چرا معماران می نویسند؟

والتر گروپیوس در بیانیه ی تأسیس مدرسه ی باوهاوس در سال ۱۹۱۹ «هدف غایی تمامی فعالیت های خلاقانه را «ساختن» دانست. این در حالی بود که نه گروپیوس و نه مدرسه ی باوهاوس، هیچکدام تا لحظه ی نگارش این بیانیه، کمترین سابقه ای در ساختن به معنای واقعی آن نداشتند.
گروپیوس شخصاً به این واقعیت اذعان می کند: «زندگی من جایی بین زمین و آسمان، در بلاتکلیفی سرگردان است... چیزی برای طراحی وجود ندارد که بتوانم از طریق آن، درآمدی هر چند ناچیز کسب کنم.» حتی زمانی که شرایط اقتصادی بهبود یافت، باز گروپیوس فاصله اش با دنیای مادی معماری را حفظ کرد. او در دوران دانشجویی دریافت که اگر شخصاً به نقشه کشی معماری بپردازد، دچار گرفتگی عضلانی خواهد شد، به همین خاطر با پرداخت دستمزد به دوستانش، آنان را به کشیدن طرح های دانشجویی اش گمارد.
در ادامه و پس ار ورود به دنیای حرفه ای معماری، گروپیوس مشغول به همکاری با معماران دیگری از جمله آدولف مه یر گردید و مجدداً از کلمات برای تشریح مقاصد معمارانه اش بهره گرفت.
والتر گروپیوس از جمله معماران برجسته ای است که از «واژگان» بصورت گسترده در ارائه ی کارهایش استفاده کرده، اما او یقیناً یگانه معماری نیست که چنین راهی را برای خود برگزیده است. معماران معدودی از زمان ویتروویوس تا دوران معاصر به نوشتن رساله یا بیانیه در باب معماری پرداخته اند. آدولف لوس، یکی دیگر از چهره هایی است که علاوه بر فعالیت در زمینه طراحی، به عنوان یک نویسنده ی پرکار و زبردست نیز شناخته شده است.
او معتقد است که ویژگی های ذاتی معماری او از طریق تصاویر قابل انتقال نبوده و هر معماری خوب باید قابلیت توصیف در قالب واژه ها را دارا باشد. یکی دیگر از استادان معماری مدرن یعنی لوکوربوزیه سوئیسی الاصل نه تنها در دوران حیاتش حدود ۶۰ کتاب تألیف نمود بلکه به هنگام درخواست تابعیت فرانسوی در سال ۱۹۳۰ حرفه ی شخصی اش را به جای ‘architecte’ (معمار) ‘homme de lettre’ (نویسنده) اعلام کرد.
علیرغم تمایل معماران به نظریه پردازی درباره ی آثار معماری از دوران روم باستان تاکنون، مرز بین نویسندگی و طراحی بویژه در سال های دهه ی هشتاد میلادی در نتیجه ی توجه فزاینده پست مدرنیست ها به نشانه شناسی کمرنگ تر گردید. بسیاری از معماران دیروز که توانسته اند در جایگاه پیشروان معماری امروز تکیه کنند، اعتبار خود را در ابتدا از طریق نویسندگی و پرداختن به «معماری کاغذی» کسب کردند: پیتر آیزنمن، دانیل لیبسکیند و رم کول هاس (به عنوان مهمترین نمونه ی قابل بررسی)، برخی از ستار ه های امروز عالم معماری هستند که آوازه ی خود را بیش از آنکه از طرح ها و ساختمان ها به دست آورده باشند، ازطریق تألیفاتشان کسب نمود ه اند. نفوذ معمارانی از این دست بر محیط آکادمیک و روابط درون حرفه ای معماران بسیار گسترده است.
رساله ی پیش رو تلاش دارد تا نسبت بین نویسندگی و (طراحی) معماریِ معماران را مورد بررسی قرار دهد و این هدف را با طرح این پرسش مقدماتی آغاز می کند: انگیزه ی معماران از نوشتن و چاپ متون درباره ی معماری چیست؟ آیا این مسئله راهبردی برای بازاریابی و فروش طرح به کارفرماست یا تلاشی که معماران برای نمایش ذات روشنفکرانه ی معماری به عنوان یک رشته ی علمی انجام می دهند؟ آیا نویسندگی معماران تنها انعکاسی از فرآیند طراحی است یا اهدافی برای طراحی و معیارهایی برای شکل تماس با اثر معماری نیز تعریف می کند؟ تفاوت بین نویسندگی در میان معماران با نویسندگی در میان مورخان و ناقدان معماری در چه مواردی می باشد؟
گاهی اوقات معماران در نوشته های خود تلاش می کنند تا قواعدی را برای خود و دیگران به عنوان اصول طراحی وضع نمایند. با این وجود در پاره ای موارد همخوانی ای بین این نظریه پردازیه ها و ساختمان هایی که ساخته می شود، به چشم نمی آید که این امر باعث ایجاد تردید در انگیزه ی معماران از نوشتن می شود. یکی دیگر از مصارف متون معماری در تبلیغات و بازنویسی تاریخ معماری است. در موارد متعدد دیگری نویسندگی به یکی از مراحل تفکر طراحی بدل می شود.
از آنجا که پرسش از نوع رابطه ی نویسندگی و (طراحی) معماریِ معماران بسیار گسترده می باشد، این رساله رویکردهای تئوریک متفاوتی را در شکافتنِ مباحث، مورد بررسی قرار خواهد داد: هستی شناسی هنر آرتور سی دانتو، اندیشه ی artwriting نزد دیوید کریر، نشانه شناسی معماری نزد اومبرتو اِکو، نظریه جامعه شناسانه پیر بوردیو درباره ی سرمایه های فرهنگی و راهبردهای تشخص یابی (distinction) و کاربرد دی کانستراکشن در معماری توسط مارک ویجلی.
پیش شرط ورود به مسئله و فهم این رساله، آگاهی عمیق از تاریخ معماری مدرن شامل آثار شاخص ساختمانی و نوشتاری این قرن می باشد
http://www.aftabir.com/images/article/break.gif









نصیر زرین پناه