّكَ وَ مَنْ بَلَغَهُ ذَلِكَ فَرَضِيَ بِهِ إِنَّا إِلَى اللَّهِ مِنْهُمْ بَرَاءٌ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً خَالَفَتْكَ وَ أُمَّةً جَحَدَتْ وَلَايَتَكَ وَ أُمَّةً تَظَاهَرَتْ عَلَيْكَ وَ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ أُمَّةً حَادَتْ [حَالَتْ ]عَنْكَ وَ خَذَلَتْكَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ النَّارَ مَثْوَاهُمْ- وَ بِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ وَ بِئْسَ وِرْدُ الْوَارِدِينَ وَ بِئْسَ دَرَكُ الْمُدْرِكِ اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَنْبِيَائِكَ وَ أَوْصِيَاءِ أَنْبِيَائِكَ بِجَمِيعِ لَعَنَاتِكَ وَ أَصْلِهِمْ حَرَّ نَارِكَ اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجَوَابِيتَ وَ الطَّوَاغِيتَ- وَ الْفَرَاعِنَةَ وَ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى وَ الْجِبْتَ وَ كُلَّ نِدٍّ يُدْعَى مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ كُلَّ مُفْتَرٍ عَلَى اللَّهِ اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ وَ أَشْيَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ وَ أَوْلِيَاءَهُمْ وَ أَعْوَانَهُمْ وَ مُحِبِّيهِمْ لَعْناً كَثِيراً وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع ثَلَاثاً اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ع ثَلَاثاً اللَّهُمَّ عَذِّبْهُمْ عَذَاباً أَلِيماً لَا تُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعَالَمِينَ وَ ضَاعِفْ عَلَيْهِمْ عَذَابَكَ كَمَا شَاقُّوا وُلَاةَ أَمْرِكَ وَ أَعِدَّ لَهُمْ عَذَاباً لَمْ تُحِلَّهُ بِأَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ اللَّهُمَّ وَ أَدْخِلْ عَلَى قَتَلَةِ أَنْصَارِ رَسُولِكَ وَ قَتَلَةِ أَنْصَارِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ وَ عَلَى قَتَلَةِ أَنْصَارِ الْحَسَنِ وَ عَلَى قَتَلَةِ أَنْصَارِ الْحُسَيْنِ ع وَ قَتَلَةِ مَنْ قُتِلَ فِي وَلَايَةِ آلِ مُحَمَّدٍ أَجْمَعِينَ عَذَاباً مُضَاعَفاً فِي أَسْفَلِ دَرْكٍ مِنَ الْجَحِيمِ وَ لَا تُخَفِّفْ عَنْهُمْ مِنْ عَذَابِكَ [مِنْ عَذَابِهَا ]وَ هُمْ فِيهِ [فِيهَا ]مُبْلِسُونَ مَلْعُونُونَ- ناكِسُوا رُوءُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ قَدْ عَايَنُوا النَّدَامَةَ وَ الْخِزْيَ الطَّوِيلَ بِقَتْلِهِمْ عِتْرَةَ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَتْبَاعَهُمْ مِنْ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ فِي مُسْتَسَرِّ السِّرِّ وَ ظَاهِرِ الْعَلَانِيَةِ فِي أَرْضِكَ وَ سَمَائِكَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي أَوْلِيَائِكَ وَ حَبِّبْ إِلَيَّ مَشَاهِدَهُمْ حَتَّى تُلْحِقَنِي بِهِمْ وَ تَجْعَلَنِي لَهُمْ تَبَعاً فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ثُمَّ اجْلِسْ عِنْدَ رَأْسِهِ ع وَ قُلْ سَلَامُ اللَّهِ وَ سَلَامُ مَلَائِكَتِهِ الْمُقَرَّبِينَ وَ الْمُسَلِّمِينَ لَكَ بِقُلُوبِهِمْ وَ النَّاطِقِينَ بِفَضْلِكَ وَ الشَّاهِدِينَ عَلَى أَنَّكَ صَادِقٌ ] أَمِينٌ ]صِدِّيقٌ عَلَيْكَ يَا مَوْلَايَ السَّلَامُ مِنَ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى رُوحِكَ وَ بَدَنِكِ- أَشْهَدُ أَنَّكَ طُهْرٌ طَاهِرٌ مُطَهَّرٌ وَ أَشْهَدُ لَكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ وَ وَلِيَّ رَسُولِهِ- بِالْبَلَاغِ وَ الْأَدَاءِ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ جَنْبُ اللَّهِ وَ أَنَّكَ بَابُ اللَّهِ وَ أَنَّكَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِي مِنْهُ يُوءْتَى وَ أَنَّكَ خَلِيلُ اللَّهِ وَ أَنَّكَ عَبْدُ اللَّهِ وَ أَخُو رَسُولِهِ- وَ قَدْ أَتَيْتُكَ وَافِداً لِعَظِيمِ حَالِكَ وَ مَنْزِلَتِكَ عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ رَسُولِهِ أَتَيْتُكَ زَائِراً مُتَقَرِّباً إِلَى اللَّهِ بِزِيَارَتِكَ طَالِباً خَلَاصَ نَفْسِي مُتَعَوِّذاً بِكَ مِنْ نَارٍ اسْتَحَقَّهَا مِثْلِي بِمَا جَنَيْتُهُ عَلَى نَفْسِي أَتَيْتُكَ انْقِطَاعاً إِلَيْكَ وَ إِلَى وُلْدِكَ الْخَلَفِ مِنْ بَعْدِكَ عَلَى بَرَكَةِ [بَرِيَّةِ ]الْحَقِّ فَقَلْبِي لَكَ مُسَلِّمٌ وَ أَمْرِي لَكَ مُتَّبِعٌ وَ نُصْرَتِي لَكَ مُعَدَّةٌ وَ أَنَا عَبْدُ اللَّهِ وَ مَوْلَاكَ فِي طَاعَتِكَ وَ الْوَافِدُ إِلَيْكَ أَلْتَمِسُ بِذَلِكَ كَمَالَ الْمَنْزِلَةِ عِنْدَ اللَّهِ وَ أَنْتَ يَا مَوْلَايَ مَنْ أَمَرَنِي اللَّهُ بِطَاعَتِهِ [بِصِلَتِهِ ]وَ حَثَّنِي عَلَى بِرِّهِ وَ دَلَّنِي عَلَى فَضْلِهِ وَ هَدَانِي لِحُبِّهِ وَ رَغَّبَنِي فِي الْوِفَادَةِ إِلَيْهِ وَ إِلَى طَلَبِ الْحَوَائِجِ عِنْدَهُ أَنْتُمْ أَهْلُ بَيْتٍ يَسْعَدُ مَنْ تَوَلَّاكُمْ وَ لَا يَخِيبُ مَنْ أَتَاكُمْ وَ لَا يَخْسَرُ مَنْ يَهْوَاكُمْ وَ لَا يَسْعَدُ مَنْ عَادَاكُمْ لَا أَجِدُ أَحَداً أَفْزَعُ إِلَيْهِ خَيْراً لِي مِنْكُمْ أَنْتُمْ أَهْلُ بَيْتِ الرَّحْمَةِ وَ دَعَائِمُ الدِّينِ وَ أَرْكَانُ الْأَرْضِ وَ الشَّجَرَةُ الطَّيِّبَةُ- اللَّهُمَّ لَا تُخَيِّبْ تَوَجُّهِي إِلَيْكَ بِرَسُولِكَ وَ آلِ رَسُولِكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ مَنَنْتَ عَلَيَّ بِزِيَارَةِ مَوْلَايَ وَ وَلَايَتِهِ وَ مَعْرِفَتِهِ فَاجْعَلْنِي مِمَّنْ تَنْصُرُهُ وَ تَنْصُرُ بِهِ [يُنْتَصَرُ بِهِ وَ يَنْصُرُهُ ]وَ مُنَّ عَلَيَّ بِنَصْرِكَ لِدِينِكَ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ اللَّهُمَّ أَحْيِنِي عَلَى مَا حَيِيَ عَلَيْهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع وَ أَمِتْنِي عَلَى مَا مَاتَ عَلَيْهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع
محمّد بن حسن بن وليد رحمة الله عليه در كتابى كه نامش را «كتاب الجامع» نهاده مى‏گويد:
از حضرت ابى الحسن عليه السّلام روايت شده كه آن جناب هنگام زيارت قبر امير الموءمنين عليه السّلام مى‏فرمودند:
سلام بر تو اى ولى خدا، شهادت مى‏دهم كه تو اوّلين مظلوم و اوّلين كسى كه حقّش غصب شده مى‏باشى، صبر و تحمّل نمودى تا هنگامى كه اجل تو را دريافت و شهادت مى‏دهم كه خدا را ملاقات نمودى در حالى كه شهيد بودى، عذاب كند خداوند متعال كشنده تو را به انواع عذاب‏ها و تجديد نمايد بر او، آن به آن، عذاب را، نزد تو آمدم در حالى كه به حقّت عارف و به شأن و مقاومت مستبصر و نسبت به دشمنان و ظالمينت دشمن مى‏باشم ان شاء الله، خداوند را با همين مرام و عقيده ملاقات خواهم نمود، بدرستى كه گناهان زيادى بر عهده من است پس اى مولاى من نزد پروردگارت شفيع من باش چه آنكه نزد خدا براى شما مقام و مرتبه‏اى معلوم و مشخصى بوده و جاه و جلال عظيمى ثابت مى‏باشد و خود خداوند فرموده: وَ لا يَشْفَعُونَ إِلّا لِمَنِ ارْتَضى.
و نيز حضرت هنگام زيارت قبر امير الموءمنين عليه السّلام مى‏فرمودند:
حمد سزاوار خداوندى است كه به واسطه معرفت پيدا كردن به او و به رسولش صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و به كسانى كه حق تعالى طاعتشان را واجب گرداند، بر من اكرام نمود و اين رحمتى است از ناحيه حضرتش بر من و فضيلتى است كه نصيبم فرموده و همچنين ستايش شايسته ذات مقدّسش بوده كه به واسطه ايمان بر من منّت نهاد، حمد و ثناء خداوندى را سزد كه من را در شهرهاى روى زمينش سير داد و بر پشت حيواناتش سوار نمود و راه‏هاى دور را براى من درهم پيچيد و هر گونه گزند و ناراحتى را از من دور ساخت تا به حرم برادر رسول گراميش داخلم نمود و آن را به من نشان داد در حالى كه با عافيت و سلامتى مى‏باشم، حمد سزاوار خداوندى است كه من را از زائرين قبر وصىّ رسولش صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قرار داد، حمد شايسته ذاتى است كه من را به اين معنا هدايت فرمود و اگر او هدايتم نمى‏كرد ابدا به آن راه نمى‏يافتم.
شهادت مى‏دهم كه معبودى غير از حق تعالى كه تنها و بدون شريك است وجود ندارد و شهادت مى‏دهم كه حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بنده و فرستاده او است حق را از ناحيه خدا آورده است و شهادت مى‏دهيم كه حضرت على عليه السّلام بنده خدا و برادر رسول او است.
بار خدايا، بنده‏ات و زائرت به واسطه زيارت قبر برادر پيغمبرت به سوى تو تقرّب مى‏جويد در حالى كه بر هر مزور و زيارت‏شده‏اى حقّى است كه بايد آن را نسبت به زائر اداء كند و تو بهترين و كريم‏ترين مزورها مى‏باشى، و از تو در خواست مى‏كنم اى اللّه و اى رحمان و اى رحيم و اى جواد و اى واحد و اى احد و اى فرد و اى صمد و اى كسى كه نمى‏زايد و زائيده نشده و احدى همتايش نيست اينكه رحمتت را بر محمّد و آل محمد و اهل بيتش نصيب گردانى و اينكه پاداشى كه در قبال اين زيارت به من مى‏دهى آزادى من از آتش جهنّم باشد، خداوندا من را از كسانى قرار بده كه در كارهاى خير شتاب كرده و در حال خوف و رجاء تو را مى‏خواند، خدايا من را از خاشعين درگاهت قرار بده، خداوندا تو با لسان پيامبرت به من بشارت داده و فرموده‏اى:
وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ.
بار خدايا من به تو ايمان داشته و به تمام فرستادگانت يقين دارم از اين رو انتظار دارم بعد از معرفت داشتن به ايشان من را در جايى نگه ندارى كه به طور علن و آشكار مقابل خلائق رسوايم نمائى بلكه تقاضايم اين است كه با اين ذوات محترم من را نگاه داشته و در حالى كه آنها را تصديق دارم از دنيا ببرى چه آنكه انبياء عظام بنده‏گان تو بوده و تو ايشان را به كرامت خود اختصاص داده و به من امر كرده‏اى كه اطاعتشان كنم سپس به قبر نزديك شو و بگو:
سلام از خدا به تو و سلام بر محمد بن عبد اللّه كه امين خدا است بر وحى و امور لازمه او از قبيل احكام واجبه و محرّمه و مركز وحى و نزل آيات و پايان دهنده گذشتگان و گشاينده آيندگان است، قائم بر تمام اينها و شاهد بر تمام خلق بوده و چراغى فروزان و فروزنده مى‏باشد سلام و رحمت و بركات خدا بر او باد.
بار خدايا رحمت واسعه‏ات را بر محمّد و اهل بيتش كه مظلومين در اين سرا هستند بفرست رحمتى برتر و كامل‏تر و بالاتر و گران‏قدرتر از هر رحمتى كه بر انبياء و فرستادگان و برگزيدگانت فرستادى.
خداوندا رحمت خود را بر حضرت على امير الموءمنين عليه السّلام بفرست، وجود مباركى كه بنده تو و بهترين مخلوقاتت بعد از نبى و برادر رسول گراميت و جانشين آن حضرت است، آقا و سرورى كه بعد از پيامبرت از ميان مخلوقات انتخاب نموده و حضرتش را دليل و نشان بر كسى كه مسئول رساندن پيام‏هايت به خلق است قرار دادى، رهبرى كه سياست‏مدار دين با عدالت تو بوده و فرجام و پايان دهنده داورى تو است در بين خلق، سلام و رحمت و بركات حقتعالى بر او باد.
خداوندا رحمت واسعه خود را بر پيشوايانى كه فرزندان امير الموءمنين عليه السّلام هستند نصيب گردان، ايشان پس از حضرتش عليه السّلام متصدّى امر تو مى‏باشند، آنان پاكيزه‏گانى هستند كه تو به عنوان انصار دين و حافظين سرّ و شاهدين بر خلق و شاخص‏ها براى بنده‏گانت انتخابشان نمودى، بار خدايا به مقدارى كه قدرت و توان دارى رحمتت را بر ايشان نازل گردان، سلام بر پيشوايانى كه امين‏ها محسوب مى‏گردند، سلام بر آنان كه انتخاب‏شده‏گان خداوند متعال از ميان خلق مى‏باشند، سلام بر پيشوايانى كه صاحبان فراست هستند، سلام بر موءمنينى كه به امر تو قيام نموده و دوستان خدا را نصرت و كمك كرده و بواسطه خوف آنها ايشان نيز خائف هستند سلام بر فرشتگان مقرّب خداوند.
سپس بگو:
سلام و رحمت و بركات خدا بر تو اى امير موءمنان، سلام بر تو اى دوست خدا، سلام بر تو اى برگزيده خدا، سلام بر تو اى ولىّ خدا، سلام بر تو اى حجّت خدا، سلام بر تو اى ستون دين و وارث علم گذشتگان و آينده‏گان و دارنده وسيله گذاردن داغ و نشان و صاحب راه مستقيم. شهادت مى‏دهم كه تو نماز را بپاداشته و زكات را اداء نموده و به معروف امر و از منكر نهى فرموده و رسول را متابعت كرده و كتاب خدا را آن طور كه شايسته است تلاوت و در راه خدا به جهاد برخاسته و حق آن را اداء كرده و براى رضاء خدا و رسولش نصيحت نموده‏اى.
شهادت مى‏دهم كه نفس شريف و جان عزيزت را در راه خدا ايثار كرده در حالى كه بر بلايا و سختى‏ها صابر و فرازها را آزموده و رسول خدا را حافظ و نگهدار و خواستار آنچه رضاء خدا است بوده و در آنچه بارى تعالى وعده داده خود را مايل و راغب قرار داده و در طريق حقّ و صوابى كه بودى گام برداشتى و در اين راه شهيد گشته در حالى كه بر آنچه از امّت صادر گرديده شاهد و ناظر بوده و حقتعالى و رسول گراميش و فرشتگان نيز شهادت مى‏دهند كه راه تو حق بوده و آنچه مى‏بايد اداء مى‏كردى، اداء نمودى پس خداوند منّان به خاطر رسول عزيزش و اسلام و اهل آن را به تو جزاء دهد آن هم برترين جزاها را.
خداوند متعال لعنت كند كسى را كه تو را كشت و آنكه مخالفت تو را نمود و همچنين لعنت كند كسى كه بر تو بهتان بست و به تو ظلم و ستم نمود و نيز لعنت كند كسى را كه حقّ تو را غضب نمود و آنكه وقتى اين خبر به او رسيد خشنود گرديد، خدايا شاهد باش كه من از ايشان متنفّر و بى‏زارم.
خداوند متعال لعنت كند امّت و گروهى را كه با تو مخالفت كردند و طائفه‏اى را كه ولايت تو را منكر شدند و قومى را كه بر عليه تو تظاهر نمودند و جماعتى را كه تو را كشتند و دسته‏اى را كه از تو روى برتافته و خوارت نمودند، حمد و سپاس خدا را كه دوزخ را جاى‏گاه ايشان قرار داد و محقّقا محل ورود ايشان به موضعى است و محل ورود واردين نيز بد مكانى بوده و درك كه طبقه زيرين دوزخ است و جايگاه ايشان مى‏باشد نيز جايگاه بسيار بدى است.
خداوندا قاتلين انبياء و اوصياء ايشان را با تمام انحاء لعن، لعنت كن و گرماى آتش دوزخ را به ايشان برسان، خداوندا جبت‏ها (بت‏ها و ساحرها و كاهن‏ها) و طاغوت‏ها (شيطان‏ها) و فرعون‏ها و لات و عزّى و جبت و هر رقيب و ضدّ خداوندى كه به جاى حق تعالى خوانده مى‏شود و تمام آنان كه بر خداوند افتراء بسته‏اند لعنت نما، خداوندا تمام ايشان و تابعين آنها و پيروان و دوستان و كمك‏كنندگان و علاقه‏مندان ايشان را لعنت فراوان نما و بگو:
خداوندا قاتلين امير الموءمنين عليه السّلام را لعنت بفرما (سه بار).
خداوندا ايشان را عذابى دردناك نما كه احدى را چنين عذابى نكرده باشى، و عذاب خود را بر ايشان دو چندان كن همان طورى كه اولياء امورت را به مشقّت و رنج انداختند و عذابى را كه بر هيچ كس نكردى بر ايشان آماده نما.
خداوندا بر قاتلين انصار رسولت و كشندگان انصار امير الموءمنين و قاتلين انصار امام حسن و امام حسين عليهم السّلام و كشندگان كسانى كه در راه ولايت و دوستى آل محمد عليهم السّلام كشته شده‏اند عذابى وارد نما كه برابر دو چندان عذاب ديگران بوده و آنها را در جايگاه زيرين جهنم قرار بده و هرگز در عذابشان تخفيف مده در حالى كه به شدّت در حسرت بوده و از رحمتت به دور مانده و نزد پروردگارشان سر افكنده هستند، ايشان به واسطه كشتن عترت انبياء و پيامبران و بندگان صالح ندامت و ذلّت طولانى را معاينة حسّ خواهند نمود.
خداوندا ايشان را در اخفى الخفاء و اظهر الظهور، در زمينت و آسمانت لعنت نما.
خداوندا نسبت به دوستانت براى من زبانى صادق و راستگو قرار بده و حب و دوستى زيارت مشاهدشان را نصيبم گردان تا اينكه به ايشان ملحقم نموده و در دنيا و آخرت تابع و دنباله رو آنها قرارم دهى اى مهربان‏تر از هر مهربانى.
سپس بالاى سر آن حضرت بنشين و بگو:
سلام خدا و سلام فرشتگان و سلام آنان كه با قلبشان تسليم تو بوده و به فضل تو گويا و مقرّ بوده و شهادت مى‏دهند كه تو راست گو و بسيار راستگو مى‏باشى، بر تو اى آقاى من، سلام خدا بر تو و بر روح و جسم تو، شهادت مى‏دهم كه تو پاكيزگى و پاك و پاك شده مى‏باشى.
شهادت مى‏دهم اى ولىّ خدا و ولىّ رسولش كه تو آنچه را مأمور به رساندنش بودى رساندى و امانتى كه نزدت بود اداء كردى و شهادت مى‏دهم كه تو نزديك‏ترين خلق به خدا بوده و باب اللّه (يعنى از راه تو بايد به خدا نزديك شد) هستى و وجه اللّه مى‏باشى (يعنى اگر كسى بخواهد روى به خدا كند بايد به تو روى نمايد) و شهادت مى‏دهم كه تو دوست خالص خدا و بنده او و برادر رسولش مى‏باشى.
همانا از راه دور به نزد تو آمده‏ام زيرا حال و منزلتت نزد خدا و رسولش بسيار عظيم و عالى است.
به نزدت آمده‏ام به حال زيارت در حالى كه بواسطه اين زيارت به حق تعالى تقرّب جسته و رهائى نفسم از زندان شهوات را طلب نموده و از آتش دوزخى كه همچون من به واسطه جنايت بر نفس و ظلم بر خود استحقاقش را دارم به تو پناه مى‏برم.
به نزدت آمده‏ام در حالى كه از ديگران جدا و به تو و فرزندانت كه در هدايت مردم و رفع شبهات و ازاله جهل از ايشان جانشينان بعد از تو هستند متّصل و مايلم لذا دل و قلبم تسليم و افعال و اعمال تابع و كمك و نصرتم براى تو آماده مى‏باشد و من بنده خدا و در طريق طاعت و فرمان بردارى غلامت بوده و در كوچ و سفر نمودن توجّهم به تو مى‏باشد و بواسطه اين معنا كمال منزلت و نهايت مرتبه را در نزد خدا طلب مى‏كنم اى آقاى من تو آن كسى هستى كه حق تعالى فرمان به اطاعتش را به من داده و بر احسان به او وادارم كرده و بر فضل و شرافتش دلالت و به حبّ و دوستيش هدايتم نموده و در پيمودن راه به سويش و نيز به طلب حوائج نزدش ترغيبم كرده‏اى، شما خاندانى هستيد كه آن كس كه شما را دوست بدارد سعادت‏مند گشته و آنكه نزدتان آيد را نااميد نكرده و كسى كه هواى شما را داشته باشد زيان ننموده و آنكه با شما دشمنى كند سعادت‏مند نمى‏گردد، هرگز سراغ ندارم كسى را كه خير رساننده‏تر باشد از شما به من، شما خاندان رحمت و ستون‏هاى دين و ركن‏هاى زمين و شجره طيبه مى‏باشيد.
خداوندا اميدى كه از ناحيه توجّهم به تو به واسطه رسول و آل او مى‏باشد را به نااميدى مبدّل مكن.
خداوندا به واسطه زيارت آقايم و دوستى و معرفتش بر من منّت نهاده‏اى پس من را از كسانى قرار بده كه او را كمك كرده‏اى.
خداوندا با كمك نمودنت دين خود را بر من در دنيا و آخرت منّت بگذار.
خداوندا من را زنده بدار بر آنچه على بن ابى طالب عليه السّلام بر آن زنده بود و بميران بر آنچه على بن ابى طالب عليه السّلام بر آن از دنيا رحلت فرمود.
3- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ وَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنِ الصَّادِقِ ع أَوْ أَبِي الْحَسَنِ الثَّالِثِ ع قَالَ تَقُولُ عِنْدَ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ أَنْتَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ وَ أَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقَّهُ صَبَرْتَ وَ احْتَسَبْتَ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ لَقِيتَ اللَّهَ وَ أَنْتَ شَهِيدٌ عَذَّبَ اللَّهُ قَاتِلَكَ بِأَنْوَاعِ الْعَذَابِ وَ جَدَّدَ عَلَيْهِ الْعَذَابَ جِئْتُكَ عَارِفاً بِحَقِّكَ مُسْتَبْصِراً بِشَأْنِكَ مُوَالِياً لِأَوْلِيَائِكَ مُعَادِياً لِأَعْدَائِكَ وَ مَنْ ظَلَمَكَ أَلْقَى عَلَى ذَلِكَ رَبِّي إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى إِنَّ لِي ذُنُوباً كَثِيرَةً فَاشْفَعْ لِي إِلَى رَبِّكَ فَإِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَعْلُوماً وَ إِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ جَاهاً وَ شَفَاعَةً وَ قَالَ لا يَشْفَعُونَ إِلّا لِمَنِ ارْتَضى وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الثَّالِثِ مِثْلَهُ
محمّد بن يعقوب از كسى كه برايش نقل كرده و او از سهل بن زياد و او از محمّد بن اورمه و نيز پدرم از حسين بن حسن بن ابان و او از محمّد بن اورمه و او از كسى كه برايش نقل نموده و او از امام صادق عليه السّلام يا از حضرت ابى الحسن الثالث عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
نزد قبر امير الموءمنين عليه السّلام بگو:
سلام بر تو اى ولىّ خدا، تو اوّل مظلوم و اوّل كسى هستى كه حقّش غصب شده، صبر نموده و تحمّل كردى تا موت تو را دريافت و شهادت مى‏دهم كه خدا را ملاقات نمودى در حالى كه شهيد بودى، خدا قاتل و كشنده تو را به انواع عذاب‏ها معذّب نموده و آن را بر او تجديد نمايد، به نزدت آمده در حالى كه به حقّت آگاه و به شأن و مرتبه‏ات مطّلع و نسبت به دوستانت دوست و دشمنان و آنان كه به تو ظلم كرده‏اند دشمن مى‏باشم، خدا را با همين حال ملاقات خواهم نمود ان شاء اللّه تعالى.
همانا گناهان زيادى در عهده من بوده پس نزد پروردگارت من را شفاعت فرما زيرا براى تو نزد او مقام و مرتبه‏اى معلوم بوده و در درگاهش شوكتى عظيم و حق شفاعت دارى و خداوند خود در قرآن كريمش فرموده:
وَ لا يَشْفَعُونَ إِلّا لِمَنِ ارْتَضى وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ.
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى از محمّد بن عيسى بن عبيد و او از برخى اصحاب و او از حضرت ابى الحسن ثالث عليه السّلام مثل همين زيارت را نقل نموده.

باب دوازدهم وداع قبر امير الموءمنين عليه السّلام
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ فِي كِتَابِ الْجَامِعِ يَرْوِي عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تُوَدِّعَ قَبْرَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فَقُلِ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ أَسْتَوْدِعُكَ اللَّهَ وَ أَسْتَرْعِيكَ وَ أَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلَامَ- آمَنَّا [إِيمَاناً ]بِاللَّهِ وَ بِالرَّسُولِ [بِالرُّسُلِ وَ بِمَا جَاءَتْ بِهِ وَ دَعَتْ إِلَيْهِ وَ دَلَّتْ عَلَيْهِ- فَاكْتُبْنا مَعَ الشّاهِدِينَ اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيَارَتِي إِيَّاهُ فَإِنْ تَوَفَّيْتَنِي قَبْلَ ذَلِكَ فَإِنِّي أَشْهَدُ فِي مَمَاتِي عَلَى مَا كُنْتُ ] شَهِدْتُ ]عَلَيْهِ فِي حَيَاتِي أَشْهَدُ أَنَّكُمُ الْأَئِمَّةُ- وَ تُسَمِّيهِمْ وَاحِداً بَعْدَ وَاحِدٍ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مَنْ قَتَلَهُمْ وَ حَارَبَهُمْ مُشْرِكُونَ وَ مَنْ رَدَّ عَلَيْهِمْ وَ رَدَّ عِلْمَهُمْ فِي أَسْفَلِ دَرْكٍ مِنَ الْجَحِيمِ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مَنْ حَارَبَهُمْ لَنَا أَعْدَاءٌ وَ نَحْنُ مِنْهُمْ بَرَاءٌ وَ أَنَّهُمْ حِزْبُ الشَّيْطَانِ وَ عَلَى مَنْ قَتَلَهُمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النّاسِ أَجْمَعِينَ وَ مَنْ شَرِكَ فِيهِمْ وَ مَنْ سَرَّهُ قَتْلُهُمْ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بَعْدَ الصَّلَاةِ وَ التَّسْلِيمِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيَارَتِهِ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاحْشُرْنِي مَعَ هَوءُلَاءِ الْمُسَمَّيْنَ الْأَئِمَّةِ اللَّهُمَّ وَ ذَلِّلْ قُلُوبَنَا لَهُمْ بِالطَّاعَةِ-
وَ الْمُنَاصَحَةِ وَ الْمَحَبَّةِ وَ حُسْنِ الْمُوَازَرَةِ
محمّد بن الحسن بن احمد بن وليد در كتاب جامع از حضرت ابو الحسن عليه السّلام روايت نموده كه آن جناب فرمودند: هنگامى كه خواستى قبر امير الموءمنين عليه السّلام را وداع كنى بگو:
سلام و رحمت و بركات خداوند بر تو باد، تو را به خدا سپرده و از او خواستار نگاهبانى توام سلام بر تو مى‏نمايم، به خدا و به رسولانش و به آنچه آورده و مردم را به آن دعوت كرده‏اند ايمان دارم پس ما را در زمره گواهان به اين حقائق بنويس.
خدايا اين زيارت را آخرين زيارتم قرار مده پس اگر مرا قبل از آن (زيارت ديگر) ميراندى محققا در حال مردنم به آنچه در حال حيات شهادت دادم، شهادت مى‏دهم. شهادت مى‏دهم كه شما ائمه و پيشوايان من هستيد (در اينجا نام ائمه طاهرين سلام اللّه عليهم را يكى پس از ديگرى ببر).
و شهادت مى‏دهم كسانى كه ايشان را كشته و با آنها به حرب برخاسته‏اند مشرك مى‏باشند و شهادت مى‏دهم به اينكه هر كس ايشان را ردّ كرده جاى‏گاه‏اش در پست‏ترين طبقات دوزخ مى‏باشد.
و شهادت مى‏دهم به اينكه هر كس با ايشان به حرب برخاست دشمن ما است و ما از او تنفّر و دورى مى‏جوئيم و قطعا در زمره حزب شيطان مى‏باشد و بر كسانى كه از ايشان را كشتند، لعنت خدا و فرشتگان و جميع مردم باد و نيز لعنت خدا و فرشتگان و جميع خلائق بر كسانى كه در خون ايشان شريك شده و همچنين بر كسانى كه از كشته شدن آنان مسرور و خوشحال شدند.
بار خدايا پس از درود قلبى و زبانى از تو مى‏خواهم كه بر محمّد و آل محمّد رحمت فرستى و اين زيارت را آخرين زيارتم قرار ندهى و اگر آن را آخر زيارت من قرار دادى پس مرا با اين امامان نامبرده محشور نما.
بار خدايا دلهاى ما را رام ايشان و براى اطاعتشان و خير خواهى و محبّت و نيكو پشتيبانى نمودن قابل گردان.

باب سيزدهم فضيلت آب فرات و نوشيدن و غسل نمودن در آن
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عِيسَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ الْمَاءُ سَيِّدُ شَرَابِ الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ- وَ أَرْبَعَةُ أَنْهَارٍ فِي الدُّنْيَا مِنَ الْجَنَّةِ الْفُرَاتُ وَ النِّيلُ وَ سَيْحَانُ وَ جَيْحَانُ الْفُرَاتُ الْمَاءُ وَ النِّيلُ الْعَسَلُ وَ سَيْحَانُ الْخَمْرُ وَ جَيْحَانُ اللَّبَنُ
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از عيسى بن عبد اللّه بن محمّد بن عمر بن على بن ابى طالب عليه السّلام و او از پدرش و او از جدّش و او از حضرت على عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
آب سرور مايعات دنيا و آخرت مى‏باشد و چهار نهر در دنيا هستند كه از بهشت مى‏باشند و آنها عبارتند از:
فرات، نيل، سيحان و جيحان.
فرات آب بوده و نيل عسل و سيحان خمر و جيحان شير مى‏باشند.
2- وَ عَنْهُ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ هَارُونَ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ شَرِبَ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ وَ حُنِّكَ بِهِ فَهُوَ مُحِبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ
سعد بن عبد اللّه، از ابو جميله و او از سليمان بن هارون نقل كرده كه وى از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام شنيد كه آن حضرت مى‏فرمودند:
كسى كه از آب فرات بنوشد و با آن تحنيك كند دوستدار ما خاندان خواهد بود.
3- وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لَوْ أَنَّ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ الْفُرَاتِ كَذَا وَ كَذَا مِيلًا لَذَهَبْنَا إِلَيْهِ وَ اسْتَشْفَيْنَا بِهِ
سعد بن عبد اللّه به اسنادش از احمد بن محمّد، از عثمان بن عيسى، از ابى الجارود، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام آن حضرت فرمودند:
اگر فاصله بين ما و بين فرات فلان و فلان مقدار ميل مى‏بود همانا اين راه را طى مى‏كرده و به آن آب خود را مى‏رسانده و بواسطه‏اش استشفاء مى‏جستيم.
4- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ هَارُونَ الْعِجْلِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَا أَظُنُّ أَحَداً يُحَنَّكُ بِمَاءِ الْفُرَاتِ إِلَّا أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ سَأَلَنِي كَمْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ مَاءِ الْفُرَاتِ فَأَخْبَرْتُهُ فَقَالَ لَوْ كُنْتُ عِنْدَهُ لَأَحْبَبْتُ أَنْ آتِيَهُ طَرَفَيِ النَّهَارِ
محمّد بن حسن بن احمد بن وليد، از محمّد بن حسن صفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسن بن علىّ بن فضّال، از ثعلبة بن ميمون، از سليمان بن هارون عجلى، وى مى‏گويد:
از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمود:
گمان نمى‏كنم كسى با آب فرات تحنيك كند مگر آنكه دوست‏دار ما اهل بيت مى‏باشد، سپس فرمود: فاصله بين تو و آب فرات چه مقدار مى‏باشد؟
پس محضرش خبر داده و فاصله مزبور را بيان كردم.
حضرت فرمودند:
اگر من در اين فاصله مى‏بودم دوست مى‏داشتم دو طرف روز (صبح و غروب) به فرات بروم.
5- وَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ نَهِيكٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ آوَيْناهُما إِلى رَبْوَةٍ ذاتِ قَرارٍ وَ مَعِينٍ قَالَ الرَّبْوَةُ نَجَفُ الْكُوفَةِ وَ الْمَعِينُ الْفُرَاتُ
على بن حسين بن موسى از على بن ابراهيم بن هاشم از پدرش، از على بن حكم از سليمان بن نهيك، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت در ذيل فرموده خداوند عزّ و جلّ:
وَ آوَيْناهُما إِلى رَبْوَةٍ ذاتِ قَرارٍ وَ مَعِينٍ.
فرمودند:
مقصود از «ربوه» نجف كوفه و از «معين» فرات مى‏باشد.
6- وَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عِيسَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ الْفُرَاتُ سَيِّدُ الْمِيَاهِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ
على بن حسين رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمد بن عيسى و او از عيسى بن عبد اللّه بن محمّد بن عمر و او از پدرش از جدّ وى و او از حضرت على عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند: فرات در دنيا و آخرت سرور آب‏ها است.
7- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَكِيمِ بْنِ جُبَيْرٍ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ يَقُولُ إِنَّ مَلَكاً يَهْبِطُ كُلَّ لَيْلَةٍ مَعَهُ ثَلَاثُ مَثَاقِيلَ مِسْكٍ مِنْ مِسْكِ الْجَنَّةِ فَيَطْرَحُهَا فِي الْفُرَاتِ وَ مَا مِنْ نَهَرٍ فِي مَشْرِقٍ وَ لَا فِي مَغْرِبٍ [فِي شَرْقٍ وَ لَا غَرْبٍ ]أَعْظَمُ بَرَكَةً مِنْهُ
محمّد بن عبد اللّه از پدرش عبد اللّه بن جعفر حميرى، از احمد بن ابى عبد اللّه، از پدرش، از كسى كه براى او حديث گفته، از حنان بن سدير، از پدرش، از حكيم بن جبير، وى مى‏گويد:
از حضرت على بن الحسين عليهما السّلام شنيدم كه مى‏فرمود:
فرشته‏اى در هر شب به زمين فرود مى‏آيد در حالى كه با سه مثقال مشك از مشك‏هاى بهشتى است پس آن را در فرات مى‏ريزد و هيچ نهرى در شرق و غرب نيست كه بركتش بيشتر از آن باشد.
8- وَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَيْهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُثْمَانَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ تَقْطُرُ فِي الْفُرَاتِ كُلَّ يَوْمٍ قَطَرَاتٌ مِنَ الْجَنَّةِ
على بن محمّد بن قولويه، از احمد بن ادريس، از احمد بن محمّد بن عيسى، از ابن فضّال، از ابن ابى عمير، از حسين بن عثمان از كسى كه يادش نموده، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام، حضرت فرمودند:
هر روز در فرات قطراتى از بهشت مى‏ريزد.
9- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ رَبِيعِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُسْلِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالَ لَمَّا قَدِمَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْكُوفَةَ فِي زَمَنِ أَبِي الْعَبَّاسِ فَجَاءَ عَلَى دَابَّتِهِ فِي ثِيَابِ سَفَرِهِ- حَتَّى وَقَفَ عَلَى جِسْرِ الْكُوفَةِ ثُمَّ قَالَ لِغُلَامِهِ اسْقِنِي فَأَخَذَ كُوزَ مَلَّاحٍ فَغَرَفَ لَهُ بِهِ فَأَسْقَاهُ فَشَرِبَ وَ الْمَاءُ يَسِيلُ مِنْ شِدْقَيْهِ وَ عَلَى لِحْيَتِهِ وَ ثِيَابِهِ ثُمَّ اسْتَزَادَهُ فَزَادَهُ فَحَمِدَ اللَّهَ ثُمَّ قَالَ نَهَرُ مَاءٍ مَا أَعْظَمَ بَرَكَتَهُ أَمَا إِنَّهُ يَسْقُطُ فِيهِ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعُ قَطَرَاتٍ مِنَ الْجَنَّةِ أَمَا لَوْ عَلِمَ النَّاسُ مَا فِيهِ مِنَ الْبَرَكَةِ لَضَرَبُوا الْأَخْبِيَةَ عَلَى حَافَتَيْهِ أَمَا لَوْ لَا مَا يَدْخُلُهُ مِنَ الْخَاطِئِينَ مَا اغْتَمَسَ فِيهِ ذُو عَاهَةٍ إِلَّا بَرَأَ
محمّد بن حسن بن على بن مهزيار از پدرش، از جدّش على بن مهزيار از حسن بن سعيد، از على بن حكم، از ربيع بن محمّد مسلىّ، از عبد اللّه بن سليمان، وى مى‏گويد:
در زمان ابى العبّاس وقتى حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام به كوفه تشريف آوردند سوار مركب بوده در حالى كه لباسهاى سفر به تن داشتند، حضرت روى پل كوفه
حضرت به محبت داشتن و ثواب محبت به آن دو بزرگوار
توقف فرموده سپس به غلام فرمودند:
به من آب بده.
غلام كوزه كشتيبانى را گرفت و در آن آب ريخت و سپس به حضرت آب داد.
آن جناب آب را نوشيدند در حالى كه آب از دو گوشه دهانشان جارى بود و بر محاسن شريف و لباسهاى آن حضرت مى‏ريخت سپس دو باره آب طلبيدند و غلام به حضرتش آب داد حضرت حمد و ستايش حقتعالى به جاى آورده سپس فرمودند:
فرات نهر آبى است و چقدر بركتش زياد مى‏باشد در اين آب هر روز هفت قطره از بهشت مى‏ريزد و اگر مردم به بركتى كه در اين آب هست واقف بودند مسلّما در اطراف آن خيمه مى‏زدند و از آن توشه برمى‏داشتند.
سپس حضرت فرمودند:
اگر گناه‏كاران در آن داخل نشده بودند به طور قطع و جزم هر مريض و آفت زده‏اى كه داخلش مى‏شد و در آن فرو مى‏رفت مرضش بهبود مى‏يافت و آفتش برطرف مى‏گشت.
10- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَرَفَةَ عَنْ رِبْعِيٍّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع شَاطِئُ وادي [الْوَادِي الْأَيْمَنِ الَّذِي ذَكَرُهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ هُوَ الْفُرَاتُ وَ الْبُقْعَةُ الْمُبَارَكَةُ هِيَ كَرْبَلَاءُ وَ الشَّجَرَةُ هِيَ مُحَمَّدٌ ص
محمّد بن حسن بن على بن مهزيار از پدرش و او از جدّ وى يعنى على بن مهزيار و او از حسن بن سعيد و او از على بن حكم و او از عرفه و او از ربعى، وى مى‏گويد:
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
كنار وادى ايمن كه حق تعالى در قرآن فرموده همان فرات بوده و مقصود از «بقعه مباركه» كربلا و از «شجره» وجود مقدّس حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏باشد.
11- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَخِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا أَظُنُّ أَحَداً يُحَنَّكُ بِمَاءِ الْفُرَاتِ إِلَّا كَانَ لَنَا شِيعَةً- قَالَ قَالَ ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ وَ لَا أَعْلَمُهُ ابْنَ سِنَانٍ إِلَّا وَ قَدْ رَوَاهُ لِي وَ رَوَى ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ يَجْرِي فِي الْفُرَاتِ مِيزَابَانِ مِنَ الْجَنَّةِ
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از ابراهيم بن مهزيار و او از برادرش على بن مهزيار و او از ابن ابى عمير و او از حسين بن عثمان و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده ....
و محمّد بن ابى حمزه از كسى كه يادش نموده و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند: گمان نمى‏كنم احدى به آب فرات تحنيك كند مگر آنكه شيعه و تابع ما خواهد شد.
راوى مى‏گويد: ابن ابى عمير گفته است اين روايت را ابن سنان برايم نقل نموده.
و نيز ابن ابى عمير از برخى اصحاب نقل كرده كه گفته است. دو ناودان از بهشت در آب فرات جارى مى‏باشد.
12- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ حَكِيمِ بْنِ جُبَيْرٍ الْأَسَدِيِّ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ يُهْبِطُ مَلَكاً كُلَّ لَيْلَةٍ مَعَهُ ثَلَاثُ مَثَاقِيلَ مِنْ مِسْكِ الْجَنَّةِ فَيَطْرَحُهُ فِي فُرَاتِكُمْ هَذَا وَ مَا مِنْ نَهَرٍ فِي شَرْقِ الْأَرْضِ وَ لَا فِي غَرْبِهَا أَعْظَمَ بَرَكَةً مِنْهُ
محمّد بن حسن از محمّد بن حسن صفّار، از عباس بن معروف، از على بن مهزيار، از محمّد بن اسماعيل، از حنان بن سدير از حكيم بن جبير اسدى، وى مى‏گويد:
از حضرت على بن الحسين عليهما السّلام شنيدم كه مى‏فرمود:
خداوند متعال در هر شب فرشته‏اى نازل مى‏كند كه با او سه مثال از مشك بهشتى است پس آن فرشته مشك را در فرات (همين فرات) مى‏ريزد و هيچ نهرى در شرق و غرب زمين با بركت‏تر از فرات نمى‏باشد.
13- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ بَابَوَيْهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ هَارُونَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا أَظُنُّ أَحَداً يُحَنَّكُ بِمَاءِ الْفُرَاتِ إِلَّا أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَيْتَ
على بن حسين بن موسى بن بابويه، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از ابن فضّال، از ثعلبه بن ميمون، از سليمان بن هارون، مى‏گويد:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
گمان نمى‏كنم احدى با آب فرات تحنيك كند مگر آنكه ما اهل بيت پيامبر را دوست مى‏دارد.
14- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ حَمَّادٍ الْكُوفِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْحَجَّالُ عَنْ غَالِبِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ ذَكَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الْفُرَاتَ قَالَ أَمَا إِنَّهُ مِنْ شِيعَةِ عَلِيٍّ ع وَ مَا حُنِّكَ بِهِ أَحَدٌ إِلَّا أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش، از احمد بن محمّد برقى از عبد الرحمن بن حمّاد كوفى، وى مى‏گويد: عبد اللّه بن محمّد حجّال، از غالب بن عثمان و او از عقبة بن خالد نقل كرده، وى مى‏گويد: حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام نامى از فرات بردند سپس فرمودند:
فرات در زمره شيعيان على عليه السّلام بوده و احدى با آن تحنيك نمى‏كند مگر آنكه ما اهل بيت را دوست دارد.
15- حَدَّثَنِي أَبِي عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَتِّيلٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُوسَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْجَامُورَانِيِّ الرَّازِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ صَنْدَلٍ عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا أَحَدٌ يَشْرَبُ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ وَ يُحَنَّكُ بِهِ إِذَا وُلِدَ إِلَّا أَحَبَّنَا لِأَنَّ الْفُرَاتَ نَهَرٌ مُوءْمِنٌ
پدرم، از حسن بن متّيل، از عمران بن موسى، از عبد اللّه جامورانى رازى، از حسن بن على بن ابى حمزه، از سيف بن عميره، از صندل از هارون من خارجه، وى مى‏گويد:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
احدى نيست كه هنگامى تولّد از آب فرات بنوشد و با آن تحنيك نمايد مگر آنكه ما را دوست مى‏دارد زيرا فرات نهر موءمن مى‏باشد.
16- وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ نَهْرَانِ مُوءْمِنَانِ وَ نَهْرَانِ كَافِرَانِ- نَهْرَانِ كَافِرَانِ نَهَرُ بَلْخٍ وَ دِجْلَةُ وَ الْمُوءْمِنَانِ نِيلُ مِصْرَ وَ الْفُرَاتُ فَحَنِّكُوا أَوْلَادَكُمْ بِمَاءِ الْفُرَاتِ
پدرم به اسنادش از حسن بن على بن ابى حمزه، از پدرش، ابى بصير، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام. نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
دو نهر موءمن و دو نهر كافر مى‏باشند.
دو نهر كافر عبارتند از: نهر بلخ و نهر دجله.
دو نهر موءمن عبارتند از: رود نيل و رود فرات.
پس فرزندانتان را، با آب فرات تحنيك نمائيد.

