چند بار به کسانی برخورده اید که با اینکه از شدت لاغری دارند می شکنند هنوز معتقدند اضافه وزن دارند و باید مقادیر بیشتری وزن کم کنند؟ در نقطه مقابل، چند آدم چاق را می شناسید که خود را خیلی هم خوش تیپ می دانند؟ تصور ذهنی که هر کسی از چگونگی وضعیت ظاهری و اندام خود دارد، بادی ایمیج می*گویند. بادی ایمیج یعنی درکی که هرکس از وضعیت بدن خود دارد و این عامل ذهنی موثری است که می تواند بر اعتماد به نفس، نوع رفتارهای تغذیه ای، فعالیت های بدنی و چگونگی رابطه شما با دیگران اثر بگذارد.
اگر کمی به جامعه دقت کنیم، کلیشه هایی درباره قضاوت افراد درباره فردی که با آنها روبه رو می شویم، وجود دارد که بخش بزرگی از آن به وضعیت ظاهری فرد بستگی دارد. اگر در برخورد اول با فرد لاغر یا متناسبی روبه رو شویم، ناخودآگاه او را فردی پرکار، موفق، محبوب، قوی و خودساخته می بینیم. برعکس در برخورد با یک فرد چاق، ذهن ما به صفاتی مانند تنبلی، بی توجهی، ضعف اراده و … سوق می یابد.
در هر سرزمینی بسیاری از این کلیشه ها به فراخور فرهنگ آن کشور وجود دارد. برای مثال، چاقی در کشور ما در گذشته علامت رفاه، سرزندگی، تحول و … شناخته می شد. رسانه ها نقش بسیار موثری در شکل گیری این کلیشه ها و تغییر آنچه پیش از این وجود داشته، دارند. زمانی که در تبلیغات رسانه ها به طور مداوم با افراد بسیار لاغر یا بسیار عضلانی برمی*خوریم که شخصیت مثبت را بازی می کنند و بسیار زبر و زرنگ و فهمیده و محبوب هستند، این دو مشخصه در ذهن ما همواره در کنار هم قرار خواهد گرفت و آن کلیشه ها به وجود خواهد آمد.
این کلیشه ها در ذهن ما اعتقادی به وجود می آورند که منشأ عملکرد ماست برای اینکه بتوانیم به معیارهای ارزش جامعه نزدیک شویم، در حالی که ممکن است بر اثر افراط و تفریط در آن باره دچار مخاطرات ناشی از آنها بشویم و اگر نتوانیم به آنچه هدف مان است برسیم، در بهترین حالت دچار افسردگی ناشی از احساس شکست شویم.
تناسب اندام ایده آل
زمانی که دست یافتن به لاغرترین اندام در دخترها و عضلانی ترین اندام برای پسرها حد نهایت آرزوها و آمال باشد، با اختلال های رفتاری در میان جوانان روبه رو می شویم که دست زدن به رژیم های غذایی غلط، تمرینات بدنی وحشتناک، توسل به انواع و اقسام داروهای لاغرکننده و عضله ساز و … از جمله عادی ترین آنهاست.
ممکن است آنها خود را در معرض گرسنگی های طولانی مدت و کشنده قرار دهند زیرا از اندام خود راضی نیستند. ممکن است داروها یا موادی را استفاده کنند که عوارض جبران ناپذیری داشته باشد و به این ترتیب ممکن است سلامت خود را به خطر بیندازند.
به یاد داشته باشید که وضعیت بدنی شما تحت تاثیر عوامل متعددی است که تغییر برخی از آنها در حوزه اختیار شما نیست. عواملی مانند فرم ساختمانی بدن، یا به اصطلاح تیپ بدنی، استخوان بندی، شیوه ذخیره سازی چربی در بدن و .. به شما به ارث رسیده اند و تحت تاثیر عومل ژنتیکی هستند بنابراین شما نمی توانید آنها را تغییر دهید.
بعضی از افراد به طور ژنتیک فاقد مواد اولیه برای ساختن یک اندام مانکنی هستند و رعایت رژیم های سخت و انجام فعالیت های بدنی توان فرسا هم نمی تواند این اندام ها را در آنها به وجود آورد. برای مثال در آمریکا تنها ۵ درصد زنان به طور ژنتیکی اندامی کشیده و لاغر دارند.
