روایتگر تاریخ به زبان خط و رنگ

پرده های نقاشی کوروش شیشه گران، در فاصله موسیقی و معماری ایستاده است؛ بی آنکه وامدار یا هم ذات این دو رسانه باشد. چرخش های دوار انگیز خط های رنگین غالبا سیاه، قرمز، آبی که با شتابی هیجانی، کلافی کور را بر متنی ملایم ترسیم می کند، همچون قطعه ای از موسیقی الکترونیک، تعبیرهای گوناگون سیالی می پذیرند؛ چیزی را می گویند و نمی گویند، می سازند و نمی سازند در فاصله هیچ و همه بازیگرانه پیچ و تابی دارند.
این کلاف درهم خطوط که می تواند نشانگر یک زندگی، آمیختگی اندیشه و حس یا انگیزش بی اختیار دست کاوشگر باشد در کار باز شدن است یا بسته شدن؟ این یک پرده انتزاعی است که کاربرد آفرینشگرانه خطوط منحنی را عهده دار است یا چهره تندیسی از انسان را که بر اثر تراش های مکرر به سیم پیچ داخلی خود، به حقیقت نهایی اش، تقلیل یافته نشان می دهد؟ اسلیمی های کاشی و قالی ابرهای آسمان ایران است که سر در پی هم نهاده اند یا پیچش های خوشایند خوشنویسی است که با کشانیدی اش از چنبره مانوس ترکیب های خط فارسی فراتر رفته است؟ حتی نامگذاری تابلوها هم چیزی از این ابهام جادویی نمی کاهد، می دانیم که او در کار گفتن چیزی به خود و در نهایت به من و تو است که به علت تودرتو بودن، عمیق و مبهم شدن، از تجزیه شدن به اجزاء ملموس ها، اشارات و نهادهای آشنا تن می زند و چون قلعه ای از طلسم، در خود بسته می ماند، هرچند چون فنر رها و باز شده باشد.
در عرصه مفاهیم پنهان شده در هزارتوی خطوط، کار کوروش شیشه گران شباهت به نوعی موسیقی دارد که کمپوزیسیون پژواک های خوشایند را در مرزهای حس و ادراک شهودی گسترش می دهد، هنرمند نمی کوشد چیزی را معنا کند، چیزی می آفریند که هر نامگذاری و تعبیر شخصی حتی از سوی نقاش، آن را محدود می کند.از سوی دیگر، پرده های او به رسانه معماری شباهت دارد. دینامیسم خطوطی که ترکیب های پرصلابت و سنجیده را می آفریند، چون استخوان بندی یک معماری مدرن، هندسه ای حساب شده دارد.
خط از نقطه ای در پرده سانت به سانت با چرخش های نامنتظر، پیچان پیش می رود تا حیات خود را در فضای سیال پیرامون باز یابد و باز شناسد، خط سیاه ناگهان سرخ می شود، قطع می شود، دوباره پیوند می یابد با خطوط درهم بافته ای که با حرکاتی همگرا، به ژرفا می گریزد یا با رفتاری واگرا برون می تازد، ترکیبی از حرکات فواره ای به خارج از خود پرتاب می کند، ترکیبی انفجاری از رشته های درهم تنیده که یک لحظه پیش از تکه پاره شدن ثبت شده است. خط اینک ذات حرکت و هیجان و معناست که در هماهنگی موزون و ماهرانه دست و ذهن نقاش، ریتم های بدیع را در ترکیبی موجز چنان پیش می برد آن نظم نهایی که نشانگر اعتدال است از پس آشفتگی های ظاهری متجلی شود و این همه، چه ساده و طبیعی در پرده نقاشی اتفاق می افتد.
از چند دهه پیش، این آرزو در فضای هنرهای تجسمی ایران پرواز داشت که نقاشی ایرانی بتواند با حفظ هویت بومی خود، در هر جای این سیاره چون نگارگری متعلق به دنیا شناخته و پذیرفته شود. در پی این آرزو، هنرمندان ایرانی کوشیدند نقاشی را از آنچه ربطی به رسانه خاص نقاشی نداشت، بپالایند. فقط تاریخ، سیاست و ادبیات را با نقاشی بیان نکنند، بلکه پرده هایی بیافرینند که با ممکنات رسانه خاص نقاشی یعنی ترکیب موزون خط و رنگ ساخته شده باشند در عین حال از تاریخ، سیاست و ادبیات عصر حکایت کند. چند تن از نقاشان هموطن را می شناسیم که بی لکنت و ادا به این زبان ویژه و آن بیان ضروری دست یافته اند، کوروش شیشه گران یکی از این نقاشان است.
او روایتگر تاریخ این جغرافیای سیاسی و فرهنگی به زبان خط و رنگ است. آنچه مرا به تحسین نقاشی های او، وامی دارد، دنیای حماسی پرنشاط اوست که نقاش با خطوط رنگین پویایش چالاک و شادخویانه به رغم فضای اندوه زای سردرگم، جهانی که می خواهیم نه آنچه می بینیم را تجسم می بخشد. او به رویش و بالندگی در متن آرامش و سکوت می نگرد، زندگی را در متن انهدام و مرگ، سرافرازانه می ستاید، تابلوهایش پویایی، اعتدال و زیبایی را از قاب های خیال، در آفاق واقعیت روزمره منتشر می کنند. در تابلوهای او امروز واقعی با فردای آرمانی یکی شده است و این زیباست.
http://www.aftabir.com/images/article/break.gif









جواد مجابی