باب چهاردهم در بيان محبّت حضرت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به حضرت امام حسن و امام‏حسين عليهما السّلام و امر نمودن حضرت به محبّت داشتن و ثواب محبّت به آن دو بزرگوار
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ وَ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارِ جَمِيعاً عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ وَ غَيْرِهِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَخِيهِ نُوحٍ عَنِ الْأَجْلَحِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَقُولُ يَا عَلِيُّ لَقَدْ أَذْهَلَنِي هَذَانِ الْغُلَامَانِ يَعْنِي الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ ع أَنْ أُحِبَّ بَعْدَهُمَا أَحَداً أَبَداً إِنَّ رَبِّي أَمَرَنِي أَنْ أُحِبَّهُمَا وَ أُحِبَّ مَنْ يُحِبُّهُمَا
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف و عبد اللّه بن جعفر حميرى و محمّد بن يحيى عطّار جملگى از احمد بن محمّد بن عيسى و او از على بن حكم و غير محمّد بن يحيى عطّار از جميل بن درّاج و او از برادرش نوح و از اجلح و او از سلمة بن كهيل و او از عبد العزيز و او از حضرت على عليه السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
اى على (عليه السّلام) اين دو كودك يعنى حسن و حسين عليهما السّلام من را منصرف كرده‏اند از اينكه كسى بعد از ايشان را دوست داشته باشيم، پروردگارم مرا امر فرمود كه ايشان و كسى ايشان را دوست دارد، دوست داشته باشم.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ الزَّيْدِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبَّاسٍ وَ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ حَرْبٍ جَمِيعاً قَالَ حَدَّثَنَا مَنْ سَمِعَ بَكْرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْمُزَنِيَّ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ الْحُصَيْنِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِي يَا عِمْرَانُ إِنَّ لِكُلِّ شَيْءٍ مَوْقِعاً مِنَ الْقَلْبِ وَ مَا وَقَعَ مَوْقِعَ هَذَيْنِ الْغُلَامَيْنِ مِنْ قَلْبِي شَيْءٌ قَطُّ فَقُلْتُ كُلُّ هَذَا يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ يَا عِمْرَانُ وَ مَا خَفِيَ عَلَيْكَ أَكْثَرُ إِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِي بِحُبِّهِمَا
محمّد بن احمد بن ابراهيم از حسين بن على زيدىّ و او از پدرش و او از على بن عباس و عبد السّلام بن حرب جميعا نقل كرده، عبد السّلام بن حرب مى‏گويد:
كسى كه حديث را از بكر بن عبد اللّه مزنى شنيده برايم از عمران بن حصين نقل نموده كه وى گفت: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به من فرمودند:
اى عمران:
هر چيزى در قلب جايگاهى دارد ولى جاى‏گاه اين دو كودك از قلب من هرگز مكان خاصّى نيست.
عمران مى‏گويد: عرض كردم اى رسول خدا تمام قلب شما جاى‏گاه اين دو است؟
حضرت فرمودند:
اى عمران: آنچه بر تو مخفى مانده بيش از آن است كه دانسته‏اى، خداوند متعال من را به محبّت ايشان امر فرموده است.
3- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ سُفْيَانَ الْجَرِيرِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي رَافِعٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِي ذَرٍّ الْغِفَارِيِّ قَالَ أَمَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ ص بِحُبِّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ع فَأَنَا أُحِبُّهُمَا وَ أُحِبُّ مَنْ يُحِبُّهُمَا لِحُبِّ رَسُولِ اللَّهِ ص إِيَّاهُمَا
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از محمّد بن حسين بن ابى الخطاب و او از كسى كه برايش حديث كرده و او از سفيان جرير و او از پدرش و او از ابى رافع و او از پدرش و او از جدّ وى و او از ابو ذر غفارى نقل كرده كه فرمود:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم من را به محبّت امام حسن و امام حسين عليهما السّلام امر فرمود پس من ايشان و كسى كه آنها را دوست داشته باشد دوست دارم زيرا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ايشان را دوست دارد.
4- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي رَجُلٌ نَسِيتُ اسْمَهُ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَى عَنْ مُهَلْهَلٍ الْعَبْدِيِّ عَنْ أَبِي هَارُونَ الْعَبْدِيِّ عَنْ رَبِيعَةَ السَّعْدِيِّ عَنْ أَبِي ذَرٍّ الْغِفَارِيِّ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يُقَبِّلُ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ ع وَ هُوَ يَقُولُ مَنْ أَحَبَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ ع وَ ذُرِّيَّتَهُمَا مُخْلِصاً لَمْ تَلْفَحِ النَّارُ وَجْهَهُ وَ لَوْ كَانَتْ ذُنُوبُهُ بِعَدَدِ رَمْلِ عَالِجٍ إِلَّا أَنْ يَكُونَ ذَنْبُهُ ذَنْباً يُخْرِجُهُ مِنَ الْإِيمَانِ
پدرم از عبد اللّه بن جعفر حميرى نقل نموده كه وى گفت:
مردى كه نامش را فراموش كرده‏ام و از اصحاب ما بود از عبيد اللّه بن موسى و او از مهلهل عبدى و او از ابى هارون عبدى و او از ربيعة السّعدى و او از ابى ذر غفارى نقل كرد كه وى فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را ديدم كه حسن و حسين عليهما السّلام را مى‏بوسيد و مى‏فرمود:
كسى كه حسن و حسين عليهما السّلام و ذريّه اين دو را دوست داشته و ايشان را خالصانه بخواهد آتش دوزخ هرگز صورتشان را نسوزاند اگر چه گناهان آنها به مقدار ريگ‏هاى بيابان باشد مگر آنكه گناهانشان ايشان را از ايمان خارج كرده باشند.
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَابِسٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلَمَةَ عَنْ عَبِيدَةَ السَّلْمَانِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ مَنْ كَانَ يُحِبُّنِي فَلْيُحِبَّ ابْنَيَّ هَذَيْنِ فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِي بِحُبِّهِمَا
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى مى‏گويد:
محمّد بن حسين بن خطاب از حسن بن محبوب از كسى كه نامش را برده، از على بن عابس، از حجّال، از عمرو بن مرّة از عبد اللّه بن سلمة از عبيده سلمانى، از عبد اللّه بن مسعود نقل كرده كه وى گفت:
از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شنيدم كه مى‏فرمودند:
كسى كه مرا دوست دارد بايد اين دو كودك (امام حسن و امام حسين) را هم دوست باشد چه آنكه خداوند من را به دوست داشتن اين دو امر فرموده است.
6- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ الْبَزَّازِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَرَادَ أَنْ يَتَمَسَّكَ بِعُرْوَةِ اللَّهِ الْوُثْقَى الَّتِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ فَلْيُوَالِ [فَلْيَتَوَلَّ ]عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ ع فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّهُمَا مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمد بن عيسى و او از پدرش و او از محمّد بن عيسى و او از عبد اللّه بن مغيره و او از محمّد بن سليمان بزّاز و او از عمرو بن شمر و او از جابر و او از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه مى‏خواهد به ريسمان محكم خدا كه حضرتش در قرآن از آن ياد كرده چنگ بزند بايد على بن ابى طالب عليه السّلام و حسن و حسين عليهما السّلام را دوست بدارد چه آنكه خداوند متعال از فوق عرش اين دو را دوست دارد.
7- وَ عَنْهُ وَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ وَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ عَبَّاسِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَبْغَضَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَيْسَ عَلَى وَجْهِهِ لَحْمٌ وَ لَمْ تَنَلْهُ شَفَاعَتِي
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد و او از پدرش و نيز عبد الرحمن بن ابى نجران از شخصى و او از عبّاس بن وليد و او از پدرش و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه حضرت فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه نسبت به امام حسن و امام حسين عليهما السّلام بغض داشته باشد روز قيامت خواهد آمد در حالى كه گوشت در صورت نداشته و شفاعت من شاملش نمى‏شود.
8- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِي الْمَغْرَاءِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قُرَّةُ عَيْنِي النِّسَاءُ وَ رَيْحَانَتِي رَيْحَانَتَايَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ع
ترجمه: محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب، از محمّد بن اسماعيل از ابى المغرى، از ابى بصير، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمودند:
نور چشمم زنان بوده و گل خوش‏بوى من حسن و حسين عليهما السّلام مى‏باشند.
9- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ الْمِنْهَالِ بْنِ عُمَرَ وَ عَنِ الْأَصْبَغِ عَنْ زَاذَانَ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ ع فِي الرَّحْبَةِ يَقُولُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ رَيْحَانَتَا رَسُولِ اللَّهِ ص
حسن بن عبد اللّه بن محمّد بن عيسى از پدرش و او از حسن بن محبوب و او از كسى كه نامش را برده و او از على بن عبّاس و او از منهال بن عمرو، و او از اصبغ و او از زاذان نقل كرده كه وى گفت:
شنيدم حضرت صادق عليه السّلام در قريه رحبه مى‏فرمودند:
حسن و حسين عليهما السّلام دو ريحانه (گل خوش‏بو) رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏باشند.
10- حَدَّثَنِي جَمَاعَةُ مَشَايِخِي مِنْهُمْ أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ الْيَقْطِينِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ زَكَرِيَّا الْمُوءْمِنِ عَنْ أَبِي مُسْكَانَ عَنْ زَيْدٍ مَوْلَى ابْنِ هُبَيْرَةَ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خُذُوا بِحُجْزَةِ هَذَا الْأَنْزَعِ فَإِنَّهُ الصِّدِّيقُ الْأَكْبَرُ وَ الْهَادِي لِمَنِ اتَّبَعَهُ وَ مَنْ سَبَقَهُ مَرَقَ مِنْ دِينِ اللَّهِ وَ مَنْ خَذَلَهُ مَحَقَهُ اللَّهُ وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِهِ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللَّهِ [اعْتَصَمَ بِحَبْلِ اللَّهِ ]وَ مَنْ أَخَذَ بِوَلَايَتِهِ هَدَاهُ اللَّهُ وَ مَنْ تَرَكَ وَلَايَتَهُ أَضَلَّهُ اللَّهُ وَ مِنْهُ سِبْطَا أُمَّتِي الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ هُمَا ابْنَايَ وَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ الْأَئِمَّةُ الْهُدَاةُ وَ الْقَائِمُ الْمَهْدِيُّ فَأَحِبُّوهُمْ وَ تَوَالَوْهُمْ وَ لَا تَتَّخِذُوا عَدُوَّهُمْ وَلِيجَةً مِنْ دُونِهِمْ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ ذِلَّةٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ قَدْ خابَ مَنِ افْتَرى
دسته‏اى از مشايخ و اساتيدم از جمله: پدرم و محمّد بن حسن و على بن حسين جميعا از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف از محمّد بن عيسى بن عبيد يقطينى و او از ابى عبد اللّه زكريا موءمن و او از ابى مسكان و او را از زيد مولاى ابن هبيره نقل كرده كه گفت:
حضرت ابو جعفر عليه السّلام فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
بگيريد ميان (جايى كه كمر بسته مى‏شود) اين مرد انزع (به كسى گويند كه موى‏هاى دو طرف پيشانى او ريخته باشد) را زيرا او صديق اكبر بوده و تابعين خود را هدايت مى‏كند و كسى كه بر او سبقت گيرد از دين خدا خارج شود و آن كس كه او را مخذول و ذليل نمايد خداوند نابودش مى‏نمايد و كسى كه به او متوصل شود به خدا متوصل شده و آن كس كه به ولايتش اخذ نمايد خدا هدايتش نموده و هر كس كه ولايت او را ترك نمايد خداوند گمراهش كند و دو سبط امّت من يعنى حسن و حسين عليهما السّلام كه دو فرزندان من هستند از ايشان مى‏باشند و امام و پيشوايان كه هاديان خلقند و همچنين حضرت قائم مهدى عليه السّلام از فرزندان حسين عليه السّلام هستند، بنا بر اين ايشان را دوست بدارند و با دشمنانشان دوستى نكنيد كه در اين صورت غضب پروردگار متوجّه شما شده و در زندگانى دنيا ذليل و خوار خواهيد شد.
11- حَدَّثَنِي الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ الزَّعْفَرَانِيُّ بِالرَّيِّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُثْمَانَ بْنِ خَيْثَمٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي رَاشِدٍ عَنْ يَعْلَى بْنِ مُرَّةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص حُسَيْنٌ مِنِّي وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً حُسَيْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ
حسين بن على زعفرانى در رى برايم نقل نمود، وى گفت:
يحيى بن سليمان، از عبد اللّه بن خثيم و او از سعيد بن ابى راشد و او از يعلى بن مرّه نقل كرده، وى گفت:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
حسين از من و من از حسين هستم، كسى كه حسين را دوست بدارد خدا او را دوست دارد، حسين سبطى است از اسباط (يعنى همان طورى كه حضرت يعقوب 12 اسباط داشت و هر كدام سبطى از اسباط بودند، پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نيز 12 اسباط داشت كه حضرت سيد الشهداء عليه السّلام سبطى از اين اسباط بودند).
12- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَدَوِيِّ الْبَصْرِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْأَعْلَى [اللَّهِ ]بْنِ حَمَّادٍ الْبُرْسِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا وَهْبٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي رَاشِدٍ عَنْ يَعْلَى الْعَامِرِيِّ أَنَّهُ خَرَجَ مِنْ عِنْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِلَى طَعَامٍ دُعِيَ إِلَيْهِ فَإِذَا هُوَ بِحُسَيْنٍ ع يَلْعَبُ مَعَ الصِّبْيَانِ فَاسْتَقْبَلَهُ النَّبِيُّ ص أَمَامَ الْقَوْمِ ثُمَّ بَسَطَ يَدَيْهِ فَطَفَرَ الصَّبِيُّ هَاهُنَا مَرَّةً وَ هَاهُنَا مَرَّةً وَ جَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُضَاحِكُهُ حَتَّى أَخَذَهُ فَجَعَلَ إِحْدَى يَدَيْهِ تَحْتَ ذَقَنِهِ وَ الْأُخْرَى تَحْتَ قَفَائِهِ وَ وَضَعَ فَاهُ عَلَى فِيهِ وَ قَبَّلَهُ ثُمَّ قَالَ حُسَيْنٌ مِنِّي وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً حُسَيْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابى سعيد حسن بن علىّ بن زكريا عدوى بصرى نقل كرده، وى گفت: عبد الاعلى بن حماد البرسى برايم نقل نمود كه وهب از عبد اللّه بن عثمان، از سعيد بن ابى راشد از يعلى العامرى، وى مى‏گويد:
از محضر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بيرون آمده و به صرف طعامى كه مدعوّ بودم حاضر شدم در آن مجلس حضرت حسين عليه السّلام را ديدم كه با اطفال بازى مى‏كردند، پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم دو دست مبارك را باز كرده و او را به پيش خواندند، طفل (حضرت حسين عليه السّلام) شروع به پريدن به اين طرف و آن طرف نمود و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از اين حركات مى‏خنديدند تا بالاخره او را گرفتند سپس يك دست مبارك را زير چانه‏اش و دست ديگر را پشت سرش قرار داد و دهان مبارك را روى دهانش گذارد و او را بوسيد و سپس فرمود:
حسين از من و من از حسينم، خداوند دوست دارد كسى را كه حسين را دوست دارد، حسين سبطى است از اسباط.
13- وَ عَنْهُ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا نَضْرُ بْنُ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِيَدِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ فَقَالَ مَنْ أَحَبَّ هَذَيْنِ الْغُلَامَيْنِ وَ أَبَاهُمَا وَ أُمَّهُمَا- فَهُوَ مَعِي فِي دَرَجَتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ
از محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابى سعيد منقول است كه گفت:
نصر بن علىّ گفت: على بن جعفر از برادرش حضرت موسى بن جعفر عليهما السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم دست حسن و حسين را گرفته سپس فرمودند:
كسى كه اين دو طفل و پدر و مادرشان را دوست بدارد در روز قيامت با من هم درجه خواهد بود.

باب پانزدهم زيارت حضرت حسن بن على عليهما السّلام و قبور ائمه معصومين عليهم السّلام در قبرستان‏بقيع
1- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ قَالَ حَدَّثَنِي سَلَمَةُ بْنُ الْخَطَّابِ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَمِّهِ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ بَيَّاعِ السَّابِرِيِّ رَفَعَهُ قَالَ كَانَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ابْنُ الْحَنَفِيَّةِ يَأْتِي قَبْرَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَيَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ [يَا بَقِيَّةَ الْمُوءْمِنِينَ ]وَ ابْنَ أَوَّلِ الْمُسْلِمِينَ وَ كَيْفَ لَا تَكُونُ كَذَلِكَ وَ أَنْتَ سَلِيلُ الْهُدَى وَ حَلِيفُ التَّقْوَى وَ خَامِسُ أَهْلِ الْكِسَاءِ غَذَّتْكَ يَدُ الرَّحْمَةِ وَ رُبِّيتَ فِي حَجْرِ الْإِسْلَامِ وَ رَضَعْتَ مِنْ ثَدْيِ الْإِيمَانِ- فَطِبْتَ حَيّاً وَ طِبْتَ مَيِّتاً غَيْرَ أَنَّ النَّفْسَ غَيْرُ رَاضِيَةٍ [الْأَنْفُسَ غَيْرُ طَيِّبَةٍ ]بِفِرَاقِكَ وَ لَا شَاكَّةٍ فِي حَيَاتِكَ يَرْحَمُكَ اللَّهُ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَى الْحُسَيْنِ ع فَقَالَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنَ فَعَلَى أَبِي مُحَمَّدٍ السَّلَامُ
حكيم بن داود بن حكيم مى‏گويد:
سلمة بن خطّاب، از عمر بن على و او از عمويش و او از عمر بن يزيد كه
جامه‏هاى نيكو مى‏فروخت نقل كرده و وى حديث را به طور مرفوعه بيان نموده مى‏گويد:
محمّد بن على بن حنفيّه به سر قبر حضرت حسن بن على عليهما السّلام حاضر مى‏شد و مى‏گفت:
سلام بر تو اى فرزند امير موءمنان و فرزند اوّلين نفر از مسلمين، و چگونه اين طور نباشد و حال آنكه تو فرزند هدايت و هم قسم با تقوى و پنجمين نفر از اصحاب كساء مى‏باشى، دست رحمت خدا تو را پرورش داده، و در دامان اسلام رشد نموده‏اى و از پستان ايمان شير خورده‏اى، پس در حال حيات و ممات خوشا به حالت، منتهى نفس از فراق و جدائى تو خشنود نبوده و ترديدى در حيات و زنده بودن تو ندارد.
سپس توجّه به امام حسين عليه السّلام نمود و گفت:
اى ابا عبد اللّه بر ابو محمد عليه السّلام رحمت و سلام باد.
2- وَ عَنْهُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ هِشَامٍ [هَاشِمٍ ]عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحَدِهِمْ [أَحَدِهِمَا ]ع قَالَ إِذَا أَتَيْتَ قُبُورَ الْأَئِمَّةِ بِالْبَقِيعِ فَقِفْ عِنْدَهُمْ وَ اجْعَلِ الْقِبْلَةَ خَلْفَكَ وَ الْقَبْرَ بَيْنَ يَدَيْكَ ثُمَّ تَقُولُ- السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَئِمَّةَ الْهُدَى السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبِرِّ وَ التَّقْوَى السَّلَامُ عَلَيْكُمْ الْحُجَجُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا السَّلَامُ عَلَيْكُمْ الْقَوَّامُونَ فِي الْبَرِيَّةِ بِالْقِسْطِ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الصَّفْوَةِ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا آلَ رَسُولِ اللَّهِ ص السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ النَّجْوَى أَشْهَدُ أَنَّكُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ وَ نَصَحْتُمْ وَ صَبَرْتُمْ فِي ذَاتِ اللَّهِ وَ كُذِّبْتُمْ وَ أُسِيءَ إِلَيْكُمْ فَغَفَرْتُمْ وَ أَشْهَدُ أَنَّكُمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ ]الْمُهْتَدُونَ ]وَ أَنَّ طَاعَتَكُمْ مَفْرُوضَةٌ- وَ أَنَّ قَوْلَكُمُ الصِّدْقُ وَ أَنَّكُمْ دَعَوْتُمْ فَلَمْ تُجَابُوا وَ أَمَرْتُمْ فَلَمْ تُطَاعُوا وَ أَنَّكُمْ دَعَائِمُ الدِّينِ وَ أَرْكَانُ الْأَرْضِ لَمْ تَزَالُوا بِعَيْنِ اللَّهِ يَنْسَخُكُمْ فِي أَصْلَابِ كُلِّ مُطَهَّرٍ وَ يَنْقُلُكُمْ مِنْ أَرْحَامِ الْمُطَهَّرَاتِ لَمْ تُدَنِّسْكُمُ الْجَاهِلِيَّةُ الْجَهْلَاءُ وَ لَمْ تَشْرَكْ فِيكُمْ فِتَنُ الْأَهْوَاءِ- طِبْتُمْ وَ طَابَتْ مَنْبِتُكُمْ مَنَّ بِكُمْ عَلَيْنَا دَيَّانُ الدِّينِ فَجَعَلَكُمْ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَ جَعَلَ صَلَوَاتِنَا عَلَيْكُمْ رَحْمَةً لَنَا وَ كَفَّارَةً لِذُنُوبِنَا- إِذَا اخْتَارَكُمُ اللَّهُ لَنَا وَ طَيَّبَ خَلْقَنَا بِمَا مَنَّ بِهِ عَلَيْنَا مِنْ وَلَايَتِكُمْ وَ كُنَّا عِنْدَهُ مُسَمَّيْنَ لِعِلْمِكُمْ مُعْتَرِفِينَ بِتَصْدِيقِنَا إِيَّاكُمْ وَ هَذَا مَقَامُ مَنْ أَسْرَفَ وَ أَخْطَأَ وَ اسْتَكَانَ وَ أَقَرَّ بِمَا جَنَى وَ رَجَى بِمَقَامِهِ الْإِخْلَاصَ وَ أَنْ يَسْتَنْقِذَ بِكُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْكَى مِنَ الرَّدَى فَكُونُوا لِي شُفَعَاءَ فَقَدْ وَفَدْتُ إِلَيْكُمْ إِذْ رَغِبَ عَنْكُمْ أَهْلُ الدُّنْيَا وَ اتَّخَذُوا آيَاتِ اللَّهِ هُزُواً وَ اسْتَكْبَرُوا عَنْهَا يَا مَنْ هُوَ قَائِمٌ لَا يَسْهُو وَ دَائِمٌ لَا يَلْهُو وَ مُحِيطٌ بِكُلِّ شَيْءٍ- و لَكَ الْمَنُّ بِمَا وَفَّقْتَنِي وَ عَرَّفْتَنِي أَئِمَّتِي وَ بِمَا أَقَمْتَنِي عَلَيْهِ إِذْ صَدَّ عَنْهُ عِبَادُكَ وَ جَهِلُوا مَعْرِفَتَهُ وَ اسْتَحَقُّوا بِحَقِّهِ وَ مَالُوا إِلَى سِوَاهُ فَكَانَتِ الْمِنَّةُ مِنْكَ عَلَيَّ مَعَ أَقْوَامٍ خَصَصْتَهُمْ بِمَا خَصَصْتَنِي بِهِ فَلَكَ الْحَمْدُ إِذْ كُنْتُ عِنْدَكَ فِي مَقَامٍ مَذْكُوراً مَكْتُوباً فَلَا تَحْرِمْنِي مَا رَجَوْتُ وَ لَا تُخَيِّبْنِي فِيمَا دَعَوْتُ فِي مَقَامِي
هَذَا بِحُرْمَةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ وَ ادْعُ لِنَفْسِكَ بِمَا أَحْبَبْتَ
از حكيم بن داود بن حكيم از سلمه، از عبد اللّه بن احمد، از بكر بن صالح از عمرو بن هشام از برخى اصحاب، از احد الصّادقين عليهما السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
هر گاه در بقيع به قبور ائمه عليهم السّلام حاضر شدى بايست و قبله را پشت سر و قبر را در مقابل قرار بده سپس بگو:
سلام بر شما پيشوايان هدايت، سلام بر شما اهل نيكى و پرهيزكارى، سلام بر شما كه حجّت‏هاى خدا هستيد بر اهل دنيا، سلام بر شما كه در زمين به عدالت حكم مى‏فرمائيد، سلام بر شما كه براى برگزيده شدن لايق و شايسته هستيد، سلام بر شما اى دودمان رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سلام بر شما اى اهل راز و سرّ، شهادت مى‏دهم كه شما احكام خدا را تبليغ كرده و به مردم اندرز گفته و به خاطر خداوند متحمّل مصائب و مشكلات گرديده و مورد تكذيب ديگران واقع شده و به شما بدى كرده‏اند پس آنها را بخشيده و خلافشان را ناديده فرض نموديد، و شهادت مى‏دهم كه شما پيشوايان هدايت‏كننده و هدايت شده ما بوده و اطاعت شما بر ما واجب و كلامتان راست و مطابق با واقع است، مردم را خوانديد ولى شما را اجابت نكردند. آنها را به معروف امر كرديد ولى اطاعتتان را نكردند و شهادت مى‏دهم كه شما اسطوانه‏هاى دين و ركن‏هاى روى زمين هستيد، پيوسته خداوند شما را در صلب‏هاى پاكيزه منتقل فرموده و از ارحام پاك نقلتان داده و هرگز نادانى نادانان شما را آلوده نكرده و شريك و همتاى شما نشده است فتنه‏هائى كه از خواهش‏هاى نفس پيدا مى‏شود، پاكيزه‏ايد و محلّ نشو و نماى شما نيز پاك و پاكيزه مى‏باشد، خداوند قهّار بواسطه شما بر ما منّت نهاده پس شما را در منازلى قرار داده كه اذن داده است در آن منازل اسمش با صداى بلند برده شود و صلوات ما بر شما را رحمت براى ما و كفّاره گناهانمان قرار داده زيرا حقتعالى شما را براى ما برگزيده و خلقت و آفرينش ما را با آنچه بر ما منّت نهاد يعنى ولايت و دوستى شما پاك و طاهر نمود و ما نزد او علم و آگاهى شما را ياد كرده در حالى كه اعتراف مى‏كنيم شما را تصديق داريم و اينجا كه ايستاده‏ام مكان و محل كسى است كه در گناه زياده روى كرده و مرتكب خطاء و اشتباه شده و خوار و ذليل گشته و به آنچه جنايت نموده اقرار كرده و اميد دارد به بركت اين مكان شريف از تبعات گناهانش خلاص و رها گشته و به كمك شما حقتعالى او را نجات داده نظير نجات دادن هلاك‏شوندگان را از هلاك و مرگ، پس درخواست من اين است كه شفيع من باشيد، چه آنكه من به سوى شما پناه آورده زمانى كه اهل دنيا از شما روى تافته و آيات الهى را به استهزاء گرفته و از آنها سر باز زدند، اى كسى كه سر پا بوده و اشتباه نمى‏كنى و دائم و هميشگى بوده و به لهو و باطل نمى‏پردازى و به هر چيز احاطه دارى به واسطه توفيقى كه به من داده و پيشوايانم را به من شناساندى بر من منّت نهادى، و به آنچه من را بر آن به پا داشتى در هنگامى كه بندگانت از آن روى گردانده و به آن جاهل شده و حقّش را سبك شمردند و به غير آن ميل ورزيدند منّت تو بر من با جماعتى كه ايشان را به آن چه من را به آن اختصاص دادى، مختصّ ساختى پس حمد و ستايشم اختصاص به تو دارد زمانى كه در مقام و مكانى ياد گشته و ثبت شده نزد تو مى‏باشم پس از آنچه اميدوارم من را نااميد مكن و از آنچه در اين مقام من را به آن دعوت فرموده‏اى محروم مساز به حق حرمت و عظمت محمد و آل طاهرين آن حضرت.
و سپس براى خودت به آنچه دوست دارى دعاء كن.
3- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ غَيْرُهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَطِيَّةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ تَقُولُ عِنْدَ قَبْرِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ مَا أَحْبَبْتَ
على بن الحسين و غير او از على بن ابراهيم بن هاشم، از پدرش، از عبد الرّحمن بن ابى نجران، از يزيد بن إسحاق اشعرى از حسن بن عطيّه، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام، حضرت فرمودند:
در مقابل قبر على بن الحسين عليهما السّلام هر چه خواستى بگو.

باب شانزدهم در بيان خبر دادن جبرئيل عليه السّلام از شهادت حضرت حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ يَسَارٍ أَوْ غَيْرِهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَمَّا أَنْ هَبَطَ جَبْرَئِيلُ ع عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِقَتْلِ الْحُسَيْنِ ع أَخَذَ بِيَدِ عَلِيٍّ فَخَلَا بِهِ مَلِيّاً مِنَ النَّهَارِ فَغَلَبَتْهُمَا الْعَبْرَةُ فَلَمْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى هَبَطَ عَلَيْهِمَا جَبْرَئِيلُ ع أَوْ قَالَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِينَ فَقَالَ لَهُمَا رَبُّكُمَا يُقْرِوءُكُمَا السَّلَامَ وَ يَقُولُ عَزَمْتُ عَلَيْكُمَا لَمَّا صَبَرْتُمَا قَالَ فَصَبْراً [فَصَبَرَا حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مِثْلَهُ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ يَسَارٍ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى كوفى مى‏گويد:
محمّد بن الحسين بن أبى الخطّاب از محمّد بن سنان، از سعيد بن يسار يا غير او نقل كرده، وى گفت:
از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمود:
هنگامى كه جبرئيل عليه السّلام خبر شهادت حضرت ابا عبد اللّه الحسين عليه السّلام را به پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رساند آن جناب دست امير الموءمنين على عليه السّلام را گرفته و مقدار زيادى از روز را با هم خلوت كرده و هر دو گريستند، و از يك ديگر جدا نشدند مگر آنكه جبرئيل عليه السّلام بر ايشان نازل شد و عرضه داشت:
پروردگارتان سلامتان مى‏رساند و مى‏فرمايد: صبر نمودن را بر شما واجب و لازم نمودم.
سپس حضرت فرمودند: هر دو صبر كرده و بى‏تابى نكردند.
ترجمه:
محمد بن حسن بن وليد، از محمّد بن حسن صفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى، از محمّد بن سنان، از سعيد بن يسار نقل نموده كه گفت:
از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مثل نقل قبلى را فرمودند:
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه و او از يعقوب بن يزيد و او از محمّد بن سنان و او از سعد بن يسار نيز مثل روايت قبلى را نقل نموده.
2- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ سَالِمِ بْنِ مُكَرَّمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَمَّا حَمَلَتْ فَاطِمَةُ بِالْحُسَيْنِ جَاءَ جَبْرَئِيلُ ع إِلَى رَسُولِ اللَّهِ‏ص فَقَالَ إِنَّ فَاطِمَةَ سَتَلِدُ وَلَداً تَقْتُلُهُ أُمَّتُكَ مِنْ بَعْدِكَ فَلَمَّا حَمَلَتْ فَاطِمَةُ بِالْحُسَيْنِ كَرِهَتْ حَمْلَهُ وَ حِينَ وَضَعَتْهُ كَرِهَتْ وَضْعَهُ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَلْ رَأَيْتُمْ فِي الدُّنْيَا أُمّاً تَلِدُ غُلَاماً فَتَكْرَهُهُ وَ لَكِنَّهَا كَرِهَتْهُ لِأَنَّهَا عَلِمَتْ أَنَّهُ سَيُقْتَلُ قَالَ وَ فِيهِ نَزَلَتْ هَذِهِ الآْيَةُ- وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حُسْناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً
پدرم از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد عيسى و او از حسين بن على الوشاء و او از احمد بن عائذ و او از أبى سلمه سالم بن مكرم و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
زمانى كه حضرت فاطمه عليها السّلام به حضرت سيّد الشهداء سلام اللّه عليه باردار شدند جبرئيل عليه السّلام به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نازل شد و عرضه داشت:
حضرت فاطمه سلام اللّه عليهما عنقريب فرزندى بياورد كه بعد از شما امّتت او را مى‏كشند، پس هنگامى كه حضرت فاطمه عليها السّلام به حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام باردار شد از حملشان كراهت داشته و زمانى كه حمل را وضع نمودند از وضع آن نيز كراهت داشتند، سپس امام صادق عليه السّلام مى‏فرمايد:
آيا در دنيا مادرى را ديده‏ايد كه فرزندى بزايد و از آن كراهت داشته باشد، البته اين كراهت به خاطر اين بود كه حضرت مى‏دانستند كه اين مولود عنقريب كشته خواهد شد و در همين مورد آيه شريفه «وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً»
3- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَخِيهِ أَحْمَدَ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ أَتَى جَبْرَئِيلُ ع إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ لَهُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مُحَمَّدُ أَ لَا أُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ تَقْتُلُهُ أُمَّتُكَ مِنْ بَعْدِكَ فَقَالَ لَا حَاجَةَ لِي فِيهِ قَالَ فَانْتَهَضَ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ عَادَ إِلَيْهِ الثَّانِيَةَ فَقَالَ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ فَقَالَ لَا حَاجَةَ لِي فِيهِ فَانْعَرَجَ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ انْقَضَّ إِلَيْهِ الثَّالِثَةَ فَقَالَ مِثْلَ ذَلِكَ فَقَالَ لَا حَاجَةَ لِي فِيهِ فَقَالَ إِنَّ رَبَّكَ جَاعِلٌ الْوَصِيَّةَ فِي عَقِبِهِ فَقَالَ نَعَمْ أَوْ قَالَ ذَلِكَ ثُمَّ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَدَخَلَ عَلَى فَاطِمَةَ ع فَقَالَ لَهَا إِنَّ جَبْرَئِيلَ ع أَتَانِي فَبَشَّرَنِي بِغُلَامٍ تَقْتُلُهُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي فَقَالَتْ لَا حَاجَةَ لِي فِيهِ فَقَالَ لَهَا إِنَّ رَبِّي جَاعِلٌ الْوَصِيَّةَ فِي عَقِبِهِ فَقَالَتْ نَعَمْ إِذَنْ قَالَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى عِنْدَ ذَلِكَ هَذِهِ الآْيَةَ- حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً لِمَوْضِعِ إِعْلَامِ جَبْرَئِيلَ إِيَّاهَا بِقَتْلِهِ فَحَمَلَتْهُ كُرْهاً بِأَنَّهُ مَقْتُولٌ وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً لِأَنَّهُ مَقْتُولٌ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه و او از محمّد بن حمّاد و او از برادرش احمد بن حمّاد و از محمّد بن عبد اللّه از پدرش نقل نموده كه گفت:
از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمودند:
جبرئيل عليه السّلام محضر مبارك رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مشرّف شد و عرضه داشت:
اى محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سلام بر تو، آيا تو را به فرزندى كه امّتت بعد از تو او را مى‏كشند بشارت ندهم؟! حضرت فرمودند: من را به آن نيازى نيست.
امام صادق عليه السّلام فرمودند: جبرئيل به آسمان رفت سپس براى بار دوّم نازل شد و نزد حضرت آمد و به آن جناب همان گفتار اوّلى را عرض نمود.
حضرت فرمودند: من را به آن نيازى نيست.
پس جبرئيل به آسمان عروج كرد و بعد براى بار سوّم محضر حضرتش مشرّف شد و همان گفتار را تكرار كرد.
حضرت فرمودند: من را به آن نيازى نيست.
جبرئيل عرض كرد: پروردگارت اوصياء را در نسل او قرار مى‏دهد.
حضرت فرمودند: بسيار خوب پذيرفتم.
يا پس از آنكه جبرئيل گفتار مزبور را ايراد كرد سپس پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ايستادند و تشريف بردند تا بر حضرت فاطمه عليها السّلام وارد شدند و فرمودند:
جبرئيل عليه السّلام نزد من آمد و مرا به فرزندى كه پس از من امّتم او را مى‏كشند بشارت داد.
حضرت فاطمه عليها السّلام عرض كردند: من را به او نيازى نيست.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: پروردگارم اوصياء را در نسل او قرار مى‏دهد.
حضرت فاطمه عليها السّلام عرضه داشتند: بسيار خوب پذيرفتم.
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
در اين هنگام حق تعالى اين آيه را نازل كرد: حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً (زيرا جبرئيل اعلام به كشتن آن فرزند نمود) فحملته كرها (يعنى كراهت داشت از اينكه كشته مى‏شود) و وضعته كرها (زيرا جبرئيل خبر داد كه او كشته مى‏شود)
4- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ الزَّيَّاتِ قَالَ حَدَّثَنِي رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ جَبْرَئِيلَ ع نَزَلَ عَلَى مُحَمَّدٍ ص فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ يَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلَامَ وَ يُبَشِّرُكَ بِمَوْلُودٍ يُولَدُ مِنْ فَاطِمَةَ ع تَقْتُلُهُ أُمَّتُكَ مِنْ بَعْدِكَ فَقَالَ يَا جَبْرَئِيلُ وَ عَلَى رَبِّيَ السَّلَامُ لَا حَاجَةَ لِي فِي مَوْلُودٍ يُولَدُ مِنْ فَاطِمَةَ تَقْتُلُهُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي قَالَ فَعَرَجَ جَبْرَئِيلُ ع إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ هَبَطَ فَقَالَ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ فَقَالَ يَا جَبْرَئِيلُ وَ عَلَى رَبِّيَ السَّلَامُ لَا حَاجَةَ لِي فِي مَوْلُودٍ تَقْتُلُهُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي فَعَرَجَ جَبْرَئِيلُ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ هَبَطَ فَقَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَبَّكَ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يُبَشِّرُكَ أَنَّهُ جَاعِلٌ فِي ذُرِّيَّتِهِ الْإِمَامَةَ وَ الْوَلَايَةَ وَ الْوَصِيَّةَ- فَقَالَ قَدْ رَضِيتُ ثُمَّ أَرْسَلَ إِلَى فَاطِمَةَ ع إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُنِي بِمَوْلُودٍ يُولَدُ مِنْكِ تَقْتُلُهُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي فَأَرْسَلَتْ إِلَيْهِ أَنْ لَا حَاجَةَ لِي فِي مَوْلُودٍ يُولَدُ مِنِّي تَقْتُلُهُ أُمَّتُكَ مِنْ بَعْدِكَ فَأَرْسَلَ إِلَيْهَا إِنَّ اللَّهَ جَاعِلٌ فِي ذُرِّيَّتِهِ الْإِمَامَةَ وَ الْوَلَايَةَ وَ الْوَصِيَّةَ- فَأَرْسَلَتْ إِلَيْهِ إِنِّي قَدْ رَضِيتُ فَحَمَلَتْهُ كُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ كُرْهاً- وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً حَتّى إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَ عَلى والِدَيَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي فَلَوْ أَنَّهُ قَالَ أَصْلِحْ لِي ذُرِّيَّتِي لَكَانَتْ ذُرِّيَّتُهُ كُلُّهُمْ أَئِمَّةً وَ لَمْ يَرْضَعِ الْحُسَيْنُ مِنْ فَاطِمَةَ وَ لَا مِنْ أُنْثَى- لَكِنَّهُ كَانَ يُوءْتَى بِهِ النَّبِيَّ ص فَيَضَعُ إِبْهَامَهُ إِصْبَعَهُ فِي فِيهِ فَيَمَصُّ مِنْهَا مَا يَكْفِيهِ الْيَوْمَيْنِ وَ الثَّلَاثَةَ فَنَبَتَ لَحْمُ الْحُسَيْنِ ع مِنْ لَحْمِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ دَمُهُ مِنْ دَمِهِ وَ لَمْ يُولَدْ مَوْلُودٌ لِسِتَّةِ أَشْهُرٍ إِلَّا عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ص وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ الزَّيَّاتِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ

محمّد بن جعفر رزّاز مى‏گويد: محمّد بن الحسين بن الخطّاب از محمّد بن عمرو بن سعيد زيّات نقل كرده كه گفت:
شخصى از اصحاب برايم نقل نمود كه امام صادق عليه السّلام فرمودند:
جبرئيل عليه السّلام بر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نازل شد پس عرض كرد:
يا محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خداوند سلام مى‏رساند و بشارت مى‏دهد شما را به فرزندى كه از حضرت فاطمه عليهما السّلام متولّد شده و امّت پس از شما او را مى‏كشند.
حضرت فرمودند:
اى جبرئيل به پروردگار سلام من را برسان و عرض كن احتياجى به چنين فرزندى كه از فاطمه سلام اللّه عليها متولّد شود و بعد از من امّتم او را بكشند ندارم.