درباره آقایان هم همین طور است. در آقایان محدودیت فیزیولوژیکی درباره مقدار عضله ای که فرد می تواند داشته باشد، وجود دارد که براساس آن درصد چربی و عضله او تعیین می شود. به عبارت دیگر، از نظر فیزیولوژیک غیرممکن است که شما بتوانید مقدار نامحدودی عضله در بدن خودتان به وجود بیاورید حتی اگر ساعت ها ورزش کنید و رژیم های سخت بگیرید.
بنابراین باید واقع گرا باشیم و از خود توقع معقول داشته باشیم.
آیا وزن آرمانی کلید دست یابی به سلامت، موفقیت، زیبایی و خوشبختی است؟
بدون شک برای دستیابی به هر یک از خواسته های بالا، تنها وزن آرمانی کلید طلایی نیست. در حوزه سلامت، تکیه بر وزن به تنهایی و به عنوان شاخصی که نشان دهنده سلامت شما باشد، مدت ها است با تردید روبه روست. به تازگی دانشمندان اخطار داده*اند تمام افراد لاغر سالم نیستند، برعکس ممکن است به علت تجمع چربی در ارگان*های داخلی با خطر بیشتر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مواجه باشند. در این حوزه، عوامل دیگری مانند فشارخون، میزان کلسترول و قندخون، چگونگی شیوه زندگی و … دخالت دارند.
برای شناخت تاثیر وضعیت اندام بر میزان موفقیت، یکی از دوستان موفق خود را در نظر بیاورید. او چه خصوصیاتی دارد؟ حالا یک پزشک، وکیل و … را در نظر بیاورید. چه عواملی در موفقیت آنها موثر بوده است؟ آیا لزوما تمام افرادی که مدل هستند، در زندگی افراد موفقی به حساب می آیند؟
درست است که وضعیت ظاهری عامل موثری در جلب توجه دیگران است اما آیا ادامه این توجه هم تنها به وضعیت ظاهری و اندامی شما بستگی دارد؟ بدون شک چنین نیست، همان*طور که بارها این مساله را تجربه کرده اید.
تصور کنید که دو برادر دوقلو در مجلس هستند و کاملا شبیه هم لباس پوشیده اند. یکی از آنها لبخندی به چهره دارد، پر سر و صداست، با همه گفتگو می کند و با شادی دیگران را سرگرم می کند اما آن دیگری با چهره ای گرفته و عبوس در کنار اتاق نشسته و هیچ تمایلی به گفتگو با دیگران ندارد. آیا توجه شما به کدام یک بیشتر خواهد شد؟
چه کنیم تا تصور ذهنی ما از اندام مان بهتر شود؟
- تنها روی وزن تان متمرکز نشوید. وزن به تنهایی شاخص خوبی برای برآورد وضعیت شما نیست.
- به یاد داشته باشید چیزی به نام «وزن درمانی» که برای همه یکسان باشد، وجود ندارد. برای هر نفر با توجه به قد او، استخوان بندی و تیپ بدن او محدوده وزنی سالمی وجود دارد که مختص اوست.
- به یاد داشته باشید برای میزان عضلانی که می تواند در بدن شما به وجود آید، محدودیت وجود دارد که این محدوده به طور طبیعی در بدن شما کنترل می شود.
- بسیاری از افراد عضلانی یا افراد بسیار لاغری که در تلویزیون می بینید، محصول داروهای گوناگون هستند. ممکن نیست در شرایط طبیعی و بدون وجود آن داروها چنین اندام هایی به وجود آیند.
- به جای اینکه تها به فرم ظاهری خود بپردازید، سعی کنید جنبه های دیگر شخصیت خود را القا دهید. به این ترتیب و با افزایش اعتماد به نفس ناشی از تصحیح تصور ذهنی شما نسبت به اندام تان می توانید به خواسته هایی که به اشتباه انتظار برآورده شدن آنها را فقط از وضعیت بدنی خود دارید، دست یابید.
- به جسم خود احترام بگذارید و وضعیت ژنتیکی آن را بپذیرید. احترام به جسم به معنی مراقبت از آن برای نگهداری از بهترین وضعیت سلامت آن است.
- خود را با دیگران مقایسه نکنید. سعی کنید بهترین شکل خودتان باشید.
