رتينوپاتي(مشكلات شبكيه) در نوزادان نارس
رتينوپاتي (مشكلات شبكيه) در نوزادان نارس (Retinopathy of Prematurity - ROP) كه به آن Retrolental Fibroplasia نيز گفته مي شود مي تواند سبب كوري شود.
اين بيماري در گذشته ناشي از استفاده از مقادير زياد اكسيژن در دستگاه هايي بود كه نوزادان نارس در آنها نگهداري مي شدند ولي امروزه با پيشرفت در روش هاي نگهداري از نوزادان نارس، بروز اين بيماري كمتر شده است. عواملي كه نوزاد را در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به رتينوپاتي قرار مي دهند كم بودن وزن هنگام تولد (كمتر از 1.5 كيلوگرم) و زايمان زودرس (هفته 26 تا 28) هستند.
درد كودكان نارس رشد و تكامل عروق خوني شبكيه دچار اشكال بوده و عروق خوني غير طبيعي شروع به رشد مي كنند. مشكل رشد عروق غير طبيعي كه به آن نئوواسكولاريزاسيون نيز مي گويند اين است كه اكسيژن كافي به شبكيه نمي رسانند.
رتينوپاتي در نوزادان نارس بسته به شدت بيماري به 5 درجه تقسيم مي شود. پيشرفت بيماري به درجات آخر مي تواند سبب ايجاد زخم در شبكيه و عوارضي نظير جدا شدگي شبكيه، خونريزي زجاجيه، انحراف چشم، و تنبلي چشم شود. بسياري از نوزادان مبتلا به رتينوپاتي دچار نزديك بيني خواهند شد.
علائم و نشانه ها
از آنجا كه نوزاد نمي تواند علائم خود را بگويد والدين، متخصص كودكان و نوزادان و چشم پزشك بايد متوجه عوامل خطري كه احتمال ابتلا به اين بيماري را زياد مي كنند باشند. اين عوامل عبارتند از:
- كم بودن وزن هنگام تولد (1.5 كيلوگرم يا كمتر)
- نياز به اكسيژن در هفته اول پس از تولد
- وجود مشكلي در سلامتي نوزاد بلافاصله پس از تولد
كودكاني كه در نوزادي به اين بيماري مبتلا شده اند بايد از نظر علائم زير كه ممكن است نشانه هايي از ابتلا باشند مورد توجه قرار گيرند:
- نگه داشتن اجسام نزديك چشم
- مشكل در ديدن فاصله دور
- بستن و تنگ گردن يك چشم
- بي ميلي نسبت به استفاده از يك چشم
- ضعف ديد (كه قبلا توسط پزشك تشخيص داده نشده)
- افت ناگهاني ديد
- انحراف چشم
تشخيص و درمان
نوزاداني كه ريسك ROP دارند بايد در هفته 4 تا 6 پس از تولد معاينه چشم پزشكي شوند. چشم پزشك ابتدا با استفاده از قطره هاي گشاد كننده، مردمك را باز كرده و سپس با استفاده از افتالموسكوپ شبكيه را مي بيند. در حين معاينه پدر يا مادر بايد كودك را نگه دارند. صرف نظر از اينكه بيمار به درمان نياز داشته باشد يا خير بايد مجددا در فواصلي كه چشم پزشك مشخص مي كند تحت معاينه قرار گيرد. معاينات دوره اي براي مشخص كردن اينكه پيشرفت بيماري متوقف شده يا خير و اينكه به درمان نياز وجود دارد يا خير لازمند.
درمان
بعضي از كودكاني كه بيماريشان در حد درجه 1 يا 2 است بدون درمان بهبود مي يابند. در موارد ديگر، در صورتيكه بيمار علائم بيماري درجه 3 يا بالاتر را نشان دهد درمان لازم است. براي جلوگيري از انتشار عروق غير طبيعي ممكن است مناطقي از شبكيه را با روشي بنام كرايوتراپي درمان كنند. در اين روش قسمت هايي از شبكيه منجمد مي شود. ليزر هم ممكن است بدين منظور استفاده شود. در هر دو روش زخم هاي دائمي در قسمت هاي محيطي شبكيه باقي مي ماند ولي در اغلب موارد اين روش هاي درماني در حفظ ديد مركز بيمار موفقند.