امام صادق عليه السّلام فرمودند:
جبرئيل عليه السّلام به آسمان بالا رفت و سپس به زمين فرود آمد و محضر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مشرّف شد و همان گفتار را تكرار كرد.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:

اى جبرئيل به پروردگارم سلام من را برسان و عرض كن احتياجى به چنين فرزندى كه از فاطمه سلام اللّه عليها متولّد شود و بعد از من امّتم او را بكشند ندارم.
پس جبرئيل عليه السّلام به آسمان بالا رفت و سپس به زمين فرود آمد و محضر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مشرّف شد و عرض كرد.
اى محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: پروردگارت به تو سلام مى‏رساند و بشارت مى‏دهد كه امامت و ولايت و وصايت را در نسل اين مولود قرار مى‏دهد.
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: راضى و خشنود شدم.
سپس حضرت براى فاطمه سلام اللّه عليها خبر فرستاد .. و اظهار نمودند كه:
خداوند به من بشارت داده كه فرزندى از شما متولّد گشته و پس از من امّتم او را مى‏كشند.
حضرت فاطمه سلام اللّه عليها براى پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خبر فرستاده و اظهار كردند كه:
به فرزندى كه امّت بعد از شما او را بكشند نيازى ندارم.
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خبر فرستادند كه:
خداوند امامت و ولايت و وصايت را در نسل اين فرزند قرار داده.
حضرت فاطمه سلام الله عليها براى رسول خدا خبر فرستادند كه راضى شدم.
پس در حالى كه از مقتول واقع شدن آن فرزند كراهت داشت به او باردار گرديد و سپس در حالى كه از اخبار جبرئيل به مقتول واقع شدن آن مولد كراهت داشت بار حمل را بر زمين نهاد و مجموع دوران حمل و شيرخوارگى آن طفل سى ماه بود تا آنكه به سن بلوغ و سپس به چهل سالگى رسيد و به درگاه الهى عرضه داشت: بار خدايا من را بر نعمتى كه به من و پدر و مادرم عطاء فرمودى شكر، بيامرز، و به كار شايسته‏اى كه خشنودى تو در آن است موفق نما و فرزندان من را صالح گردان.
قابل توجّه آنكه: اگر جناب سيّد الشهداء به جاى «اصلح في ذرّيّتى» عبارت «اصلح لى ذرّيّتى» را ايراد مى‏كردند به طور قطع و حتم تمام ذرّيه آن جناب از پيشوايان مى‏شدند.
لازم به تذكّر است كه آن حضرت نه از حضرت فاطمه سلام اللّه عليها شير خوردند و نه از خانم ديگرى بلكه حضرتش را نزد نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏آوردند و آن جناب انگشت ابهامشان را در دهان او مى‏گذاردند و سيّد الشهداء عليه السّلام به مقدار غذاى دو و سه روزشان را از انگشت حضرت مى‏مكيدند پس گوشت حضرت امام حسين عليه السّلام از گوشت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و خونشان از خون حضرت تكوين يافت و هيچ مولودى در شش ماهگى متولد نگشته مگر حضرت عيسى بن مريم و حضرت امام حسين عليهما السّلام.
و پدرم رحمه اللّه از سعد بن عبد اللّه و او از اسماعيل بن عيسى و او از محمّد بن عمرو بن سعيد زيّات به اسنادش مثل همين خبر را نقل كرده است.
5- حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ جَمِيعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ دَخَلَتْ فَاطِمَةُ ع عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَيْنَاهُ تَدْمَعُ فَسَأَلَتْهُ مَا لَكَ- فَقَالَ إِنَّ جَبْرَئِيلَ ع أَخْبَرَنِي أَنَّ أُمَّتِي تَقْتُلُ حُسَيْناً فَجَزِعَتْ وَ شَقَّ عَلَيْهَا فَأَخْبَرَهَا بِمَنْ يَمْلِكُ مِنْ وُلْدِهَا فَطَابَتْ نَفْسُهَا وَ سَكَنَتْ
پدرم و محمّد بن الحسن جملگى از محمّد بن الحسن الصّفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى، از ابن فضّال، از عبد اللّه بن بكير از بعضى اصحاب از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه ايشان فرمودند:
حضرت فاطمه سلام اللّه عليها بر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم داخل شده در حالى كه چشمان آن جناب اشك بار بود.
حضرت فاطمه سلام اللّه عليها از آن جناب پرسيدند: شما را چه مى‏شود؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: جبرئيل عليه السّلام به من خبر داده كه امّتم عنقريب حسين را مى‏كشند.
پس فاطمه عليها السّلام به جزع آمده و جامه خود را پاره كرده.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه حال را مشاهده نمودند به آن حضرت خبر دادند كه يكى از فرزندان اين مولود مالك امور گشته و انتقام از قاتلين خواهد گرفت.
پس از اين خبر حضرت فاطمه سلام اللّه عليها خشنود گشته و نفس مباركش آرام
6- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي غُنْدَرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ ص زَارَنَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ قَدْ أَهْدَتْ لَنَا أُمُّ أَيْمَنَ لَبَناً وَ زُبْداً وَ تَمْراً فَقَدَّمْنَا مِنْهُ فَأَكَلَ ثُمَّ قَامَ إِلَى زَاوِيَةِ الْبَيْتِ فَصَلَّى رَكَعَاتٍ [رَكْعَتَانِ []رَكْعَتَيْنِ فَلَمَّا كَانَ فِي آخِرِ سُجُودِهِ بَكَى بُكَاءً شَدِيداً فَلَمْ يَسْأَلْهُ أَحَدٌ مِنَّا إِجْلَالًا وَ إِعْظَاماً لَهُ فَقَامَ الْحُسَيْنُ ع وَ قَعَدَ فِي حَجْرِهِ فَقَالَ يَا أَبَتِ لَقَدْ دَخَلْتَ بَيْتَنَا فَمَا سُرِرْنَا بِشَيْءٍ كَسُرُورِنَا بِدُخُولِكَ ثُمَّ بَكَيْتَ بُكَاءً غَمَّنَا فَمَا أَبْكَاكَ فَقَالَ يَا بُنَيَّ أَتَانِي جَبْرَئِيلُ ع آنِفاً فَأَخْبَرَنِي أَنَّكُمْ قَتْلَى وَ أَنَّ مَصَارِعَكُمْ شَتَّى فَقَالَ يَا أَبَتِ فَمَا لِمَنْ زَارَ قُبُورَنَا عَلَى تَشَتُّتِهَا فَقَالَ يَا بُنَيَّ أُولَئِكَ طَوَائِفُ مِنْ أُمَّتِي يَزُورُونَكُمْ فَيَلْتَمِسُونَ بِذَلِكَ الْبَرَكَةَ وَ حَقِيقٌ عَلَيَّ أَنْ آتِيَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى أُخَلِّصَهُمْ مِنْ أَهْوَالِ السَّاعَةِ وَ مِنْ ذُنُوبِهِمْ وَ يُسْكِنُهُمُ اللَّهُ الْجَنَّةَ
محمّد بن حسن بن احمد بن وليد، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عيسى، از صفوان بن يحيى، از حسين بن ابى غندر، از عمرو بن شمر، از جابر، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
حضرت امير الموءمنين عليه السّلام فرمودند:
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به زيارت ما آمدند و قبلا امّ أيمن براى ما شير و سر شير و خرما هديه داده بود لذا به منظور پذيرائى از حضرت، آنها را مقابلش نهاديم، حضرت ميل فرموده سپس ايستادند و به گوشه‏اى از خانه تشريف برده و چند ركعت نماز خواندند و در آخرين سجده به شدّت گريستند و احدى از ما به منظور اجلال و تعظيم از آن وجود مبارك سوءال نكرد كه سبب گريستن شما چيست ولى حضرت حسين عليه السّلام ايستاد و سپس در دامن رسول خدا نشست عرض نمود:
اى پدر به منزل ما وارد شدى و هيچ چيز ما را اين مقدار مسرور ننمود سپس گريستى بطورى كه ما را مغموم و محزون كردى، سبب گريستن شما چيست؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: پسرم هم اكنون جبرئيل عليه السّلام نزد من آمد و به من خبر داد كه شما را مى‏كشند و قبور شما متفرق و پراكنده است.
را كه امام مظلوم عليه السلام در آن كشته مى‏شود به رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم
حضرت سيّد الشهداء سلام اللّه عليه عرض كرد: اى پدر چه ثوابى است براى كسى كه اين قبور متفرق و پراكنده را زيارت كند؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: پسرم زائرين شما گروهى از امّت من بوده كه درخواستشان از زيارت شما حصول بركت مى‏باشد و سزاوار است كه من روز قيامت به نزدشان رفته و آنها را از هول و وحشت قيامت رهانيده و از گناهانى كه كرده‏اند خلاصشان بنمايم و سپس حقتعالى آنها را در بهشت جاى مى‏دهد.
7- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي الْقَاسِمِ مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْقُرَشِيِّ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ يَحْيَى الثَّوْرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ زَارَنَا رَسُولُ اللَّهِ ص ذَاتَ يَوْمٍ فَقَدَّمْنَا إِلَيْهِ طَعَاماً وَ أَهْدَتْ إِلَيْنَا أُمُّ أَيْمَنَ صَحْفَةً مِنْ تَمْرٍ وَ قَعْباً مِنْ لَبَنٍ وَ زُبْدٍ فَقَدَّمْنَا إِلَيْهِ فَأَكَلَ مِنْهُ فَلَمَّا فَرَغَ قُمْتُ وَ سَكَبْتُ عَلَى يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ ص مَاءً فَلَمَّا غَسَلَ يَدَيْهِ مَسَحَ وَجْهَهُ وَ لِحْيَتَهُ بِبِلَّةِ يَدَيْهِ ثُمَّ قَامَ إِلَى مَسْجِدٍ فِي جَانِبِ الْبَيْتِ وَ صَلَّى وَ خَرَّ سَاجِداً فَبَكَى وَ أَطَالَ الْبُكَاءَ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ فَمَا اجْتَرَأَ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ أَحَدٌ يَسْأَلُهُ عَنْ شَيْءٍ فَقَامَ الْحُسَيْنُ ع يَدْرُجُ حَتَّى صَعِدَ عَلَى فَخِذَيْ رَسُولِ اللَّهِ ص فَأَخَذَ بِرَأْسِهِ إِلَى صَدْرِهِ وَ وَضَعَ ذَقَنَهُ عَلَى رَأْسِ رَسُولِ اللَّهِ ص ثُمَّ قَالَ يَا أَبَتِ مَا يُبْكِيكَ فَقَالَ لَهُ يَا بُنَيَّ إِنِّي نَظَرْتُ إِلَيْكُمُ الْيَوْمَ فَسُرِرْتُ بِكُمْ سُرُوراً لَمْ أُسَرَّ بِكُمْ قَبْلَهُ مِثْلَهُ فَهَبَطَ إِلَيَّ جَبْرَئِيلُ فَأَخْبَرَنِي أَنَّكُمْ قَتْلَى وَ أَنَّ مَصَارِعَكُمْ شَتَّى فَحَمِدْتُ اللَّهَ عَلَى ذَلِكَ وَ سَأَلْتُ لَكُمُ الْخِيَرَةَ فَقَالَ لَهُ يَا أَبَتِ فَمَنْ يَزُورُ قُبُورَنَا وَ يَتَعَاهَدُهَا عَلَى تَشَتُّتِهَا قَالَ طَوَائِفُ مِنْ أُمَّتِي يُرِيدُونَ بِذَلِكَ بِرِّي وَ صِلَتِي- أَتَعَاهَدُهُمْ فِي الْمَوْقِفِ وَ آخُذُ بِأَعْضَادِهِمْ فَأَنْجَاهُمْ مِنْ أَهْوَالِهِ وَ شَدَائِدِهِ
محمّد بن حسن بن احمد بن وليد مى‏گويد:
محمّد بن ابى القاسم ماجيلويه، از محمّد بن علىّ القرشى، از عبيد بن يحيى ثورى، از محمّد بن حسين بن على بن الحسين از پدر بزرگوارشان، از جدّشان، از على بن ابى طالب عليهم السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روزى به زيارت ما آمدند پس طعامى نزد آن جناب نهاديم و كاسه خرما و ظرف شير و سر شيرى كه ام ايمن براى‏مان هديه آورده بود را نيز در مقابل حضرت نهاديم، آن جناب تناول فرموده و پس از فراغت ايشان از طعام ايستادم و آب روى دو دست مبارك ايشان ريخته و پس از آنكه حضرت دو دست خويش را شستند، دست‏هاى مرطوبى خود را به صورت و محاسن شريف كشيده سپس ايستادند و به مسجدى كه در يك طرف خانه بود تشريف برده و نماز گزارده و در آخر به سجده رفته پس در آن گريه طولانى نموده سپس سر از آن برداشتند و از ما اهل بيت احدى جرأت نكرد سبب گريه آن حضرت را بپرسد، پس حضرت امام حسين عليه السّلام ايستاده و آهسته آهسته جلو رفت تا خود را به آن جناب رساند و از حضرتش بالا رفت تا به روى ران‏هاى حضرت قرار گرفت پس سر به سينه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم، چانه را روى سر آن جناب نهاد سپس عرضه داشت:
اى پدر چرا گريستى؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: امروز به شما نگريستم بسيار مسرور و خوشحال شدم به طورى كه پيش از آن چنين سرور و نشاطى در من پيدا نشده بود، پس جبرئيل بر من نازل شد و خبر داد كه شما كشته خواهيد شد و قبورتان پراكنده خواهد بود پس خدا را حمد و ستايش كرده و از خدا خير شما را درخواست نمودم.
حضرت سيّد الشهداء عليه السّلام عرض كرد: اى پدر چه كسى قبور ما را زيارت مى‏كند و با اينكه از هم جدا و متفرقند به سر آنها خواهد آمد؟
حضرت فرمودند: جماعتى از امّتم، و قصدشان از زيارت اين قبور احسان به من مى‏باشد و من نيز در قيامت به نزدشان حاضر شده و بازوهايشان را گرفته و آنها را از هول و وحشت و گرفتارى آن روز مى‏رهانم.

باب هفدهم سخن جبرئيل با رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و اينكه امّت بعد از شما حسين عليه السّلام را مى‏كشند و نشان دادن سرزمينى را كه امام مظلوم عليه السّلام در آن كشته‏مى‏شود به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ يَحْيَى الْحَلَبِيِّ عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ جَبْرَئِيلَ ع أَتَى رَسُولَ اللَّهِ ص وَ الْحُسَيْنُ ع يَلْعَبُ بَيْنَ يَدَيْهِ فَأَخْبَرَهُ أَنَّ أُمَّتَهُ سَتَقْتُلُهُ قَالَ فَجَزِعَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَ أَ لَا أُرِيكَ التُّرْبَةَ الَّتِي يُقْتَلُ فِيهَا قَالَ فَخَسَفَ مَا بَيْنَ مَجْلِسِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِلَى الْمَكَانِ الَّذِي قُتِلَ فِيهِ الْحُسَيْنُ ع حَتَّى الْتَقَتَا الْقِطْعَتَانِ فَأَخَذَ مِنْهَا وَ دُحِيَتْ فِي أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَةِ عَيْنٍ فَخَرَجَ وَ هُوَ يَقُولُ طُوبَى لَكِ مِنْ تُرْبَةٍ وَ طُوبَى لِمَنْ يُقْتَلُ حَوْلَكِ قَالَ وَ كَذَلِكَ صَنَعَ صَاحِبُ سُلَيْمَانَ تَكَلَّمَ بِاسْمِ اللَّهِ الْأَعْظَمِ فَخُسِفَ مَا بَيْنَ سَرِيرِ سُلَيْمَانَ وَ بَيْنَ الْعَرْشِ مِنْ سُهُولَةِ الْأَرْضِ وَ حُزُونَتِهَا- حَتَّى الْتَقَتِ الْقِطْعَتَانِ فاجْتَرَّ الْعَرْشَ قَالَ سُلَيْمَانُ يُخَيَّلَ إِلَيَّ أَنَّهُ خَرَجَ مِنْ تَحْتِ سَرِيرِي- قَالَ وَ دُحِيَتْ فِي أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَةِ الْعَيْنِ
پدرم رحمة اللّه عليه مى‏گويد:
سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف، از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسين بن سعيد، از نضر بن سويد، از يحيى حلبى، از هارون بن خارجه، از ابى بصير، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند جبرئيل عليه السّلام نزد پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آمد در حالى كه امام حسين عليه السّلام در مقابل آن حضرت بازى مى‏كرد پس به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم خبر داد كه عنقريب امّت شما حسين را خواهند كشند.
امام صادق عليه السّلام مى‏فرمايند:
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از اين خبر به جزع و ناله آمدند.
جبرئيل عليه السّلام محضر مباركش عرضه داشت:
مايل هستيد سرزمينى كه حسين عليه السّلام در آن كشته مى‏شود به شما نشان دهم؟
امام صادق عليه السّلام مى‏فرمايد:
در اين هنگام فاصله بين مكان رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و جايى كه حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام در آن كشته شدند فرو رفته بطورى كه دو مكان مزبور با هم ملاقات كرده سپس حضرت مقدارى از تربت و خاك آن مكان را برداشتند و سريع‏تر از چشم به هم زدن زمين گسترده شد پس جناب رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از آن مكان خارج شده در حالى كه مى‏فرمودند:
خوشا به تو از خاكى كه داراى، خوشا به حال كسى كه در اطراف و حوالى تو كشته مى‏شود.
امام صادق عليه السّلام مى‏فرمايند:
صاحب و وزير سليمان نيز چنين كرد يعنى به كمك اسم اعظم بارى تعالى در زمين خسف پديد آورد و بين تخت سليمان عليه السّلام و عرش فرو رفت و تمام پستى و بلندى‏هاى آن پائين رفت به طورى كه اين دو قطع از زمين (جاى تخت و عرش) با هم ملاقى شدند پس عرش چنان كشيده شد كه تصوّر نمودم از زير تخت من خارج گشت.
امام صادق عليه السّلام مى‏فرمايند:
سريع‏تر از چشم به هم زدن زمين گسترده شد.
2- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ الْعَطَّارِ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ أَبِي أُسَامَةَ زَيْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ نَعَى جَبْرَئِيلُ ع الْحُسَيْنَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فِي بَيْتِ أُمِّ سَلَمَةَ فَدَخَلَ عَلَيْهِ الْحُسَيْنُ ع وَ جَبْرَئِيلُ عِنْدَهُ فَقَالَ إِنَّ هَذَا تَقْتُلُهُ أُمَّتُكَ- فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَرِنِي مِنَ التُّرْبَةِ الَّتِي يُسْفَكُ فِيهَا دَمُهُ فَتَنَاوَلَ جَبْرَئِيلُ ع قَبْضَةً مِنْ تِلْكَ التُّرْبَةِ فَإِذَا هِيَ تُرْبَةٌ حَمْرَاءُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عبد الحميد عطّار، از ابى جميلة مفضّل بن صالح، از ابى اسامه زيد شحّام، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه حضرت فرمودند:
جبرئيل عليه السّلام در خانه‏ام سلمه خبر شهادت حضرت امام حسين عليه السّلام را به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم داد و شرح آن چنين است:
حضرت امام حسين عليه السّلام در خانه‏ام سلمه بر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم وارد شد در حالى كه جبرئيل عليه السّلام در محضر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود، جبرئيل عرضه داشت:
امّت شما اين (امام حسين عليه السّلام) را خواهند كشت.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
از آن خاكى كه خون او در آن مى‏ريزد مقدارى را به من نشان بده.
جبرئيل عليه السّلام يك مشت از آن را برداشت و وقتى به آن حضرت خواست نشان دهد خاك قرمز گرديد.
3- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ سَعْدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عِيسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ وَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ وَ زَادَ فِيهِ فَلَمْ تَزَلْ عِنْدَ أُمِّ سَلَمَةَ حَتَّى مَاتَتْ رَحِمَهَا اللَّهُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد از على بن اسماعيل بن عيسى و محمّد بن الحسين بن ابى الخطاب و ابراهيم بن هاشم، از عثمان بن عيسى، از سماعة بن مهران، از مولانا ابى عبد اللّه عليه السّلام حديثى مثل حديث گذشته را نقل كرده منتهى در آن اين فقره را افزوده:
اين تربت پيوسته نزد ام سلمه بود تا از دنيا رفت رحمة اللّه عليها.
4- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَلِيدِ الْخَزَّازِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ فِي بَيْتِ أُمِّ سَلَمَةَ وَ عِنْدَهُ جَبْرَئِيلُ ع فَدَخَلَ عَلَيْهِ الْحُسَيْنُ ع فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ إِنَّ أُمَّتَكَ تَقْتُلُ ابْنَكَ هَذَا أَ لَا أُرِيكَ مِنْ تُرْبَةِ الْأَرْضِ الَّتِي يُقْتَلُ فِيهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص نَعَمْ فَأَهْوَى جَبْرَئِيلُ ع بِيَدِهِ وَ قَبَضَ قَبْضَةً مِنْهَا فَأَرَاهَا النَّبِيَّ ص
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه و او از محمّد بن وليد خزّاز و او از حمّاد بن عثمان و او از عبد الملك بن اعين نقل كرده كه گفت:
از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در خانه‏ام سلمه بودند و جبرئيل عليه السّلام در محضر آن حضرت حضور داشت پس حضرت حسين عليه السّلام داخل شد، جبرئيل عليه السّلام عرضه داشت:
امّت شما فرزندت حسين را خواهند كشت، آيا از خاك زمينى كه او را روى آن مى‏كشند به شما مقدارى را نشان بدهم.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: بلى.
پس جبرئيل دستش را دراز نمود و مشتى از آن خاك را برداشت و سپس به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نشانش داد.
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ بَيْنَمَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص إِذْ أَتَاهُ جَبْرَئِيلُ ع فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ أَ تُحِبُّهُ فَقَالَ نَعَمْ فَقَالَ أَمَا إِنَّ أُمَّتَكَ سَتَقْتُلُهُ قَالَ فَحَزِنَ رَسُولُ اللَّهِ ص حُزْناً شَدِيداً فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَ تُرِيدُ [أَ يَسُرُّكَ ]أَنْ أُرِيَكَ التُّرْبَةَ الَّتِي يُقْتَلُ فِيهَا فَقَالَ نَعَمْ فَخَسَفَ مَا بَيْنَ مَجْلِسِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِلَى كَرْبَلَاءَ حَتَّى الْتَقَتَا الْقِطْعَتَانِ هَكَذَا ثُمَّ جَمَعَ بَيْنَ السَّبَّابَتَيْنِ ثُمَّ تَنَاوَلَ بِجَنَاحِهِ مِنَ التُّرْبَةِ وَ نَاوَلَهَا رَسُولَ اللَّهِ ص ثُمَّ رَجَعَتْ أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَةِ عَيْنٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص طُوبَى لَكِ مِنْ تُرْبَةٍ وَ طُوبَى لِمَنْ يُقْتَلُ فِيكِ
محمّد بن جعفر قريشى رزّاز از محمّد بن حسين، از محمّد بن سنان، از هارون بن خارجه، از ابى بصير، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده، وى مى‏گويد:
شنيدم از حضرت امام صادق عليه السّلام كه مى‏فرمودند:
هنگامى كه حضرت حسين بن على عليهم السّلام نزد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بودند جبرئيل بر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم داخل گشت و عرضه داشت:
اى محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آيا وى را دوست مى‏دارى.
حضرت فرمودند: بلى.
عرض كرد: اين حتمى است كه امّت شما عنقريب او را خواهند كشت.
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شديدا محزون و غمگين شدند.
پس جبرئيل عليه السّلام عرضه داشت: يا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آيا مى‏خواهى تربت و خاكى كه وى روى آن كشته مى‏شود را ببينى؟
حضرت فرمودند: بلى.
پس فاصله بين مجلس رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و كربلا فرو رفت به طورى كه اين قطعه با هم متصل شد به اين نحو (سپس امام صادق عليه السّلام براى تصوير كردن اتصال دو قطعه زمين دو انگشت سبابه دست‏ها را به هم متّصل فرمودند).
پس از آن جبرئيل با بالش مقدارى از تربت كربلا را برداشت و رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آن را از وى گرفتند سپس جبرئيل به كمتر از چشم به هم زدن برگشت.
و بعد از آن رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
چه خوش تربتى هستى و چه خوش كسى است كه در تو كشته مى‏شود.
6- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ أَبِي خَدِيجَةَ سَالِمِ بْنِ مُكَرَّمٍ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَمَّا وَلَدَتْ فَاطِمَةُ الْحُسَيْنَ ع جَاءَ جَبْرَئِيلُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ‏ص فَقَالَ لَهُ إِنَّ أُمَّتَكَ تَقْتُلُ الْحُسَيْنَ ع مِنْ بَعْدِكَ ثُمَّ قَالَ أَ لَا أُرِيكَ مِنْ تُرْبَتِهِ فَضَرَبَ بِجَنَاحِهِ فَأَخْرَجَ مِنْ تُرْبَةِ كَرْبَلَاءَ وَ أَرَاهَا إِيَّاهُ ثُمَّ قَالَ هَذِهِ التُّرْبَةُ الَّتِي يُقْتَلُ عَلَيْهَا
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه و او از احمد بن محمّد بن عيسى و او از حسن بن على وشاء و او از احمد بن عائذ و او از ابى خديجة بن مكرم جمّال و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
زمانى كه حضرت حسين عليه السّلام از فاطمه سلام اللّه عليها متولّد شد جبرئيل عليه السّلام محضر مبارك رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مشرّف شد و عرض
كرد:
امّت شما حسين عليه السّلام را بعد از شما مى‏كشند سپس اظهار داشت:
آيا تربت او را به شما نشان دهم؟! پس بال زد و مقدارى از خاك كربلا را برداشت و آن را به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نشان داده سپس گفت:
اين تربتى است كه حسين عليه السّلام روى آن كشته مى‏شود.
7- حَدَّثَنِي أَبِي عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ الزَّعْفَرَانِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو الْأَسْلَمِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي عَمْرُو بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَنْبَسَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ الْمَلَكُ الَّذِي جَاءَ إِلَى مُحَمَّدٍ ص يُخْبِرُهُ بِقَتْلِ الْحُسَيْنِ ع كَانَ جَبْرَئِيلَ ع الرُّوحَ الْأَمِينَ مَنْشُورَ الْأَجْنِحَةِ بَاكِياً صَارِخاً قَدْ حَمَلَ مِنْ تُرْبَةِ الْحُسَيْنِ ع وَ هِيَ تَفُوحُ كَالْمِسْكِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ تُفْلِحُ أُمَّتِي تَقْتُلُ فَرْخِي أَوْ قَالَ فَرْخَ ابْنَتِي فَقَالَ جَبْرَئِيلُ يَضْرِبُهَا اللَّهُ بِالاخْتِلَافِ فَتَخْتَلِفُ قُلُوبُهُمْ
پدرم از حسين بن على زعفرانى نقل نمود كه وى گفت:
محمّد بن عمرو اسلمى برايم نقل كرده كه عمرو بن عبد اللّه بن عنبسه، از محمّد بن عبد اللّه بن عمرو از پدرش، از ابن عبّاس نقل نمود كه وى گفت:
فرشته‏اى كه محضر مبارك رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مشرّف شد و به آن جناب از شهادت حضرت امام حسين عليه السّلام خبر داد جبرئيل روح الامين بود در حالى كه بال‏هايش را باز كرده و مى‏گريست و فرياد مى‏نمود مقدارى از تربت حضرت سيد الشّهداء عليه السّلام را كه همچون مشك بويش منتشر بود با خود حمل مى‏كرد.
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
آيا امّتى كه جوجه من را مى‏كشند رستگار خواهند شد؟
يا فرمودند:
آيا امتى كه جوجه دختر من را مى‏كشند رستگار مى‏گردند؟
جبرئيل عرض كرد:
خداوند متعال آنها را از هم پراكنده نموده و سپس دل‏هايشان نيز با هم نبوده و همواره بينشان اختلاف مى‏باشد.
8- حَدَّثَنِي النَّاقِدُ أَبُو الْحُسَيْنِ أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْغَنَوِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ قَالَ وَ هَلْ بَقِيَ فِي السَّمَاوَاتِ مَلَكٌ لَمْ يَنْزِلْ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص يُعَزِّيهِ بِوَلَدِهِ الْحُسَيْنِ ع وَ يُخْبِرُهُ بِثَوَابِ اللَّهِ إِيَّاهُ وَ يَحْمِلُ إِلَيْهِ تُرْبَتَهُ مَصْرُوعاً عَلَيْهَا مَذْبُوحاً مَقْتُولًا جَرِيحاً طَرْيحاً مَخْذُولًا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص اللَّهُمَّ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ اقْتُلْ مَنْ قَتَلَهُ وَ اذْبَحْ مَنْ ذَبَحَهُ وَ لَا تُمَتِّعْهُ بِمَا طَلَبَ قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ فَوَ اللَّهِ لَقَدْ عُوجِلَ الْمَلْعُونُ يَزِيدُ وَ لَمْ يَتَمَتَّعْ بَعْدَ قَتْلِهِ بِمَا طَلَبَ-
قَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ وَ لَقَدْ أُخِذَ مناقصة [مُغَافَصَةً ]بَاتَ سَكْرَانَ وَ أَصْبَحَ مَيِّتاً مُتَغَيِّراً كَأَنَّهُ مَطْلِيٌّ بِقَارٍ أُخِذَ عَلَى أَسَفٍ وَ مَا بَقِيَ أَحَدٌ مِمَّنْ تَابَعَهُ عَلَى قَتْلِهِ أَوْ كَانَ فِي مُحَارَبَتِهِ إِلَّا أَصَابَهُ جُنُونٌ أَوْ جُذَامٌ أَوْ بَرَصٌ وَ صَارَ ذَلِكَ وِرَاثَةً فِي نَسْلِهِمْ
ناقد ابو الحسين احمد بن عبد اللّه بن على مى‏گويد:
جعفر بن سليمان، از پدرش و او از عبد الرحمن غنوى و او از سليمان نقل كرده كه وى گفت:
آيا در آسمان‏ها فرشته‏اى ماند كه به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نازل نشود و به آن جناب راجع به شهادت فرزندش حضرت امام حسين عليه السّلام تسليت نگويد و از ثواب دادن حقتعالى به او وى را با خبر نكند و از تربت آن شهيد در حالى كه آن جناب به روى آن با سر بريده و كشته شده و با بدنى پر از جراحت و بدون يار و ياور افتاده به نزد رسول خدا حمل ننمايد؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
بار خدايا كسانى كه او را يارى نكردند يارى مكن و آنان كه او را كشتند بكش و آنها كه او را سر بريدند سرشان را ببر و از آنچه طالب هستند بهره‏مند مساز.
عبد الرحمن مى‏گويد:
به خدا قسم يزيد ملعون مهلت نيافت و پس از كشتن آن جناب آنچه را كه طالب بود نيافت و از آن بهره‏مند نشد، شب با حالتى مست و خارج از حال طبيعى خوابيد و صبح كرد در حالى كه مرده‏اى بود متغير گويا او را قير اندود كرده‏اند، با حالتى غمگين و حسرت و حزن مرد و احدى از آنان كه در كشتن سيد الشهداء سلام اللّه عليه از او تبعيّت كرده يا در محاربه و جنگ با آن سرور مقابل شدند باقى نماندند مگر آنكه يا مبتلا به ديوانگى و يا جذام و يا برص گرديدند و اين امراض در نسل ايشان به ارث باقى ماند خداوند همه آنها را لعن و از رحمت واسعه‏اش دور نمايد.
9- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ نَصْرٍ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ خُنَيْسٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَصْبَحَ صَبَاحاً فَرَأَتْهُ فَاطِمَةُ بَاكِياً حَزِيناً فَقَالَتْ مَا لَكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَبَى أَنْ يُخْبِرَهَا فَقَالَتْ لَا آكُلُ وَ لَا أَشْرَبُ حَتَّى تُخْبِرَنِي فَقَالَ إِنَّ جَبْرَئِيلَ ع أَتَانِي بِالتُّرْبَةِ الَّتِي يُقْتَلُ عَلَيْهَا غُلَامٌ لَمْ يُحْمَلْ بِهِ بَعْدُ وَ لَمْ تَكُنْ تَحْمِلُ بِالْحُسَيْنِ ع وَ هَذِهِ تُرْبَتُهُ حَدَّثَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ هِلَالٍ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَمِيرَةَ الْأَسْلَمِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي عَمْرُو بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَنْبَسَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ مِثْلَ حَدِيثِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الزَّعْفَرَانِيِّ سَوَاءً حَدَّثَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ قَالَ حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْغَنَوِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ وَ ذَكَرَ مِثْلَ حَدِيثِ أَبِي الْحُسَيْنِ النَّاقِدِ سَوَاءً
پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد، از احمد بن محمّد بن ابى نصر، از عبد الكريم بن عمرو، از معلى بن خنيس نقل كرده كه وى گفت:
در صبح روزى حضرت فاطمه عليها السّلام رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را گريان و محزون ديده پس عرضه داشت: اى رسول خدا شما را چه مى‏شود؟
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از خبر دادن به ايشان امتناع نمودند.
حضرت فاطمه عليها السّلام عرض كرد: نه غذا خورده و نه آب مى‏آشامم تا به من خبر دهيد.
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: جبرئيل خاكى را برايم آورده كه بر روى آن جوانى كه هنوز مادرش به او باردار نشده كشته خواهد شد و اين همان تربت و خاك است (اين واقعه زمانى بود كه هنوز حضرت فاطمه عليها السّلام به حسين عليه السّلام باردار نشده بودند).
عبيد اللّه بن فضل بن محمّد بن هلال مى‏گويد:
محمّد بن عميره اسلمى برايم نقل نمود، وى گفت: عمرو بن عبد اللّه بن عنبسه، از محمّد بن عبد اللّه بن عمرو، از پدرش و او از ابن عباس نقل كرده كه وى حديث را نظير حديث ابى عبد اللّه زعفرانى (حديث هفتم همين باب) نقل نموده:
و عبيد اللّه بن فضل برايم نقل نمود، وى گفت: جعفر بن سليمان، از پدرش، از عبد الرّحمن غنوى، از سليمان نقل كرد كه وى حديث را نظير حديث ابى الحسين الناقد (حديث هشتم) حكايت نمود.

باب هيجدهم آياتى كه در باره شهادت حضرت امام حسين عليه السّلام نازل شده و بيان انتقام حق تعالى از قاتلين اگر چه در زمانى بس متأخّر باشد
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُوسَى بْنِ سَعْدَانَ الْحَنَّاطِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ قَاسِمِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ صَالِحِ بْنِ سَهْلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ قَضَيْنا إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ- لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ قَالَ قَتْلُ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ طَعْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ع وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً قَتْلُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما قَالَ إِذَا جَاءَ نَصْرُ الْحُسَيْنِ ع بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ قَوْماً يَبْعَثُهُمْ اللَّهُ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ ع لَا يَدَعُونَ وَتْراً لآِلِ مُحَمَّدٍ إِلَّا أَحْرَقُوهُ- وَ كانَ وَعْداً مَفْعُولًا
محمّد بن جعفر قرشى رزّاز مى‏گويد:
محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب، از موسى بن سعدان حنّاط، از عبد اللّه بن قاسم حضرمى، از صالح بن سهل از ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت در ذيل آيه شريفه:
وَ قَضَيْنا إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ، فرمودند:
مقصود از مرّتين يكى قتل و شهيد نمودن امير الموءمنين عليه السّلام بوده و ديگرى طعن و زخم زبان‏هائى بود كه به حسن بن على عليهما السّلام زده شد.
و مراد از «لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً» شهادت حسين بن على عليهما السّلام است.
و منظور از «فاذا جاء و عدا اوليهما» اينست كه وقتى فرا رسيد زمان خون خواهى حضرت امام حسين عليه السّلام و يارى كردن آن جناب.
و تفسير «بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ» اينست كه:
خداوند متعال قبل از قيام قائم عليه السّلام گروهى را بر انگيزد كه آنها احدى را بر آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم واگذارند مگر آنكه او را آتش مى‏زنند و اين وعده خدا حتما بوقوع مى‏پيوندد.
2- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ تَلَا هَذِهِ الآْيَةَ إِنّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ مِنْهُمْ وَ لَمْ يُنْصَرْ بَعْدُ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ لَقَدْ قُتِلَ قَتَلَةُ الْحُسَيْنِ ع وَ لَمْ يُطْلَبْ بِدَمِهِ بَعْدُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از محمّد بن سنان، از على بن ابى حمزه، از ابى بصير، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت آيه:
«إِنّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ» را تلاوت نموده سپس فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهم السّلام از جمله اين دسته بود و مورد كمك و نصرت قرار نگرفت پس از آن فرمود:
به خدا سوگند كشندگان حسين بن على عليهما السّلام جملگى كشته شدند در حالى كه كسى خون آن حضرت را از ايشان طلب نكرد.
3- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ وَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِذَا الْمَوْوءُدَةُ سُئِلَتْ. بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ قَالَ نَزَلَتْ فِي الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از يعقوب بن يزيد و ابراهيم بن هاشم، از محمّد بن ابى عمير، از برخى رجالش از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام در ذيل فرموده خداوند عزّ و جل:
وَ إِذَا الْمَوْوءُدَةُ سُئِلَتْ، بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ.
فرمودند:
اين آيه در شأن حسين بن على عليهما السّلام نازل شده.
4- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ حَكَمٍ الْحَنَّاطِ عَنْ ضُرَيْسٍ عَنْ أَبِي خَالِدٍ الْكَابُلِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ قَالَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ع
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از عبّاس بن معروف، از صفوان بن يحيى، از حكم حنّاط، از ضريس، از ابى خالد كابلى، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه گفت:
از آن جناب شنيدم كه در ذيل فرموده حق عزّ و جلّ:
أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ.
فرمودند:
ايشان على و حسن و حسين عليهم السّلام مى‏باشند.
5- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ رَجُلٍ قَالَ سَأَلْتُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِهِ تَعَالَى- وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ إِنَّهُ كانَ مَنْصُوراً قَالَ ذَلِكَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ يَخْرُجُ فَيَقْتُلُ بِدَمِ الْحُسَيْنِ ع فَلَوْ قَتَلَ أَهْلَ الْأَرْضِ لَمْ يَكُنْ مُسْرِفاً وَ قَوْلُهُ فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ لَمْ يَكُنْ لِيَصْنَعَ شَيْئاً يَكُونُ سَرَفاً ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَقْتُلُ وَ اللَّهِ ذَرَارِيَّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ ع بِفَعَالِ آبَائِهَا
محمّد بن الحسن بن احمد، از محمّد بن الحسن الصفّار، از عباس بن معروف، از محمّد بن سنان، از شخصى نقل نموده كه وى گفت:
از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام از تفسير آيه شريفه:
وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ إِنَّهُ كانَ مَنْصُوراً.
پرسيدم، حضرت فرمودند:
مقصود از «ولى» قائم آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بوده كه خروج نموده پس به خون خواهى حضرت سيّد الشهداء عليه السّلام شروع به كشتن مى‏نمايد بطورى كه اگر اهل زمين را بكشد اسراف نكرده است.
و در ذيل اين فقره از آيه «فلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ» مى‏فرمايد:
حضرت قائم عليه السّلام اقدام به چيزى كه اسراف محسوب شود نمى‏كنند.
سپس امام صادق عليه السّلام فرمودند:
به خدا قسم حضرت قائم عليه السّلام اعقاب كشندگان سيّد الشّهداء عليه السّلام را بواسطه عمل آباء و اجدادشان را خواهد كشت.
6- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَلا عُدْوانَ إِلّا عَلَى الظّالِمِينَ قَالَ أَوْلَادُ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ ع حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن الحسين، از عثمان بن عيسى، از سماعة بن مهران، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام در ذيل فرموده حق تبارك و تعالى:
فَلا عُدْوانَ إِلّا عَلَى الظّالِمِينَ.
فرمودند:
مقصود از «ظالمين» فرزندان كشندگان امام حسين عليه السّلام مى‏باشد.
ترجمه:
پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از ابراهيم بن هاشم و محمّد بن الحسين، از عثمان بن عيسى از سماعة بن مهران مثل حديث قبل را نقل نموده.
7- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْكُوفِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُوسَى بْنِ سَعْدَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْقَاسِمِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ صَالِحِ بْنِ سَهْلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- وَ قَضَيْنا إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ قَالَ قَتْلُ عَلِيٍّ وَ طَعْنُ الْحَسَنِ وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً قَالَ قَتْلُ الْحُسَيْنِ ع
محمّد بن جعفر كوفى رزّاز، از محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب، از موسى بن سعدان، از عبد اللّه بن القاسم الحضرمى از صالح بن سهل، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام در ذيل فرموده حق تبارك و تعالى: وَ قَضَيْنا إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ.
نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
مقصود از «مرتين» يكى كشتن حضرت على عليه السّلام بوده و ديگرى زخم زبان زدن به امام حسن عليه السّلام مى‏باشد.
و مراد از «وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً» كشتن حضرت امام حسين عليه السّلام مى‏باشد.

باب نوزدهم آگاه بودن انبياء از شهادت حضرت حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ وَ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ جَمِيعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ إِسْمَاعِيلَ الَّذِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ- وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا لَمْ يَكُنْ إِسْمَاعِيلَ بْنَ إِبْرَاهِيمَ ع كَانَ نَبِيّاً مِنَ الْأَنْبِيَاءِ بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَى قَوْمِهِ فَأَخَذُوهُ فَسَلَخُوا فَرْوَةَ رَأْسِهِ وَ وَجْهِهِ- فَأَتَاهُ مَلَكٌ عَنِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ بَعَثَنِي إِلَيْكَ فَمُرْنِي بِمَا شِئْتَ فَقَالَ لِي أُسْوَةٌ بِمَا يُصْنَعُ بِالْحُسَيْنِ ع
پدرم رحمة اللّه عليه فرمود:
سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف از احمد بن محمّد بن عيسى و محمّد بن حسين بن ابى الخطاب و يعقوب بن يزيد، جملگى از محمّد بن سنان، از كسى كه يادش نموده از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
اسماعيلى كه حق تعالى در كتاب عزيزش در باره او فرموده:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولًا.
اسماعيل بن ابراهيم عليهما السّلام نبوده بلكه مقصود از وى پيامبرى از پيامبران عظام بوده كه حق تعالى وى را به طرف قومش مبعوث داشت قومش او را گرفته و پوست سر و صورتش را كندند پس فرشته‏اى از جانب حق تبارك و تعالى نزدش آمد، عرضه داشت:
خداوند متعال من را به سوى تو فرستاده و امر كرده كه به تو عرض كنم هر چه مى‏خواهى از او بخواه.
او فرمود:
من خواستارم كه آنچه به حضرت حسين عليه السّلام از بلا و محنت مى‏رسد پيرو آن حضرت بوده و به من نيز آنها متوجه گردد.
2- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْهُمَا جَمِيعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّهُ كَانَ لِلَّهِ رَسُولًا نَبِيّاً تَسَلَّطَ عَلَيْهِ قَوْمُهُ فَقَشَرُوا جِلْدَةَ وَجْهِهِ وَ فَرْوَةَ رَأْسِهِ- فَأَتَاهُ رَسُولٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ فَقَالَ لَهُ رَبُّكَ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ قَدْ رَأَيْتُ مَا صُنِعَ بِكَ وَ قَدْ أَمَرَنِي بِطَاعَتِكَ فَمُرْنِي بِمَا شِئْتَ فَقَالَ يَكُونُ لِي بِالْحُسَيْنِ أُسْوَةٌ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى و ابن ابى الخطاب و ابن يزيد، جملگى از محمّد بن سنان، از عمّار بن مروان، از سماعة بن مهران از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
خداوند متعال رسول و پيامبرى داشت كه قومش بر او مسلّط شده و پوست صورت و سر او را كندند رسولى از رسولان پروردگار عالميان نزد او آمد و گفت:
پروردگارت به تو سلام مى‏رساند و مى‏فرمايد:
آنچه به تو وارد شد را ديدم و به من امر فرمود كه تو را اطاعت نمايم حال آنچه مى‏خواهى به من بفرما.
وى فرمود: من خواستارم كه آنچه به حضرت حسين عليه السّلام از بلا و محنت رسيد پيرو آن حضرت باشم.
3- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ وَ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مَرْوَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ مُعَاوِيَةَ الْعِجْلِيِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَخْبِرْنِي عَنْ إِسْمَاعِيلَ الَّذِي ذَكَرَهُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ حَيْثُ يَقُولُ- وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا أَ كَانَ إِسْمَاعِيلَ بْنَ إِبْرَاهِيمَ ع فَإِنَّ النَّاسَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ فَقَالَ ع إِنَّ إِسْمَاعِيلَ مَاتَ قَبْلَ إِبْرَاهِيمَ وَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ حُجَّةً لِلَّهِ كُلَّهَا [قَائِماً ]صَاحِبَ شَرِيعَةٍ فَإِلَى مَنْ أُرْسِلَ إِسْمَاعِيلُ إِذَنْ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَمَنْ كَانَ قَالَ ع ذَاكَ إِسْمَاعِيلُ بْنُ حِزْقِيلَ النَّبِيُّ ع بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَى قَوْمِهِ فَكَذَّبُوهُ فَقَتَلُوهُ وَ سَلَخُوا وَجْهَهُ فَغَضِبَ اللَّهُ لَهُ عَلَيْهِمْ فَوَجَّهَ إِلَيْهِ أَسْطَاطَائِيلَ مَلَكَ الْعَذَابِ فَقَالَ لَهُ يَا إِسْمَاعِيلُ أَنَا أَسَطَاطَائِيلُ مَلَكُ الْعَذَابِ وَجَّهَنِي إِلَيْكَ رَبُّ الْعِزَّةِ لِأُعَذِّبَ قَوْمَكَ بِأَنْوَاعِ الْعَذَابِ إِنْ شِئْتَ فَقَالَ لَهُ إِسْمَاعِيلُ لَا حَاجَةَ لِي فِي ذَلِكَ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ فَمَا حَاجَتُكَ يَا إِسْمَاعِيلُ فَقَالَ يَا رَبِّ إِنَّكَ أَخَذْتَ الْمِيثَاقَ لِنَفْسِكَ بِالرُّبُوبِيَّةِ وَ لِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّةِ وَ لِأَوْصِيَائِهِ بِالْوَلَايَةِ وَ أَخْبَرْتَ خَيْرَ خَلْقِكَ بِمَا تَفْعَلُ أُمَّتُهُ بِالْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع مِنْ بَعْدِ نَبِيِّهَا وَ إِنَّكَ وَعَدْتَ الْحُسَيْنَ ع أَنْ تَكُرَّهُ إِلَى الدُّنْيَا حَتَّى يَنْتَقِمَ بِنَفْسِهِ مِمَّنْ فَعَلَ ذَلِكَ بِهِ فَحَاجَتِي إِلَيْكَ يَا رَبِّ أَنْ تَكُرَّنِي إِلَى الدُّنْيَا حَتَّى أَنْتَقِمَ مِمَّنْ فَعَلَ ذَلِكَ بِي كَمَا تَكُرُّ الْحُسَيْنَ ع فَوَعَدَ اللَّهُ إِسْمَاعِيلَ بْنَ حِزْقِيلَ ذَلِكَ فَهُوَ يُكَرُّ مَعَ الْحُسَيْنِ ع
محمّد بن جعفر رزّاز از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب و احمد بن حسن بن على بن فضّال از پدرش از مروان بن مسلم از بريد بن معاوية العجلى نقل كرده كه گفت: محضر امام صادق عليه السّلام عرض كردم:
اى پسر رسول خدا: خبر دهيد به من از اسماعيل كه حق تعالى در كتاب خودش از او ياد كرده و فرموده:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا.
آيا مقصود از او اسماعيل بن ابراهيم عليهما السّلام است چه آنكه مردم اين طور مى‏پندارند كه وى اسماعيل بن ابراهيم مى‏باشد.
امام عليه السّلام فرمودند:
اسماعيل پيش از حضرت ابراهيم از دنيا رفت و جناب ابراهيم عليه السّلام حجّت قائم حق تعالى و صاحب شريعت بود و مع ذلك اسماعيل با چنين موقعيتى به جانب چه كسانى مى‏توانست مبعوث باشد؟! راوى مى‏گويد: محضر مباركش عرض كردم:
پس اسماعيل در آيه مذكور چه كسى است؟
حضرت فرمودند:
وى اسماعيل بن حزقيل پيغمبر مى‏باشد كه خداوند متعال او را به جانب قومش مبعوث نمود و آنها وى را تكذيب كرده و كشتند و سپس پوست صورتش را كندند پس خداوند به ايشان غضب نمود و سطاطائيل را كه فرشته عذاب است بر او نازل كرد، فرشته عرضه داشت:
اى اسماعيل من سطاطائيل بوده كه فرشته عذاب مى‏باشم پروردگار متعال من را نزد شما فرستاده تا قوم شما را به انواع عذاب‏ها معذّب نمايم و در صورتى كه نخواهى ايشان را به بلاها و گرفتارى‏ها مبتلا سازم.
اسماعيل به او فرمود:
به اين امر نياز و احتياجى ندارم.
پس حق تعالى وحى فرستاد: اى اسماعيل حاجت تو چيست؟
عرض كرد: پروردگارا از بندگانت عهد و ميثاق گرفتى كه تو را ربّ و پروردگار دانسته و حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را پيغمبر و اوصياء كرامش را ولىّ بدانند و به بهترين مخلوقاتت خبر دادى كه امّتش با حسين بن على عليهما السّلام بعد از پيامبر چه خواهند نمود و به حسين عليه السّلام وعده دادى كه به دنيا برگردانده مى‏شود تا خودش از آن قوم جفا كار انتقام بگيرد و حاجت من به تو اى پروردگارم آن است كه من را نيز به دنيا برگردانى تا انتقام خود را از ظالمين بگيرم همان طورى كه حسين عليه السّلام را به دنيا بازگردانيدى، پس حق تعالى به اسماعيل بن حزقيل وعده داد او را با حسين بن على سلام اللّه عليهما به دنيا برگرداند.
4- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ إِسْمَاعِيلَ الَّذِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ- وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ أُخِذَ فَسُلِخَتْ فَرْوَةُ وَجْهِهِ وَ رَأْسِهِ فَأَتَاهُ مَلَكٌ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ بَعَثَنِي إِلَيْكَ فَمُرْنِي بِمَا شِئْتَ فَقَالَ لِي أُسْوَةٌ بِالْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع
محمّد بن الحسن بن على بن مهزيار از پدرش از جدّش على بن مهزيار، از محمّد بن سنان از كسى كه ذكرش نموده نقل كرد كه گفت امام صادق عليه السّلام فرمودند:
اسماعيلى كه حق تعالى در كتاب عزيزش از او ياد كرده و فرموده:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ.
گرفتار قومش شد و او را گرفته پوست صورت و سرش را كندند پس فرشته‏اى نزد او آمد عرضه داشت:
خداوند متعال من را نزد تو فرستاده اكنون آنچه مى‏خواهى به من دستور بده.
اسماعيل فرمود:
من پيرو حسين بن على عليهما السّلام مى‏باشم.

4- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ إِسْمَاعِيلَ الَّذِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ- وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُكانَ صادِقَ الْوَعْدِ أُخِذَ فَسُلِخَتْ فَرْوَةُ وَجْهِهِ وَ رَأْسِهِ فَأَتَاهُ مَلَكٌ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ بَعَثَنِي إِلَيْكَ فَمُرْنِي بِمَا شِئْتَ فَقَالَ لِي أُسْوَةٌ بِالْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع
حمّد بن الحسن بن على بن مهزيار از پدرش از جدّش على بن مهزيار، از محمّد بن سنان از كسى كه ذكرش نموده نقل كرد كه گفت امام صادق عليه السّلام فرمودند:

اسماعيلى كه حق تعالى در كتاب عزيزش از او ياد كرده و فرموده: وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ. گرفتار قومش شد و او را گرفته پوست صورت و سرش را كندند پس فرشته‏اى نزد او آمد عرضه داشت: خداوند متعال من را نزد تو فرستاده اكنون آنچه مى‏خواهى به من دستور بده. اسماعيل فرمود: من پيرو حسين بن على عليهما السّلام مى‏باشم.

باب بيستم آگاهى فرشتگان از شهادت حضرت حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي خَالِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنِي مُوسَى بْنُ سَعْدَانَ الْحَنَّاطُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ شُعَيْبٍ الْمِيثَمِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع لَمَّا وُلِدَ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ جَبْرَئِيلَ ع أَنْ يَهْبِطَ فِي أَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ فَيُهَنِّئَ رَسُولَ اللَّهِ ص مِنَ اللَّهِ وَ مِنْ جَبْرَئِيلَ ع قَالَ وَ كَانَ مَهْبِطُ جَبْرَئِيلَ ع عَلَى جَزِيرَةٍ فِي الْبَحْرِ فِيهَا مَلَكٌ يُقَالُ لَهُ فُطْرُسُ كَانَ مِنَ الْحَمَلَةِ فَبُعِثَ فِي شَيْءٍ فَأَبْطَأَ فِيهِ فَكُسِرَ جَنَاحُهُ وَ أُلْقِيَ فِي تِلْكَ الْجَزِيرَةِ يَعْبُدُ اللَّهَ فِيهَا سِتَّمِائَةِ عَامٍ حَتَّى وُلِدَ الْحُسَيْنُ ع فَقَالَ الْمَلَكُ لِجَبْرَئِيلَ ع أَيْنَ تُرِيدُ- قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَنْعَمَ عَلَى مُحَمَّدٍ ص بِنِعْمَةٍ فَبُعِثْتُ أُهَنِّئُهُ مِنَ اللَّهِ وَ مِنِّي فَقَالَ يَا جَبْرَئِيلُ احْمِلْنِي مَعَكَ لَعَلَّ مُحَمَّداً ص يَدْعُو اللَّهَ لِي قَالَ فَحَمَلَهُ فَلَمَّا دَخَلَ جَبْرَئِيلُ عَلَى النَّبِيِّ ص وَ هَنَّأَهُ مِنَ اللَّهِ وَ هَنَّأَهُ مِنْهُ وَ أَخْبَرَهُ بِحَالِ فُطْرُسَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَا جَبْرَئِيلُ أَدْخِلْهُ فَلَمَّا أَدْخَلَهُ أَخْبَرَ فُطْرُسُ النَّبِيَّ ص بِحَالِهِ فَدَعَا لَهُ النَّبِيُّ ص وَ قَالَ لَهُ تَمَسَّحْ بِهَذَا الْمَوْلُودِ وَ عُدْ إِلَى مَكَانِكَ قَالَ فَتَمَسَّحَ فُطْرُسُ بِالْحُسَيْنِ ع وَ ارْتَفَعَ وَ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ ص أَمَا إِنَّ أُمَّتَكَ سَتَقْتُلُهُ- وَ لَهُ عَلَيَّ مُكَافَاةُ أَنْ لَا يَزُورَهُ زَائِرٌ إِلَّا بَلَّغْتُهُ عَنْهُ وَ لَا يُسَلِّمَ عَلَيْهِ مُسَلِّمٌ إِلَّا بَلَّغْتُهُ سَلَامَهُ وَ لَا يُصَلِّيَ عَلَيْهِ مُصَلٍّ إِلَّا بَلَّغْتُهُ عَلَيْهِ صَلَاتَهُ قَالَ ثُمَّ ارْتَفَعَ
محمّد بن جعفر قريشى رزّاز كوفى مى‏گويد:
از دائى‏ام محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب گفت:
موسى بن سعدان حنّاط از عبد اللّه بن قاسم حضرمى، از ابراهيم بن شعيب ميثمى نقل كرد كه گفت:
شنيدم امام صادق عليه السّلام فرمودند:
هنگامى كه حسين بن على عليهما السّلام متولّد شدند حق تعالى به جبرئيل امر فرمود كه در ضمن هزار فرشته ديگر به زمين فرود آيد و از طرف خدا و خودش به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم تهنيت بگويد.
حضرت فرمودند:
محل فرود آمدن جبرئيل جزيره‏اى بود در ميان دريائى و در آن جزيره فرشته‏اى مى‏زيست بنام فطرس كه از جمله عرش محسوب مى‏شد و حق تعالى او را بر انجام كارى مبعوث نمود و چون وى در بجا آوردن آن سستى نمود بالش شكسته شد و او در آن جزيره افتاد و مدت ششصد سال خداوند را عبادت مى‏كرد تا حضرت حسين بن على عليهما السّلام متولد شدند به هر صورت فطرس به جبرئيل عرضه داشت:
اراده كجا دارى؟ جبرئيل فرمود: خداوند متعال بر حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نعمتى عنايت فرموده و من را براى گفتن تهنيت از جانب خودش و خودم به نزد آن جناب فرستاده اكنون محضر مبارك آن حضرت مى‏روم.
فطرس عرضه داشت: اى جبرئيل من را با خودت ببر شايد حضرت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم براى من دعاء فرمايد.
حضرت فرمودند:
جبرئيل فطرس را با خود برد و هنگامى كه به مكان رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رسيد فطرس را بيرون گذارد و خودش محضر مبارك آن جناب مشرّف گرديد و از ناحيه خدا و خود به حضرتش تهنيت گفت و سپس حال فطرس را گزارش داد.
حضرت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
اى جبرئيل او را داخل كن.
جبرئيل او را داخل نمود و وى حال خود را براى آن جناب بازگو نمود.
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم برايش دعاء نموده و فرمودند:
بال شكسته خودت را به اين مولود بكش و به جاى خودت برگردد.
حضرت فرمودند:
هر سلام‏كننده‏اى كه به حضرتش سلام كند، سلامش را به محضرش ابلاغ نموده و هر كسى كه به جنابش تهنيت گويد آن را به حضورش عرضه نمايم اين بگفت و به آسمان پرواز كرد.

باب بيست و يكم در بيان لعنت نمودن حق تبارك و تعالى و انبياء عظام در حق قاتلين حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ الْيَقْطِينِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْقَمَّاطِ عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ بَيْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ ص فِي مَنْزِلِ فَاطِمَةَ ع وَ الْحُسَيْنُ فِي حَجْرِهِ إِذْ بَكَى وَ خَرَّ سَاجِداً ثُمَّ قَالَ يَا فَاطِمَةُ يَا بِنْتَ مُحَمَّدٍ إِنَّ الْعَلِيَّ الْأَعْلَى تَرَاءَى لِي فِي بَيْتِكِ هَذَا فِي سَاعَتِي هَذِهِ فِي أَحْسَنِ صُورَةٍ وَ أَهْيَإِ هَيْئَةٍ وَ قَالَ لِي يَا مُحَمَّدُ أَ تُحِبُّ الْحُسَيْنَ ع فَقُلْتُ نَعَمْ قُرَّةُ عَيْنِي وَ رَيْحَانَتِي- وَ ثَمَرَةُ فُوءَادِي وَ جِلْدَةُ مَا بَيْنَ عَيْنَيَّ فَقَالَ لِي يَا مُحَمَّدُ وَ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى رَأْسِ الْحُسَيْنِ ع بُورِكَ مِنْ مَوْلُودٍ عَلَيْهِ بَرَكَاتِي وَ صَلَوَاتِي وَ رَحْمَتِي وَ رِضْوَانِي. وَ لَعْنَتِي وَ سَخَطِي وَ عَذَابِي وَ خِزْيِي وَ نَكَالِي عَلَى مَنْ قَتَلَهُ وَ نَاصَبَهُ وَ نَاوَاهُ وَ نَازَعَهُ أَمَا إِنَّهُ سَيِّدُ الشُّهَدَاءِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ- فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عيسى بن عبيد يقطينى از محمّد بن سنان از ابى سعيد قماط از ابن ابى يعفور از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
روزى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در منزل حضرت فاطمه سلام اللّه عليها تشريف داشته در حالى كه حضرت امام حسين عليه السّلام در دامن آن جناب بودند، حضرت گريسته و به سجده رفته سپس فرمودند:
اى فاطمه، اى دختر محمّد! در اين ساعت و در همين مكان خداوند علىّ اعلى در بهترين صورت و زيباترين شكل خود را به من نشان داد و گفت:
اى محمّد آيا حسين را دوست دارى؟
گفتم: بلى، نور ديده و گل خوشبو و ميوه دل و پرده ما بين ديده‏گان من است.
در حالى كه دست بر سر حسين عليه السّلام نهاده بود به من فرمود:
اى محمّد: بركت حاصل مى‏شود از مولودى كه بر او بركات و رحمت و رضوان من مى‏باشد و لعنت و غضب و عذاب و ذلّت و عقوبت من بر كسى كه او را كشته و نصب عداوتش نموده و با او دشمنى كرده و با وى به حرب برخاسته است. بطور حتم و قطع او سرور شهداء است از اوّلين و آخرين در دنيا و آخرت ....
2- وَ حَدَّثَنِي أَبُو الْحُسَيْنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ النَّاقِدُ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو هَارُونَ الْعِيسِيُّ [الْعَبْسِيُّ ]عَنْ أَبِي الْأَشْهَبِ جَعْفَرِ بْنِ حَنَانٍ [حَيَّانَ ]عَنْ خَالِدٍ الرَّبَعِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي مَنْ سَمِعَ كَعْباً يَقُولُ أَوَّلُ مَنْ لَعَنَ قَاتِلَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع إِبْرَاهِيمُ خَلِيلُ الرَّحْمَنِ لَعَنَهُ وَ أَمَرَ وُلْدَهُ بِذَلِكَ وَ أَخَذَ عَلَيْهِمُ الْعَهْدَ وَ الْمِيثَاقَ ثُمَّ لَعَنَهُ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ وَ أَمَرَ أُمَّتَهُ بِذَلِكَ ثُمَّ لَعَنَهُ دَاوُدُ وَ أَمَرَ بَنِي إِسْرَائِيلَ بِذَلِكَ ثُمَّ لَعَنَهُ عِيسَى وَ أَكْثَرَ أَنْ قَالَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْعَنُوا قَاتِلَهُ وَ إِنْ أَدْرَكْتُمْ أَيَّامَهُ فَلَا تَجْلِسُوا عَنْهُ فَإِنَّ الشَّهِيدَ مَعَهُ كَالشَّهِيدِ مَعَ الْأَنْبِيَاءِ مُقْبِلٍ غَيْرِ مُدْبِرٍ [مُقْبِلًا غَيْرَ مُدْبِرٍ وَ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى بُقْعَتِهِ وَ مَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَ قَدْ زَارَ كَرْبَلَاءَ وَ وَقَفَ عَلَيْهَا وَ قَالَ إِنَّكِ لَبُقْعَةٌ كَثِيرَةُ الْخَيْرِ فِيكِ يُدْفَنُ الْقَمَرُ الْأَزْهَرُ
ابو الحسين محمّد بن عبد اللّه بن علىّ الناقد مى‏گويد:
ابو هرون عيسى، از ابى الاشهب جعفر بن حيّان از خالد ربعى نقل نمود و گفت:
كسى كه از كعب شنيده بود گفت: اوّلين كسى كه قاتل حضرت حسين بن على عليهما السّلام را لعن نمود حضرت ابراهيم خليل الرحمن بود، آن جناب قاتل حضرت سيّد الشهداء را لعن نمود و به فرزندانشان نيز امر فرمودند كه چنين نمايند و از آنها عهد و پيمان گرفت بر آن و سپس حضرت موسى بن عمران قاتل آن جناب را لعن كرد و امّتش را به آن مأمور ساخت پس از ايشان حضرت داود قاتل آن حضرت را لعن كرده و به بنى اسرائيل امر نمود كه ايشان نيز لعن كنند و سپس حضرت عيسى به آن مبادرت نمود و بيشترين گفتار آن حضرت اين بود كه اى بنى اسرائيل قاتل حسين بن على عليهما السّلام را لعنت كنيد و اگر زمان آن حضرت را درك نموديد مبادا او را تنها گذارده و در ركابش حاضر نشويد زيرا كسى كه با آن جناب شهيد شود همچون شهيد با انبياء است، او روى آورنده است نه
پشت‏كننده، گويا به جايگاه او نظر كرده و آن را مى‏بينم، و نيست پيغمبرى مگر آنكه كربلاء را زيارت كرده و بر آن ايستاده و گفته است:
تو جايگاهى پرخير بوده، در تو ماه درخشنده و نور افشان دفن مى‏گردد.
3- حَدَّثَنِي الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ الزَّعْفَرَانِيُّ بِالرَّيِّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ النَّصِيبِيُّ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ أَخْبَرَنِي
الْمَشِيخَةُ أَنَّ الْمَلَكَ الَّذِي جَاءَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ أَخْبَرَهُ بِقَتْلِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع كَانَ مَلَكَ الْبِحَارِ وَ ذَلِكَ أَنَّ مَلَكاً مِنْ مَلَائِكَةِ الْفِرْدَوْسِ نَزَلَ عَلَى الْبَحْرِ فَنَشَرَ أَجْنِحَتَهُ عَلَيْهَا ثُمَّ صَاحَ صَيْحَةً وَ قَالَ يَا أَهْلَ الْبِحَارِ الْبَسُوا أَثْوَابَ الْحُزْنِ فَإِنَّ فَرْخَ رَسُولِ اللَّهِ ص مَذْبُوحٌ ثُمَّ حَمَلَ مِنْ تُرْبَتِهِ فِي أَجْنِحَتِهِ إِلَى السَّمَاوَاتِ فَلَمْ يَبْقَ مَلَكٌ فِيهَا إِلَّا شَمَّهَا وَ صَارَ عِنْدَهُ لَهَا أَثَرٌ وَ لَعَنَ قَتَلَتَهُ وَ أَشْيَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ
حسين بن على زعفرانى در رى برايم نقل نمود وى گفت:
محمّد بن عمر نصيبى از هشام بن سعد حكايت كرد و گفت:
اساتيد و شيوخ ما به من خبر دادند فرشته‏اى كه نزد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آمد و خبر شهادت حضرت حسين بن على عليهما السّلام را گزارش داد فرشته درياها بود و شرح آن اين است كه:
فرشته‏اى از فرشته‏هاى بهشت بر دريا نازل شد و بال‏هايش را روى سطح آب گسترانيد سپس فريادى بلند زد و گفت:
اى اهل دريا لباس‏هاى حزن و اندوه بپوشيد زيرا فرزند رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را سر بريده‏اند سپس از تربت آن حضرت در بالهايش نهاد و به آسمان‏ها پرواز كرد و فرشته‏اى نبود در آسمان‏ها مگر آن را بوئيد و در وى اثر گذارد و كشنده‏گان آن حضرت و تابعين آنها را لعنت نمود.

باب بيست و دوّم در بيان كلام رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعد از من امّت من حسين عليه السّلام را مى‏كشند
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى وَ جَعْفَرِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالا حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنُ بْنُ أَبِي غُنْدَرٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع ذَاتَ يَوْمٍ فِي حَجْرِ النَّبِيِّ ص يُلَاعِبُهُ وَ يُضَاحِكُهُ فَقَالَتْ عَائِشَةُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَشَدَّ إِعْجَابَكَ بِهَذَا الصَّبِيِّ فَقَالَ لَهَا وَيْلَكِ وَ كَيْفَ لَا أُحِبُّهُ وَ لَا أُعْجَبُ بِهِ وَ هُوَ ثَمَرَةُ فُوءَادِي وَ قُرَّةُ عَيْنِي أَمَا إِنَّ أُمَّتِي سَتَقْتُلُهُ فَمَنْ زَارَهُ بَعْدَ وَفَاتِهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ حِجَّةً مِنْ حِجَجِي قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ حِجَّةً مِنْ حِجَجِكَ قَالَ نَعَمْ حِجَّتَيْنِ مِنْ حِجَجِي قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ حِجَّتَيْنِ مِنْ حِجَجِكَ قَالَ نَعَمْ وَ أَرْبَعَةً قَالَ فَلَمْ تَزَلْ تزاده [تُرَادُّهُ وَ يَزِيدُ وَ يُضْعِفُ حَتَّى بَلَغَ تِسْعِينَ حِجَّةً مِنْ حِجَجِ رَسُولِ اللَّهِ ص بِأَعْمَارِهَا
پدرم رحمة اللّه عليه و محمّد بن الحسن بن وليد، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عيسى بن عبيد، از صفوان بن يحيى و جعفر بن عيسى بن عبيد اللّه گفتند:
براى ما حديث گفت ابو عبد اللّه الحسين بن ابى غندر از كسى كه برايش از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نمود وى گفت:
روزى حسين بن على عليهما السّلام در دامن نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نشسته بود و با آن حضرت بازى مى‏كرد و هر دو مى‏خنديدند.
عايشه گفت: يا رسول اللّه، چه قدر علاقه و محبّت شما به اين طفل زياد است!؟ حضرت فرمودند: واى بر تو! چه گونه او را دوست نداشته و به او محبت نداشته باشم در حالى كه ميوه دل من و نور چشمم مى‏باشد، اين امر قطعى است كه عنقريب امّت من او را خواهند كشت و كسى كه بعد از شهادتش او را زيارت كند خداوند براى او ثواب يك حج از حجّ‏هاى من را مى‏نويسد.
عايشه عرض كرد: يا رسول اللّه حجى از حجّ‏هاى شما!؟
حضرت فرمودند: بلى، دو حج از حج‏هاى من.
عايشه عرضه داشت: يا رسول اللّه دو حج از حج‏هاى شما!؟
حضرت فرمودند: بلى، چهار حج از حج‏هاى من.
راوى مى‏گويد: پيوسته حضرت به تعداد حج‏ها اضافه كردند و آن را بالا بردند تا به نود حج با عمره از حج‏ها و عمره‏هاى خودشان صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رساندند.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ مِسْمَعِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ الْحُسَيْنُ ع مَعَ أُمِّهِ تَحْمِلُهُ فَأَخَذَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلِيكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ سَالِبِيكَ وَ أَهْلَكَ اللَّهُ الْمُتَوَازِرِينَ عَلَيْكَ وَ حَكَمَ اللَّهُ بَيْنِي وَ بَيْنَ مَنْ أَعَانَ عَلَيْكَ فَقَالَتْ فَاطِمَةُ يَا أَبَتِ أَيَّ شَيْءٍ تَقُولُ قَالَ يَا بِنْتَاهْ ذَكَرْتُ مَا يُصِيبُهُ بَعْدِي وَ بَعْدَكِ مِنَ الْأَذَى وَ الظُّلْمِ وَ الْغَدْرِ وَ الْبَغْيِ وَ هُوَ يَوْمَئِذٍ فِي عُصْبَةٍ كَأَنَّهُمْ نُجُومُ السَّمَاءِ يَتَهَادَوْنَ إِلَى الْقَتْلِ وَ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى مُعَسْكَرِهِمْ- وَ إِلَى مَوْضِعِ رِحَالِهِمْ وَ تُرْبَتِهِمْ فَقَالَتْ يَا أَبَتِ وَ أَيْنَ هَذَا الْمَوْضِعُ الَّذِي تَصِفُ قَالَ مَوْضِعٌ يُقَالُ لَهُ كَرْبَلَاءُ وَ هِيَ ذَاتُ كَرْبٍ وَ بَلَاءٍ عَلَيْنَا وَ عَلَى الْأُمَّةِ يَخْرُجُ عَلَيْهِمْ شِرَارُ أُمَّتِي وَ لَوْ أَنَّ أَحَدَهُمْ يَشْفَعُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِينَ مَا شُفِّعُوا فِيهِمْ وَ هُمُ الْمُخَلَّدُونَ فِي النَّارِ قَالَتْ يَا أَبَتِ فَيُقْتَلُ قَالَ نَعَمْ يَا بِنْتَاهْ قُتِلَ قَبْلَهُ أَحَدٌ كَانَ تَبْكِيهِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ وَ الْمَلَائِكَةُ وَ الْوَحْشُ وَ الْحِيتَانُ فِي الْبِحَارِ وَ الْجِبَالِ لَوْ يُوءْذَنُ لَهَا مَا بَقِيَ عَلَى الْأَرْضِ مُتَنَفِّسٌ وَ تَأْتِيهِ قَوْمٌ مِنْ مُحِبِّينَا لَيْسَ فِي الْأَرْضِ أَعْلَمُ بِاللَّهِ وَ لَا أَقْوَمُ بِحَقِّنَا مِنْهُمْ وَ لَيْسَ عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ أَحَدٌ يَلْتَفِتُ إِلَيْهِ غَيْرُهُمْ أُولَئِكَ مَصَابِيحُ فِي ظُلُمَاتِ الْجَوْرِ وَ هُمُ الشُّفَعَاءُ وَ هُمْ وَارِدُونَ حَوْضِي غَداً أَعْرِفُهُمْ إِذَا وَرَدُوا عَلَيَّ بِسِيمَاهُمْ- وَ أَهْلُ كُلِّ دِيْنِ يَطْلُبُونَ أَئِمَّتَهُمْ وَ هُمْ يَطْلُبُونَنَا وَ لَا يَطْلُبُونَ غَيْرَنَا وَ هُمْ قِوَامُ الْأَرْضِ بِهِمْ يَنْزِلُ الْغَيْثُ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ بِطُولِهِ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد از عبد اللّه بن حماد بصرى از عبد اللّه بن عبد الرحمن اصم از مسمع بن عبد الملك از ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
حضرت امام حسين عليه السّلام را مادر گراميشان حمل مى‏كردند، رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم او را گرفته و فرمودند:
خداوند متعال كشندگان تو را لعنت كند، حقتعالى كسانى كه جامه از تن تو بيرون مى‏آورند را لعنت نمايد، خدا بكشد آنان را كه يك ديگر را بر عليه تو كمك مى‏كنند، و بين من و آنان حكم بنمايد.
حضرت فاطمه سلام اللّه عليها عرض كردند:
اى پدر چه مى‏فرمائيد؟ حضرت فرمودند:
دخترم مصيبت‏هائى كه بعد از من و تو به او مى‏رسد و اذيّت‏ها و ظلم‏ها و مكرها و تعدّى‏هائى كه متوجهش مى‏گردد را به ياد آوردم، او در آن روز در ميان جمعى مردان كه جملگى همچون ستارگان درخشانند بوده و همگى به طرف مرگ و كشتن حركت مى‏كنند، گويا اكنون لشكرگاه آنها را ديده و به جايگاه و محلّ دفن ايشان مى‏نگرم.
حضرت فاطمه سلام اللّه عليها عرض كردند:
اى پدر جايى را كه توصيف مى‏فرمائيد كجا است؟
حضرت فرمودند:
مكانى است كه به آن كربلاء مى‏گويند و آن زمين براى ما و امّت موجب اندوه و بلاء است، بدترين افراد امّت من بر ايشان خروج مى‏نمايند، اگر تمام اهل آسمان‏ها و زمين شفيع يك نفر از اين گروه شرور باشند شفاعتشان پذيرفته نشود و بطور قطع تمام آنها در جهنم جاويد خواهند بود.
حضرت فاطمه سلام اللّه عليها عرض كردند:
پدر، اين طفل كشته خواهد شد؟! حضرت فرمودند:
بله، دخترم، پيش از او كسى اين طور كشته نشده كه آسمان‏ها و زمين و فرشتگان و حيوانات وحشى و ماهى‏هاى دريا و كوهها برايش گريه كنند.
اگر اين موجودات مأذون بودند پس از شهادت اين طفل هيچ نفس كشى روى زمين باقى نمى‏ماند و گروهى از دوستان ما خواهند آمد كه در روى زمين كسى از آنها اعلم به خدا نبوده و كوشاتر در اقامه حقّ ما از آنها نمى‏توان يافت و روى زمين احدى غير از ايشان نيست كه مورد التفات و توجه باشد، ايشان چراغ‏هاى فروزانى بوده كه در ظلمات جور و ستم مى‏درخشند ايشان شفعاء ديگران بوده و در فرداى قيامت بر حوض من وارد خواهند شد، هنگامى كه بر من وارد شوند بوسيله سيما و چهره‏اشان مى‏شناسمشان و اهل هر دينى پيشوايان خود را طلب نموده و ايشان ما را طالب بوده و غير ما را طلب نمى‏كنند، ايشان باعث قوام و استوار بودن زمين مى‏باشند، به بركت آنها باران بر زمين مى‏بارد.
3- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ زَكَرِيَّا الْمُوءْمِنِ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ وَ زَيْدِ بْنِ الْحَسَنِ أَبِي الْحَسَنِ وَ عَبَّادٍ جَمِيعاً عَنْ سَعْدٍ الْإِسْكَافِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَحْيَا مَحْيَايَ وَ يَمُوتَ مَمَاتِي وَ يَدْخُلَ جَنَّةَ عَدْنٍ فَيَلْزَمَ قَضِيباً غَرَسَهُ رَبِّي بِيَدِهِ فَلْيَتَوَلَّ عَلِيّاً وَ الْأَوْصِيَاءَ مِنْ بَعْدِهِ وَ لْيُسَلِّمْ لِفَضْلِهِمْ فَإِنَّهُمُ الْهُدَاةُ الْمَرْضِيُّونَ أَعْطَاهُمُ اللَّهُ فَهْمِي وَ عِلْمِي وَ هُمْ عِتْرَتِي مِنْ لَحْمِي وَ دَمِي إِلَى اللَّهِ أَشْكُو عَدُوَّهُمْ مِنْ أُمَّتِيَ الْمُنْكِرِينَ لِفَضْلِهِمْ الْقَاطِعِينَ فِيهِمْ صِلَتِي وَ اللَّهِ لَيَقْتُلُنَّ ابْنِي لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِي
محمّد بن الحسن بن الوليد، از محمّد بن الحسن الصفّار، از محمّد بن عيسى بن عبيد، از ابى عبد اللّه زكريّا الموءمن از ايّوب بن عبد الرحمن و زيد بن الحسن ابى الحسن و عباد جملگى از سعد الاسكاف نقل نموده و گفت:
حضرت ابو جعفر عليه السّلام فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه دوست دارد حياتش حيات من و مماتش ممات من بوده و به بهشت جاودان داخل گردد و ملازم درختى باشد كه حق تعالى به دست قدرتش آن را كاشته پس بايد على عليه السّلام و جانشينان بعد از او را دوست داشته و فضيلت ايشان را قبول نموده باشد زيرا ايشان راهنمايان پسنديده خدا بوده و جناب اقدس الهى به ايشان فهم و علم من را اعطاء فرموده است و ايشان اهل بيت من بوده كه از گوشت و خون من مى‏باشند شكايت دشمنان ايشان از امّتم را به خدا خواهم نمود، دشمنانى كه منكر فضيلت ايشان بوده و به جاى اينكه صله رحم من را نموده آن را قطع كرده‏اند، به خدا قسم فرزندم را خواهند كشت، خداوند متعال شفاعت من را هرگز نصيب ايشان نخواهند نمود.
4- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ شَجَرَةَ عَنْ سَلَّامٍ الْجُعْفِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّنْعَانِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا دَخَلَ الْحُسَيْنُ ع جَذَبَهُ إِلَيْهِ ثُمَّ يَقُولُ لِأَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع أَمْسِكْهُ ثُمَّ يَقَعُ عَلَيْهِ فَيُقَبِّلُهُ وَ يَبْكِي يَقُولُ يَا أَبَتِ لِمَ تَبْكِي فَيَقُولُ يَا بُنَيَّ أُقَبِّلُ مَوْضِعَ السُّيُوفِ مِنْكَ قَالَ يَا أَبَتِ وَ أُقْتَلُ قَالَ إِي وَ اللَّهِ وَ أَبُوكَ وَ أَخُوكَ وَ أَنْتَ قَالَ يَا أَبَتِ فَمَصَارِعُنَا شَتَّى قَالَ نَعَمْ يَا بُنَيَّ قَالَ فَمَنْ يَزُورُنَا مِنْ أُمَّتِكَ قَالَ لَا يَزُورُنِي وَ يَزُورُ أَبَاكَ وَ أَخَاكَ وَ أَنْتَ إِلَّا الصِّدِّيقُونَ مِنْ أُمَّتِي
حسن بن عبد اللّه بن محمّد بن عيسى از پدرش، از حسن بن محبوب، از علىّ بن شجرة، از سلام جعفى، از عبد اللّه بن محمّد صنعانى، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
هر گاه حضرت حسين بن على عليهما السّلام بر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم داخل مى‏شدند حضرت او را به خود مى‏چسباندند و سپس به امير الموءمنين عليه السّلام مى‏فرمودند: او را نگاه دار و پس از آن او را بوسيده و مى‏گريستند.
حسين عليه السّلام عرض مى‏كرد: اى پدر چرا گريه مى‏كنى؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمود: فرزندم جاهاى شمشير را بوسيده و مى‏گريم.
حسين عليه السّلام عرضه مى‏داشت: اى پدر من كشته خواهم شد؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمود: بلى به خدا قسم تو و پدرت و برادرت جملگى كشته خواهيد شد.
عرض مى‏نمود: پدر، قبور ما از هم متفرق و پراكنده مى‏باشد؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمود: بلى پسرم.
عرض مى‏كرد: از امّت شما چه كسانى به زيارت ما مى‏آيند؟
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمود: من و پدرت و برادرت و تو را زيارت نخواهد نمود مگر راست گويان از امّت من.
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَدَوِيِّ الْبَصْرِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ الْمُخْتَارِ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ بِشْرٍ عَنِ القوام [الْعَوَّامِ ]مَوْلَى قُرَيْشٍ قَالَ سَمِعْتُ مَوْلَايَ عَمْرَو بْنَ هُبَيْرَةَ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ فِي حَجْرِهِ يُقَبِّلُ هَذَا مَرَّةً وَ هَذَا مَرَّةً وَ يَقُولُ لِلْحُسَيْنِ إِنَّ الْوَيْلَ لِمَنْ يَقْتُلُكَ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابى سعيد حسن بن على بن زكريّا عدوى بصرى نقل نموده كه وى گفت:
عمرو بن مختار گفت: اسحق بن بشر از قوّام كه مولاى قريش بود نقل كرد كه وى گفت:
از آقاى خود عمر بن هبيره شنيدم كه گفت: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را ديدم كه حسن و حسين عليهما السّلام در دامن آن حضرت بوده و آن جناب گاهى او و زمانى اين را مى‏بوسيده و به حسين عليه السّلام مى‏فرمودند:
واى بر كسى كه تو را مى‏كشد.
6- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْقَمَّاطِ عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ بَيْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ ص فِي مَنْزِلِ فَاطِمَةَ وَ الْحُسَيْنُ فِي حَجْرِهِ إِذْ بَكَى وَ خَرَّ سَاجِداً ثُمَّ قَالَ يَا فَاطِمَةُ يَا بِنْتَ مُحَمَّدٍ إِنَّ الْعَلِيَّ الْأَعْلَى تَرَاءَى لِي فِي بَيْتِكَ هَذَا فِي سَاعَتِي هَذِهِ فِي أَحْسَنِ صُورَةٍ وَ أَهْيَإِ هَيْئَةٍ فَقَالَ لِي يَا مُحَمَّدُ أَ تُحِبُّ الْحُسَيْنَ قُلْتُ يَا رَبِّ قُرَّةُ عَيْنِي وَ رَيْحَانَتِي وَ ثَمَرَةُ فُوءَادِي وَ جِلْدَةُ مَا بَيْنَ عَيْنَيَّ فَقَالَ لِي يَا مُحَمَّدُ وَ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى رَأْسِ الْحُسَيْنِ ع بُورِكَ مِنْ مَوْلُودٍ عَلَيْهِ بَرَكَاتِي وَ صَلَوَاتِي وَ رَحْمَتِي وَ رِضْوَانِي وَ نَقِمَتِي وَ لَعْنَتِي وَ سَخَطِي وَ عَذَابِي وَ خِزْيِي وَ نَكَالِي عَلَى مَنْ قَتَلَهُ وَ نَاصَبَهُ وَ نَاوَاهُ وَ نَازَعَهُ أَمَا إِنَّهُ سَيِّدُ الشُّهَدَاءِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَ سَيِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ مِنَ الْخَلْقِ أَجْمَعِينَ وَ أَبُوهُ أَفْضَلُ مِنْهُ وَ خَيْرٌ فَأَقْرِئْهُ السَّلَامَ وَ بَشِّرْهُ بِأَنَّهُ رَايَةُ الْهُدَى وَ مَنَارُ أَوْلِيَائِي وَ حَفِيظِي وَ شَهِيدِي عَلَى خَلْقِي وَ خَازِنُ عِلْمِي- وَ حُجَّتِي عَلَى أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلِ الْأَرَضِينَ وَ الثَّقَلَيْنِ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ
ترجمه: پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عيسى، از محمّد بن سنان، از ابى سعيد قمّاط، از ابن ابى يعفور، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
روزى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در منزل حضرت فاطمه سلام اللّه عليها تشريف داشته در حالى كه حضرت امام حسين عليه السّلام در دامن آن جناب بودند، حضرت گريسته و به سجده رفته، سپس فرمودند:
اى فاطمه، اى دختر محمّد! در اين ساعت و در همين مكان خداوند علىّ اعلى در بهترين صورت و زيباترين شكل خود را به من نشان داد و گفت:
اى محمّد آيا حسين را دوست دارى؟
گفتم: بلى، نور ديده و گل خوشبو و ميوه دل و پرده ما بين ديده‏گان من است.
در حالى كه دست بر سر حسين عليه السّلام نهاده بود به من فرمود:
اى محمّد: بركت حاصل مى‏شود از مولودى كه بر او بركات و رحمت و رضوان من مى‏باشد و لعنت و غضب و عذاب و ذلّت و عقوبت من بر كسى كه او را كشته و نصب عداوتش نموده و با او دشمنى كرده و با وى به حرب برخاسته است.
به طور حتم و قطع او سرور شهداء است از اوّلين و آخرين در دنيا و آخرت و آقاى جوانان اهل بهشت است از جملگى خلائق و پدرش از او برتر و بهتر است پس سلام من را به او برسان و بشارتش بده كه او علامت هدايت و نشانه است براى دوستان من و نگهبان و شاهد من بر خلق و خزانه‏دار علم من و حجتم بر اهل آسمان‏ها و زمين و جن و انس مى‏باشد.
7- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَمَّادٍ الْكُوفِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مُوسَى الْأَنْصَارِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي مُصْعَبٌ عَنْ جَابِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَحْيَا حَيَاتِي وَ يَمُوتَ مَمَاتِي وَ يَدْخُلَ جَنَّتِي جَنَّةَ عَدْنٍ غَرَسَهَا رَبِّي بِيَدِهِ فَلْيَتَوَلَّ عَلِيّاً وَ يَعْرِفُ فَضْلَهُ وَ الْأَوْصِيَاءَ مِنْ بَعْدِهِ وَ يَتَبَرَّى مِنْ عَدُوِّي أَعْطَاهُمُ اللَّهُ فَهْمِي وَ عِلْمِي هُمْ عِتْرَتِي مِنْ لَحْمِي وَ دَمِي أَشْكُو إِلَى رَبِّي عَدُوَّهُمْ مِنْ أُمَّتِيَ الْمُنْكِرِينَ لِفَضْلِهِمْ الْقَاطِعِينَ فِيهِمْ صِلَتِي وَ اللَّهِ لَيَقْتُلُنَّ ابْنِي ثُمَّ لَا تَنَالُهُمْ شَفَاعَتِي
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش، از محمّد بن حسين بن ابى الخطاب، از محمّد بن حمّاد كوفى، از ابراهيم بن موسى انصارى نقل كرده كه وى گفت مصعب از جابر و او از حضرت محمّد بن على عليهما السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
كسى كه دوست دارد حياتش حيات من و مماتش ممات من بوده و به بهشت جاودانى كه حقتعالى درختانش را به دست قدرتش كاشته داخل گردد بايد على عليه السّلام را دوست داشته و به فضل آن حضرت و جانشينانش آگاه بوده و از دشمن من تبرى و دورى بجويد، خداوند متعال فهم و دانش من را به ايشان (حضرت على و اوصيايش عليهم السّلام) اعطاء فرموده، ايشان اهل بيت من بوده كه از گوشت و خون من مى‏باشند شكايت دشمنان ايشان از امّتم را به خدا خواهم نمود، دشمنانى كه منكر فضيلت ايشان بوده و به جاى اينكه صله رحم من را نموده آن را قطع كرده‏اند به خدا قسم فرزندم را خواهند كشت و بدنبالش شفاعت من به ايشان نخواهد رسيد.

