بي‌اختياري اجابت مزاج در كودكان
بي‌اختياري اجابت مزاج در كودكان عبارت است از بي‌اختياري اجابت مزاج در كودكي كه قبلاً به كنترل اجابت مزاج و رفتن به توالت عادت كرده بوده است و هم اكنون اسهال يا يبوست ندارد. نمي‌توان انتظار داشت كه كودك طبيعي كنترل كامل اجابت مزاج را تا حداقل 5/2 سالگي به دست آورده باشد.
علايم شايع
اجابت مزاج در لباس زير
گاهي وجود يك توده در پايين شكم در سمت چپ
علل
بروز بحران جسمي يا عاطفي در زندگي كودك، مثل تولد خواهر يا برادر يا بروز اخير يك بيماري كه با اسهال همراه بوده است.
مقاومت در برابر توالت رفتن به علت فشار آوردن زياد والدين به كودك براي انجام اين كار
اگر مشكل كودك به درازا انجامد، علت اوليه ممكن است فراموش شود و اين رفتار كودك به شكل عادت درآيد.
در موارد كمي اين مشكل كودك ممكن است به علت اختلال در دستگاه عصبي باشد.
اجابت مزاج دردناك
مقاومت در برابر توالت رفتن در مدرسه، كمپ‌هاي مسافرتي، يا توالت‌هاي عمومي
مشكلات تغذيه‌اي كه موجب يبوست شوند.
عوامل تشديد كننده بيماري
استرس
بروز اخير يك بيماري كه موجب زياد شدن توجه به كودك شود.
سوء رفتار
پيشگيري
به هنگام بروز بيماري در كودك، توجه خيلي بيش از اندازه به وي نداشته باشيد.
از تأكيد بيش از اندازه در مورد عادت رفتن به توالت خودداري كنيد. به اين مسأله رويكردي تدريجي و انتظاراتي واقع‌بينانه داشته باشيد. در صورت وقوع تصادفي بي‌اختياري اجابت مزاج، مايه خجالت كودك خود نشويد و وي را سرزنش نكنيد.
به موقعيت‌هايي كه براي كودك استرس‌زا هستند حساسيت نشان دهيد و با وي در مورد احساساتش صحبت كنيد.
كودك خود را در برابر سوء رفتار جسمي و جنسي محافظت كنيد.
به تغذيه مناسب كودك خود توجه نشان دهيد.
عواقب مورد انتظار
معمولاً قابل معالجه است، مگر اينكه يك مشكل جسمي جدي وجود داشته باشد.
عوارض احتمالي
شقاق مقعدي
بثور پوستي در ناحيه مقعدي
گير كردن مدفوع و ايجاد انسداد
درمان
اصول كلي
- به كودك اجازه دهيد خود در مورد زمان مناسب رفتن به توالت تصميم بگيرد. به وي يادآوري نكنيد يا وي را مجبور نكنيد كه برخلاف اراده خود به توالت برود. اين كار موجب پديد آمدن يك ديدگاه منفي در كودك مي‌شود.
- در صورت اجابت مزاج در توالت وي را تحسين كنيد. كودك نيازمند تقويت مثبت براي موفقيت است. ديگر اعضاي خانواده نيز بهتر است كودك را تحسين كنند.
- قبلاً قول و قرار با كودك بگذاريد كه اگر تمام روز تميز ماند به او جايزه خواهيد داد. جايزه‌اي كه بسياري از كودكان دوست دارند عبارت است از اختصاص نيم ساعت وقت با هر كدام از والدين براي انجام هر كاري كه كودك دوست داشته باشد. مي‌توان از برچسب‌هاي مورد علاقه كودكان نيز استفاده كرد. كلاً در نظر گرفتن جايزه باعث ايجاد انگيزه در كودك براي موفقيت مي‌شود.
- در صورت كثيف كردن اتفاقي، عكس‌العملي ملايم داشته باشيد. كودك بايد خودش را تميز كند و لباس زير تميز بپوشد. اگر كودك كوچكتر از 5 سال باشد، احتمالاً والد خود بايد اين كار را انجام دهد.
- در صورت كثيف كردن اتفاقي، كودك را مورد سرزنش، انتقاد، يا مجازات قرار ندهيد و براي وي محدوديت ايجاد نكنيد. اين كار ممكن است باعث بدتر شدن مشكل و نيز بروز مشكلات عاطفي ثانويه شود.
- به هيچ عنوان اجازه ندهيد كه خواهران يا برادران كودك يا ديگران وي را مسخره كنند.
- هيچگاه مجدداً از پوشك استفاده نكنيد.
- با مدرسه در اين مورد صحبت كنيد و همكاري معلم و مسؤولان را جلب كنيد. كودك در مدرسه بايد دسترسي سريع به توالت داشته باشد، خصوصاً اگر خجالتي باشد يا تازه به مدرسه رفته باشد. به كودك يادآوري كنيد كه در مورد ترك كلاس و رفتن به توالت هيچ احساس خجالت نكند.
- عواملي كه باعث استرس در زندگي كودك شده‌اند را پيدا كرده و براي رفع آنها هرگونه تلاشي كه لازم است انجام دهيد.
داروها
امكان دارد نرم كننده‌ها و حجيم كننده‌هاي مدفوع كمك كننده باشند.
در صورت گير كردن مدفوع و ايجاد انسداد، استفاده از تنقيه يا شياف ممكن است ضروري باشد.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي براي آن وجود ندارد.
رژيم غذايي
از مصرف بيش از اندازه شير، موز، سيب، و ژلاتين بايد خودداري شود.
ميزان فيبر غذايي بايد زياد شود.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر كودكتان بي‌اختياري اجابت مزاج دارد، و اين مسأله، علي‌رغم تلاش‌هاي شما، بيش از دو ماه ارايه يابد.