باب بيست و سوّم گفتار امير الموءمنين عليه السّلام راجع به شهادت امام حسين عليه السّلام و مقاله امام حسين عليه السّلام و جواب آن حضرت
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي خَالِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَيَابَةَ عَنْ أَبِي دَاوُدَ السَّبُعِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْجَدَلِيِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ وَ الْحُسَيْنُ ع إِلَى جَنْبِهِ فَضَرَبَ بِيَدِهِ عَلَى كَتِفِ الْحُسَيْنِ ع ثُمَّ قَالَ إِنَّ هَذَا يُقْتَلُ وَ لَا يَنْصُرُهُ أَحَدٌ قَالَ قُلْتُ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ وَ اللَّهِ إِنَّ تِلْكَ لَحَيَاةُ سَوْءٍ قَالَ إِنَّ ذَلِكَ لَكَائِنٌ وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ وَ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى مى‏گويد:
دائى من محمّد بن حسين بن ابى الخطاب، از على بن نعمان و او از عبد الرّحمن بن سيابه و او از ابى داود سبعى و او از ابى عبد اللّه جدلى نقل كرده كه وى گفت:
بر امير الموءمنين عليه السّلام داخل شدم در حالى كه حضرت حسين عليه السّلام در كنار آن حضرت نشسته بودند امير الموءمنين عليه السّلام دست بر شانه حسين عليه السّلام زد و سپس فرمود:
اين كشته خواهد شد و احدى يارى او را نخواهد نمود.
راوى مى‏گويد:
عرضه داشتم يا امير الموءمنين به خدا قسم اين زندگى بدى است.
حضرت فرمودند:
اين حادثه حتما به وقوع مى‏پيوندد.
ترجمه:
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه و عبد اللّه بن جعفر حميرى و محمّد بن يحيى عطّار، از محمّد بن حسين باسنادش مثل حديث مذكور نقل كرده‏اند.
2- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ [عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ عَلِيٌّ ع لِلْحُسَيْنِ ع يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ أُسْوَةٌ أَنْتَ قُدُماً فَقَالَ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا حَالِي قَالَ عَلِمْتَ مَا جَهِلُوا وَ سَيَنْتَفِعُ عَالِمٌ بِمَا عَلِمَ يَا بُنَيَّ اسْمَعْ وَ أَبْصِرْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَكَ فَوَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَيَسْفِكَنَّ بَنُو أُمَيَّةَ دَمَكَ ثُمَّ لَا يُزِيلُونَكَ عَنْ دِينِكَ وَ لَا يُنْسُونَكَ ذِكْرَ رَبِّكَ فَقَالَ الْحُسَيْنُ وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ حَسْبِي أَقْرَرْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَ أُصَدِّقُ قَوْلَ نَبِيِّ اللَّهِ وَ لَا أُكَذِّبُ قَوْلَ أَبِي حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةٌ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز از دائى خود محمّد بن حسين بن ابى الخطاب، از نضر بن مزاحم، از عمر بن سعد از على بن حمّاد، از عمرو بن شمر، از جابر، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
حضرت على عليه السّلام به حضرت امام حسين عليه السّلام فرمودند:
اى ابا عبد اللّه از قديم ثابت و مسلّم شده كه تواسوه و مقتداى خلق مى‏باشى.
حسين عليه السّلام عرضه داشت: فدايت شوم حالم چيست؟
حضرت على عليه السّلام فرمودند: مى‏دانى آنچه را كه خلق نمى‏دانند و عنقريب عالم به آنچه مى‏داند منتفع خواهد شد، فرزندم بشنو و ببين پيش از آنكه مبتلا گردى، قسم به كسى كه جانم در دست او است بنو اميه خون تو را خواهند ريخت ولى نمى‏توانند تو را از دينت جدا كرده و قادر نيستند ياد پروردگارت را از خاطرت ببرند.
حسين عليه السّلام عرض كرد: قسم به كسى كه جانم در دست او است همين قدر مرا كافى است به آنچه خدا نازل فرموده اقرار داشته و گفتار پيامبر خدا را تصديق داشته و كلام پدرم را تكذيب نمى‏كنم.
پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى، از سعد بن عبد اللّه و محمّد بن يحيى، از محمّد بن حسين به اسنادش مثل روايت مذكور را نقل نموده است.
3- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ [عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ هَانِئِ بْنِ هَانِئٍ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ لَيُقْتَلُ الْحُسَيْنُ قَتْلًا وَ إِنِّي لَأَعْرِفُ تُرْبَةَ الْأَرْضِ الَّتِي يُقْتَلُ عَلَيْهَا قَرِيباً مِنَ النَّهْرَيْنِ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز از دائى خود محمّد بن الحسين، از نصر بن مزاحم، از عمر بن سعد، از يزيد بن اسحق، از هانى بن هانى، از حضرت على عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
حسين عليه السّلام كشته خواهد شد كشته‏شدنى و من به زمينى كه او روى آن كشته خواهد شد آگاه بوده و مى‏دانم كه آن زمين بين دو نهر آب قرار گرفته است.
ترجمه:
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن الحسين باسنادش حديثى مثل حديث سابق را نقل نموده است.
4- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي الصُّهْبَانِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ فُضَيْلٍ الرَّسَّانِ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ عَقِيصَا قَالَ سَمِعْتُ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع وَ خَلَا بِهِ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَيْرِ وَ نَاجَاهُ طَوِيلًا قَالَ ثُمَّ أَقْبَلَ الْحُسَيْنُ ع بِوَجْهِهِ إِلَيْهِمْ وَ قَالَ إِنَّ هَذَا يَقُولُ لِي كُنْ حَمَاماً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ وَ لَأَنْ أُقْتَلَ [وَ بَيْنِي وَ بَيْنَ الْحَرَمِ بَاعٌ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أُقْتَلَ وَ بَيْنِي وَ بَيْنَهُ شِبْرٌ وَ لَأَنْ أُقْتَلَ بِالطَّفِّ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أُقْتَلَ بِالْحَرَمِ
پدرم رحمة اللّه عليه و على بن الحسين جملگى از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن ابى الصّهبان، از عبد الرحمن بن ابى نجران، از عاصم بن حميد، از فضيل رسّان، از ابو سعيد عقيصا نقل كرده كه گفت:
از حضرت حسين بن على عليهما السّلام در حالى كه در خلوت عبد اللّه بن زبير با آن جناب بود مناجات طولانى با خداوند را شنيدم سپس حضرتش روى مبارك به مردم نموده و فرمودند:
اين شخص (يعنى عبد اللّه بن زبير) به من مى‏گويد: كبوترى از كبوتران حرم باش، ولى بدانيد اگر من كشته شوم در حالى كه فاصله من و حرم به مقدار باع (فاصله بين سر دو انگشت وسطى از دست چپ و راست هنگامى كه دست‏ها را كاملا باز نمايند) بوده بهتر است از اينكه فاصله به مقدار يك وجب باشد و نيز اگر در سرزمين طف خونم ريخته شود بهتر است از اينكه در حرم كشته شوم.
5- وَ عَنْهُمَا عَنْ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَيْرِ لِلْحُسَيْنِ ع وَ لَوْ جِئْتَ إِلَى مَكَّةَ فَكُنْتَ بِالْحَرَمِ فَقَالَ الْحُسَيْنُ ع لَا نَسْتَحِلُّهَا وَ لَا تُسْتَحَلُّ بِنَا وَ لَأَنْ أُقْتَلَ عَلَى تَلِّ أَعْفَرَ أَحَبُّ
إِلَيَّ مِنْ أَنْ أُقْتَلَ بِهَا
پدرم و على بن الحسين (رحمة اللّه عليهما)، از سعد، از محمّد بن الحسين، از صفوان بن يحيى، از داود بن فرقد از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
عبد اللّه بن زبير به حضرت حسين بن على عليهما السّلام عرض كرد:
كاش به مكّه آمده و در حرم بمانيد.
حضرت فرمودند:
نه ما آمدن در حرم را روا داشته و نه شما آنجا را براى ما روا داريد و محقّقا اين طور است كه اگر بر تپّه ريگ سرخ و روى آن كشته شوم نزد من بهتر است تا در حرم كشته شوم.
6- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ الْحُسَيْنَ ع خَرَجَ مِنْ مَكَّةَ قَبْلَ التَّرْوِيَةِ بِيَوْمٍ فَشَيَّعَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الزُّبَيْرِ فَقَالَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ حَضَرَ الْحَجُّ وَ تَدَعُهُ وَ تَأْتِي الْعِرَاقَ فَقَالَ يَا ابْنَ الزُّبَيْرِ لَأَنْ أُدْفَنَ بِشَاطِئِ الْفُرَاتِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أُدْفَنَ بِفِنَاءِ الْكَعْبَةِ
پدرم رحمة اللّه عليه و محمّد بن الحسن، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد، از على بن حكم، از پدرش، از ابى الجارود، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهما السّلام يك روز قبل از ترويه از مكّه خارج شدند و عبد اللّه بن زبير آن جناب را تشييع كرده و به حضرتش عرض نمود:
يا ابا عبد اللّه وقت انجام اعمال حجّ رسيده شما مكّه را ترك كرده و به عراق تشريف مى‏بريد؟
حضرت فرمودند:
اى ابن زبير: اگر در كنار فرات دفن شوم بهتر است تا در اطراف مكّه مدفون گردم.
7- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عِيسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع قَالَ لِأَصْحَابِهِ يَوْمَ أُصِيبُوا أَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ أُذِنَ فِي قَتْلِكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ اصْبِرُوا حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ مِثْلَهُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از على بن اسماعيل بن عيسى، از صفوان بن يحيى از حسين بن ابى العلاء از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
حضرت حسين بن على سلام اللّه عليهما روزى كه خود و يارانشان به مصيبت گرفتار شدند به ايشان فرمودند:
شهادت مى‏دهم كه از جانب پروردگار اذن داده شد كه جانتان را قربان كنيد پس تقوا اختيار كرده و صبر نمائيد.
محمّد بن جعفر رزّاز از دائى خود محمّد بن الحسين بن ابى الخطاب و او از على بن نعمان و او از حسين بن ابى العلاء مثل حديث سابق را نقل كرده است.
8- وَ حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ الْحُسَيْنَ ع صَلَّى بِأَصْحَابِهِ الْغَدَاةَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيْهِمْ فَقَالَ- إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَذِنَ فِي قَتْلِكُمْ فَعَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ
حسن بن عبد اللّه بن محمّد بن عيسى، از پدرش، از حسن بن محبوب، از على بن رئاب، از حلبى نقل نموده كه گفت: شنيدم حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام مى‏فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهما السّلام در صبح عاشوراء با يارانشان نماز خوانده سپس به ايشان توجه نموده و فرمودند:
خداوند متعال اذن داد كه شما جانتان را قربان كنيد پس بر شما باد كه صبر نمائيد.
9- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ قَالَ قَالَ وَ الَّذِي رُفِعَ إِلَيْهِ الْعَرْشُ لَقَدْ حَدَّثَنِي أَبُوكَ بِأَصْحَابِ الْحُسَيْنِ لَا يَنْقُصُونَ رَجُلًا وَ لَا يَزِيدُونَ رَجُلًا تَعْتَدِي بِهِمْ هَذِهِ الْأُمَّةُ كَمَا اعْتَدَتْ بَنُو إِسْرَائِيلَ يَوْمَ السَّبْتِ وَ قُتِلَ يَوْمَ السَّبْتِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ
حسن از پدرش، از محمّد بن عيسى، از صفوان بن يحيى، از يعقوب بن شعيب، از حسين بن ابى العلاء نقل نموده كه وى گفت: قسم به كسى كه عرش را بپاداشته پدرت راجع به ياران امام حسين عليه السّلام برايم نقل نمود كه ايشان عددشان ثابت بود نه يكى كم و نه يكى زياد، اين امّت به ايشان ستم و تعدّى نمودند همان طورى كه بنى اسرائيل روز شنبه ستم كردند و شهادت آن حضرت روز شنبه دهم محرّم الحرام واقع شد.
10- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ عِمْرَانَ الْحَلَبِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْحُسَيْنَ ص صَلَّى بِأَصْحَابِهِ يَوْمَ أُصِيبُوا ثُمَّ قَالَ أَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ أُذِنَ فِي قَتْلِكُمْ يَا قَوْمِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ اصْبِرُوا
پدرم رحمة اللّه عليه و مشايخم از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسين بن سعيد، از نصر بن سويد، از يحيى بن عمران حلبى، از حسين بن ابى العلاء، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
حضرت حسين بن على عليهما السّلام در آن روزى كه با اصحاب و يارانشان به بلاء و مصيبت گرفتار شدند پس از آنكه با ايشان نماز خواندند فرمودند:
شهادت مى‏دهم كه خداوند متعال به شما اذن داد جانتان را نثارش كنيد، اى گروه از خداوند بترسيد و تقوى اختيار كرده و صبر و شكيبائى داشته باشيد.
11- حَدَّثَنِي أَبُو الْحُسَيْنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ النَّاقِدُ قَالَ حَدَّثَنِي عَبْدُ الرَّحْمَنِ الْأَسْلَمِيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا ذَرٍّ وَ هُوَ يَوْمَئِذٍ قَدْ أَخْرَجَهُ عُثْمَانُ إِلَى الرَّبَذَةِ فَقَالَ لَهُ النَّاسُ يَا أَبَا ذَرٍّ أَبْشِرْ فَهَذَا قَلِيلٌ فِي اللَّهِ تَعَالَى فَقَالَ مَا أَيْسَرَ هَذَا وَ لَكِنْ كَيْفَ أَنْتُمْ إِذَا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع قَتْلًا أَوْ قَالَ ذُبِحَ ذَبْحاً وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ فِي الْإِسْلَامِ بَعْدَ قَتْلِ الْخَلِيفَةِ أَعْظَمُ قَتْلًا مِنْهُ [بَعْدَ قَتْلِ الْحُسَيْنِ أَعْظَمُ قَتِيلًا مِنْهُ [_وَ إِنَّ اللَّهَ سَيَسُلُّ سَيْفَهُ عَلَى هَذِهِ الْأُمَّةِ لَا يَغْمِدُهُ أَبَداً وَ يَبْعَثُ نَاقِماً [قَائِماً ]مِنْ ذُرِّيَّتِهِ فَيَنْتَقِمُ مِنَ النَّاسِ وَ إِنَّكُمْ لَوْ تَعْلَمُونَ مَا يَدْخُلُ عَلَى أَهْلِ الْبِحَارِ وَ سُكَّانِ الْجِبَالِ فِي الْغِيَاضِ وَ الآْكَامِ وَ أَهْلِ السَّمَاءِ مِنْ قَتْلِهِ لَبَكَيْتُمْ وَ اللَّهِ حَتَّى تَزْهَقَ أَنْفُسُكُمْ وَ مَا مِنْ سَمَاءٍ يَمُرُّ بِهِ رُوحُ الْحُسَيْنِ ع إِلَّا فَزِعَ لَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ يَقُومُونَ قِيَامَا تُرْعِدُ مَفَاصِلُهُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ مَا مِنْ سَحَابَةٍ تَمُرُّ وَ تُرْعِدُ وَ تُبْرِقُ إِلَّا لَعَنَتْ قَاتِلَهُ وَ مَا مِنْ يَوْمٍ إِلَّا وَ تُعْرَضُ رُوحُهُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَيَلْتَقِيَانِ
ابو الحسين محمّد بن عبد اللّه بن على ناقد مى‏گويد:
عبد الرحمن اسلمى از عبد اللّه بن الحسين، از عروة بن زبير برايم نقل نمود كه وى گفت:
در روزى كه عثمان ابا ذر را به ربذه تبعيد كرد از وى در پاسخ مردم كه به او گفتند:
بشارت باد تو را، اين مصيبت در راه خدا اندك است.
شنيدم كه فرمود: اين بلا سهل و آسان است ولى در چه حالى هستيد هنگامى كه حسين بن على عليهما السّلام شهيد شود شهيدشدنى.
يا فرمود:
چه حالى داريد وقتى حسين بن على عليهما السّلام ذبح شود ذبح‏شدنى.
به خدا قسم در اسلام بعد از قتل حسين بن على عليهما السّلام قتلى بزرگ‏تر از آن واقع نخواهد شد و خداوند عنقريب شمشير انتقامش را بر اين امت از نيام بيرون خواهد آورد و هرگز در غلاف نخواهد برد و از ذريّه آن حضرت خون خواهى را بر انگيزد كه از مردم انتقام خون آن جناب را بگيرد و شما اگر بدانيد كه از ناحيه قتل آن حضرت چه بر اهل دريا و ساكنين كوهها در جنگل‏ها و تپه‏ها خواهد آمد بخدا قسم آن قدر گريه مى‏كنيد تا از بين برويد و آسمانى نيست كه روح سيّد الشّهداء به آن عبور كند مگر آنكه هفتاد هزار ملك به فزع در مى‏آيند، اين ملائك و فرشتگان مى‏ايستند به طورى كه مفاصل آنها تا روز قيامت بانك و فرياد مى‏كنند و هيچ ابرى نيست كه حركت كرده و بغرّد و برق زند مگر آنكه كشنده آن حضرت را لعنت مى‏كند و هيچ روزى نيست مگر آنكه روح مطهّر آن حضرت را بر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عرضه داشته پس آن دو با هم ملاقات مى‏كنند.
12- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ عَبْدِ السَّمِينِ يَرْفَعُهُ إِلَى أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ ع يَخْطُبُ النَّاسَ وَ هُوَ يَقُولُ سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي فَوَ اللَّهِ مَا تَسْأَلُونِّي عَنْ شَيْءٍ مَضَى وَ لَا شَيْءٍ يَكُونُ- إِلَّا نَبَّأْتُكُمْ بِهِ قَالَ فَقَامَ إِلَيْهِ سَعْدُ بْنُ أَبِي وَقَّاصٍ وَ قَالَ يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ أَخْبِرْنِي كَمْ فِي رَأْسِي وَ لِحْيَتِي مِنْ شَعْرَةٍ فَقَالَ لَهُ وَ اللَّهِ لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ مَسْأَلَةٍ حَدَّثَنِي خَلِيلِي رَسُولُ اللَّهِ ص أَنَّكَ سَتَسْأَلُنِي عَنْهَا وَ مَا فِي رَأْسِكَ وَ لِحْيَتِكَ مِنْ شَعْرَةٍ إِلَّا وَ فِي أَصْلِهَا شَيْطَانٌ جَالِسٌ وَ أَنَّ فِي بَيْتِكَ لَسَخْلًا يَقْتُلُ الْحُسَيْنَ ابْنِي وَ عُمَرُ يَوْمَئِذٍ يَدْرُجُ بَيْنَ يَدَيْ أَبِيهِ
پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عبد الجبّار، از عبد الرحمن بن ابى نجران، از جعفر بن محمّد بن حكيم، از عبد السّمين بطور مرفوعه از حضرت امير الموءمنين عليه السّلام نقل كرده وى مى‏گويد:
جناب امير الموءمنين عليه السّلام براى مردم خطبه خوانده و سپس فرمودند:
پيش از آنكه من را از دست دهيد از من سوءال كنيد، به خدا قسم از چيزى كه گذشته و چيزى كه خواهد آمد سوءال نمى‏كنيد مگر آنكه جوابتان را خواهم داد.
راوى مى‏گويد:
سعد بن ابى وقاص ايستاد و عرض كرد: يا امير الموءمنين به من خبر ده چند تار مو در سر و محاسن من مى‏باشد؟
حضرت فرمودند:
به خدا قسم از مسأله‏اى سوءال كردى كه دوست من رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قبلا به من فرموده بود كه تو عنقريب از آن سوءال مى‏كنى، در سر و محاسن تو هيچ تار موئى نيست مگر آن كه در بيخ آن شيطانى نشسته و نيز در خانه تو بزغاله‏اى است كه حسين فرزندم را مى‏كشد.
راوى مى‏گويد:
در آن روز عمر (يعنى عمر بن سعد) مقابل پدرش راه مى‏رفت.

13- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْخَثْعَمِيِّ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع قَالَ قَالَ وَ الَّذِي نَفْسُ حُسَيْنٍ بِيَدِهِ لَا يَنْتَهِي بَنِي أُمَيَّةَ مُلْكُهُمْ حَتَّى يَقْتُلُونِي وَ هُمْ قَاتِلِيَّ فَلَوْ قَدْ قَتَلُونِي لَمْ يَصِلُوا جَمِيعاً أَبَداً وَ لَمْ يَأْخُذُوا عَطَاءً فِي سَبِيلِ اللَّهِ جَمِيعاً أَبَداً إِنَّ أَوَّلَ قَتِيلِ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَنَا وَ أَهْلُ بَيْتِي وَ الَّذِي نَفْسُ حُسَيْنٍ بِيَدِهِ لَا تَقُومُ السَّاعَةُ وَ عَلَى الْأَرْضِ هَاشِمِيٌّ يَطْرُقُ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْخَزَّازِ عَنْ طَلْحَةَ عَنْ جَعْفَرٍ ع مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن الحسين بن ابى الخطاب، از محمّد بن يحيى خثعمى، از طلحة بن زيد، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده و آن جناب از پدر بزرگوارشان و آن حضرت از جدّ آن جناب و آن حضرت از حسين بن على عليهما السّلام نقل نمودند:
حضرت فرمودند:
قسم به كسى كه جان حسين در دست او است سلطنت بنى اميه به پايان نمى‏رسد تا من را بكشند و ايشان كشنده من هستند، پس از گر من را بكشند هر گز موفّق نخواهند شد نمازشان را با امام عادلى جماعة خوانده و نه اخذ كنند عطاء و مالى را كه در راه خدا مى‏دهند (نظير زكات)، من و اهل بيت من و اوّلين كشته اين امّت هستيم و قسم به كسى كه جان حسين در دست او است قيامت بپا نخواهد شد در حالى كه يك هاشمى در روى زمين چشم برهم مى‏زند.
پدرم عليه الرحمة از سعد، از احمد بن محمّد بن عيسى، از محمّد بن يحيى خزّاز از طلحة، از امام جعفر صادق عليه السّلام مثل حديث مذكور را نقل كرده است.
14- حَدَّثَنِي جَمَاعَةُ مَشَايِخِي مِنْهُمْ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَمَّا صَعِدَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع عَقَبَةَ الْبَطْنِ قَالَ لِأَصْحَابِهِ مَا أَرَانِي إِلَّا مَقْتُولًا قَالُوا وَ مَا ذَاكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ قَالَ رُوءْيًا رَأَيْتُهَا فِي الْمَنَامِ قَالُوا وَ مَا هِيَ قَالَ رَأَيْتُ كِلَاباً تَنْهَشُنِي أَشَدُّهَا عَلَيَّ كَلْبٌ أَبْقَعُ
جماعتى از مشايخ و اساتيدم كه از جمله آنها على بن حسين و محمّد بن حسين باشند از سعد و او از احمد بن محمّد و محمّد بن حسين و ابراهيم بن هاشم نقل كرده و همگى ايشان از حسن بن على بن فضال و او از ابى جميله مفضّل بن صالح و او از شهاب بن عبد ربّه و او از مولانا ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
هنگامى كه حسين بن على عليهما السّلام بالاى عقبه بطن رفتند به اصحاب و يارانشان فرمودند:
نمى‏بينم خودم را مگر كشته شده.
اصحاب عرضه داشتند:
يا ابا عبد اللّه اين چه سخنى است كه مى‏فرمائيد؟
حضرت فرمودند:
خوابى است كه ديده‏ام.
عرض كردند: شرح آن چيست؟
فرمودند:
سگ‏هائى را ديدم كه من را نيش مى‏زند و موذى‏ترين ايشان نسبت به من سگى پيس بود.
15- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ عِيسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ الزَّيَّاتِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَتَبَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ مِنْ مَكَّةَ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ مِنَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ مَنْ قِبَلَهُ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَنْ لَحِقَ بِي اسْتُشْهِدَ وَ مَنْ لَمْ يَلْحَقْ بِي لَمْ يُدْرِكِ الْفَتْحَ وَ السَّلَامُ
پدرم عليه الرحمه و جماعتى از اساتيدم، از سعد بن عبد اللّه، از على بن اسماعيل بن عيسى و محمّد بن حسين بن ابى الخطاب از محمّد بن عمرو بن سعيد زيّات از عبد اللّه بن بكير، از زراره از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
حضرت حسين بن على سلام اللّه عليهما نامه‏اى از مكّه به محمّد بن على عليه السّلام به اين شرح مرقوم فرمودند:
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ از طرف حسين بن على عليهما السّلام به محمّد بن على عليه السّلام (يعنى محمّد بن حنفيّة) و بنى هاشمى كه او را قبول داشته و با وى مى‏باشند:
امّا بعد: هر كس با من همراه شود شهيد خواهد شد و آنان كه همراهى نكرده و با من نباشند فتح و گشايش به خود نخواهند ديد و السّلام.
16- قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو حَدَّثَنِي كَرَّامٌ عَبْدُ الْكَرِيمِ بْنُ عَمْرٍو عَنْ مُيَسِّرِ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَتَبَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ع مِنْ كَرْبَلَاءَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ مِنَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع إِلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ مَنْ قِبَلَهُ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ أَمَّا بَعْدُ فَكَأَنَّ الدُّنْيَا لَمْ تَكُنْ وَ كَأنَّ الآْخِرَةَ لَمْ تَزَلْ وَ السَّلَامُ
محمّد بن عمرو مى‏گويد:
كرام عبد الكريم بن عمرو از ميسر بن عبد العزيز از حضرت ابى جعفر برايم نقل نمود كه آن حضرت فرمودند: حضرت حسين بن على عليهما السّلام از كربلاء براى محمّد بن على عليه السّلام نوشتند:
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ از حسين بن على به محمّد بن على و بنى هاشمى كه او را پذيرفته‏اند:
امّا بعد:
گويا دنيا نبوده و پيوسته آخرت بوده است. و السّلام.

باب بيست و چهارم نشانه‏ها و علامت‏هائى كه در بلاد وجود داشته و به آنها بر شهادت حسين بن على عليهما السّلام استدلال شده
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ بَشِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا بَصِيرٍ يَقُولُ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بَعَثَ هِشَامُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ إِلَى أَبِي فَأَشْخَصَهُ إِلَى الشَّامِ فَلَمَّا دَخَلَ عَلَيْهِ قَالَ لَهُ يَا أَبَا جَعْفَرٍ أَشْخَصْنَاكَ لِنَسْأَلَكَ عَنْ مَسْأَلَةٍ لَمْ يَصْلُحْ أَنْ يَسْأَلَكَ عَنْهَا غَيْرِي وَ لَا أَعْلَمُ فِي الْأَرْضِ خَلْقاً يَنْبَغِي أَنْ يَعْرِفَ أَوْ عَرَفَ هَذِهِ الْمَسْأَلَةَ إِنْ كَانَ إِلَّا وَاحِداً فَقَالَ أَبِي لِيَسْأَلْنِي أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ عَمَّا أَحَبَّ فَإِنْ عَلِمْتُ أَجَبْتُ ذَلِكَ وَ إِنْ لَمْ أَعْلَمْ قُلْتُ لَا أَدْرِي وَ كَانَ الصِّدْقُ أَوْلَى بِي فَقَالَ هِشَامٌ أَخْبِرْنِي عَنِ اللَّيْلَةِ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ‏ع بِمَا اسْتَدَلَّ بِهِ الْغَائِبُ عَنِ الْمِصْرِ الَّذِي قُتِلَ فِيهِ عَلَى قَتْلِهِ وَ مَا الْعَلَامَةُ فِيهِ لِلنَّاسِ- فَإِنْ عَلِمْتَ ذَلِكَ وَ أَجَبْتَ فَأَخْبِرْنِي هَلْ كَانَ تِلْكَ الْعَلَامَةُ لِغَيْرِ عَلِيٍّ ع فِي قَتْلِهِ فَقَالَ لَهُ أَبِي يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ إِنَّهُ لَمَّا كَانَ تِلْكَ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ ع لَمْ يُرْفَعْ عَنْ وَجْهِ الْأَرْضِ حَجَرٌ إِلَّا وُجِدَ تَحْتَهُ دَمٌ عَبِيطٌ حَتَّى طَلَعَ الْفَجْرُ وَ كَذَلِكَ كَانَتِ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا هَارُونُ أَخُو مُوسَى ع وَ كَذَلِكَ كَانَتِ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا يُوشَعُ بْنُ نُونٍ وَ كَذَلِكَ كَانَتِ اللَّيْلَةُ الَّتِي رُفِعَ فِيهَا عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ إِلَى السَّمَاءِ وَ كَذَلِكَ كَانَتِ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا شَمْعُونُ بْنُ حَمُّونَ الصَّفَا وَ كَذَلِكَ كَانَتِ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع وَ كَذَلِكَ كَانَتِ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُتِلَ فِيهَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع قَالَ فَتَرَبَّدَ وَجْهُ هِشَامٍ حَتَّى انْتَقَعَ لَوْنُهُ وَ هَمَّ أَنْ يَبْطِشَ بِأَبِي فَقَالَ لَهُ أَبِي يَا أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ الْوَاجِبُ عَلَى الْعِبَادِ الطَّاعَةُ لِإِمَامِهِمْ وَ الصِّدْقُ لَهُ بِالنَّصِيحَةِ وَ إِنَّ الَّذِي دَعَانِي إِلَى أَنْ أُجِيبَ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ فِيمَا سَأَلَنِي عَنْهُ مَعْرِفَتِي إِيَّاهُ بِمَا يَجِبُ لَهُ عَلَيَّ مِنَ الطَّاعَةِ فَلْيُحْسِنْ أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ عَلَيَّ الظَّنَّ فَقَالَ لَهُ هِشَامٌ انْصَرِفْ إِلَى أَهْلِكَ إِذَا شِئْتَ قَالَ فَخَرَجَ فَقَالَ لَهُ هِشَامٌ عِنْدَ خُرُوجِهِ أَعْطِنِي عَهْدَ اللَّهِ وَ مِيثَاقَهُ أَنْ لَا تُوَقِّعَ هَذَا الْحَدِيثَ إِلَى أَحَدٍ حَتَّى أَمُوتَ فَأَعْطَاهُ أَبِي مِنْ ذَلِكَ مَا أَرْضَاهُ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ بِطُولِهِ
پدرم عليه الرحمه و گروهى از از اساتيدم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى از حسين بن سعيد از شخصى از يحيى بن بشير نقل كرده كه وى گفت:
از ابو بصير شنيدم كه مى‏گفت: حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
هشام بن عبد الملك پى پدرم فرستاد و ايشان را به شام دعوت نمود، هنگامى كه پدرم بر وى داخل شد او محضر پدرم عرضه داشت: اى ابو جعفر من شما را به اينجا دعوت كرده و آوردم تا مسأله‏اى را از شما بپرسم چه آنكه صلاح نيست ديگرى آن را از شما جويا شود و اساسا روى زمين كسى را سراغ ندارم كه شايسته دانستن اين مسأله بوده يا كاملا از آن اطّلاع داشته باشد و تنها شخصى كه از آن آگاه است يك نفر بوده و آن شما مى‏باشيد.
پدرم فرمودند:
آنچه را امير الموءمنين مى‏خواهد سوءال كند اگر بدانم جواب داده و اگر ندانم مى‏گويم نمى‏دانم و راست گفتن سزاوارتر است به من.
هشام عرض كرد: خبر دهيد به من از شبى كه در آن علىّ بن ابى طالب عليه السّلام كشته شدند و بفرمائيد غائبى كه در آن شهر نبوده و هنگام شهادت آن حضرت حضور نداشته به چه دليلى بر قتل آن جناب استدلال كند و اصلا براى مردم چه علامتى دال بر شهادت آن حضرت وجود داشته اگر از آن آگاه هستيد و جواب مى‏دهيد در ضمن به من خبر دهيد آيا آن علامت براى شهادت و قتل غير على بن ابى طالب عليه السّلام نيز بوده يا نه؟ پدرم به او فرمود:
اى امير الموءمنين در آن شبى كه امير موءمنان عليه السّلام كشته شد هر سنگى را كه از زمين بلند مى‏كردند زير آن خون تازه بود چنانچه در شبى كه هارون برادر موسى عليه السّلام كشته شد و شبى كه در آن يوشع بن نون مقتول واقع شد و شبى كه در آن حضرت عيسى بن مريم به آسمان رفت و شبى كه در آن شمعون بن حمون صفا به قتل رسيد چنين بود و همچنين شبى كه در آن حسين بن على عليهما السّلام شهيد گرديد زير هر سنگى كه برداشته مى‏شد خون تازه ديده مى‏شد.
امام صادق عليه السّلام سپس فرمودند:
رنگ صورت هشام از غضب تغيير كرد و حمله كرد به پدرم كه ايشان را بگيرد.
پدرم به وى فرمود:
اى امير الموءمنين بر بندگان لازم است از امامشان اطاعت كرده و در مقام نصيحت و خير خواهى او باشند و تنها چيزى كه من را بر اين داشت در خواست امير را اجابت كرده و در اينجا حاضر شدم علم به اين نكته است كه بر من اطاعت امير لازم است از اين رو انتظار دارم كه امير الموءمنين به من حسن ظن داشته باشد.
هشام به ايشان گفت:
اگر مى‏خواهى به نزد اهل خود برگرد.
امام صادق عليه السّلام فرمودند:
پدرم از نزد او خارج شد و هشام هنگام خروج به ايشان عرض كرد:
با خدا عهد و ميثاق كنيد كه اين حديث را تا من زنده‏ام با كسى باز گو نكنيد.
پدرم به وى قول مساعد داد و او را از اين رهگذر خشنود نمودند.
2- حَدَّثَنِي أَبُو الْحُسَيْنِ أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ النَّاقِدُ قَالَ حَدَّثَنِي عَبْدُ الرَّحْمَنِ الْبَلْخِيُّ [السُّلَمِيُّ ]قَالَ لِي أَبُو الْحُسَيْنِ وَ أَخْبَرَنِي عَمِّي عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي نَصْرٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ الْمَقْدِسِ أَنَّهُ قَالَ وَ اللَّهِ لَقَدْ عَرَفْنَا أَهْلَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ وَ نَوَاحِيهَا عَشِيَّةَ قَتْلِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع قُلْتُ وَ كَيْفَ ذَاكَ- قَالَ مَا رَفَعْنَا حَجَراً وَ لَا مَدَراً وَ لَا صَخْراً إِلَّا وَ رَأَيْنَا تَحْتَهَا دَماً عَبِيطاً يَغْلِي وَ احْمَرَّتِ الْحِيطَانُ كَالْعَلَقِ وَ مُطِرَ ثَلَاثَةَ أَيَّامِ دَماً عَبِيطاً وَ سَمِعْنَا مُنَادِياً يُنَادِي فِي جَوْفِ اللَّيْلِ يَقُولُ-أَ تَرْجُو أُمَّةٌ قَتَلَتْ حُسَيْناً مَعَاذَ اللَّهِ لَا نِلْتُمْ يَقِينا قَتَلْتُمْ خَيْرَ مَنْ رَكِبَ الْمَطَايَا شَفَاعَةَ جَدِّهِ يَوْمَ الْحِسَابِ شَفَاعَةَ أَحْمَدَ وَ أَبِي تُرَابٍ وَ خَيْرَ الشِّيبِ طُرّاً وَ الشَّبَاب

- وَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ ثُمَّ تَجَلَّتْ عَنْهَا وَ انْشَبَكَتِ النُّجُومُ فَلَمَّا كَانَ مِنْ غَدٍ أُرْجِفْنَا بِقَتْلِهِ فَلَمْ يَأْتِ عَلَيْنَا كَثِيرُ شَيْءٍ حَتَّى نُعِيَ إِلَيْنَا الْحُسَيْنُ ع
ابو الحسين احمد بن عبد اللّه بن على ناقد مى‏گويد:
عبد الرّحمن بلخى برايم نقل نمود و ابو الحسين برايم گفت و عمويم از پدرش برايم خبر داد، از ابى نضره و او از شخصى از اهل بيت المقدس كه وى گفت:
به خدا قسم ما اهل بيت المقدس و حوالى آن به عصرى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام در آن شهيد شدند آگاه و مطّلع هستيم.
به او گفتم: چه طور؟
گفت: هيچ ريگ و كلوخ و سنگى را بر نداشتيم مگر زير آن خون تازه‏اى ديديم كه مى‏جوشيد، ديوارها قرمز گشت همچون خون بسيار سرخ، باران تا سه روز بصورت خون تازه مى‏باريد و در دل شب منادى نداء مى‏كرد:أ ترجوا امة قتلت حسينا شفاعة حدّه يوم الحساب

آيا امّتى كه حسين عليه السّلام را كشتند اميد دارند در روز حساب جدّش ايشان را شفاعت كند؟معاذ اللّه! لانلتم يقينا شفاعة احمد و أبى تراب

پناه بر خدا! بطور قطع و يقين به شفاعت احمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و حضرت ابو تراب عليه السّلام نخواهيد رسيد.قتلتم خير من ركب المطايا و خير الشّيب طرّا و الشباب

كشتيد بهترين كسى را كه بر اسبان مى‏نشست و بهترين تمام سالمندان و جوانان بود.
تا سه روز خورشيد در نظر ما به حالت كسوف ديده مى‏شد و پس از سه روز باز مشاهده گرديد در شب ستارگان از كثرت و تراكم به طور خاصى ديده شدند پس فرداى آن روز از قتل و شهادت آن حضرت پى‏گيرى نموده چيزى عائد ما نشد تا خبر شهادت و قتل آن جناب عليه السّلام به ما رسيد.
3- حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ النَّاقِدُ بِإِسْنَادِهِ قَالَ قَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو مَعْشَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع لَمْ يَبْقَ فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ حَصَاةٌ إِلَّا وُجِدَ تَحْتَهَا دَمٌ عَبِيطٌ
ابو الحسين احمد بن عبد اللّه بن علىّ ناقد به اسنادش مى‏گويد:
عمر بن سعد گفت: ابو معشر برايم از زهير نقل كرد كه وى گفت:
هنگامى كه حسين بن على عليهما السّلام شهيد شد در بيت المقدّس ريگى باقى نماند مگر زير آن خون تازه بود.

باب بيست و پنجم آنچه در باره كشنده امام حسين و يحيى بن زكريا عليهم السّلام وارد شده
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ كُلَيْبِ بْنِ مُعَاوِيَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ قَاتِلُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا وَ كَانَ قَاتِلُ الْحُسَيْنِ ع وَلَدَ زِناً وَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ إِلَّا عَلَيْهِمَا حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ كُلَيْبِ بْنِ مُعَاوِيَةَ الْأَسَدِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ
پدرم رحمة اللّه عليه و گروهى از مشايخ و اساتيدم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى و محمّد بن حسين بن ابى الخطاب، از جعفر بن بشير، از حماد از كليب بن معاوية، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
كشنده يحيى بن زكريا ولد الزنا بوده و كشنده حضرت امام حسين عليه السّلام نيز ولد الزنا است و آسمان نگريسته مگر بر اين دو.
محمّد بن حسن و محمّد بن احمد بن حسين جملگى از حسن بن على بن مهزيار از پدرش از حسن، از فضالة بن ايوب از كليب بن معاوية اسدى از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام مثل حديث مذكور را نقل كرده‏اند.
2- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ فِي النَّارِ لَمَنْزِلَةً لَمْ يَكُنْ يَسْتَحِقُّهَا أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ إِلَّا قَاتِلُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا ع
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه از ابراهيم بن هاشم از عثمان بن عيسى از عمرو بن شمر از جابر، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل نموده كه آن جناب فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
در جهنّم جايگاهى است كه احدى از مردم استحقاق آن را نداشته مگر كشنده حضرت حسين بن على و يحيى بن زكريا عليهم السّلام
3- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ تُقْتَلُ وَ اللَّهِ ذَرَارِيُّ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ بِفِعْلِ آبَائِهَا
پدرم عليه الرحمه و على بن حسين، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد، از محمّد بن سنان، از اسماعيل بن جابر، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده، وى گفت:
شنيدم امام صادق عليه السّلام مى‏فرمودند:
به خدا قسم فرزندان كشندگان حضرت حسين بن على عليهما السّلام به واسطه افعال پدرانشان كشته خواهند شد.
4- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ عَبْدِ الْخَالِقِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ قَاتِلُ الْحُسَيْنِ ع وَلَدَ زِناً وَ قَاتِلُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا
پدرم عليه الرحمه و محمّد بن الحسن، از محمّد بن حسن صفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى از ابن فضّال، از ابن بكير از زراره، از عبد الخالق از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
كشنده حضرت حسين بن على عليهما السّلام و يحيى بن زكريا ولد زنا بودند.
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ مُثَنًّى عَنْ سَدِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قَتْلَ أَوْلَادِ النَّبِيِّينَ مِنَ الْأُمَمِ الْمَاضِيَةِ- عَلَى يَدَيْ أَوْلَادِ زِنًا
محمّد بن جعفر قرشى رزّاز از دائى خودش محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب از على بن نعمان از مثنّى از سدير نقل كرده كه وى گفت:
از حضرت ابا جعفر عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
خداوند متعال قتل فرزندان پيامبران امّت‏هاى گذشته را در دست زنازادگان قرار داده است.
6- وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ الَّذِي قَتَلَ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع وَلَدَ زِناً وَ الَّذِي قَتَلَ يَحْيَى بْنَ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا
محمّد بن جعفر قرشى، از محمّد بن حسين، از صفوان بن يحيى، از داود بن فرقد، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
كسى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام و نيز شخصى كه حضرت يحيى بن زكريا را كشت زنازاده بود.
7- وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أَبِي زِيَادٍ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ فِرْعَوْنَ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى فَقِيلَ لَهُ مَنْ كَانَ يَمْنَعُهُ قَالَ كَانَ لِرُشْدِهِ لِأَنَّ الْأَنْبِيَاءَ وَ الْحُجَجَ لَا يَقْتُلُهَا إِلَّا أَوْلَادُ زِنًا وَ الْبَغَايَا وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِهَذَا الْحَدِيثِ [بِهَذِهِ الْأَحَادِيثِ ]
محمّد بن جعفر قرشى از محمّد بن حسين، از على بن اسباط از اسماعيل بن ابى زياد از برخى رجالش از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه در ذيل كلام فرعون كه گفت:
ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى (واگذاريد من را تا موسى را بكشم) به حضرت عرض شد: چه كسى او را از قتل موسى منع مى‏كرد؟
حضرت فرمودند:
افراد حلال زاده چه آنكه انبياء و حجت‏هاى خدا را تنها زنازادگان و حرامزاده‏ها مى‏كشند.
پدرم رحمة اللّه عليه و گروهى از اساتيدم، از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف، از محمّد بن حسين اين حديث را برايم نقل نموده‏اند.
8- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَاتِلُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَلَدُ زِنًا
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه، از ابراهيم بن هاشم، از ابن ابى عمير، از برخى اصحابش از ابن مسكان از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نمود كه آن جناب فرمودند:
كشنده حسين بن على عليهما السّلام زنازاده بوده است.
9- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لَا يَقْتُلُ النَّبِيِّينَ وَ أَوْلَادَ النَّبِيِّينَ إِلَّا أَوْلَادُ زِنًا
ترجمه: پدرم عليه الرحمه و محمّد بن حسن از سعد بن عبد اللّه، از ابراهيم بن هاشم، از عثمان بن عيسى از عمرو بن شمر از جابر از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
انبياء و اولاد انبياء را تنها زنازادگان مى‏كشند.
10- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ الْحَسَنِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَيْنِ الْعَمْرِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ شَدَّادٍ الْجُعْفِيِّ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا يَقْتُلُ الْأَنْبِيَاءَ وَ أَوْلَادَ الْأَنْبِيَاءِ إِلَّا وَلَدُ زِنًا
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه و عبد اللّه بن جعفر حميرى از احمد بن ابى عبد اللّه برقى از پدرش محمّد بن خالد از عبد العظيم بن عبد اللّه بن على الحسنى از حسن بن حسين عمرى از حسين بن شدّاد جعفى از جابر از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرد كه آن حضرت فرمودند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:
انبياء و فرزندان ايشان را نمى‏كشد مگر زنا زاده.
11- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْفَضَّالِ عَنْ مَرْوَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ كَثِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ كَانَ قَاتِلُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَلَدَ زِنًا وَ كَانَ قَاتِلُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا وَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا لَهُمَا وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ
محمّد بن الحسن بن احمد بن وليد از محمّد بن الحسن الصّفّار، از احمد بن محمّد بن عيسى از حسن بن على بن فضّال از مروان بن مسلم از اسماعيل بن كثير نقل
نموده كه وى گفت:
از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
قاتل حضرت حسين بن على سلام اللّه عليهما و كشنده حضرت يحيى بن زكريّا عليهما السّلام زنا زاده بوده و آسمان و زمين نگريسته مگر بر اين دو ....

باب بيست و ششم گريستن تمام مخلوقات بر حضرت حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي خَالِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ أَبِي إِسْمَاعِيلَ السَّرَّاجِ عَنْ يَحْيَى بْنِ مَعْمَرٍ الْعَطَّارِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ بَكَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ وَ الطَّيْرُ وَ الْوَحْشُ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع حَتَّى ذَرَفَتْ دُمُوعُهَا وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارِ جَمِيعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى مى‏گويد:
دائى من محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب، از محمّد بن اسماعيل بن بزيع، از ابى اسماعيل سرّاج، از يحيى بن معمّر عطّار، از ابى بصير، از حضرت ابو جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
انس و جن، پرنده و وحوش بر حسين بن على عليهما السّلام گريستند حتّى اشگ‏هايشان جارى گشت.
و پدرم عليه الرحمه و جماعتى از اساتيدم از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف و محمّد بن يحيى عطار جملگى از محمّد بن حسين به اسنادش مثل همين خبر را نقل كرده‏اند.
2- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي دَاوُدَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عُمَرَ الْجُلَّابِ عَنِ الْحَارِثِ الْأَعْوَرِ قَالَ قَالَ عَلِيٌّ ع بِأَبِي وَ أُمِّي الْحُسَيْنَ الْمَقْتُولَ بِظَهْرِ الْكُوفَةِ وَ اللَّهِ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى الْوُحُوشِ مَادَّةً أَعْنَاقَهَا عَلَى قَبْرِهِ مِنْ أَنْوَاعِ الْوَحْشِ يَبْكُونَهُ وَ يَرْثُونَهُ لَيْلًا حَتَّى الصَّبَاحِ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَإِيَّاكُمْ وَ الْجَفَاءَ
پدرم رحمة اللّه عليه و على بن الحسين، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از احمد بن ابى داود، از سعد بن ابى عمر جلّاب، از حارث اعور نقل كرده كه گفت:
حضرت على عليه السّلام كه پدر و مادرم فدايش باد فرمودند:
حسين در پشت كوفه كشته خواهد شد، به خدا قسم گويا مى‏بينم كه وحوش گردن‏هاى خود را بر قبرش كشيده و بر او مى‏گريند و از شب تا صبح بر او مرثيه مى‏خوانند و وقتى حال وحوش چنين باشد پس شما انسان‏ها از جفاء به او حذر كنيد.
3- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ النَّهَاوَنْدِيِّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرِ بْنِ أَبِي فَاخِتَةَ وَ يُونُسَ بْنِ ظَبْيَانَ وَ أَبِي سَلَمَةَ السَّرَّاجِ وَ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ كُلُّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع لَمَّا مَضَى بَكَتْ عَلَيْهِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ السَّبْعُ وَ مَا فِيهِنَّ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ مَنْ يَنْقَلِبُ عَلَيْهِنَّ وَ الْجَنَّةُ وَ النَّارُ وَ مَا خَلَقَ رَبُّنَا وَ مَا يُرَى وَ مَا لَا يُرَى وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي عُثْمَانَ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر قرشى رزّاز از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب از حسن بن علىّ بن ابى عثمان از عبد الجبّار نهاوندى از ابى سعيد، از حسين بن ثوير بن أبى فاخته و يونس بن ظبيان و ابى سلمه سرّاج و مفضّل بن عمر جملگى گفتند:
شنيديم حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام مى‏فرمودند:
هنگامى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام به شهادت رسيدند آسمان‏هاى هفتگانه و طبقات هفت‏گانه زمين و آنچه در آنها و بين آنها بود و تمام موجودات و جنبنده‏گان بر روى آنها و بهشت و دوزخ و بالأخره كليّه اشيائى كه پروردگار ما آنها را آفريده و موجودات مرئى و نامرئى كلّا بر آن حضرت گريستند.
و پدرم عليه الرّحمه از سعد بن عبد اللّه و او از محمّد بن الحسين و او از حسن بن على بن ابى عثمان با اسنادش برايم مثل حديث مذكور را نقل نمود.
4- وَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ النَّهَاوَنْدِيِّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرٍ عَنْ يُونُسَ وَ أَبِي سَلَمَةَ السَّرَّاجِ وَ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالُوا سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَمَّا مَضَى الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع بَكَى عَلَيْهِ جَمِيعُ مَا خَلَقَ اللَّهُ إِلَّا ثَلَاثَةَ أَشْيَاءَ الْبَصْرَةَ وَ دِمَشْقَ وَ آلَ عُثْمَانَ
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه، از حسين بن عبيد اللّه، از حسن بن على بن ابى عثمان از عبد الجبّار نهاوندى از ابو سعيد از حسين بن ثوير و يونس و ابى سلمه سرّاج و مفضّل بن عمر جملگى گفتند:
از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام شنيديم كه فرمود:
هنگامى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام شهيد شدند تمام مخلوقات خدا بر آن حضرت گريستند مگر سه چيز: بصره و دمشق و آل عثمان.
5- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرٍ قَالَ كُنْتُ أَنَا وَ يُونُسُ بْنُ ظَبْيَانَ وَ الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ وَ أَبُو سَلَمَةَ السَّرَّاجُ جُلُوساً عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَكَانَ الْمُتَكَلِّمُ يُونُسَ وَ كَانَ أَكْبَرَنَا سِنّاً وَ ذَكَرَ حَدِيثاً طَوِيلًا يَقُولُ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع لَمَّا مَضَى بَكَتْ عَلَيْهِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ السَّبْعُ وَ مَا فِيهِنَّ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ مَا يَنْقَلِبُ فِي الْجَنَّةِ وَ النَّارِ مِنْ خَلْقِ رَبِّنَا وَ مَا يُرَى وَ مَا لَا يُرَى وَ بَكَى عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ إِلَّا ثَلَاثَةَ أَشْيَاءَ لَمْ تَبْكِ عَلَيْهِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا هَذِهِ الثَّلَاثَةُ أَشْيَاءَ قَالَ لَمْ تَبْكِ عَلَيْهِ الْبَصْرَةُ وَ لَا دِمَشْقُ وَ لَا آلُ عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ
پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از قاسم بن يحيى، از حسن بن راشد از حسين بن ثوير نقل كرده كه وى گفت:
من و يونس بن ظبيان و مفضّل بن عمر و ابو سلمه سرّاج محضر حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نشسته بوديم و يونس كه از همه ما مسن‏تر بود سخن مى‏گفت و حديث طولانى را ذكر كرد سپس امام صادق عليه السّلام فرمودند:
هنگامى كه حضرت ابا عبد اللّه الحسين عليه السّلام شهيد شدند آسمان‏ها و طبقات هفت‏گانه زمين و آنچه در آنها و بين آنها بود و تمام جنبنده‏گان در بهشت و دوزخ و كليّه موجودات مرئى و نامرئى بر آن حضرت گريستند مگر سه چيز كه بر آن مظلوم گريه نكردند.
عرض كردم: فدايت شوم آن سه چيز كدام بودند؟
حضرت فرمودند:
بصره و دمشق و آل عثمان بن عفّان بودند كه به آن سرور نگريستند.
6- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ أَبِي يَعْقُوبَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا زُرَارَةُ إِنَّ السَّمَاءَ بَكَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِالدَّمِ وَ إِنَّ الْأَرْضَ بَكَتْ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِالسَّوَادِ وَ إِنَّ الشَّمْسَ بَكَتْ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِالْكُسُوفِ وَ الْحُمْرَةِ وَ إِنَّ الْجِبَالَ تَقَطَّعَتْ وَ انْتَثَرَتْ وَ إِنَّ الْبِحَارَ تَفَجَّرَتْ وَ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ بَكَتْ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً عَلَى الْحُسَيْنِ ع وَ مَا اخْتَضَبَتْ مِنَّا امْرَأَةٌ وَ لَا ادَّهَنَتْ وَ لَا اكْتَحَلَتْ- وَ لَا رَجَّلَتْ حَتَّى أَتَانَا رَأْسُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ وَ مَا زِلْنَا فِي عَبْرَةٍ بَعْدَهُ وَ كَانَ جَدِّي إِذَا ذَكَرَهُ بَكَى حَتَّى تَمْلَأَ عَيْنَاهُ لِحْيَتَهُ وَ حَتَّى يَبْكِيَ لِبُكَائِهِ رَحْمَةً لَهُ مَنْ رَآهُ وَ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ الَّذِينَ عِنْدَ قَبْرِهِ لَيَبْكُونَ فَيَبْكِي لِبُكَائِهِمْ كُلُّ مَنْ فِي الْهَوَاءِ وَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَلَائِكَةِ وَ لَقَدْ خَرَجَتْ نَفْسُهُ ع فَزَفَرَتْ جَهَنَّمُ زَفْرَةً كَادَتِ الْأَرْضُ تَنْشَقُّ لِزَفْرَتِهَا وَ لَقَدْ خَرَجَتْ نَفْسُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ وَ يَزِيدَ بْنِ مُعَاوِيَةَ فَشَهَقَتْ جَهَنَّمُ شَهْقَةً لَوْ لَا أَنَّ اللَّهَ حَبَسَهَا بِخُزَّانِهَا لَأَحْرَقَتْ مَنْ عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ مِنْ فَوْرِهَا وَ لَوْ يُوءْذَنُ لَهَا مَا بَقِيَ شَيْءٌ إِلَّا ابْتَلَعَتْهُ وَ لَكِنَّهَا مَأْمُورَةٌ مَصْفُودَةٌ- وَ لَقَدْ عَتَتْ عَلَى الْخُزَّانِ غَيْرَ مَرَّةٍ حَتَّى أَتَاهَا جَبْرَئِيلُ فَضَرَبَهَا بِجَنَاحِهِ فَسَكَنَتْ وَ إِنَّهَا لَتَبْكِيهِ وَ تَنْدُبُهُ وَ إِنَّهَا لَتَتَلَظَّى عَلَى قَاتِلِهِ وَ لَوْ لَا مَنْ عَلَى الْأَرْضِ مِنْ حُجَجِ اللَّهِ لَنَقَضَتِ الْأَرْضَ وَ أَكْفَأَتْ بِمَا عَلَيْهَا وَ مَا تَكْثُرُ الزَّلَازِلُ إِلَّا عِنْدَ اقْتِرَابِ السَّاعَةِ وَ مَا مِنْ عَيْنٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ وَ لَا عَبْرَةٍ مِنْ عَيْنٍ بَكَتْ وَ دَمَعَتْ عَلَيْهِ وَ مَا مِنْ بَاكٍ يَبْكِيهِ إِلَّا وَ قَدْ وَصَلَ فَاطِمَةَ ع وَ أَسْعَدَهَا عَلَيْهِ وَ وَصَلَ رَسُولَ اللَّهِ وَ أَدَّى حَقَّنَا وَ مَا مِنْ عَبْدٍ يُحْشَرُ إِلَّا وَ عَيْنَاهُ بَاكِيَةٌ إِلَّا الْبَاكِينَ عَلَى جَدِّيَ الْحُسَيْنِ ع فَإِنَّهُ يُحْشَرُ وَ عَيْنُهُ قَرِيرَةٌ وَ الْبِشَارَةُ تِلْقَاهُ وَ السُّرُورُ بَيِّنٌ عَلَى وَجْهِهِ وَ الْخَلْقُ فِي الْفَزَعِ وَ هُمْ آمِنُونَ وَ الْخَلْقُ يُعْرَضُونَ وَ هُمْ حُدَّاثُ الْحُسَيْنِ ع تَحْتَ الْعَرْشِ وَ فِي ظِلِّ الْعَرْشِ لَا يَخَافُونَ سُوءَ يَوْمِ الْحِسَابِ يُقَالُ لَهُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ فَيَأْبَوْنَ- وَ يَخْتَارُونَ مَجْلِسَهُ وَ حَدِيثَهُ وَ إِنَّ الْحُورَ لَتُرْسِلُ إِلَيْهِمْ أَنَّا قَدِ اشْتَقْنَاكُمْ مَعَ الْوِلْدَانِ الْمُخَلَّدِينَ فَمَا يَرْفَعُونَ رُءُوسَهُمْ إِلَيْهِمْ لِمَا يَرَوْنَ فِي مَجْلِسِهِمْ مِنَ السُّرُورِ وَ الْكَرَامَةِ وَ إِنَّ أَعْدَاءَهُمْ مِنْ بَيْنِ مَسْحُوبٍ بِنَاصِيَتِهِ إِلَى النَّارِ وَ مِنْ قَائِلٍ فَما لَنا مِنْ شافِعِينَ وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ وَ إِنَّهُمْ لَيَرَوْنَ مَنْزِلَهُمْ وَ مَا يَقْدِرُونَ أَنْ يَدْنُوا إِلَيْهِمْ وَ لَا يَصِلُونَ إِلَيْهِمْ وَ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَتَأْتِيهِمْ بِالرِّسَالَةِ مِنْ أَزْوَاجِهِمْ وَ مِنْ خُدَّامِهِمْ عَلَى مَا أُعْطُوا مِنَ الْكَرَامَةِ فَيَقُولُونَ نَأْتِيكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَيَرْجِعُونَ إِلَى أَزْوَاجِهِمْ بِمَقَالاتِهِمْ فَيَزْدَادُونَ إِلَيْهِمْ شَوْقاً إِذَا هُمْ خَبَّرُوهُمْ بِمَا هُمْ فِيهِ مِنَ الْكَرَامَةِ وَ قُرْبِهِمْ مِنَ الْحُسَيْنِ ع فَيَقُولُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَفَانَا الْفَزَعَ الْأَكْبَرَ وَ أَهْوَالَ الْقِيَامَةِ وَ نَجَّانَا مِمَّا كُنَّا نَخَافُ وَ يُوءْتَوْنَ بِالْمَرَاكِبِ وَ الرِّحَالِ عَلَى النَّجَائِبِ فَيَسْتَوُونَ عَلَيْهَا وَ هُمْ فِي الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ وَ الْحَمْدِ لِلَّهِ وَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ حَتَّى يَنْتَهُوا إِلَى مَنَازِلِهِمْ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد اللّه بن حمّاد بصرى، از عبد اللّه بن عبد الرحمن الاصمّ، از أبى يعقوب از أبان بن عثمان، از زراره نقل نموده كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
اى زراره آسمان تا چهل روز بر حسين بن على عليهما السّلام خون باريد و زمين تا چهل روز تار و تاريك بود و خورشيد تا چهل روز گرفته و نورش سرخ بود و كوهها تكه تكه شده و پراكنده گشتند و درياها روان گرديده و فرشتگان تا چهل روز بر آن حضرت گريستند و هيچ زنى از ما اهل بيت خضاب نكرد و روغن به خود نماليد و سرمه نكشيد و موهايش را شانه نزد تا وقتى كه سر عبيد اللّه بن زياد را به نزد ما فرستادند و پيوسته بعد از شهادت آن حضرت چشمان، اشك آلود بود و هر گاه جدّم ياد آن حضرت را مى‏نمود محاسنش از اشك خيس مى‏گشت بطورى كه هر كس آن جناب را مى‏ديد به حالش ترحّم نموده و از گريه‏اش به گريه مى‏افتاد و فرشتگانى كه نزد قبر آن حضرت هستند جملگى مى‏گريند و از گريه ايشان تمام فرشتگان در آسمان و زمين گريه مى‏كنند، هنگامى كه روح مطهّر آن حضرت از كالبد شريفش خارج شد دوزخ فرياد و بانگى زد كه نزديك بود از صداى آن زمين منشق شود و زمانى كه روح خبيث عبيد اللّه بن زياد و يزيد بن معاويه از بدن كثيفشان خارج گرديد جهنّم جيغى كشيد كه اگر حق تعالى بوسيله فرشتگان حافظ دوزخ آن را كنترل و حبس نمى‏نمود تمام موجودات روى زمين از هيبت آن مى‏سوختند و اگر آتش جهنّم از حق تعالى اذن مى‏داشت هيچ جنبنده‏اى را روى زمين باقى نمى‏گذارد بلكه تمام را مى‏بلعيد منتهى مأمور و اسير فرمان او است و بدون أمر حق جلّت عظمته حركتى از آن صادر نمى‏شود و مع ذلك چند مرتبه بر نگهبانان طغيان كرده تا بالأخره جبرئيل در آنجا حاضر شد و بالش را بر آن زد تا ساكت گرديد.
ولى در عين حال از آن تاريخ به بعد بر حضرتش گريه و ندبه كرده و پيوسته بر قاتلين او زبانه مى‏كشد و اگر حجّت‏هاى خدا روى زمين نمى‏بودند آن را واژگون مكرد و لرزش‏هاى زمين و زلزله‏ها زياد نمى‏شود مگر صرفا در وقت قيامت.
و هيچ چشم و اشكى نزد خدا محبوب‏تر از چشم و اشگى نيست كه بگريد و بر آن حضرت جارى گردد و هيچ گريه‏كننده‏اى نيست كه بر آن جناب بگريد مگر آنكه گريه‏اش به حضرت فاطمه عليها السّلام رسيده و آن بانو را يارى مى‏كند و نيز گريه‏اش به حضرت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم رسيده و بدين وسيله حقّ ما را ادا كرده.
و هيچ بنده‏اى نيست كه روز قيامت محشور شود مگر آنكه چشمانش گريان است غير از گريه‏كنندگان بر جدّم حضرت حسين بن على عليهما السّلام چه آنكه ايشان در حالى كه چشمانى روشن و باز دارند محشور مى‏گردند و آثار سرور و شادى در صورتشان نمايان مى‏باشد، مردم در فزع و ناراحتى بوده ولى ايشان از هر غم و محنتى در امان هستند، مردم متفرق و پراكنده و مضطرب بوده ولى ايشان در زير عرش و سايه آن به ياد حسين عليه السّلام بوده و در باره آن جناب به گفتن حديث مشغولند، از ناملايمات و ناراحتيهاى روز حساب هيچ خوف و هراسى ندارند.
به ايشان گفته مى‏شود: داخل بهشت شويد ولى آنها از ورود به بهشت امتناع نموده و مجلس ذكر حسين عليه السّلام را اختيار مى‏كنند، فرشتگان و حور العين به آنها پيغام مى‏دهند كه ما با ولدان مخلّد مشتاق شما هستيم ولى ايشان از فرط سرور و نشاطى كه در مجلسشان دارند سرشان را بالا نكرده و به آنها نمى‏نگرند.
دشمنان ايشان در آخرت دو گروه هستند:
الف: كسانى كه موى جلو سر ايشان را فرشتگان عذاب گرفته و آنها را روى زمين كشان كشان به طرف جهنم مى‏برند.
ب: آنان كه از روى حسرت مى‏گويند: فَما لَنا مِنْ شافِعِينَ وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ.
نه شفيعى داريم و نه دوستى كه از ما حمايت كند.
دشمنان ايشان مقام و منزل آنها را ديده ولى نمى‏توانند نزديك ايشان شوند.
فرشتگان از طرف همسرهاى ايشان در بهشت و نگهبانان بر ايشان پيغام آورده كه چه كرامت و عطايائى به آنها اعطاء شده.
ايشان در جواب مى‏گويند: ان شاء اللّه نزد شما خواهيم آمد و پس از اين گفتار به نزد آنها بازگشته و وقتى همسرانشان به آنها خبر مى‏دهند كه در نزديكى حضرت حسين عليه السّلام مى‏باشند شوقشان زياد گشته و از شعف دل مى‏گويند:
حمد مى‏كنيم حق تعالى را كه ما را از فزع اكبر و وحشت‏هاى قيامت در امان داشت و از آنچه هراس داشتيم نجات داد.
خداوند متعال به ايشان مركب‏ها و اسب‏هاى نيكوئى كه بر پشت آنها زين نهاده شده اعطاء فرمود و ايشان بر آنها سوار شده و در حالى كه خداى منّان را ستوده و حمد و ثناء گفته و صلوات بر محمّد و آل محمّد مى‏فرستند حركت نموده تا به منازل و جايگاه خويش مى‏رسند.
7- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أُحَدِّثُهُ فَدَخَلَ عَلَيْهِ ابْنُهُ فَقَالَ لَهُ مَرْحَباً وَ ضَمَّهُ وَ قَبَّلَهُ وَ قَالَ حَقَّرَ اللَّهُ مَنْ حَقَّرَكُمْ وَ انْتَقَمَ مِمَّنْ وَتَرَكُمْ وَ خَذَلَ اللَّهُ مَنْ خَذَلَكُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكُمْ وَ كَانَ اللَّهُ لَكُمْ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ نَاصِراً فَقَدْ طَالَ بُكَاءُ النِّسَاءِ وَ بُكَاءُ الْأَنْبِيَاءِ- وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ مَلَائِكَةِ السَّمَاءِ ثُمَّ بَكَى وَ قَالَ يَا أَبَا بَصِيرٍ إِذَا نَظَرْتُ إِلَى وُلْدِ الْحُسَيْنِ أَتَانِي مَا لَا أَمْلِكُهُ بِمَا أَتَى إِلَى أَبِيهِمْ وَ إِلَيْهِمْ يَا أَبَا بَصِيرٍ إِنَّ فَاطِمَةَ ع لَتَبْكِيهِ وَ تَشْهَقُ فَتَزْفِرُ جَهَنَّمُ زَفْرَةً لَوْ لَا أَنَّ الْخَزَنَةَ يَسْمَعُونَ بُكَاءَهَا وَ قَدِ اسْتَعَدُّوا لِذَلِكَ مَخَافَةَ أَنْ يَخْرُجَ مِنْهَا عُنُقٌ- أَوْ يَشْرُدَ دُخَانُهَا فَيُحْرِقَ أَهْلَ الْأَرْضِ فَيَحْفَظُونَهَا [فَيَكْبَحُونَهَا ]مَا دَامَتْ بَاكِيَةً وَ يَزْجُرُونَهَا وَ يُوثِقُونَ مِنْ أَبْوَابِهَا مَخَافَةً عَلَى أَهْلِ الْأَرْضِ فَلَا تَسْكُنُ حَتَّى يَسْكُنَ صَوْتُ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءَ وَ إِنَّ الْبِحَارَ تَكَادُ أَنْ تَنْفَتِقَ فَيَدْخُلَ بَعْضُهَا عَلَى بَعْضٍ وَ مَا مِنْهَا قَطْرَةٌ إِلَّا بِهَا مَلَكٌ مُوَكَّلٌ فَإِذَا سَمِعَ الْمَلَكُ صَوْتَهَا أَطْفَأَ نَارَهَا بِأَجْنِحَتِهِ وَ حَبَسَ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ مَخَافَةً عَلَى الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا وَ مَنْ عَلَى الْأَرْضِ فَلَا تَزَالُ الْمَلَائِكَةُ مُشْفِقِينَ يَبْكُونَهُ لِبُكَائِهَا وَ يَدْعُونَ اللَّهَ وَ يَتَضَرَّعُونَ إِلَيْهِ وَ يَتَضَرَّعُ أَهْلُ الْعَرْشِ وَ مَنْ حَوْلَهُ وَ تَرْتَفِعُ أَصْوَاتٌ مِنَ الْمَلَائِكَةِ بِالتَّقْدِيسِ لِلَّهِ مَخَافَةً عَلَى أَهْلِ الْأَرْضِ وَ لَوْ أَنَّ صَوْتاً مِنْ أَصْوَاتِهِمْ يَصِلُ إِلَى الْأَرْضِ لَصَعِقَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ تَقَطَّعَتِ الْجِبَالُ وَ زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ بِأَهْلِهَا قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ عَظِيمٌ قَالَ غَيْرُهُ أَعْظَمُ مِنْهُ مَا لَمْ تَسْمَعْهُ ثُمَّ قَالَ لِي يَا أَبَا بَصِيرٍ أَ مَا تُحِبُّ أَنْ تَكُونَ فِيمَنْ يُسْعِدُ فَاطِمَةَ ع فَبَكَيْتُ حِينَ قَالَهَا فَمَا قَدَرْتُ عَلَى الْمَنْطِقِ وَ مَا قَدَرَ عَلَى كَلَامِي مِنَ الْبُكَاءِ ثُمَّ قَامَ إِلَى الْمُصَلَّى يَدْعُو- فَخَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ عَلَى تِلْكَ الْحَالِ فَمَا انْتَفَعْتُ بِطَعَامٍ وَ مَا جَاءَنِي النَّوْمُ وَ أَصْبَحْتُ صَائِماً وَجِلًا حَتَّى أَتَيْتُهُ فَلَمَّا رَأَيْتُهُ قَدْ سَكَنَ سَكَنْتُ وَ حَمِدْتُ اللَّهَ حَيْثُ لَمْ تَنْزِلْ بِي عُقُوبَةٌ
محمّد بن عبد اللّه، از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد اللّه بن حمّاد بصرى، از عبد اللّه بن عبد الرحمن اصم، از عبد اللّه بن مسكان، از ابو بصير نقل كرده كه وى گفت:
محضر مبارك امام صادق عليه السّلام بوده و براى آن جناب سخن مى‏گفتم در اين هنگام يكى از فرزندان حضرت داخل شد.
امام عليه السّلام به او فرمودند: بارك اللّه و او را به سينه خود چسبانده و وى را بوسيده و فرمودند:
خدا ذليل كند كسانى را كه شما را ذليل كنند و انتقام كشد از آنان كه به شما ظلم كنند، و خوار كند افرادى را كه شما را خوار كنند، و لعنت كند اشخاصى را كه شما را مى‏كشند و خدا ولى و حافظ و ناصر شما باشد، زنان و انبياء و صديقين و شهداء و فرشتگان آسمان بسيار بر شما گريستند، سپس آن حضرت گريسته و فرمودند:
اى ابو بصير هر گاه به بچه‏هاى حضرت حسين عليه السّلام مى‏نگرم به واسطه مصيبت و ظلمى كه به پدرشان و خودشان شده حالتى به من دست مى‏دهد كه قابل كنترل نيست.
اى ابو بصير: فاطمه عليها السّلام بر آن حضرت گريست و زجّه زده و به دنبال آن جهنّم فريادى كشيد و جيغى زد كه فرشتگان حافظ و نگهبان بر آن، صداى گريه دوزخ را شنيدند و سريع آماده شدند آن را كنترل كنند زيرا خوف آن بود كه از درون دوزخ آتش زبانه كشد يا دود آن بيرون رفته و اهل زمين را بسوزاند لذا تا مادامى كه دوزخ گريان و نالان است فرشتگان حافظ آن را مهار كرده و به جهت خوف و هراسى كه بر اهل زمين دارند آن را محافظت نموده و درب‏هاى آن را محكم بسته‏اند ولى در عين حال دوزخ ساكت و آرام نمى‏شود مگر صداى فاطمه عليها السّلام آرام گردد.
اى ابو بصير درياها نزديك بود شكاف برداشته در نتيجه برخى در بعضى ديگر داخل شوند و قطره‏اى از آب درياها نيست مگر آنكه فرشته‏اى بر آن موكّل است، لذا هر گاه فرشته موكّل بانك دريا و خروش آن را بشنود با زدن بالش خروش و طغيان را خاموش و ساكت مى‏كند و آنها را حبس و نگاه داشته تا بر يك ديگر داخل و وارد شوند و اين نيست مگر بخاطر خوف و هراس بر دنيا و آنچه در آن و كسانى كه بر روى زمين مى‏باشند و پيوسته فرشتگان از روى شفقت و ترحّم به واسطه گريستن درياها مى‏گريند و خدا را خوانده و به جانبش تضرّع و زارى نموده و اهل عرش و اطراف آن نيز جملگى در تضرّع و ناله مى‏باشند.
صداهاى فرشتگان بلند است كه به خاطر خوف و هراس بر اهل زمين همواره حق تعالى را تقديس و تنزيه مى‏نمايند و اگر احيانا صداى آنها به زمين برسد اهل زمين به فرياد آمده و كوهها قطعه قطعه شده و زمين اهلش را مى‏لرزاند.
ابو بصير مى‏گويد: محضر مبارك امام عليه السّلام عرضه داشتم:
فدايت شوم اين امر بسيار عظيم و بزرگ است! حضرت فرمودند: از اين عظيم‏تر غير آن، يعنى خبرى كه نشنيده‏اى مى‏باشد.
سپس فرمودند: اى ابو بصير! دوست ندارى در زمره كسانى باشى كه حضرت فاطمه عليها السّلام را كمك مى‏كنند؟
ابو بصير مى‏گويد: وقتى امام عليه السّلام اين كلام را فرمودند بطورى كه گريه به من دست داد كه قادر بر سخن گفتن نبودم و چنان بغض گلويم را مى‏فشرد كه توانايى بر تكلّم نداشتم.
سپس حضرت بپا خواسته و به نمازخانه تشريف برده و به خواندن دعا پرداختند.
پس از مجلس حضرت با چنين حالى بر خاسته و بيرون آمدم پس نه طعام خوردم و نه خوابيدم و صبح روز بعد را با حالى ترسان روزه گرفته تا آنكه محضر مباركش دوباره مشرّف شدم پس وقتى آن جناب را ساكن و آرام ديدم من نيز آرام گرفتم و از اينكه عقوبت و بلائى بر من نازل نشده حق تعالى را حمد و ستايش نمودم.

باب بيست و هفتم گريستن فرشتگان بر حضرت حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ [الْحُسَيْنِ ]بْنِ سَعِيدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا لَكُمْ لَا تَأْتُونَهُ يَعْنِي قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فَإِنَّ أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ يَبْكُونَ [يَبْكُونَهُ ]عِنْدَ قَبْرِهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسين بن سعيد، از حمّاد بن عيسى، از ربعى بن عبد اللّه، از فضيل بن يسار، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده‏اند كه آن حضرت فرمودند:
شما را چه مى‏شود كه به آنجا نمى‏رويد (يعنى به قبر حضرت حسين عليه السّلام) چه آنكه چهار هزار فرشته تا روز قيامت بر سر قبر آن جناب حاضر بوده و بر آن حضرت مى‏گريند.
2- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُوسَى بْنِ سَعْدَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبَانٍ الْكَلْبِيِّ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ هَبَطُوا يُرِيدُونَ الْقِتَالَ مَعَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع لَمْ يُوءْذَنْ لَهُمْ فِي الْقِتَالِ فَرَجَعُوا فِي الِاسْتِئْذَانِ فَهَبَطُوا وَ قَدْ قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ رَئِيسُهُمْ مَلَكٌ يُقَالُ لَهُ الْمَنْصُورُ
و محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن حسين بن أبى الخطّاب، از موسى بن سعدان، از عبد اللّه بن القاسم، از عمر بن أبان الكلبى، از أبان بن تغلب نقل كرده كه گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
چهار هزار فرشته به زمين فرود آمدند و خواستند همراه حضرت امام حسين عليه السّلام به قتال بپردازند ولى آن جناب به ايشان اذن ندادند، پس بار ديگر كه به زمين فرود آمده براى اذن گرفتن آن حضرت شهيد شده بودند لذا ايشان بر سر قبر آن حضرت به حالتى ژوليده و گرفته باقى مانده و تا روز قيامت مى‏گريند، رئيس ايشان فرشته‏اى است كه به او منصور مى‏گويند.
3- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيٍّ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا لَكُمْ لَا تَأْتُونَهُ يَعْنِي قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فَإِنَّ أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ يَبْكُونَ عِنْدَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
و پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم، از سعد بن عبد اللّه، از على بن اسماعيل، از حمّاد بن عيسى، از ربعى، از فضيل بن يسار نقل كرده‏اند كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
شما را چه مى‏شود كه به آنجا نمى‏رويد (يعنى به قبر حضرت حسين عليه السّلام) چه آنكه چهار هزار فرشته تا روز قيامت بر سر قبر آن جناب حاضر بوده و بر آن حضرت مى‏گريند.
4- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِي إِسْمَاعِيلَ السَّرَّاجِ عَنْ يَحْيَى بْنِ مَعْمَرٍ الْعَطَّارِ [الْقَطَّانِ ]عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ أَرْبَعَةُ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ [السَّاعَةِ ]
و محمّد بن جعفر رزّاز از محمّد بن حسين از محمّد بن اسماعيل، از أبى اسماعيل سرّاج، از يحيى بن معمّر عطّار، از أبى بصير، از حضرت أبى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
چهار هزار فرشته ژوليده و گرفته تا قيامت بر آن حضرت گريه مى‏كنند.
5- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ وَكَّلَ اللَّهُ تَعَالَى بِالْحُسَيْنِ ع سَبْعِينَ أَلْفَ مَلَكٍ يُصَلُّونَ عَلَيْهِ كُلَّ يَوْمٍ شُعْثاً غُبْراً مُنْذُ يَوْمٍ قُتِلَ إِلَى مَا شَاءَ اللَّهُ يَعْنِي بِذَلِكَ قِيَامَ الْقَائِمِ ع
و پدرم عليه الرحمة و على بن الحسين، جملگى از سعد بن عبد اللّه، از احمد ابن محمّد بن عيسى، از على بن الحكم، از على بن أبى حمزه، از أبى بصير، از حضرت أبى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده‏اند كه آن جناب فرمودند:
از روزى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام شهيد شده‏اند تا زمانى كه خدا بخواهد يعنى تا قيام قائم عليه السّلام خداوند هفتاد هزار فرشته را مبعوث فرموده كه با حالى ژوليده و گرفته هر روز بر حضرتش صلوات فرستاده و طلب رحمت مى‏كنند.
6- وَ عَنْ سَعْدٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ مُبَارَكٍ الْعَطَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَيْسٍ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ ع أَرْبَعَةُ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
پدرم عليه الرحمة و على بن الحسين جملگى از سعد، از ابراهيم بن هاشم، از ابن فضال از ثعلبه، از مبارك عطّار، از محمّد بن قيس نقل كرده كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام به من فرمودند:
چهار هزار فرشته ژوليده و گرفته نزد قبر حضرت حسين عليه السّلام بوده كه تا روز قيامت بر آن جناب مى‏گريند.
7- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ جَمِيعاً عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَارُونَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ [شُعْثاً غُبْراً يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
پدرم عليه الرحمه و محمّد بن الحسن و علىّ بن الحسين، جملگى از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسين بن سعيد، از قاسم بن محمّد، از اسحاق بن ابراهيم، از هارون، از حضرت أبى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
خداوند منّان چهار هزار فرشته بر قبر حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام موكّل نموده كه همگى ژوليده و گرفته بوده و تا روز قيامت گريه مى‏كنند.
8- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ حَرِيزٍ عَنِ الْفُضَيْلِ عَنْ أَحَدِهِمَا قَالَ إِنَّ عَلَى قَبْرِ الْحُسَيْنِ ع أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ- شُعْثٌ غُبْرٌ [شُعْثاً غُبْراً يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ يَحْرُسُونَهُ
محمّد بن الحسن، از محمّد بن حسن الصفّار، از محمّد بن حسين بن أبى الخطّاب عليهما السّلام از صفوان بن يحيى، از حريز، از فضيل بن يسار، از امام باقر يا امام صادق عليهما السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
چهار هزار فرشته ژوليده و غمگين و گرفته بر قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام موكّل بوده كه تا روز قيامت گريه مى‏كنند.
محمّد بن مسلم مى‏گويد: اين چهار هزار فرشته قبر را حراست و نگهبانى مى‏نمايند.
9- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيٍّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع بِالْمَدِينَةِ أَيْنَ قُبُورُ الشُّهَدَاءِ فَقَالَ أَ لَيْسَ أَفْضَلُ الشُّهَدَاءِ عِنْدَكُمْ وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ إِنَّ حَوْلَهُ أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ [شُعْثاً غُبْراً يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از عبّاس بن معروف، از حمّاد بن عيسى، از ربعى نقل كرده كه وى گفت:
در مدينه محضر امام صادق عليه السّلام بودم به ايشان عرض كردم:
قبور شهداء در كجا است؟
حضرت فرمودند:
مگر افضل و برترين شهداء نزد شما نيست؟! قسم به آن كسى كه جانم در دست او است اطراف قبر آن حضرت چهار هزار فرشته كه جملگى ژوليده و غمگين و گرفته هستند بوده و تا روز قيامت بر آن جناب مى‏گريند.
و محمّد بن الحسن، از محمّد بن حسن الصفّار، از عبّاس بن معروف نظير اين حديث را نقل كرده.
10- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ أَبِي إِسْمَاعِيلَ السَّرَّاجِ عَنْ يَحْيَى بْنِ مَعْمَرٍ الْعَطَّارِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ أَرْبَعَةُ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَ الْحُسَيْنَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَلَا يَأْتِيهِ أَحَدٌ إِلَّا اسْتَقْبَلُوهُ وَ لَا يَمْرَضُ أَحَدٌ إِلَّا عَادُوهُ وَ لَا يَمُوتُ أَحَدٌ إِلَّا شَهِدُوهُ وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز مى‏گويد:
محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب برايم نقل نمود از محمّد بن اسماعيل بن بزيع و او از اسماعيل سرّاج و او از يحيى بن معمّر عطّار و او از أبى بصير و او از حضرت ابو جعفر عليه السّلام نقل كرد كه آن حضرت فرمودند:
چهار هزار فرشته كه جملگى ژوليده و غمگين و گرفته هستند براى حضرت امام حسين عليه السّلام تا روز قيامت مى‏گريند. پس احدى از مردم به زيارت آن حضرت نمى‏آيند مگر آنكه اين فرشتگان به استقبالش آمده و احدى از مردم مريض و بيمار نشده مگر كه ايشان به عيادتش رفته و كسى از مردم نيست كه بميرد مگر آنكه اين فرشتگان بالاى سرش حاضر مى‏شوند.
و پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن حسين به اسنادش نظير همين حديث را نقل نموده است.
11- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ وَكَّلَ بِقَبْرِ الْحُسَيْنِ ع أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ [شُعْثاً غُبْراً يَبْكُونَهُ مِنْ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى زَوَالِ الشَّمْسِ فَإِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ هَبَطَ أَرْبَعَةُ آلَافِ مَلَكٍ وَ صَعِدَ أَرْبَعَةُ آلَافِ مَلَكٍ فَلَمْ يَزَلْ يَبْكُونَهُ حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ
پدرم عليه الرحمه از سعد بن عبد اللّه، از حسن بن على بن عبد اللّه بن مغيره از عبّاس بن عامر، از ابان، از ابو حمزة ثمالى از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
خداوند متعال چهار هزار فرشته را بر قبر حضرت حسين بن على عليه السّلام موكّل قرار داده كه جملگى ژوليده و غمگين و گرفته بوده و از طلوع صبح تا زوال آفتاب (وقت ظهر) بر آن جناب مى‏گريند و وقتى ظهر مى‏شود چهار هزار فرشته ديگر به زمين فرود آمده و اين چهار هزار نفر به آسمان مى‏روند و فرشتگان به زمين آمده پيوسته مى‏گريند تا صبح طلوع كند ....
12- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَخِيهِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِي الْقَاسِمِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَارُونَ قَالَ سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنَا عِنْدَهُ فَقَالَ مَا لِمَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فَقَالَ إِنَّ الْحُسَيْنَ ع لَمَّا أُصِيبَ بَكَتْهُ حَتَّى الْبِلَادُ- فَوَكَّلَ اللَّهُ بِهِ أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ شُعْثاً غُبْراً يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ
پدرم رحمة اللّه عليه و محمّد بن عبد اللّه، از عبد اللّه بن جعفر حميرى، از ابراهيم بن مهزيار، از برادرش على بن مهزيار، از ابو القاسم، از قاسم بن محمّد، از اسحاق بن ابراهيم، از هارون نقل كرده كه وى گفت: شخصى از حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام سوءال نمود و من نيز آنجا حاضر بودم.
وى عرضه داشت: براى كسى كه قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام را زيارت كند چه ثوابى است؟
حضرت فرمودند:
زمانى كه حضرت حسين عليه السّلام به بلا و مصيبت گرفتار شد تمام موجودات حتّى بلاد و شهرها بر آن حضرت گريستند، پس خداوند منّان چهار هزار فرشته بر او موكّل ساخت كه جملگى ژوليده و غمگين و گرفته بوده و تا روز قيامت بر آن جناب گريه مى‏كنند .....
13- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ صَبَّاحٍ الْحَذَّاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ زُورُوا الْحُسَيْنَ ع وَ لَوْ كُلَّ سَنَةٍ فَإِنَّ كُلَّ مَنْ أَتَاهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ غَيْرَ جَاحِدٍ لَمْ يَكُنْ لَهُ عِوَضٌ غَيْرَ الْجَنَّةِ وَ رُزِقَ رِزْقاً وَاسِعاً وَ آتَاهُ اللَّهُ بِفَرَجٍ عَاجِلٍ إِنَّ اللَّهَ وَكَّلَ بِقَبْرِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع أَرْبَعَةَ آلَافِ مَلَكٍ كُلُّهُمْ يَبْكُونَهُ وَ يُشَيِّعُونَ مَنْ زَارَهُ إِلَى أَهْلِهِ فَإِنْ مَرِضَ عَادُوهُ وَ إِنْ مَاتَ شَهِدُوا جَنَازَتَهُ بِالاسْتِغْفَارِ لَهُ وَ التَّرَحُّمِ عَلَيْهِ حَدَّثَنِي حَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن الحسين، از حسن بن محبوب، از صباح حذّاء، از محمّد بن مروان، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده، وى گفت:
شنيدم كه آن حضرت مى‏فرمودند:
حسين عليه السّلام را زيارت كنيد اگر چه در هر سال باشد زيرا كسانى كه او را در حالى كه به حقّش عارف بوده و آن را انكار ندارند زيارت كنند عوض و پاداشى ندارند مگر بهشت و روزى آنها واسع و فراخ بوده و خداوند منّان در دنيا فرج نصيبشان مى‏كند، حق تبارك و تعالى چهار هزار فرشته را موكّل قبر حسين بن على عليهما السّلام فرموده كه تمام بر او مى‏گريند و زائرين حضرت را مشايعت كرده تا به اهل خود برسند و اگر مريض شوند آنها را عيادت كرده و هنگامى كه از دنيا روند بر سر جنازه آنها حاضر شده و بر ايشان طلب آمرزش و رحمت مى‏نمايند.
حسن بن عبد اللّه بن محمّد بن عيسى، از پدرش، از حسن بن محبوب به اسنادش نظير همين روايت را نقل نموده است.
14- وَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ وَكَّلَ اللَّهُ بِقَبْرِ الْحُسَيْنِ ع سَبْعِينَ أَلْفَ [مَلَكٍ ملكا شُعْثاً غُبْراً يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ يُصَلُّونَ عِنْدَهُ الصَّلَاةُ الْوَاحِدَةُ مِنْ صَلَاتِهِمْ [مِنْ صَلَاةِ أَحَدِهِمْ ]تَعْدِلُ أَلْفَ صَلَاةٍ مِنْ صَلَاةِ الآْدَمِيِّينَ يَكُونُ ثَوَابُ صَلَاتِهِمْ وَ أَجْرُ ذَلِكَ لِمَنْ زَارَ قَبْرَهُ
پدرم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از پدرش، از سيف بن عميره، از بكر بن محمّد، از حضرت ابى عبد اللّه عليهما السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را بر قبر حضرت حسين بن على عليه السّلام موكّل ساخته كه تمام ژوليده و غمگين و گرفته بوده و تا روز قيامت بر آن حضرت گريسته و نزد قبر آن جناب نماز مى‏گذارند يك نماز ايشان معادل هزار نماز انسان‏ها مى‏باشد و جالب اينكه ثواب نماز آنها براى كسى است كه قبر آن حضرت را زيارت كند.
15- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ مَالِكٍ الْجُهَنِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ وَكَّلَ بِالْحُسَيْنِ ع مَلَكاً فِي أَرْبَعَةِ آلَافِ مَلَكٍ يَبْكُونَهُ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِزُوَّارِهِ وَ يَدْعُونَ اللَّهَ لَهُمْ
محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب، از صفوان بن يحيى، از حنان بن سدير، از مالك جهنىّ از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
خداوند متعال فرشته‏اى را در ميان چهار هزار فرشته ديگر بر حسين عليه السّلام موكّل قرار داد، اين فرشتگان جملگى بر آن حضرت گريسته و براى زائرين آن جناب طلب آمرزش كرده و دعاء مى‏نمايند.
16- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ قَالَ حَدَّثَنَا الْهَيْثَمُ بْنُ وَاقِدٍ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ مُقَرِّنٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا زُرْتُمْ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَالْزَمُوا الصَّمْتَ إِلَّا مِنْ خَيْرٍ وَ إِنَّ مَلَائِكَةَ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ مِنَ الْحَفَظَةِ- تَحْضُرُ الْمَلَائِكَةَ الَّذِينَ بِالْحَائِرِ فَتُصَافِحُهُمْ فَلَا يُجِيبُونَهَا مِنْ شِدَّةِ الْبُكَاءِ فَيَنْتَظِرُونَهُمْ حَتَّى تَزُولَ الشَّمْسُ وَ حَتَّى يُنَوِّرَ الْفَجْرُ ثُمَّ يُكَلِّمُونَهُمْ وَ يَسْأَلُونَهُمْ عَنْ أَشْيَاءَ مِنْ أَمْرِ السَّمَاءِ فَأَمَّا مَا بَيْنَ هَذَيْنِ الْوَقْتَيْنِ- فَإِنَّهُمْ لَا يَنْطِقُونَ وَ لا يَفْتُرُونَ عَنِ الْبُكَاءِ وَ الدُّعَاءِ وَ لَا يَشْغَلُونَهُمْ فِي هَذَيْنِ الْوَقْتَيْنِ عَنْ أَصْحَابِهِمْ فَإِنَّمَا شُغُلُهُمْ بِكُمْ إِذَا نَطَقْتُمْ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا الَّذِي يَسْأَلُونَهُمْ عَنْهُ وَ أَيُّهُمْ يَسْأَلُ صَاحِبَهُ الْحَفَظَةُ أَوْ أَهْلُ الْحَائِرِ قَالَ أَهْلُ الْحَائِرِ يَسْأَلُونَ الْحَفَظَةَ لِأَنَّ أَهْلَ الْحَائِرِ مِنَ الْمَلَائِكَةِ لَا يَبْرَحُونَ وَ الْحَفَظَةُ تَنْزِلُ وَ تَصْعَدُ قُلْتُ فَمَا تَرَى يَسْأَلُونَهُمْ عَنْهُ قَالَ إِنَّهُمْ يَمُرُّونَ إِذَا عَرَجُوا بِإِسْمَاعِيلَ صَاحِبِ الْهَوَاءِ فَرُبَّمَا وَافَقُوا النَّبِيَّ ص وَ عِنْدَهُ فَاطِمَةُ الزَّهْرَاءُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ الْأَئِمَّةُ مَنْ مَضَى مِنْهُمْ- فَيَسْأَلُونَهُمْ عَنْ أَشْيَاءَ وَ مَنْ حَضَرَ مِنْكُمُ الْحَائِرَ وَ يَقُولُونَ بَشِّرُوهُمْ بِدُعَائِكُمْ فَتَقُولُ الْحَفَظَةُ كَيْفَ نُبَشِّرُهُمْ وَ هُمْ لَا يَسْمَعُونَ كَلَامَنَا فَيَقُولُونَ لَهُمْ بَارِكُوا عَلَيْهِمْ وَ ادْعُوا لَهُمْ عَنَّا فَهِيَ الْبِشَارَةُ مِنَّا فَإِذَا انْصَرَفُوا فَحِفُّوهُمْ بِأَجْنِحَتِكُمْ حَتَّى يُحِسُّوا مَكَانَكُمْ وَ إِنَّا نَسْتَوْدِعُهُمُ الَّذِي لَا تَضِيعُ وَدَائِعُهُ وَ لَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي زِيَارَتِهِ مِنَ الْخَيْرِ وَ يَعْلَمُ ذَلِكَ النَّاسُ لَاقْتَتَلُوا عَلَى زِيَارَتِهِ بِالسُّيُوفِ وَ لَبَاعُوا أَمْوَالَهُمْ فِي إِتْيَانِهِ وَ إِنَّ فَاطِمَةَ ع إِذَا نَظَرَتْ إِلَيْهِمْ وَ مَعَهَا أَلْفُ نَبِيٍّ وَ أَلْفُ صِدِّيقٍ وَ أَلْفُ شَهِيدٍ وَ مِنَ الْكَرُوبِيِّينَ أَلْفُ أَلْفٍ يُسْعِدُونَهَا عَلَى الْبُكَاءِ وَ إِنَّهَا لَتَشْهَقُ شَهْقَةً فَلَا يَبْقَى فِي السَّمَاوَاتِ مَلَكٌ إِلَّا بَكَى رَحْمَةً لِصَوْتِهَا وَ مَا تَسْكُنُ حَتَّى يَأْتِيَهَا النَّبِيُّ ص [أَبُوهَا ]فَيَقُولُ يَا بُنَيَّةِ قَدْ أَبْكَيْتِ أَهْلَ السَّمَاوَاتِ وَ شَغَلْتِهِمْ عَنِ التَّسْبِيحِ وَ التَّقْدِيسِ فَكُفِّي حَتَّى يُقَدِّسُوا فَ إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ وَ إِنَّهَا لَتَنْظُرُ إِلَى مَنْ حَضَرَ مِنْكُمْ فَتَسْأَلُ اللَّهَ لَهُمْ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ وَ لَا تَزْهَدُوا فِي إِتْيَانِهِ فَإِنَّ الْخَيْرَ فِي إِتْيَانِهِ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ يُحْصَى
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى، از پدرش، از علىّ بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد اللّه بن حمّاد بصرىّ، از عبد اللّه بن عبد الرّحمن اصم نقل كرده كه وى گفت:
هيثم بن واقد، از عبد الملك بن مقرّن از امام صادق عليه السّلام براى ما نقل كرد كه آن حضرت فرمودند:
وقتى به زيارت حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام رفتيد در آنجا سكوت اختيار كرده و كلامى نگوئيد مگر سخن نيك و خير، زيرا فرشتگان شب و روز كه از نگهبانان و حافظين هستند نزد فرشتگانى كه در حائر حسينى مى‏باشند آمده و با ايشان مصافحه كرده ولى ايشان از شدّت گريه و ناراحتى كه دارند جواب آنها را نداده بناچار آنها صبر مى‏كنند تا ظهر فردا برسد و صبح طلوع نمايد سپس آنان با ايشان سخن گفته و راجع به امور آسمانى سوءالاتى را مطرح مى‏نمايند ولى بين اين دو وقت (صبح و ظهر) ابدا صحبت نكرده و از گريستن و دعاء نمودن كوتاهى نمى‏كنند و در اين دو وقت آن فرشتگان نيز ايشان را از يارانشان منصرف و مشغول نمى‏كنند تنها وقتى شما سخن گفته و تكلم مى‏نمائيد ايشان مشغول و منصرف مى‏گردند.
راوى مى‏گويد: محضر امام عليه السّلام عرض كردم:
فدايت شوم، چه چيزى را سوءال مى‏كنند و كداميك از ديگرى مى‏پرسد آيا فرشتگان نگهبان و حافظ از فرشتگان حائر سوءال مى‏كنند يا بالعكس؟ حضرت فرمودند:
فرشتگان اهل حائر از حافظين و نگهبانان مى‏پرسند، زيرا فرشتگان حائر از آنجا دور نشده و به جايى ديگر نمى‏روند ولى حافظين، و نگهبانان به زمين نزول كرده و از آن به آسمان صعود مى‏كنند.
عرض كردم: نظر شما راجع به سوءال آنها چه بوده و مى‏فرمائيد از چه چيز سوءال مى‏كنند؟ حضرت فرمودند: حافظين وقتى به آسمان عروج مى‏كنند عبورشان به اسماعيل يعنى صاحب هواء مى‏افتد و بسا با نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ملاقات كرده در حالى كه نزد آن جناب حضرات فاطمه و حسن و حسين و ائمه عليهم السّلام (مقصود حضرات ائمّه ماضى بوده نه امام حاضر عليه السّلام) حضور دارند پس فرشتگان از ايشان راجع به اشيائى چند و در باره آنان كه از شما در حائر حاضر مى‏شوند سوءالاتى مى‏كنند؟ حضرات معصومين عليهم السّلام در پاسخ سوءالاتشان مى‏فرمايند:
زائرين را بشارت دهيد و به دعائى كه براى ايشان مى‏نمائيد مژده دهيد.
فرشتگان حافظ عرض مى‏كنند: چگونه به ايشان بشارت دهيم در حالى كه صداى ما را نمى‏شنوند؟ حضرات معصومين عليهم السّلام به ايشان مى‏فرمايند:
براى ايشان دعاء كنيد كه بركات حقتعالى بر ايشان مداوم باشد و نيز از جانب ما ايشان را دعاء نمايند و اين خود بشارتى است از ما به ايشان و وقتى از زيارت برگشتند با بال‏هايتان ايشان را نوازش كنيد، بطورى كه شما را حسّ و درك نمايند و ما ايشان را به امانت نزد شما مى‏سپاريم و اميد است كه اين ودائع ضايع و تباه نشوند.
و اگر خير و بركتى كه در زيارت آن جناب است مردم مى‏دانستند قطعا و به طور حتم در نائل شدن به زيارت آن حضرت با شمشير با يك ديگر به مقاتله پرداخته و مال‏هاى خود را فروخته و به زيارت آن جناب مى‏رفتند.
و حضرت فاطمه عليها السّلام هر گاه به ايشان (زائرين) نظر نمايند در حالى كه با وى هزار پيغمبر و هزار صدّيق و هزار شهيد از كروبين مى‏باشند هزار هزار (يك ميليون) نفر آن حضرت را بر گريستن يارى و همراهى مى‏كنند و آن حضرت چنان فرياد مى‏زنند كه هيچ فرشته‏اى در آسمان‏ها باقى نمى‏ماند مگر آنكه از صداى ايشان بگريه مى‏افتد، و آن حضرت آرام نمى‏گيرند تا وقتى كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به نزد ايشان آمده و مى‏فرمايند:
دخترم، اهل آسمان‏ها را به گريه انداختى و ايشان را از تسبيح و تقديس حق تعالى بازداشتى، پس خوددارى كن تا ايشان به تقديس حقّ بپردازند چه آنكه امر و فرمان خدا بر همه چيز نافذ و روان مى‏باشد.
سپس امام عليه السّلام فرمودند:
حضرت فاطمه عليها السّلام به كسانى كه از شما به زيارت سيّد الشّهداء روند نظر فرموده و از خداوند منّان براى ايشان هر خير و خوبى را مسألت مى‏نمايند، مبادا در رفتن، به زيارت آن جناب بى‏رغبت باشيد چه آنكه خيرى كه در زيارت آن حضرت است بيشتر از آنست كه بتوان احصاء و شمارش نمود.
17- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عُبَيْدَةَ الْبَزَّازُ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
قَالَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَقَلَّ بَقَاءَكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ أَقْرَبَ آجَالَكُمْ بَعْضَهَا مِنْ بَعْضٍ مَعَ حَاجَةِ هَذَا الْخَلْقِ إِلَيْكُمْ فَقَالَ إِنَّ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنَّا صَحِيفَةً فِيهَا مَا يَحْتَاجُ إِلَيْهِ أَنْ يَعْمَلَ بِهِ فِي مُدَّتِهِ فَإِذَا انْقَضَى مَا فِيهَا مِمَّا أُمِرَ بِهِ عَرَفَ أَنَّ أَجَلَهُ قَدْ حَضَرَ وَ أَتَاهُ النَّبِيُّ ص يَنْعَى إِلَيْهِ نَفْسَهُ وَ أَخْبَرَهُ بِمَا لَهُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّ الْحُسَيْنَ ع قَرَأَ صَحِيفَتَهُ الَّتِي أُعْطِيَهَا وَ فُسِّرَ لَهُ مَا يَأْتِي وَ مَا يَبْقَى وَ بَقِيَ مِنْهَا أَشْيَاءُ لَمْ تَنْقَضِ فَخَرَجَ إِلَى الْقِتَالِ فَكَانَتْ تِلْكَ الْأُمُورَ الَّتِي بَقِيَتْ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ سَأَلَتِ اللَّهَ فِي نُصْرَتِهِ- فَأَذِنَ لَهُمْ فَمَكَثَتْ تَسْتَعِدُّ لِلْقِتَالِ وَ تَأَهَّبْتُ لِذَلِكَ حَتَّى قُتِلَ فَنَزَلَتِ الْمَلَائِكَةُ وَ قَدِ انْقَطَعَتْ مُدَّتُهُ وَ قُتِلَ ع فَقَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا رَبِّ أَذِنْتَ لَنَا بِالانْحِدَارِ فِي نُصْرَتِهِ فَانْحَدَرْنَا وَ قَدْ قَبَضْتَهُ فَأَوْحَى اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِلَيْهِمْ أَنْ الْزَمُوا قُبَّتَهُ [قَبْرَهُ ]حَتَّى تَرَوْنَهُ [تَرَوْهُ وَ قَدْ خَرَجَ فَانْصُرُوهُ وَ ابْكُوا عَلَيْهِ وَ عَلَى مَا فَاتَكُمْ مِنْ نُصْرَتِهِ وَ أَنَّكُمْ خُصِّصْتُمْ بِنُصْرَتِهِ وَ الْبُكَاءِ عَلَيْهِ فَبَكَتِ الْمَلَائِكَةُ حَزَناً وَ جَزَعاً عَلَى مَا فَاتَهُمْ مِنْ نُصْرَةِ الْحُسَيْنِ ع فَإِذَا خَرَجَ ع يَكُونُونَ أَنْصَارَهُ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد اللّه بن حمّاد بصرى، از عبد اللّه بن عبد الرحمن اصم نقل كرده كه وى گفت:
ابو عبيده بزّاز از حريز براى ما نقل كرد كه وى به حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام عرض نمود:
فدايت شوم چقدر ماندن شما اهل بيت در اين دار فانى كم بوده و چقدر اجل شما نزديك است با اينكه تمام اين خلائق به شما احتياج دارند! حضرت فرمودند:
هر كدام از ما صحيفه‏اى داريم كه در طول مدّت عمر به آنچه نيازمنديم عمل كنيم در آن ثبت و ضبط شده است پس هر گاه آنچه در صحيفه نوشته شده منقضى گشت معلوم مى‏شود اجل صاحب صحيفه فرا رسيده و در اين هنگام پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نزد وى آمده و خبر ارتحالش را اعلام نموده و از آنچه براى او نزد خداست خبر مى‏دهند و حضرت امام حسين عليه السّلام نيز صحيفه‏اى را كه داده شده بودند قرائت فرموده و براى آن جناب امورى كه باقى مانده منقضى نمى‏گرديد تفسير گرديده بود لذا آنچه مى‏بايد واقع شود واقع گرديد و باقى ماندن اشيائى كه بوقوع نپيوست لذا حضرتش به قتال شتافت پس آن امورى كه باقى مانده بودند اين بود كه فرشتگان از حقتعالى طلب نصرت آن حضرت را كردند و به ايشان اذن يارى داده شد پس ايشان درنگ نموده و خود را آماده براى قتال و كارزار كردند تا آن حضرت به شهادت رسيدند و پس از اين واقعه فرشتگان به زمين فرود آمدند يعنى پس از انقطاع مدّت عمر آن حضرت و به شهادت رسيدن آن جناب و وقتى ملائكه اين واقعه را ديدند به درگاه الهى عرض كردند:
خداوندا به ما اذن هبوط و فرود آمدن به زمين را دادى و اجازه نصرت و يارى آن حضرت را اعطاء فرمودى پس وقتى ما به زمين آمديم كه حضرتش را قبض روح كرده‏اى؟ خداوند متعال به ايشان وحى نمود كه ملازم قبر آن حضرت بوده تا آن جناب را ببينيد و وقتى آن حضرت از قبر خارج گشت نصرتش نمائيد و نيز بر او و بر آنچه از شما نسبت به يارى آن حضرت فوت گرديده گريه كنيد و تنها شما گروه فرشتگان هستيد كه مختص به اين خصيصه گرديده‏ايد كه آن جناب را يارى كرده و بر مصيبتش گريه نمائيد، پس فرشتگان بخاطر آنچه از دستشان رفته بود و نتوانسته بودند به آن حضرت كمك كنند محزون گشته و از روى جزع و حزن بر آن جناب به گريه در آمدند و هنگامى كه حضرت سيّد الشّهداء از قبر خارج گرديدند اين فرشتگان انصار و يارانش مى‏باشند.

باب بيست و هشتم گريستن آسمان و زمين بر شهادت حضرت حسين عليه السّلام و يحيى بن زكريا عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِنَا عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ الْمِيثَمِيِّ عَنْ عَلِيٍّ الْأَزْرَقِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَكَمِ النَّخَعِيِّ عَنْ رَجُلٍ قَالَ سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ع فِي الرَّحَبَةِ وَ هُوَ يَتْلُو هَذِهِ الآْيَةَ- فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ وَ خَرَجَ عَلَيْهِ الْحُسَيْنُ مِنْ بَعْضِ أَبْوَابِ الْمَسْجِدِ فَقَالَ أَمَا إِنَّ هَذَا سَيُقْتَلُ وَ تَبْكِي عَلَيْهِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ
پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم (على بن الحسين و محمّد بن الحسن) از سعد بن عبد اللّه، از يعقوب بن يزيد، از احمد بن الحسن الميثمى، از على ارزق، از حسن بن حكم نخعى، از شخصى نقل كرده‏اند كه وى گفت:
در سرزمين رحبه از امير الموءمنين عليه السّلام شنيدم كه اين آيه شريفه را تلاوت مى‏فرمودند:
فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ.
در اين هنگام حضرت حسين عليه السّلام از يكى از درب‏هاى مسجد داخل شد، حضرت فرمودند: بدانيد اين (يعنى حضرت حسين عليه السّلام) عنقريب كشته خواهد شد و آسمان و زمين بر او مى‏گريند.
2- حَدَّثَنِي
مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ مِسْكِينٍ عَنْ دَاوُدَ [يَزْدَادَ ]بْنِ عِيسَى الْأَنْصَارِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِيِّ قَالَ خَرَجَ أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ ع فَجَلَسَ فِي الْمَسْجِدِ وَ اجْتَمَعَ أَصْحَابُهُ حَوْلَهُ وَ جَاءَ الْحُسَيْنُ ع حَتَّى قَامَ بَيْنَ يَدَيْهِ فَوَضَعَ يَدَهُ عَلَى رَأْسِهِ فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنَّ اللَّهَ عبر [عَيَّرَ أَقْوَاماً بِالْقُرْآنِ فَقَالَ- فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ وَ ايْمُ اللَّهِ لَيَقْتُلُنَّكَ بَعْدِي ثُمَّ تَبْكِيكَ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن الحسين، از حكم بن مسكين، از داود بن عيسى انصارى، از محمّد بن عبد الرّحمن بن ابى ليلى، از ابراهيم نخعى نقل كرده كه وى گفت:
امير الموءمنين عليه السّلام بيرون آمده و در مسجد نزول اجلال فرموده و اصحاب و ياران دور آن حضرت حلقه زدند در اين هنگام حضرت حسين عليه السّلام تشريف آوردند تا رسيدند مقابل امير الموءمنين عليه السّلام و آنجا ايستادند، امير الموءمنين عليه السّلام دست مبارك بر سر ايشان نهاده و فرمودند:
پسرم، خداوند متعال اقوام و طوائفى را بوسيله قرآن تقبيح نموده و مورد سرزنش و ملامت قرار داده و حضرت فرموده است:
فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ به خدا قسم حتما پس از من تو را خواهند كشت سپس آسمان و زمين بر تو گريه خواهند نمود.:
ترجمه:
پدرم، از سعد بن عبد اللّه از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب به اسنادش مثل و نظير همين حديث را نقل نموده است.
3- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ وُهَيْبِ بْنِ حَفْصٍ النَّحَّاسِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْحُسَيْنَ ع بَكَى لِقَتْلِهِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ احْمَرَّتَا وَ لَمْ تَبْكِيَا عَلَى أَحَدٍ قَطُّ إِلَّا عَلَى يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
محمّد بن جعفر، از محمّد بن الحسين، از وهيب بن حفص نحّاس، از ابو بصير، از حضرت أبى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت فرمودند:
همانا آسمان و زمين براى شهادت حضرت حسين عليه السّلام گريسته و سرخ شدند و بر احدى هرگز نگريسته مگر بر حضرت يحيى بن زكريا و حسين بن على عليهم السّلام.
و پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن الحسين به اسنادش نظير همين حديث را نقل كرده است.
4- وَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ بَابَوَيْهِ وَ غَيْرُهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِلَالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ السَّمَاءَ بَكَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ لَمْ تَبْكِ عَلَى أَحَدٍ غَيْرِهِمَا قُلْتُ وَ مَا بُكَاوءُهَا قَالَ مَكَثَتْ أَرْبَعِينَ يَوْماً تَطْلُعُ كَشَمْسٍ بِحُمْرَةٍ وَ تَغْرُبُ بِحُمْرَةٍ قُلْتُ فَذَاكَ بُكَاوءُهَا قَالَ نَعَمْ
على بن الحسين بن موسى بن بابويه و غير او، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عبد الجبّار، از حسن بن على بن فضّال، از حمّاد بن عثمان، از عبد اللّه بن هلال نقل كرده كه وى گفت:
شنيدم حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام مى‏فرمودند:
آسمان بر حضرت حسين بن على و يحيى بن زكريّا عليهم السّلام گريست و بر احدى غير اين دو گريه نكرد.
عرض كردم: گريه آسمان چيست و چگونه بوده؟
حضرت فرمودند:
چهل روز آسمان درنگ و توقّف نمود، خورشيد با رنگى قرمز طلوع نموده و با رنگى سرخ غروب مى‏كرد.
عرضه داشتيم: اين گريه آسمان بود؟ حضرت فرمودند: بلى.
5- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَهْلٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُسْهِرٍ الْقُرَشِيِّ قَالَ حَدَّثَتْنِي جَدَّتِي أَنَّهَا أَدْرَكَتِ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ حِينَ قُتِلَ فَمَكَثْنَا سَنَةً وَ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ وَ السَّمَاءُ مِثْلُ الْعَلَقَةِ مِثْلُ الدَّمِ مَا تَرَى الشَّمْسَ
پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از عبد اللّه بن احمد، از عمر بن سهل، از على بن مسهر قرشى نقل كرده كه وى گفت:
جدّه من برايم نقل كرد كه هنگام شهادت حسين بن على عليهما السّلام را درك نموده وى گفت:
يك سال و نه ماه پس از اين واقعه پيوسته آسمان مانند لخته خونى بود و خورشيد اصلا ديده نشد.
6- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِهِ تَعَالَى فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ قَالَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ عَلَى أَحَدٍ مُنْذُ قُتِلَ يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا حَتَّى قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع فَبَكَتْ عَلَيْهِ
على بن الحسين بن موسى، از على بن ابراهيم بن هاشم، از پدرش، از ابن فضّال، از ابى جميله، از محمّد بن على الحلبى، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل نموده كه آن حضرت در ذيل آيه شريفه: فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ.
فرمودند:
از زمانى كه حضرت يحيى بن زكريا عليهما السّلام كشته شد آسمان بر احدى نگريست تا هنگامى كه حضرت حسين عليه السّلام شهيد شدند كه در اين هنگام باز يك بار ديگر آسمان گريست.
7- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ احْمَرَّتِ السَّمَاءُ حِينَ قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع سَنَةً وَ يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا وَ حُمْرَتُهَا بُكَاوءُهَا
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى مى‏گويد:
محمّد بن الحسين بن أبى الخطّاب برايم نقل نمود از صفوان بن يحيى، از داود بن فرقد، از حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام كه آن حضرت فرمودند:
هنگامى كه حضرت حسين عليه السّلام شهيد شدند و يحيى بن زكريا را كشتند آسمان تا يك سال سرخ بود و اين سرخى گريستن آسمان به حساب آمده.
8- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ عَبْدِ الْخَالِقِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ لَمْ يَكُنْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا وَ يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا ع لَمْ يَكُنْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا وَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ إِلَّا عَلَيْهَا أَرْبَعِينَ صَبَاحاً قَالَ قُلْتُ مَا بُكَاوءُهَا قَالَ كَانَتْ تَطْلُعُ حَمْرَاءَ وَ تَغْرُبُ حَمْرَاءَ
پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از حسين بن على بن فضّال، از ابن بكير، از زراره، از عبد الخالق بن عبد ربّه نقل كرده كه وى گفت:
شنيدم كه حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام در ذيل آيه شريفه:
لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا.
مى‏فرمودند:
حسين بن على عليه السّلام پيش‏تر همنامى نداشتند و يحيى بن زكريّا عليهما السّلام نيز قبلا همنامى نداشتند.
و آسمان بر احدى نگريست مگر بر اين دو كه چهل صباح گريه كرد.
راوى مى‏گويد: محضر مبارك امام عليه السّلام عرض كردم: گريه آسمان چه بود؟
حضرت فرمودند: هنگام طلوع و غروب آسمان سرخ بود.
9- وَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ وَ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ جَمِيعاً عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ مَا بَكَتِ السَّمَاءُ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا إِلَّا عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَإِنَّهَا بَكَتْ عَلَيْهِ أَرْبَعِينَ يَوْماً
على بن الحسين بن موسى، از على بن ابراهيم و سعد بن عبد اللّه، جملگى از ابراهيم بن هاشم، از على بن فضّال، از ابى جميله، از جابر، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده‏اند كه آن حضرت فرمودند:
بعد از حضرت يحيى بن زكريّا عليهما السّلام آسمان بر احدى نگريست مگر بر حضرت حسين بن على عليهما السّلام چه آنكه چهل روز آسمان بر آن حضرت گريه مى‏كرد.
10- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْكُوفِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ كُلَيْبِ بْنِ مُعَاوِيَةَ الْأَسَدِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ إِلَّا عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا ع
محمّد بن جعفر رزّاز كوفى از محمّد بن الحسين بن أبى الخطّاب، از جعفر بن بشير، از كليب بن معاويه اسدى، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
آسمان بر احدى نگريسته است مگر بر حضرت حسين بن على عليهما السّلام و يحيى بن زكريا عليهم السّلام.
11- وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَلَمَةَ [مَسْلَمَةَ ]عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع أَمْطَرَتِ السَّمَاءُ تُرَاباً أَحْمَرَ
محمّد بن جعفر رزّاز كوفى از محمّد بن الحسين بن أبى الخطّاب، از محمّد ابن الحسين، از نصر بن مزاحم، از عمر بن سعد، از محمّد بن سلمه از كسى كه برايش نقل نموده، وى گفت:
هنگامى كه حسين بن على عليهما السّلام كشته شدند از آسمان خاك سرخ مى‏باريد.
12- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَسْلَمَ بْنِ الْقَاسِمِ قَالَ أَخْبَرَنَا عُمَرُ بْنُ وَهْبٍ [عَمْرُو بْنُ ثُبَيْتٍ ]عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ إِنَّ السَّمَاءَ لَمْ تَبْكِ مُنْذُ وُضِعَتْ إِلَّا عَلَى يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع قُلْتُ أَيَّ شَيْءٍ كَانَ بُكَاوءُهَا قَالَ كَانَتْ إِذَا اسْتُقْبِلَتْ بِثَوْبٍ وَقَعَ عَلَى الثَّوْبِ شِبْهُ أَثَرِ الْبَرَاغِيثِ مِنَ الدَّمِ
حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن خطّاب، از محمّد بن ابى عمير، از حسين بن عيسى، از اسلم بن قاسم، وى مى‏گويد:
عمر بن وهب به ما خبر داد از پدرش، از على بن الحسين عليهما السّلام كه آن جناب فرمودند:
از زمانى كه آسمان تعبيه شده و وضع گرديده تا بحال بر احدى نگريسته مگر بر يحيى بن زكريا و حسين بن على عليهم السّلام.
عرض كردم: گريه آسمان چه بوده؟
حضرت فرمودند:
وقتى لباسى را در مقابل آن قرار مى‏دادى روى آن اثرى شبيه به خون پشه واقع مى‏گشت.
13- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُوسَى بْنِ الْفَضْلِ عَنْ حَنَانٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مَا تَقُولُ فِي زِيَارَةِ قَبْرِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنِ ع فَإِنَّهُ بَلَغَنَا عَنْ بَعْضِهِمْ أَنَّهَا تَعْدِلُ حِجَّةً وَ عُمْرَةً- قَالَ لَا تَعْجَبْ [مَا أَصَابَ مَا يَقُولُ ]بِالْقَوْلِ هَذَا كُلِّهِ وَ لَكِنْ زُرْهُ وَ لَا تَجْفُهُ فَإِنَّهُ سَيِّدُ الشُّهَدَاءِ وَ سَيِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ شَبِيهُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ عَلَيْهِمَا بَكَتِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ حَدَّثَنِي أَبِي وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ سَوَاءً حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ
پدرم رحمة اللّه عليه و على بن الحسين از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن عيسى، از موسى بن فضل از حنان نقل كرد كه وى گفت:
محضر مبارك امام صادق عليه السّلام عرض كردم: چه مى‏فرمائيد راجع به زيارت قبر حضرت ابى عبد اللّه الحسين عليه السّلام زيرا از بعضى شما نقل شده كه زيارت آن حضرت معادل يك حج و يك عمره مى‏باشد؟ حضرت فرمودند:
چه قدر ضعيف است اين حديث، زيارت آن حضرت معادل كلّ اين ثواب نيست ولى در عين حال شما آن حضرت را زيارت كرده و به او جفاء نكنيد زيرا آن جناب سيد شهداء و سيد جوانان اهل بهشت و شبيه يحيى بن زكريا است و بر اين دو آسمان و زمين گريسته‏اند.
ترجمه:
پدرم و محمّد بن الحسن بن وليد، از محمّد بن الحسن الصفّار، از عبد الصمد ابن محمّد، از حنان بن سدير، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام مثل همين حديث را نقل كرده‏اند:
پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از محمّد بن اسماعيل بن بزيع از حنان بن سدير از حضرت أبى عبد اللّه عليه السّلام نظير اين حديث را نقل كرده‏اند.
14- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ عَامِرِ بْنِ مَعْقِلٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ قَاتِلُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا وَ قَاتِلُ الْحُسَيْنِ ع وَلَدَ زِناً وَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ عَلَى أَحَدٍ إِلَّا عَلَيْهِمَا قَالَ قُلْتُ وَ كَيْفَ تَبْكِي قَالَ تَطْلُعُ الشَّمْسُ فِي حُمْرَةٍ وَ تَغِيبُ فِي حُمْرَةٍ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
و با همين اسناد مذكور از احمد بن محمّد بن عيسى، از جماعتى، از جعفر بن بشير، از حمّاد، از عامر بن معقل، از حسن بن زياد، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
قاتل يحيى بن زكريا و حسين بن على عليهم السّلام زنا زاده بوده و آسمان بر احدى نگريست مگر بر اين دو.
راوى مى‏گويد: عرض كردم: چگونه آسمان گريست؟
حضرت فرمودند:
طلوع خورشيد و غروبش در سرخى بود.
محمّد بن جعفر قرشى، از محمّد بن الحسين، از جعفر بن بشير به اسنادش مثل همين حديث را نقل نموده است.
15- وَ حَدَّثَنِي أَبِي وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ رَحِمَهُمَا اللَّهُ جَمِيعاً عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِلَالٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ السَّمَاءَ بَكَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ لَمْ تَبْكِ عَلَى أَحَدٍ غَيْرِهِمَا قُلْتُ وَ مَا بُكَاوءُهَا قَالَ مَكَثُوا أَرْبَعِينَ يَوْماً تَطْلُعُ الشَّمْسُ بِحُمْرَةٍ وَ تَغْرُبُ بِحُمْرَةٍ قُلْتُ فَذَاكَ بُكَاوءُهَا قَالَ نَعَمْ
پدرم و على بن الحسين رحمة اللّه عليهما جملگى از سعد بن عبد اللّه، از احمد ابن محمّد بن عيسى، از حسن بن على الوشّاء، از حمّاد بن عثمان، از عبد اللّه بن هلال، از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب مى‏فرمودند:
آسمان بر حسين بن على و يحيى بن زكريا عليهم السّلام گريسته و بر احدى غير اين دو گريه نكرده است.
عرض كردم: چگونه آسمان گريسته است؟
حضرت فرمودند:
تا چهل روز طلوع و غروبش در سرخى بود.
عرض كردم: گريه آسمان اين گونه بوده است؟
حضرت فرمودند: بلى.
16- وَ عَنْهُمَا عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِيِّ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَكَمِ النَّخَعِيِّ عَنْ كَثِيرِ بْنِ شِهَابٍ الْحَارِثِيِّ قَالَ بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع فِي الرَّحَبَةِ إِذْ طَلَعَ الْحُسَيْنُ ع عَلَيْهِ فَضَحِكَ عَلِيٌّ ع ضَحِكاً حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ ذَكَرَ قَوْماً وَ قَالَ فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ وَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ لَيَقْتُلُنَّ هَذَا وَ لَتَبْكِيَنَّ عَلَيْهِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ
از پدرم و على بن الحسين از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد، از برقى (محمّد بن خالد)، از عبد العظيم بن عبد اللّه الحسنى، از حسن بن الحكم النخعى، از كثير بن شهاب حارثى، وى گفت:
هنگامى كه محضر مبارك امير الموءمنين عليه السّلام در رحبه نشسته بوديم، در اين وقت حضرت حسين عليه السّلام بر آن جناب وارد گشت، امير الموءمنين چنان خنديدند كه دندان‏هاى عقل آن جناب ظاهر گرديد سپس فرمودند:
خداوند متعال در قرآن كريم قومى را ياد كرده و مى‏فرمايد:
فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ قسم به كسى كه حبّه را شكافت و بنده را آفريد اين (يعنى حضرت حسين عليه السّلام) را البته خواهند كشت و قطعا آسمان و زمين بر او مى‏گريند.
17- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ قَالَ قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ع مَا بَكَتِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا عَلَى يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ الْحُسَيْنِ ع
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد، از برقى، از عبد العظيم، از حسن، از ابى سلمه نقل كرده كه گفت:
حضرت جعفر بن محمّد عليهما السّلام فرمودند:
آسمان و زمين بر احدى نگريسته مگر بر يحيى بن زكريّا و حسين بن على عليهما السّلام.
18- حَدَّثَنِي أَبِي وَ أَخِي رَحِمَهُمَا اللَّهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ وَ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى جَمِيعاً عَنِ الْعَمْرَكِيِّ بْنِ عَلِيٍّ الْبُوفَكِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى وَ كَانَ فِي خِدْمَةِ أَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي ع عَنْ عَلِيٍّ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ فِي طَرِيقِ الْمَدِينَةِ وَ نَحْنُ نُرِيدُ المكة [مَكَّةَ فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا لِي أَرَاكَ كَئِيباً حَزِيناً مُنْكَسِراً فَقَالَ لَوْ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ لَشَغَلَكَ عَنْ مَسْأَلَتِي قُلْتُ فَمَا الَّذِي تَسْمَعُ قَالَ ابْتِهَالَ الْمَلَائِكَةِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى قَتَلَةِ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ وَ قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ ع وَ نَوْحَ الْجِنِّ وَ بُكَاءَ الْمَلَائِكَةِ الَّذِينَ حَوْلَهُ وَ شِدَّةَ جَزَعِهِمْ فَمَنْ يَتَهَنَّأُ مَعَ هَذَا بِطَعَامٍ أَوْ بِشَرَابٍ أَوْ نَوْمٍ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ
پدر و برادرم رحمة اللّه عليهما، از احمد بن ادريس و محمّد بن يحيى، جملگى از عمركى بن على بوفكى نقل كرده كه وى گفت:
يحيى كه در خدمت حضرت ابى جعفر ثانى عليه السّلام بود از على و او از صفوان جمّال و او از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرد كه وى گفت:
در راه مدينه بوديم ولى قصدمان مكّه بود بهر صورت در راه مدينه از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام سوءال كرده و محضر مباركش عرض كردم:
اى پسر رسول خدا (ص): شما را چه مى‏شود كه غمگين و ناراحت و شكسته حال مى‏بينم؟
حضرت فرمودند:
اگر مى‏شنيدى آنچه را كه من مى‏شنوم ديگر از من چنين سوءالى نمى‏كردى.
عرض كردم: چه چيز مى‏شنويد؟ حضرت فرمودند: تضرّع ملائكه به درگاه الهى و نفرينشان نسبت به كشندگان امير الموءمنين و حضرت حسين بن على عليهما السّلام و نيز نوحه و زارى جن و گريستن فرشتگانى كه در اطراف قبر آن حضرت هستند بنا بر اين كيست كه با شنيدن چنين صداهائى غذا و شراب يا خواب بر او گوارا باشد؟!!
19- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ الْعَلَوِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَكَمِ النَّخَعِيِّ عَنْ كَثِيرِ بْنِ شِهَابٍ الْحَارِثِيِّ قَالَ بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُوءْمِنِينَ ع بِالرَّحَبَةِ إِذْ طَلَعَ الْحُسَيْنُ ع قَالَ فَضَحِكَ عَلِيٌّ ع حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ ذَكَرَ قَوْماً فَقَالَ فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ وَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ لَيَقْتُلُنَّ هَذَا وَ لَتَبْكِيَنَّ عَلَيْهِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه و عبد اللّه بن جعفر حميرى، از احمد ابن محمّد بن عيسى، از محمّد بن خالد برقى از عبد العظيم بن عبد اللّه الحسينى العلوى، از حسن بن حكم النخعى از كثير بن شهاب حارثى نقل كرده كه وى گفت: در رحبه محضر مبارك امير الموءمنين عليه السّلام نشسته بوديم در اين هنگام حضرت حسين عليه السّلام ظاهر شدند، پس امير الموءمنين عليه السّلام چنان خنديدند كه دندان‏هاى عقلشان پيدا شد سپس فرمودند:
خداوند متعال در قرآن كريمش قومى را ياد كرده و فرموده:
فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ.
قسم به كسى كه حبّه را شكافته و بنده را آفريده البته اين (حضرت حسين عليه السّلام) را خواهند كشت. و آسمان و زمين بر او مى‏گرديد.
20- وَ عَنْهُ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو مَعْشَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع أَمْطَرَتِ السَّمَاءُ دَماً وَ قَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ وَ حَدَّثَنِي أَبُو مَعْشَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع لَمْ يَبْقَ فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ حَصَاةٌ إِلَّا وُجِدَ تَحْتَهَا دَمٌ عَبِيطٍ
پدرم عليه الرحمة، از سعد بن عبد اللّه، از نصر بن مزاحم، از عمر بن سعد نقل كرده كه وى گفت:
ابو معشر از زهرى نقل نمود كه وى گفت:
هنگامى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام شهيد شدند آسمان خون باريد.
و عمر بن سعد گفت:
ابو معشر، از زهرى برايم نقل نمود كه وقتى حسين بن على عليهما السّلام شهيد شد در بيت المقدس سنگريزه‏اى باقى نماند مگر وقتى آن را بر مى‏داشتيم خون تازه زيرش بود.
21- حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ كَانَ الَّذِي قَتَلَ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع وَلَدَ زِناً وَ الَّذِي قَتَلَ يَحْيَى بْنَ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا وَ قَدْ قَالَ احْمَرَّتِ السَّمَاءُ حِينَ قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ سَنَةً ثُمَّ قَالَ بَكَتِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ عَلَى يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ حُمْرَتُهَا بُكَاوءُهَا
پدرم رحمة اللّه عليه از محمّد بن الحسن بن مهزيار، از پدرش، از على بن مهزيار، از حسن بن سعيد، از فضالة بن ايوب، از داود بن فرقد نقل كرده كه وى گفت:
از حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام شنيدم كه فرمود:
كشنده حضرت حسين بن على عليهما السّلام زنازاده بود و آن كس كه يحيى بن زكريّا را نيز كشت ولد زنا بود، سپس حضرت فرمودند:
هنگامى كه حسين بن على عليهما السّلام كشته شد تا يك سال آسمان سرخ بود، پس از آن فرمودند:
آسمان و زمين بر حسين بن على عليهما السّلام و يحيى بن زكريا عليهما السّلام گريست و همين سرخى آن گريه وى مى‏باشد.

باب بيست و نهم نوحه‏سرائى طائفه جنّ بر حسين بن على عليهما السّلام
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ ثَابِتٍ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِي ثَابِتٍ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجَةِ النَّبِيِّ ص قَالَتْ مَا سَمِعْتُ نَوْحَ الْجِنِّ مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ نَبِيَّهُ إِلَّا اللَّيْلَةَ- وَ لَا أَرَانِي إِلَّا وَ قَدْ أُصِبْتُ بِابْنِي الْحُسَيْنِ قَالَتْ وَ جَاءَتِ الْجِنِّيَّةُ مِنْهُمْ وَ هِيَ تَقُولُأَيَا عَيْنَايَ فَانْهَمِلَا بِجُهْدٍ عَلَى رَهْطٍ تَقُودُهُمُ الْمَنَايَا فَمَنْ يَبْكِي عَلَى الشُّهَدَاءِ بَعْدِي إِلَى مُتَجَبِّرٍ مِنْ نَسْلِ عَبْدٍ

محمّد بن جعفر قرشى رزّاز، از محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب، از نصر بن مزاحم، از عمر بن سعد، از عمرو بن ثابت، از حبيب بن ابى ثابت، از ام سلمه همسر نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم وى گفت:
از زمانى كه خداوند منّان روح نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را قبض فرمود نوحه‏سرائى طائفه جنّ را نشنيدم مگر همان شب (شب رحلت نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) و نديدم ايشان را مگر وقتى كه به مصيبت فرزندم حسين عليه السّلام مبتلا شدم.
ام سلمه مى‏فرمايد:
در همان زمان جنّيه از طائفه جن آمد در حالى كه مى‏گفت:
اى دو چشم من با شدّت و زارى گريه كنيد، زيرا بعد از من چه كسى بر شهداء بگريد.
زارى كنيد بر گروهى كه مرگ آنها را به سوى ستمگرى از نسل بنده و غلام مى‏برد.
2- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَمْرِو بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ الْمِيثَمِيِّ قَالَ خَمْسَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكُوفَةِ أَرَادُوا نَصْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَمَرُّوا بِقَرْيَةٍ يُقَالُ لَهَا شَاهِي إِذْ أَقْبَلَ عَلَيْهِمْ رَجُلَانِ شَيْخٌ وَ شَابٌّ- فَسَلَّمَا عَلَيْهِمْ قَالَ فَقَالَ الشَّيْخُ أَنَا رَجُلٌ مِنَ الْجِنِّ وَ هَذَا ابْنُ أَخِي أَرَدْنَا نَصْرَ هَذَا الرَّجُلِ الْمَظْلُومِ- قَالَ فَقَالَ لَهُمْ الشَّيْخُ الْجِنِّيُّ قَدْ رَأَيْتُ رَأْياً فَقَالَ الْفِتْيَةُ الْإِنْسِيُّونَ وَ مَا هَذَا الرَّأْيُ الَّذِي رَأَيْتَ قَالَ رَأَيْتُ أَنْ أَطِيرَ فَ‏آتِيَكُمْ بِخَبَرِ الْقَوْمِ فَتَذْهَبُونَ عَلَى بَصِيرَةٍ فَقَالُوا لَهُ نِعْمَ مَا رَأَيْتَ- قَالَ فَغَابَ يَوْمَهُ وَ لَيْلَتَهُ فَلَمَّا كَانَ مِنَ الْغَدِ إِذَا هُمْ بِصَوْتٍ يَسْمَعُونَهُ وَ لَا يَرَوْنَ الشَّخْصَ وَ هُوَ يَقُولُ-وَ اللَّهِ مَا جِئْتُكُمُ حَتَّى بَصُرْتُ وَ حَوْلَهُ فِتْيَةٌ تَدْمَى نُحُورُهُمُ‏ وَ قَدْ حَثَثْتُ قَلُوصِي كَيْ أُصَادِفَهُمْ كَانَ الْحُسَيْنُ سِرَاجاً يُسْتَضَاءُ فَأَجَابَهُ بَعْضُ الْفِتْيَةِ مِنَ الْإِنْسِيِّينَ يَقُولُ سَاكِنُهُ إِلَى الْقِيَامَةِ يُسْقَى الْغَيْثَ مَمْطُوراً أَنْفُسَهُمْ‏ وَ فَارَقُوا الْمَالَ وَ الْأَحْبَابَ وَ الدُّورا بِه بِالطَّفِّ مُنْعَفِرَ الْخَدَّيْنِ مَنْحُوراً مِثْلَ الْمَصَابِيحِ يَمْلَوْنَ الدُّجَى نُوراً مِنْ قَبْلِ مَا أَنْ يُلَاقُوا الْخُرُدَ الْحُورَا بِهِ اللَّهُ يَعْلَمُ أَنِّي لَمْ أَقُلْ زُوراً غُرَفٍ وَ لِلْبَتُولِ وَ لِلطَّيَّارِ مَسْرُورا اذْهَبْ فَلَا زَالَ قَبْرٌ أَنْتَ وَ فِتْيَةٌ فَرَغُوا لِلَّهِ سَالِكُهُ‏ وَ قَدْ شَرِبْتَ بِكَأْسٍ كَانَ مغرورا

پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از يعقوب بن يزيد، از ابراهيم بن عقبه، از احمد بن عمرو بن مسلم، از ميثمى نقل كرده كه وى گفت:
پنج تن از اهل كوفه به قصد يارى حسين بن على عليهما السّلام حركت كردند و به قريه‏اى رسيدند كه به آن شاهى مى‏گفتند پس دو نفر يكى پير و ديگرى جوان جلوى آنها آمده و به ايشان سلام كردند پيرمرد گفت:
من مردى از طائفه جن هستم و اين جوان برادرزاده من بوده و ما قصدمان يارى نمودن به اين مظلوم (يعنى حسين بن على عليهما السّلام) مى‏باشد.
پيرمرد جنّى سپس به ايشان گفت: من پيشنهادى دارم.
جوانى از اين پنج نفر در جوابش گفت: پيشنهاد چيست؟
پيرمرد جنّى گفت: پيشنهادم اين است كه من پرواز كرده بروم و سپس خبر اين گروه را بياورم تا شما با بصيرت به طرف مقصدتان برويد.
ايشان در جوابش گفتند: خوبپيشنهادى است.
راوى مى‏گويد:
پيرمرد جنّى يك روز و يك شب از نظر ايشان غائب بود پس فرداى آن روز ايشان صدائى شنيدند بدون اينكه صاحب آن را ببينند، صدا اين بود:
به خدا قسم نيامدم نزد شما مگر آنكه خود ديدم، در زمين طف كه سرى بريده و دو گونه‏هايش به خاك آلوده بود.
و اطرافش جوانانى افتاده كه از حلقومشان خون جارى بود نظير چراغ‏هائى كه تاريكى و ظلمت را بر طرف كرده‏اند.
پيوسته ناقه خود را دواندم تا قبل از آنكه ايشان با حوريه‏هاى باكره ملاقات كنند مصادف گردم.
حسين عليه السّلام چراغى فروزان بود و خدا مى‏داند كه من در اين گفتار دروغ نمى‏گويم.
حسين عليه السّلام در غرفه‏هاى بهشت مجاور رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و بتول عليها السّلام و جعفر طيّار بوده در حالى كه شادمان و مسرور مى‏باشد.
بعضى از جوانان در جواب آن صدا گفتند:
برو پس پاينده و جاويد باد قبرى كه تو ساكن آن هستى تا قيامت باران بر آن ببارد.
پيمودم راهى را كه تو نيز راهرو آن بودى و نوشيدم با كاسه‏اى كه بسيار فراخ بود.
و نيز پيمودم راهى را كه جوانانى در اين راه جان خودشان را تسليم خدا نموده و از مال و دوستان و خانه‏هايشان جدا گرديدند.
3- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنِي عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ وَ عَمْرُو بْنُ ثَابِتٍ عَنْ أَبِي زِيَادٍ الْقَنْدِيِّ قَالَ كَانَ الْجَصَّاصُونَ يَسْمَعُونَ نَوْحَ الْجِنِّ حِينَ قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع فِي السَّحَرِ بِالْجَبَّانَةِ وَ هُمْ يَقُولُونَمَسَحَ الرَّسُولُ جَبِينَهُ أَبَوَاهُ مِنْ عَلْيَا قُرَيْشٍ فَلَهُ بَرِيقٌ فِي الْخُدُودِ جَدُّهُ خَيْرُ الْجُدُودِ

حكيم بن داود بن حكيم از ام سلمة بن خطّاب نقل كرده كه وى گفت:
عمر بن سعد و عمرو بن ثابت از ابى زياد قندى برايم نقل نمود، وى گفت:
زمانى كه حضرت امام حسين عليه السّلام شهيد شدند گچ‏كارها در وقت سحر نوحه‏سرائى‏هاى طائفه جنّ را در قبرستان مى‏شنيدند، ايشان مى‏گفتند:
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم پيشانى او را دست كشيد پس در رخش نورى ساطع است.
پدر و مادرش از برترين افراد قريش بوده، جدّ بزرگوارش بهترين جدّها است.
4- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ قَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنِي الْوَلِيدُ بْنُ غَسَّانَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ كَانَتِ الْجِنُّ تَنُوحُ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع تَقُولُ-
لِمَنِ الْأَبْيَاتُ بِالطَّفِّ عَلَى كُرْهٍ بَنَيْنَهُ تِلْكَ أَبْيَاتُ الْحُسَيْنِ يَتَجَاوَبْنَ الرَّنِينَةَ
حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن خطّاب نقل كرده كه وى گفت:
عمر بن سعد گفت: وليد بن غسّان از كسى كه برايش نقل نمود برايم حديثى چنين نقل كرد وى گفت:
طائفه جن بر حسين بن على عليهما السّلام نوحه‏سرائى كرده و مى‏گفتند:
اين اشعار و ابيات كه در سرزمين طفّ در ترسيم بلاهاى وارده بر فرزندانش سروده شده از كيست؟
اين ابيات حسين عليه السّلام را صداهاى حزين و همراه با گريه پاسخ خواهند داد.
5- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ قَالَ حَدَّثَنِي أَيُّوبُ بْنُ سُلَيْمَانَ بْنِ أَيُّوبَ الْفَزَارِيُّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَزَوَّرِ قَالَ سَمِعْتُ لَيْلَى وَ هِيَ تَقُولُ سَمِعْتُ نَوْحَ الْجِنِّ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع وَ هِيَ تَقُولُيَا عَيْنُ جُودِي بِالدُّمُوعِ يَا عَيْنُ أَلْهَاكِ الرُّقَادُ بِطِيْبِهِ بَاتَتْ ثَلَاثاً بِالصَّعِيدِ فَإِنَّمَا يَبْكِي الْحَزِينُ بِحُرْقَةٍ وَ تَفَجُّعٍ مِنْ ذِكْرِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَوَجُّعٍ جُسُومُهُمْ بَيْنَ الْوُحُوشِ وَ كُلُّهُمْ فِي مَصْرَعٍ

حكيم بن داود بن حكيم از سلمة نقل كرده كه وى گفت:
ايّوب بن سليمان بن ايّوب الفزارى، از على بن حزوّر برايم نقل كرد از ليلى شنيد كه وى گفت:
نوحه‏سرائى طائفه جنّ بر حسين بن على عليهما السّلام را شنيدم كه مى‏گفتند:
اى چشم اشك بريز، زيرا مى‏گريد شخص حزين با سوز و دلتنگى.
اى چشم مردم به واسطه خوشى و خوش‏گذرانى تو را از ياد آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و هم دردى با ايشان بازداشته و غافل كرده‏اند.
سه شب را آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به روز آورده در حالى كه ابدان طاهره آنها روى خاك بين حيوانات وحشى بوده و جملگى در قتلگاه افتاده‏اند.
6- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ عَنْ أَبِي لَيْلَى الْوَاسِطِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَسَّانَ الْكِنَانِيِّ قَالَ بَكَتِ الْجِنُّ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع فَقَالَتْمَا ذَا تَقُولُونَ إِذْ قَالَ النَّبِيُّ لَكُمْ‏ بِأَهْلِ بَيْتِي وَ إِخْوَانِي وَ مَكْرُمَتِ مَا ذَا فَعَلْتُمْ وَ أَنْتُمْ آخِرُ الْأُمَمِ مِنْ بَيْنِ أَسْرَى وَ قَتْلَى ضُرِّجُوا بِدَمٍ

پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن الحسين، از نصر بن مزاحم، از عبد الرحمن بن أبى حماد، از ابى ليلى واسطى، از عبد اللّه بن حسان كنانى نقل كرده كه وى گفت:
طائفه جن بر حضرت حسين بن على عليهما السّلام گريسته و گفتند:
چه خواهيد گفت زمانى كه نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به شما بفرمايد:
شما كه آخرين امّت‏ها مى‏باشيد چه كرديد با اهل بيت و برادران و خويشان من، برخى را اسير و بعضى را كشته و آلوده به خون خود كرديد.
7- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ قَالَ حَدَّثَنِي سَلَمَةُ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ بَيْنَمَا الْحُسَيْنُ ع يَسِيرُ فِي جَوْفِ اللَّيْلِ وَ هُوَ مُتَوَجِّهٌ إِلَى الْعِرَاقِ وَ إِذَا بِرَجُلٍ يَرْتَجِزُ وَ يَقُولُ
حكيم بن داود بن حكيم مى‏گويد:
سلمه برايم نقل نمود و گفت:
على بن حسن، از معمّر بن خلّاد، از ابى الحسن الرّضا عليه السّلام نقل نمود كه آن حضرت فرمودند:
هنگامى كه حضرت امام حسين عليه السّلام در دل شب حركت كرده و بطرف عراق متوجّه شدند در راه به شخصى برخوردند كه رجز مى‏خواند و مى‏گفت:
8- وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ عَنِ الرِّضَا ع مِثْلَ أَلْفَاظِ
سَلَمَةَ قَالَ وَ هُوَ يَقُولُيَا نَاقَتِي لَا تَذْعَرِي مِنْ زَجْرٍ بِخَيْرِ رُكْبَانٍ وَ خَيْرِ سَفْرٍ بِمَاجِدِ الْجِدِّ رَحِيبِ الصَّدْرِ و شَمِّرِي قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ حَتَّى تَحَلَّيْ بِكَرِيمِ الْقَدْرِ أَبَانَهُ اللَّهُ لِخَيْرِ أَمْرٍ

ثَمَّةَ أَبْقَاهُ بَقَاءَ الدَّهْرِ فَقَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ عسَأَمْضِي وَ مَا بِالْمَوْتِ عَارٌ عَلَى الْفَتَى وَ وَاسَى الرِّجَالَ الصَّالِحِينَ فَإِنْ عِشْتُ لَمْ أَقْدَمْ [أَنْدَمْ وَ إِنْ إِذَا مَا نَوَى حَقّاً وَ جَاهَدَ مُسْلِماً بِنَفْسِهِ وَ فَارَقَ مَثْبُوراً وَ خَالَفَ مُجْرِماً مِتُّ لَمْ أُلَمْ كَفَى [بِكَ ذُلًّا أَنْ تَعِيشَ وَ تُرْغَمَا

بِكَ مَوْتاً أَنْ تُذَلَّ وَ تُرْغَمَا
و پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد بن عيسى، از معمّر بن خلّاد نقل كرد كه وى از حضرت رضا عليه السّلام عين الفاظ سلمه را حكايت نمود، وى گفت آن مردى كه رجز مى‏خواند مى‏گفت:
اى شتر خوف و هراس مكن از زجر و نهى من و سرعت كن و بشتاب پيش از آنكه صبح طلوع كند.
تا برسانى من را به بهترين سوار و بهترين سفر و به كسى كه اصل و نسبش كريم و جدّش بزرگ و سينه‏اش فراخ و با ظرفيّت است، خداوند بواسطه بهترين اعمال او را اجر و ثواب دهد و سپس تا مادامى كه روزگار باقى است خداوند او را باقى بدارد.
سپس حضرت حسين بن على عليهما السّلام فرمودند:
عنقريب از اين روزگار و دنيا مى‏گذرم و مرگ بر جوانمرد ننگ و عار نيست زمانى كه عزم و نيّتش حقّ بوده و در حالى كه مسلمان است جهاد كند.
مرگ بر جوانمرد عار نيست زمانى كه با مردان صالح و نيكوكار به مواسات رفتار كرده و از شخص معذّب و هلاك شده فاصله گرفته و با مجرم و ستمكار به مخالفت برخيزد.
بنا بر اين اگر زنده ماندم پشيمان نيستم و اگر مرگ مرا دريافت ملامت زده نخواهم بود ولى همين خوارى و ذلّت براى تو كافى است كه زندگانى مى‏كنى و مرتكب اعمال ناپسند مى‏گردى.
9- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْمُعَاذِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي الْحُسَيْنُ [الْحَسَنُ ]بْنُ مُوسَى الْأَصَمُّ عَنْ عَمْرٍو عَنْ جَابِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ع قَالَ لَمَّا هَمَّ الْحُسَيْنُ ع بِالشُّخُوصِ عَنِ الْمَدِينَةِ أَقْبَلَتْ نِسَاءُ بَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَاجْتَمَعْنَ لِلنِّيَاحَةِ حَتَّى مَشَى فِيهِنَّ الْحُسَيْنُ ع فَقَالَ أَنْشُدُكُنَّ اللَّهَ أَنْ تُبْدِينَ هَذَا الْأَمْرَ مَعْصِيَةً لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ فَقَالَتْ لَهُ نِسَاءُ بَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَلِمَنْ نَسْتَبْقِي النِّيَاحَةَ وَ الْبُكَاءَ فَهُوَ عِنْدَنَا كَيَوْمٍ مَاتَ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ رُقَيَّةُ وَ زَيْنَبُ وَ أُمُّ كُلْثُومٍ فَنَنْشُدُكَ اللَّهَ جَعَلَنَا اللَّهُ فِدَاكَ مِنَ الْمَوْتِ يَا حَبِيبَ الْأَبْرَارِ مِنْ أَهْلِ الْقُبُورِ وَ أَقْبَلَتْ بَعْضُ عَمَّاتِهِ تَبْكِي وَ تَقُولُ أَشْهَدُ يَا حُسَيْنُ لَقَدْ سَمِعْتُ الْجِنَّ نَاحَتْ بِنَوْحِكَ وَ هُمْ يَقُولُونَفَإِنَّ قَتِيلَ الْطَّفِّ مِنْ آلِ هَاشِمٍ‏ حَبِيبُ رَسُولِ اللَّهِ لَمْ يَكُ وَ قُلْنَ أَيْضاً أَبْكِي حُسَيْناً وَ لِقَتْلِهِ زُلْزِلْتُمُ‏ وَ احْمَرَّتْ آفَاقُ السَّمَاءِ وَ تَغَبَّرَتْ شَمْسُ الْبِلَادِ ذَاكَ بْنُ فَاطِمَةَ الْمُصَابُ‏ أَوْرَثْتَنَا ذُلًّا بِهِ‏ أَذَلَّ رِقَاباً مِنْ قُرَيْشٍ فَذَلَّتْ فَاحِشاً أَبَانَتْ مُصِيبَتُكَ الْأُنُوفَ وَ جَلَّتْ سَيِّداً وَ لِقَتْلِهِ شَابَ الشَّعَرُ وَ لِقَتْلِهِ انْكَسَفَ الْقَمَرُ مِنَ الْعَشِيَّةِ وَ السَّحَرِ بِهِمْ وَ أَظْلَمَتِ الْكُوَرُ بِهِ الْخَلَائِقُ وَ الْبَشَرُ جَدَعَ الْأُنُوفَ مَعَ الْغُرَرِ

پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم، از سعد بن عبد اللّه بن ابى خلف، از محمّد بن يحيى معاذى نقل كرده‏اند كه وى گفت:
حسين بن موسى اصم از عمرو، از جابر، از حضرت محمّد بن على عليهما السّلام نقل كرد كه آن حضرت فرمودند:
هنگامى كه حضرت حسين عليه السّلام با افراد و نفرات از مدينه آهنگ خروج نمودند زنان بنى عبد المطّلب پيش آمده پس براى نوحه‏سرائى و گريستن اجتماع نمودند، امام حسين عليه السّلام در ميان ايشان راه مى‏رفتند و مى‏فرمودند:
شما را به خدا سوگند مى‏دهم كه معصيت خدا و رسولش را نكرده و نوحه سر نداده و آشكارا نگرييد.
زنان بنى عبد المطلب محضر مباركش عرضه داشتند: پس براى چه كسى نوحه و گريه را ذخيره نمائيم امروز مانند روزى است كه در آن رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم
از دنيا رفتند و همانند روزى است كه حضرت على و فاطمه عليهما السّلام از دنيا رحلت نمودند و همچون روزى است كه رقيه و زينب و ام كلثوم (دختران رسول خدا (ص» ارتحال نمودند؟!! فدايت شويم تو را به خدا سوگند كه از مرگ كناره بگير اى دوست خوبان از اهل قبور و سپس برخى از عمّه‏هاى آن حضرت جلو آمده در حالى كه مى‏گريست عرض كرد:
اى حسين شاهد باش شنيدم صداى جنّيان را كه براى شما نوحه‏سرائى كرده و مى‏گويند:
همانا مقتول و كشته شده در سرزمين طف از آل هاشم است كه پست‏ترين و ذليل‏ترين مردم از قريش او را مقتول ساخته است.
حبيب رسول خدا بد نبود، مصيبت تو بينى‏ها را بريده و حقير نموده است.
و زنان بنى عبد المطلب نيز گفتند:
براى حسين كه سرور و آقاى همه است گريه كنيد و بخاطر شهادتش موى‏ها سفيد شد.
بخاطر شهادتش به زلزله مبتلا شديد، بخاطر شهادتش ماه گرفته شد.
بخاطر شهادتش افق آسمان در غروب و سحر سرخ گرديد.
بخاطر شهادتش خورشيد شهرها و نور آن كدر شد و مساكن و منازل تار و ظلمانى گرديد او فرزند فاطمه‏ايست كه از خلائق و بشر به مصيبت گرفتار گرديد.
بواسطه شهادت و قتل آن جناب خوارى به ما رسيده و به سبب آن بينى‏ها قطع و به هلاكت افتاده‏ايم.
10- حَدَّثَنِي أَبِي وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْمُعَاذِيِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ عَمْرِو بْنِ ثَابِتٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ عِكْرِمَةَ قَالَ أَصْبَحْنَا لَيْلَةَ قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع بِالْمَدِينَةِ فَإِذَا مَوْلًى لَنَا يَقُولُ سَمِعْنَا الْبَارِحَةَ مُنَادِياً يُنَادِي وَ يَقُولُ أَيُّهَا الْقَاتِلُونَ جَهْلًا كُلُّ أَهْلِ السَّمَاءِ يَدْعُو قَدْ لُعِنْتُمْ عَلَى لِسَانِ بْنِ حُسَيْنا أَبْشِرُوا بِالْعَذَابِ وَ التَّنْكِيلِ عَلَيْكُمْ مِنْ نَبِيٍّ وَ مُرْسَلٍ وَ قَبِيْلٍ دَاوُدَ وَ ذِي الرُّوحِ حَامِلِ الْإِنْجِيلِ

پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن يحيى معاذى، از عبّاد بن يعقوب، از عمرو بن ثابت، از عمرو بن عكرمه نقل كرده‏اند كه وى گفت:
بامداد روزى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام شهيد شدند ما در مدينه صبح نموديم در اين هنگام غلامى كه داشتيم گفت: شب گذشته شنيديم منادى نداء مى‏كرد و مى‏گفت:
اى كسانى كه حسين را از روى ستم و جور كشتيد بشارت باد شما را به عذاب و عقوبتى سخت.
تمام اهل آسمان شما را نفرين مى‏كنند، چه انبياء و چه فرشته‏گان و چه كارگذاران.
بر زبان ابن داود و عيسى بن مريم كه صاحب روح و حامل انجيل بوده لعن شده‏ايد.
11- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ قَالَ حَدَّثَتْنِي جَدَّتِي أَنَّ الْجِنَّ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع بَكَتْ عَلَيْهِ بِهَذِهِ الْأَبْيَاتِيَا عَيْنُ جُودِي بِالْعَبَر ابْكِي بْنَ فَاطِمَةَ الَّذِى الْجِنُّ تَبْكِي شَجْوَهَا قُتِلَ الْحُسَيْنُ وَ رَهْطُهُ فَلَأَبْكِيَنَّكَ حُرْقَةً‏ وَ لَأَبْكِيَنَّكَ مَا جَرَى وَ ابْكِي فَقَدْحَقَّ الْخَبَرُ وَرَدَ الْفُرَاتَ فَمَا صَدَر لَمَّا أَتَى مِنْهُ الْخَبَرُ تَعْساً لِذَلِكَ مِنْ خَبَرٍ عِنْدَ الْعِشَاءِ وَ بِالسَّحَرِ عِرْقٌ وَ مَا حَمَلَ الشَّجَرُ

حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن خطاب نقل كرده كه وى گفت:
عبد اللّه بن محمّد بن سنان، از عبد اللّه بن قاسم بن حارث، از داود رقّى برايم نقل كرد و گفت:
جدّه‏ام حكايت نمود كه وقتى حضرت حسين عليه السّلام شهيد شدند طائفه جنّ بر آن حضرت گريسته و اين ابيات را مى‏خواند:
اى چشم اشك بريز و گريه كن پس محقّقا خبر شهادت حضرت حسين عليه السّلام حق و راست مى‏باشد.
گريه كن براى فرزند فاطمه كه به فرات داخل شد و از آن برنگشت.
جنّ براى حزن و غم فاطمه مى‏گريد زمانى كه از حسين عليه السّلام خبر شهادتش برسد.
حسين عليه السّلام و يارانش كشته شدند، افسوس از چنين خبرى.
صبح و شام البتّه البتّه برايت اشك سوزان مى‏ريزم.
البته البته آن قدر برايت اشك بريزم كه ريشه‏ها را روان و درختان را ببرد.

باب سى‏ام نفرين و لعنت نمودن كبوتران در حق قاتلين حضرت امام حسين عليه السّلام
1- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ [عَلِيِّ بْنِ هَارُونَ ]عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ النَّوْفَلِيِّ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أَبِي زِيَادٍ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اتَّخِذُوا الْحَمَامَ الرَّاعِبِيَّةَ فِي بُيُوتِكُمْ فَإِنَّهَا تَلْعَنُ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ ع
پدرم رحمة اللّه عليه و على بن الحسين، از على بن ابراهيم بن هاشم، از پدرش، از حسين بن يزيد نوفلى، از اسماعيل بن ابى زياد سكونى از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
كبوتر خوانا را در خانه‏هايتان نگهدارى كنيد زيرا اين حيوان قاتلين امام حسين عليه السّلام را لعنت مى‏كند.
2- حَدَّثَنِي أَبِي وَ أَخِي وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ جَمِيعاً عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْجَامُورَانِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ صَنْدَلٍ [صَفْوَانَ ]عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ قَالَ كُنْتُ جَالِساً فِي بَيْتِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَنَظَرْتُ إِلَى الْحَمَامِ الرَّاعِبِيِّ يُقَرْقِرُ طَوِيلًا فَنَظَرَ إِلَيَّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ يَا دَاوُدُ أَ تَدْرِي مَا يَقُولُ هَذَا الطَّيْرُ قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ تَدْعُو عَلَى قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع فَاتَّخِذُوهُ فِي مَنَازِلِكُمْ وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْجَامُورَانِيِّ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ
پدر و برادرم و على بن الحسين و محمّد بن الحسن جملگى از احمد بن ادريس بن احمد، از ابى عبد اللّه جامورانى از حسن بن علىّ بن ابى حمزه از صندل (صفوان نسخه ب) از داود بن فرقد نقل كرده‏اند وى گفت:
در خانه امام صادق عليه السّلام نشسته بودم، چشمم به كبوتر خوانا افتاد كه مشغول خواندن بود و زياد مى‏خواند، امام عليه السّلام به من نگاه نموده و فرمودند:
اى داود مى‏دانى اين حيوان چه مى‏گويد؟
عرض كردم: خير فدايت شوم.
حضرت فرمودند: قاتلين حسين بن على عليهما السّلام را نفرين مى‏كند از اين حيوان تهيه كنيد و در منازلتان نگهدارى كنيد.
و پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم از سعد بن عبد اللّه، از ابى عبد اللّه جامورانى به اسنادش مثل همين حديث را نقل كرده‏اند.

باب سى و يكم نوحه‏سرائى و ذكر مصيبت نمودن جغد بر حضرت امام حسين عليه السّلام
1- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي غُنْدَرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ فِي الْبُومَةِ قَالَ هَلْ أَحَدٌ مِنْكُمْ رَآهَا بِالنَّهَارِ قِيلَ لَهُ لَا تَكَادُ تَظْهَرُ بِالنَّهَارِ وَ لَا تَظْهَرُ إِلَّا لَيْلًا قَالَ أَمَا إِنَّهَا لَمْ تَزَلْ تَأْوِي الْعُمْرَانَ أَبَداً فَلَمَّا أَنْ قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع آلَتْ عَلَى نَفْسِهَا أَنْ لَا تَأْوِيَ الْعُمْرَانَ أَبَداً وَ لَا تَأْوِيَ إِلَّا الْخَرَابَ فَلَا تَزَالُ نَهَارَهَا صَائِمَةً حَزِينَةً حَتَّى يَجُنَّهَا اللَّيْلُ فَإِذَا جَنَّهَا اللَّيْلُ فَلَا تَزَالُ تَرِنُّ [تَرِثُ ]عَلَى الْحُسَيْنِ ع حَتَّى تُصْبِحَ
محمّد بن الحسين بن احمد بن وليد و جماعتى از اساتيدم، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن عيسى بن عبيد، از صفوان بن يحيى، از حسين بن ابى غندر، از حضرت أبى عبد اللّه عليه السّلام، وى گفت:
شنيدم امام صادق عليه السّلام در باره جغد فرمودند:
آيا احدى از شما آن را در روز ديده است؟
محضر مباركش عرض شد: خير ابدا در روز ظاهر نشده و تنها در شب پيدا مى‏گردد.
حضرت فرمودند:
امّا اينكه اين حيوان پيوسته در خرابه‏ها مسكن گرفته و در آبادى نمى‏آيد جهتش آنست كه:
وقتى حضرت امام حسين عليه السّلام شهيد شدند اين حيوان بواسطه قسم بر خود حتم نمود كه ابدا در آبادى سكنا نكرده و منزلش تنها در خرابه‏ها باشد پس پيوسته در روز صائم و حزين است تا شب فرا برسد و وقتى شب در آمد از ابتداء آن تا صبح بر مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام زمزمه و نوحه‏سرائى و مرثيه‏خوانى مى‏كند.
2- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ حَكِيمٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ صَاعِدٍ الْبَرْبَرِيِّ قَيِّماً لِقَبْرِ الرِّضَا ع قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي قَالَ دَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا ع فَقَالَ لِي تَرَى هَذِهِ الْبُومَ مَا يَقُولُ النَّاسُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ جِئْنَا نَسْأَلُكَ فَقَالَ هَذِهِ الْبُومَةُ كَانَتْ عَلَى عَهْدِ جَدِّي رَسُولِ اللَّهِ ص تَأْوِي الْمَنَازِلَ وَ الْقُصُورَ وَ الدُّورَ وَ كَانَتْ إِذَا أَكَلَ النَّاسُ الطَّعَامَ تَطِيرُ وَ تَقَعُ أَمَامَهُمْ فَيُرْمَى إِلَيْهَا بِالطَّعَامِ وَ تُسْقَى وَ تَرْجِعُ إِلَى مَكَانِهَا فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع خَرَجَتْ مِنَ الْعُمْرَانِ إِلَى الْخَرَابِ وَ الْجِبَالِ وَ الْبَرَارِي وَ قَالَتْ بِئْسَ الْأُمَّةُ أَنْتُمْ قَتَلْتُمْ ابْنَ بِنْتِ نَبِيِّكُمْ وَ لَا آمَنُكُمْ عَلَى نَفْسِي
حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن ابى الخطّاب از حسين بن على صاعد بربرى كه قيّم و متصدّى قبر حضرت امام رضا عليه السّلام بود نقل كرده كه وى گفت:
پدرم براى من نقل نمود و گفت: بر حضرت رضا عليه السّلام وارد شدم، آن جناب به من فرمود:
اين جغد را مى‏بينى؟ مردم چه مى‏گويند؟
عرض كردم: فدايت شوم آمده‏ايم كه از شما بپرسيم.
حضرت فرمودند: اين جغد در عصر جدّم رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در منازل و قصرها و خانه‏ها سكنى داشت و هر وقت مردم مشغول خوردن طعام بودند اين حيوان پر مى‏زد و در مقابل ايشان خود را مى‏رساند و مردم طعام و غذا جلويش مى‏ريختند و اين حيوان طعام خورده و از آب خود را سيراب مى‏كرد و سپس به منزلش بر مى‏گشت ولى هنگامى كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام شهيد شدند از شهر و آبادى خارج گشت و در خرابه‏ها و كوهها و بيابان‏ها مكان گرفت و گفت:
بد امّتى شما مى‏باشيد! پسر دختر پيامبر خود را كشتيد و من به نسبت به نفس خود از شما در امان نيستم.
3- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْبُومَ لَتَصُومُ النَّهَارَ فَإِذَا أَفْطَرَتْ أَنْدَبَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع حَتَّى تُصْبِحَ
محمّد بن جعفر رزّاز، از دائى خود محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب، از حسن بن علىّ بن فضّال از شخصى از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام نقل كرد، وى گفت:
امام عليه السّلام فرمودند:
جغد در روز صائم بوده و وقتى افطار نمود قلبش در مصائب حضرت حسين بن على عليهما السّلام محزون و افسرده شده تا صبح فرا برسد.
4- حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُوسَى بْنِ عُمَرَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْمِيثَمِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا يَعْقُوبُ رَأَيْتَ بُومَةً بِالنَّهَارِ تَنَفَّسُ قَطُّ فَقَالَ لَا قَالَ وَ تَدْرِي لِمَ ذَلِكَ قَالَ لَا قَالَ لِأَنَّهَا تَظَلُّ يَوْمَهَا صَائِمَةً عَلَى مَا رَزَقَهَا اللَّهُ فَإِذَا جَنَّهَا اللَّيْلُ أَفْطَرَتْ عَلَى مَا رُزِقَتْ-
ثُمَّ لَمْ تَزَلْ تَرَنَّمُ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع حَتَّى تُصْبِحَ
على بن الحسين بن موسى، از سعد بن عبد اللّه، از موسى بن عمر، از حسن بن على، از ميثمى نقل كرده، وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام فرمودند:
اى يعقوب آيا تا به حال ديده‏اى كه جغدى در روز آواز بخواند؟
وى گفت: خير.
حضرت فرمودند: مى‏دانى چرا؟
عرض كرد: خير.
امام عليه السّلام فرمودند: براى اينكه طول روز را اين حيوان صائم بوده و وقتى شب فرا رسيد افطار كرده و از آنچه خداوند منّان روزى او كرده استفاده نموده سپس پيوسته تا صبح بدمد بر مصائب حضرت حسين بن على عليهما السّلام زمزمه نموده و نوحه‏سرائى مى‏كند.

باب سى و دوّم ثواب كسى كه بر حضرت حسين بن علىّ عليهما السّلام گريه كند
1- حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَقُولُ أَيُّمَا مُوءْمِنٍ دَمَعَتْ عَيْنَاهُ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع دَمْعَةً حَتَّى تَسِيلَ عَلَى خَدِّهِ بَوَّأَهُ اللَّهُ بِهَا فِي الْجَنَّةِ غُرَفاً يَسْكُنُهَا أَحْقَاباً وَ أَيُّمَا مُوءْمِنٍ دَمَعَتْ عَيْنَاهُ حَتَّى تَسِيلَ عَلَى خَدِّهِ فِينَا- لِأَذًى مَسَّنَا مِنْ عَدُوِّنَا فِي الدُّنْيَا بَوَّأَهُ اللَّهُ بِهَا فِي الْجَنَّةِ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَ أَيُّمَا مُوءْمِنٍ مَسَّهُ أَذًى فِينَا فَدَمَعَتْ عَيْنَاهُ حَتَّى تَسِيلَ عَلَى خَدِّهِ مِنْ مَضَاضَةِ مَا أُوذِيَ فِينَا صَرَفَ اللَّهُ عَنْ وَجْهِهِ الْأَذَى وَ آمَنَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ سَخَطِهِ وَ النَّارِ
حسن بن عبد اللّه بن محمّد بن عيسى، از پدرش، از حسن بن محبوب، از علاء بن رزين، از محمّد بن مسلم، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
حضرت علىّ بن ابى الحسن عليهما السّلام مى‏فرمودند:
هر موءمنى كه بخاطر شهادت حسن بن علىّ عليهما السّلام گريه كند تا اشگش بر گونه‏هايش جارى گردد خداوند منّان غرفه‏اى در بهشت به او دهد كه مدّت‏ها در آن ساكن گردد و هر موءمنى بخاطر ايذاء و آزارى كه از دشمنان ما در دنيا به ما رسيده گريه كند تا اشگش بر گونه‏هايش جارى شود خداوند متعال در بهشت به او جايگاه شايسته‏اى دهد و هر موءمنى در راه ما اذيت و آزارى به او رسد پس بگريدتا اشگش بر گونه‏هايش جارى گردد خداوند متعال آزار و ناراحتى را از او بگرداند و در روز قيامت از غضب و آتش دوزخ در امانش قرار دهد.
2- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْجَامُورَانِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ الْبُكَاءَ وَ الْجَزَعَ مَكْرُوهٌ لِلْعَبْدِ فِي كُلِّ مَا جَزِعَ- مَا خَلَا الْبُكَاءَ وَ الْجَزَعَ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّع فَإِنَّهُ فِيهِ مَأْجُورٌ
پدرم رحمة اللّه عليه از سعد بن عبد اللّه، از ابى عبد اللّه جامورانى از حسن بن علىّ بن ابى حمزه، از پدرش از حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام، وى گفت:
از حضرت امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
براى بنده جزع نمودن و گريستن در تمام امور مكروه و ناپسند است مگر گريستن و جزع كردن بر حسين بن علىّ عليهما السّلام زيرا شخص در اين گريستن مأمور و مثاب مى‏باشد.
3- وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ الزَّيَّاتِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي هَارُونَ الْمَكْفُوفِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ لَهُ وَ مَنْ ذُكِرَ الْحُسَيْنُ ع عِنْدَهُ فَخَرَجَ مِنْ عَيْنِهِ [عَيْنَيْهِ ]مِنَ الدُّمُوعِ مِقْدَارُ جَنَاحِ ذُبَابٍ كَانَ ثَوَابُهُ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ يَرْضَ لَهُ بِدُونِ الْجَنَّةِ
محمّد بن جعفر رزّاز، از دائى خود محمّد بن الحسين زيّات، از محمّد بن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از ابو هارون مكفوف نقل كرده كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام در ضمن حديث طولانى فرمودند:
كسى كه يادى از حضرت حسين بن على عليهما السّلام نزدش بشود و از چشمش به مقدار بال مگس اشك خارج شود اجر او بر خدا است و حقتعالى به كمتر از بهشت براى او راضى نيست.
4- حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ بْنِ الْحَكِيمِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنَا بَكَّارُ بْنُ أَحْمَدَ الْقَسَّامُ وَ الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ الْوَاحِدِ عَنْ مُخَوَّلِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الرَّبِيعِ بْنِ مُنْذِرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَمِعْتُ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع يَقُولُ مَنْ قَطَرَتْ عَيْنَاهُ فِينَا قَطْرَةً وَ دَمَعَتْ عَيْنَاهُ فِينَا دَمْعَةً بَوَّأَهُ اللَّهُ بِهَا فِي الْجَنَّةِ غُرَفاً يَسْكُنُهَا أَحْقَاباً وَ أَحْقَاباً حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَقُولُ وَ ذَكَرَ مِثْلَ حَدِيثِ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ الرَّزَّازِ سَوَاءً
حكيم بن داود بن حكيم از سلمة بن خطاب نقل كرده كه وى گفت:
بكّار بن احمد قسّام و حسن بن عبد الواحد، از مخوّل بن ابراهيم، از ربيع بن منذر از پدرش نقل نموده، وى گفت:
از حضرت على بن الحسين عليهما السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
كسى كه از دو چشمش قطره‏اى اشگ در راه ما بيايد خداوند متعال در بهشت غرفه‏اى به او عطاء فرمايد كه روزگارها در آن سكنا گزيند.
ترجمه:
پدرم رحمة اللّه عليه و جماعتى از اساتيدم از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن محمّد، از حمزة بن على اشعرى، از حسن بن معاوية بن وهب از كسى كه برايش حديث نقل نموده از حضرت ابى جعفر عليه السّلام نقل كرده كه آن جناب فرمودند:
حضرت على بن الحسين عليهما السّلام مى‏فرمودند: ... و حديثى مانند حديث محمّد بن جعفر رزّاز را عينا فرمودند (مقصود حديث سوم مى‏باشد).
5- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِي عُمَارَةَ الْمُنْشِدِ قَالَ مَا ذُكِرَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فِي يَوْمٍ قَطُّ فَرُئِيَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ مُتَبَسِّماً قَطُّ إِلَى اللَّيْلِ
محمّد بن جعفر قرشى از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب، از حسن بن على، از ابن ابى عمير، از على بن غيره، از ابى عماره منشد نقل كرده كه وى گفت:
هرگز ذكر نشد حسين بن على عليهما السّلام نزد ابى عبد اللّه جعفر بن محمّد عليهما السّلام در روزى كه در آن روز آن جناب تا شب متبسّم و خندان ديده شوند.
6- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ مِسْمَعِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ كِرْدِينٍ الْبَصْرِيِّ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا مِسْمَعُ أَنْتَ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ أَ مَا تَأْتِي قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع قُلْتُ لَا أَنَا رَجُلٌ مَشْهُورٌ عِنْدَ أَهْلِ الْبَصْرَةِ وَ عِنْدَنَا مَنْ يَتَّبِعُ هَوَى هَذَا الْخَلِيفَةِ وَ عَدُوُّنَا كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ القَبَائِلِ مِنَ النُّصَّابِ وَ غَيْرِهِمْ وَ لَسْتُ آمَنُهُمْ أَنْ يَرْفَعُوا حَالِي عِنْدَ وُلْدِ سُلَيْمَانَ فَيُمَثِّلُونَ بِي قَالَ لِي أَ فَمَا تَذْكُرُ مَا صُنِعَ بِهِ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَتَجْزَعُ قُلْتُ إِي وَ اللَّهِ وَ أَسْتَعْبِرُ لِذَلِكَ حَتَّى يَرَى أَهْلِي أَثَرَ ذَلِكَ عَلَيَّ فَأَمْتَنِعُ مِنَ الطَّعَامِ حَتَّى يَسْتَبِينَ ذَلِكَ فِي وَجْهِي قَالَ رَحِمَ اللَّهُ دَمْعَتَكَ- أَمَا إِنَّكَ مِنَ الَّذِينَ يُعَدُّونَ مِنْ أَهْلِ الْجَزَعِ لَنَا وَ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا وَ يَخَافُونَ لِخَوْفِنَا وَ يَأْمَنُونَ إِذَا أَمِنَّا أَمَا إِنَّكَ سَتَرَى عِنْدَ مَوْتِكَ حُضُورَ آبَائِي لَكَ- وَ وَصِيَّتَهُمْ مَلَكَ الْمَوْتِ بِكَ وَ مَا يَلْقَوْنَكَ بِهِ مِنَ الْبِشَارَةِ أَفْضَلُ وَ لَمَلَكُ الْمَوْتِ أَرَقُّ عَلَيْكَ وَ أَشَدُّ رَحْمَةً لَكَ مِنَ الْأُمِّ الشَّفِيقَةِ عَلَى وَلَدِهَا قَالَ ثُمَّ اسْتَعْبَرَ وَ اسْتَعْبَرْتُ مَعَهُ- فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي فَضَّلَنَا عَلَى خَلْقِهِ بِالرَّحْمَةِ وَ خَصَّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ بِالرَّحْمَةِ يَا مِسْمَعُ إِنَّ الْأَرْضَ وَ السَّمَاءَ لَتَبْكِي مُنْذُ قُتِلَ أَمِيرُ الْمُوءْمِنِينَ ع رَحْمَةً لَنَا وَ مَا بَكَى لَنَا مِنَ الْمَلَائِكَةِ أَكْثَرُ- وَ مَا رَقَأَتْ دُمُوعُ الْمَلَائِكَةِ مُنْذُ قُتِلْنَا وَ مَا بَكَى أَحَدٌ رَحْمَةً لَنَا وَ لِمَا لَقِينَا إِلَّا رَحِمَهُ اللَّهُ- قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ الدَّمْعَةُ مِنْ عَيْنِهِ فَإِذَا سَالَتْ دُمُوعُهُ عَلَى خَدِّهِ فَلَوْ أَنَّ قَطْرَةً مِنْ دُمُوعِهِ سَقَطَتْ فِي جَهَنَّمَ لَأَطْفَأَتْ حَرَّهَا حَتَّى لَا يُوجَدَ لَهَا حَرٌّ وَ إِنَّ الْمُوجَعَ لَنَا قَلْبُهُ لَيَفْرَحُ يَوْمَ يَرَانَا عِنْدَ مَوْتِهِ فَرْحَةً لَا تَزَالُ تِلْكَ الْفَرْحَةُ فِي قَلْبِهِ حَتَّى يَرِدَ عَلَيْنَا الْحَوْضَ وَ إِنَّ الْكَوْثَرَ لَيَفْرَحُ بِمُحِبِّنَا إِذَا وَرَدَ عَلَيْهِ حَتَّى إِنَّهُ لَيُذِيقُهُ مِنْ ضُرُوبِ الطَّعَامِ مَا لَا يَشْتَهِي أَنْ يَصْدُرَ عَنْهُ يَا مِسْمَعُ مَنْ شَرِبَ مِنْهُ شَرْبَةً لَمْ يَظْمَأْ بَعْدَهَا أَبَداً وَ لَمْ يَسْتَقِ بَعْدَهَا أَبَداً وَ هُوَ فِي بَرْدِ الْكَافُورِ وَ رِيحِ الْمِسْكِ وَ طَعْمِ الزَّنْجَبِيلِ أَحْلَى مِنَ الْعَسَلِ وَ أَلْيَنَ مِنَ الزُّبْدِ وَ أَصْفَى مِنَ الدَّمْعِ وَ أَذْكَى مِنَ الْعَنْبَرِ يَخْرُجُ مِنْ تَسْنِيمٍ وَ يَمُرُّ بِأَنْهَارِ الْجِنَانِ يَجْرِي عَلَىرَضْرَاضِ الدُّرِّ وَ الْيَاقُوتِ فِيهِ مِنَ الْقِدْحَانِ أَكْثَرُ مِنْ عَدَدِ نُجُومِ السَّمَاءِ يُوجَدُ رِيحُهُ مِنْ مَسِيرَةِ أَلْفِ عَامٍ قِدْحَانُهُ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ أَلْوَانِ الْجَوْهَرِ يَفُوحُ فِي وَجْهِ الشَّارِبِ مِنْهُ كُلُّ فَائِحَةٍ حَتَّى يَقُولَ الشَّارِبُ مِنْهُ يَا لَيْتَنِي تُرِكْتُ هَاهُنَا لَا أَبْغِي بِهَذَا بَدَلًا وَ لَا عَنْهُ تَحْوِيلًا- أَمَا إِنَّكَ يَا ابْنَ كِرْدِينٍ مِمَّنْ تَرْوَى مِنْهُ وَ مَا مِنْ عَيْنٍ بَكَتْ لَنَا إِلَّا نُعِّمَتْ بِالنَّظَرِ إِلَى الْكَوْثَرِ- وَ سُقِيَتْ مِنْهُ مَنْ أَحَبَّنَا وَ إِنَّ الشَّارِبَ مِنْهُ لَيُعْطَى مِنَ اللَّذَّةِ وَ الطَّعْمِ وَ الشَّهْوَةِ لَهُ أَكْثَرَ مِمَّا يُعْطَاهُ مَنْ هُوَ دُونَهُ فِي حُبِّنَا وَ إِنَّ عَلَى الْكَوْثَرِ أَمِيرَ الْمُوءْمِنِينَ ع وَ فِي يَدِهِ عَصًا مِنْ عَوْسَجٍ يَحْطِمُ بِهَا أَعْدَاءَنَا فَيَقُولُ الرَّجُلُ مِنْهُمْ إِنِّي أَشْهَدُ الشَّهَادَتَيْنِ فَيَقُولُ انْطَلِقْ إِلَى إِمَامِكَ فُلَانٍ- فَاسْأَلْهُ أَنْ يَشْفَعَ لَكَ فَيَقُولُ تَبَرَّأَ مِنِّي إِمَامِيَ الَّذِي تَذْكُرُهُ فَيَقُولُ ارْجِعْ إِلَى وَرَائِكَ فَقُلْ لِلَّذِي كُنْتَ تَتَوَلَّاهُ وَ تُقَدِّمُهُ عَلَى الْخَلْقِ فَاسْأَلْهُ إِذَا كَانَ خَيْرَ الْخَلْقِ عِنْدَكَ أَنْ يَشْفَعَ لَكَ- فَإِنَّ خَيْرَ الْخَلْقِ مَنْ يَشْفَعُ [حَقِيقٌ أَنْ لَا يُرَدَّ إِذَا شَفَعَ ]فَيَقُولُ إِنِّي أَهْلِكُ عَطَشاً فَيَقُولُ لَهُ زَادَكَ اللَّهُ ظَمَأً وَ زَادَكَ اللَّهُ عَطَشاً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ كَيْفَ يَقْدِرُ عَلَى الدُّنُوِّ مِنَ الْحَوْضِ وَ لَمْ يَقْدِرْ عَلَيْهِ غَيْرُهُ فَقَالَ وَرِعَ عَنْ أَشْيَاءَ قَبِيحَةٍ وَ كَفَّ عَنْ شَتْمِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ إِذَا ذُكِرْنَا وَ تَرَكَ أَشْيَاءَ اجْتَرَى عَلَيْهَا غَيْرُهُ وَ لَيْسَ ذَلِكَ لِحُبِّنَا وَ لَا لِهَوًى مِنْهُ لَنَا وَ لَكِنَّ ذَلِكَ لِشِدَّةِ اجْتِهَادِهِ فِي عِبَادَتِهِ وَ تَدَيُّنِهِ وَ لِمَا قَدْ شَغَلَ نَفْسَهُ بِهِ عَنْ ذِكْرِ النَّاسِ فَأَمَّا قَلْبُهُ فَمُنَافِقٌ وَ دِينُهُ النَّصْبُ وَ اتِّبَاعُهُ أَهْلَ النَّصْبِ وَ وَلَايَةُ الْمَاضِينَ وَ تَقَدُّمُهُ [تَقْدِيمُهُ لَهُمَا عَلَى كُلِّ أَحَدٍ
محمّد بن عبد اللّه بن جعفر حميرى، از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد اللّه بن حمّاد بصرى، از عبد اللّه بن عبد الرحمن اصم، از مسمع بن عبد الملك كردين بصرى نقل كرده كه وى گفت:
حضرت ابو عبد اللّه عليه السّلام به من فرمودند:
اى مسمع تو از اهل عراق هستى، آيا به زيارت قبر حسين عليه السّلام مى‏روى؟ عرض كردم: خير، من نزد اهل بصره مردى مشهور هستم و نزد ما كسانى هستند كه خواسته اين خليفه را طالب بوده و دشمنان ما از گروه ناصبى‏ها و غير ايشان بسيار بوده و من در امان نيستم از اينكه حال من را نزد پسر سليمان گزارش كنند.
در نتيجه او با من كارى كند كه عبرت ديگران گردد لذا احتياط كرده و به زيارت آن حضرت نمى‏روم.
حضرت به من فرمودند:
آيا ياد مى‏كنى مصائبى را كه براى آن جناب فراهم كرده و آزار و اذيت‏هائى كه به حضرتش روا داشتند؟
عرض كردم: بلى.
حضرت فرمودند:
آيا به جزع و فزع مى‏آئى؟
عرض كردم: بلى به خدا قسم و بخاطر ياد كردن مصائب آن بزرگوار چنان غمگين و حزين مى‏شوم كه اهل و عيالم اثر آن را در من مشاهده مى‏كنند و چنان حالم دگرگون مى‏شود كه از خوردن طعام و غذا امتناع نموده و بوضوح علائم حزن و اندوه در صورتم نمايان مى‏گردد.
حضرت فرمودند:
خدا رحمت كند اشگ‏هاى تو را (يعنى خدا بواسطه اين اشگ‏ها تو را رحمت نمايد)، بدان قطعا تو از كسانى محسوب مى‏شوى كه به خاطر ما جزع نموده و به واسطه سرور و فرح ما مسرور گشته و بخاطر حزن ما محزون گرديده و بجهت خوف ما خائف بوده و هنگام مأمون بودن ما در امان هستند، توجه داشته باش حتما و عنقريب هنگام مرگ اجدادم را بالاى سرت خواهى ديد كه ملك الموت سفارش تو را خواهند نمود و بشارتى كه به تو خواهند داد برتر و بالاتر از هر چيزى است و خواهى ديد كه ملك الموت از مادر مهربان به فرزندش به تو مهربان‏تر و رحيم‏تر خواهد بود.
مسمع مى‏گويد:
سپس حضرت گريستند و اشگهاى مباركشان جارى شد و من نيز با آن جناب اشگ ريختم، پس از آن حضرت فرمودند:
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي فَضَّلَنا عَلى خلقه بالرّحمة و خصّنا اهل البيت بالرّحمة.
اى مسمع از هنگامى كه امير الموءمنين عليه السّلام شهيد شدند زمين و آسمان بر ما ترحم نموده و مى‏گريند و موجودى بيشتر از فرشتگان بر ما گريه نكرده است، ايشان اشك‏هايشان لا ينقطع جارى بوده و هرگز قطع نمى‏شود.
توجّه داشته باش احدى بخاطر ترحم بما و بجهت مصائبى كه بر ما وارد شده گريه نمى‏كند مگر آنكه قبل از آمدن اشگ از چشمش حقتعالى او را رحمت خواهد نمود و وقتى اشگ‏ها بر گونه‏هايش جارى گشت در صورتى كه يك قطره از آنها در جهنّم بيفتد حرارت و آتش آن را خاموش و آرام مى‏كند كه ديگر براى آن حرارتى پيدا نمى‏شود.
دانسته باش كسى كه به خاطر ما قلبش دردناك شود در روزى كه موت و مرگش فرا برسد و ما را مشاهده نمايد سرور و نشاطى برايش پيدا شود كه پيوسته اين سرور در او بوده تا در كنار حوض بر ما وارد گردد و هنگامى كه محبّ و دوست‏دار ما اهل بيت بر حوض كوثر وارد شود سرور و فرح خاصّى در كوثر پيدا شود به حدّى كه انواع و اقسام اطعمه‏اى را به او چشانده كه وى مايل نيست طعم آن غذاها زائد گردد. اى مسمع: كسى كه از آن حوض يك جرعه بياشامد هرگز بعد از آن تشنه نشده و ابدا طلب آب نكند.
صفات آب كوثر
سپس حضرت اوصاف آب كوثر را چنين توصيف فرمودند:
الف: طبع آن در سردى و خنكى مانند كافور بوده.
ب: بوى آن همچون بوى مشك بوده.
ج: طعمش نظير طعم زنجبيل مى‏باشد.
د: شيرين‏تر از عسل.
ه: نرم‏تر و لطيف‏تر از سر شير.
و: صاف‏تر از اشگ چشم.
ز: پاك‏تر از عنبر.
ح: از تسنيم كه چاهى است در بهشت خارج مى‏گردد.
ط: در جوى‏هاى بهشت عبور مى‏كند.
ى: از روى ريگ‏هاى بهشتى كه درّ و ياقوت هستند جارى مى‏باشد.
ل: كاسه‏هائى در آن است كه عدد آنها از ستارگان آسمان بيشتر مى‏باشد.
ل: بوى خوش آن از مسافتى كه بايد آن را ظرف هزار سال پيمود به مشام مى‏آيد.
م: كاسه‏هاى درون آن از زر و سيم و انواع و اقسام جواهر قيمتى است.
ن: از آن هر بوى خوش و نسيم معطّرى به صورت شارب مى‏وزد تا جايى كه شارب مى‏گويد: كاش من را در همين جا به حال خود بگذارند، حاضر نيستم اينجا را به جاى ديگرى تبديل كرده و آن را تغيير دهم.
پس از آن حضرت به مسمع بن عبد الملك كردين بصيرى فرمودند:
اى كردين توجّه داشته باش تو از كسانى هستى كه از آب آن حوض مى‏آشامى. و نيست چشمى كه براى ما بگريد مگر آنكه از نعمت نظر نمودن به آب كوثر بهره‏مند شده و از آن سيراب مى‏گردد.
دوستداران ما كه از آب كوثر مى‏آشامند پس از نوشيدن از آن لذّتى كه برده و طعمى كه چشيده و شهوتى كه در آن‏ها پديد آمده به مراتب بيشتر از لذّت و طعم و شهوتى است كه به ديگران يعنى كسانى كه در مرتبه پائين‏تر از حبّ ما هستند اعطاء مى‏گردد.
بر بالاى حوض كوثر امير الموءمنين عليه السّلام ايستاده و در دست مباركشان عصائى از گياه عوسج بوده كه با آن دشمنان ما را منكوب و مضروب مى‏سازند، يكى از آن دشمنان محضر مباركش عرض مى‏كند: من شهادتين مى‏گويم.
حضرت مى‏فرمايد: نزد امام خود «فلانى» برو پس از او بخواه كه تو را شفاعت كند.
آن شخص مى‏گويد:
امام من كه نامش را برديد از من تبرّى مى‏جويد.
حضرت مى‏فرمايند:
به پشت خود بر گردد و از كسى كه دوستش مى‏داشتى و بر خلائق مقدّمش مى‏نمودى طلب شفاعت كن زيرا بهترين خلق نزد تو بايد شفاعت را بكند چه آنكه بهترين مخلوقات كسى است كه شفيع ديگران باشد.
آن شخص مى‏گويد: از تشنگى مردم.
حضرت به او مى‏فرمايند:
خداوند تو را تشنه‏تر كرده و عطشت را زياد كند.
راوى يعنى مسمع مى‏گويد:
به امام صادق عليه السّلام عرض كردم: فدايت شوم اين شخص چگونه نزديك حوض مى‏رود در حالى كه غير از امير الموءمنين عليه السّلام احدى بر آن قادر نيست؟
حضرت فرمودند:
اين شخص از اعمال زشتى چند اجتناب نموده و وقتى ما را نام مى‏برد از ناسزا گفتن و فحش دادن خوددارى مى‏كرد و كارهائى را كه ديگران جرات نموده و انجام مى‏دادند وى آنها را ترك مى‏كرد ولى اين نه بخاطر حبّ و دوستى با ما بوده بلكه منشأ آن زياد عبادت نمودن و تديّن و منصرف بودنش از ذكر مردم مى‏باشد ولى در قلبش نفاق بوده و دين و آئينش مذهب نصب و تبعيّت از اهل آن بوده و ولايت و دوستى خلفاء ماضى را داشته و آن دو نفر را بر هر كسى مقدّم مى‏كند.
7- حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ الْأَرَّجَانِيِّ وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ قَالَ حَجَجْتُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لَوْ نُبِشَ قَبْرُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع هَلْ كَانَ يُصَابُ فِي قَبْرِهِ شَيْءٌ فَقَالَ يَا ابْنَ بُكَيْرٍ مَا أَعْظَمَ مَسَائِلَكَ إِنَّ الْحُسَيْنَ ع مَعَ أَبِيهِ وَ أُمِّهِ وَ أَخِيهِ فِي مَنْزِلِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَعَهُ يُرْزَقُونَ وَ يُحْبَرُونَ وَ إِنَّهُ لَعَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ مُتَعَلِّقٌ بِهِ يَقُولُ- يَا رَبِّ أَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي وَ إِنَّهُ لَيَنْظُرُ إِلَى زُوَّارِهِ وَ إِنَّهُ أَعْرَفُ بِهِمْ وَ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ وَ مَا فِي رِحَالِهِمْ مِنْ أَحَدِهِمْ بِوُلْدِهِ وَ إِنَّهُ لَيَنْظُرُ إِلَى مَنْ يَبْكِيهِ فَيَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ يَسْأَلُ أَبَاهُ الِاسْتِغْفَارَ لَهُ وَ يَقُولُ أَيُّهَا الْبَاكِي لَوْ عَلِمْتَ مَا أَعَدَّ اللَّهُ لَكَ لَفَرِحْتَ أَكْثَرَ مِمَّا حَزِنْتَ وَ إِنَّهُ لَيَسْتَغْفِرُ لَهُ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ وَ خَطِيئَةٍ
پدرم رحمة اللّه عليه، از حسين بن حسن بن ابان، از حسين بن سعيد، از عبد اللّه بن مغيره، از عبد اللّه بن عبد الرحمن اصم، از عبد اللّه بن بكير ارجانى.
و پدرم رحمة اللّه عليه، از سعد بن عبد اللّه، از محمّد بن الحسين، از محمّد بن عبد اللّه زراره، از عبد اللّه بن عبد الرحمن اصم، از عبد اللّه بن بكير نقل كرده كه گفت: با حضرت ابى عبد اللّه عليه السّلام حجّ به جا آوردم ... حديث طولانى است و در يكى از فقرات آن راوى مى‏گويد:
محضر امام عليه السّلام عرض كردم: اى پسر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم اگر قبر حضرت حسين ابن على عليهما السّلام را نبش كنند در قبر به چيزى برخورد و اصابت مى‏كنند يا نه؟ حضرت در جواب فرمودند:
چقدر سوءال بزرگى كردى، حضرت حسين عليه السّلام با پدر و مادر و برادر بزرگوارشان در منزل رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بوده و جملگى با آن حضرت از روزى خدا بهره‏مند مى‏شوند و در خصوص آن جناب بايد بگويم كه حضرتش بر سمت راست عرش چنگ زده و به درگاه الهى عرض مى‏كند:
يا ربّ أنجز لي ما وعدتنى (آنچه را به من وعده دادى روانما).
و آن حضرت به زوّار خود نگريسته و به آنها و به اسماء ايشان و اسماء پدرانشان و آنچه در خورجين و بارشان مى‏باشد اعرف و آگاه‏تر از ايشان به فرزندشان مى‏باشد و نيز آن جناب به گريه‏كننده‏گانش نظر فرموده و براى آنها طلب آمرزش نموده و از پدر بزرگوارش درخواست استغفار براى ايشان مى‏نمايد و خطاب به كسانى كه برايش گريه مى‏كنند كرده و مى‏فرمايد:
اى كسى كه گريه مى‏كنى اگر بدانى چه خدا برايت آماده نموده مسلّما سرور و شادى تو بيشتر از حزن و اندوهت مى‏گردد و اين حتمى است كه حقتعالى تمام گناهان و لغزشهاى تو را بواسطه اين اشگى كه ريخته‏اى مى‏آمرزد.