سگ

اقدامات بهداشتی وآرایشی روزانه درسگ حائزاهمیت خاصی است. این کارنه تنها باعث درخشندگی وبراقی موها می گردد بلکه به کشف وشناسائی جراحتهای پوستی. انگلها وپوسته پوسته شدن کمک می نماید. برای نگهداری سگ دریک وضعیت خوب ضرورت دارد که پوشش خارجی وموهای حیوان تمیزوبراق بماند. وسائل مورد نیازبرای آرایش روزانه فقط شامل یک برس یا شانه ای است که دارای دندانه های نوک تیزنباشد. سگهایی که دارای موهای نرم هستند را بهترمی توان آرایش نمود. زیرا کثافات ومواد زائد جذب آنها نمی شود وازسوی دیگرموهای آنها حالت کرکی پیدا نمی کند ولی سگهایی که دارای موهای سیم مانند هستند می بایست موهایشان 2 الی 4 باردرطول سال کوتاه شود. ودراین فواصل برس زدن منظم می تواند مورا دروضعیت مناسبی قراردهد. سگهای موبلند نیزنیازدارند که مرتبا شانه وحمام داده شوند. این امرازژولیدگی موها جلوگیری می کند.
آرایش منظم حیوان چندان کارسخت وطاقت فرسائی نیست. این عمل نه تنها باعث تمیزی مو می گردد بلکه باعث عکس العمل نشان دادن پوست وعضلات می شود. قبل ازبرس یا شانه زدن بهتراست که پوست را به خوبی وتوسط هردودست ماساژداد. این امرباعث بهبود گردش خون درپوست گشته وازسوی دیگربه جداشدن موهای مرده ازسطح بدن نیزکمک می کند. بعدازاین کارباید موهای حیوان را به خوبی برس زد یا شانه کشید تا موهای مرده ازبدن زدوده شود. سگهایی که دچارریزش موهستند به آرایش بیشتری نیازدارند. بخصوص اگردرداخل خانه نگهداری می شوند. این کاررشد موهای جدید را تشویق می کند وزمان موریزی را کاهش می دهد. درمورد نژادهای کوچک خانگی چنانچه این عمل برروی یک ورق کاغذی بزرگ نظیرروزنامه انجام گیرد می توان پس ازاتمام برس زدن به راحتی این کاغذ که حاوی موهای ریخته شده است را جمع کرد ودورانداخت. وبه این ترتیب می توان ازآلوده شدن لباسها ووسائل منزل با موهای سگ پیشگیری نمود. درواقع یکی ازمعضلات صاحبان سگهای خانگی ریزش موی حیوان آنها است وبه گمان وقوع یک بیماری پوستی به دامپزشک مراجعه می کنند. درتوضیح این مطلب باید گفت که موها نیزمانند سایرسلولهای بدن دارای زندگی محدودی هستند وپس ازطی این دوره می میرند وازبدن جدا می شوند. درک صحیح این مطلب وقتی کسب می گردد که شما به برس خانوادگی خود نظری بیاندازید. قطعا دربرس تارهایی ازموهای خود را خواهید یافت. این موها چیست وازکجا آمده است؟ این موها درواقع همان موهای مرده هستند که چون اتصال ریشه آنها سست شده است هنگام برس زدن کنده شده ودرلابلای دانه های برس قرارگرفته اند. مثال دیگرزمانی است که صبح ازرختخواب برمی خیزید اگربه دقت برروی بالش خود بنگرید چند عدد ازتارهای موی خود را خواهید دید که دراثراصطکاک سربا آن جدا شده است. ولی نکته مهمتراین است که درشرایط طبیعی با مرگ هرمویک رشته دیگربه وجود می آید ورشد می کند واین همان عاملی است که سرافراد را همیشه پرازمونگه می دارد. ولی اگرسرعت مردن وریزش موها ازسرعت خلق ورشد آنها بیشترگردد موها کم پشت شده وبه تدریج پوست آن ناحیه قابل رویت می گردد. پدیده ای که آن را تحت عنوان بی مویی نامگذاری کرده اند. درایجاد بی مویی عوامل بسیارزیادی دخالت دارند که می توانند منجربه بیماری پوست وموگردند وباعث ریزش موها شوند. دراینجاست که لفظ بیماری را به کارمی برند.
باید دانست که سگها دارای ریزش موی فصلی نیزهستند که دراین ایام ریختن موها شدت می گیرد. به طوری که بادست کشیدن به بدن حیوان تعداد بی شماری موجدا شده وبه سطوح مختلف ازجمله دست. لباس. اشیاء داخل منزل می چسبند واین همان شکایت قدیمی مراجعه کنندگان ودارندگان سگ است. ولی بدن این حیوانات هیچگاه بی مویی را نشان نمی دهد. پس این پدیده یک بیماری نیست بلکه یک حالت فیزیولوژیک است که البته تحت شرایطی ازقبیل سوء تغذیه. استرس. کمبود ویتامینها و000 تشدید می شود. وتنها راه علاج آن برس وشانه زدنهای مکررو روزانه می باشد. غیرازایام موریزی سگهای خارج ازخانه اغلب نیازی به آرایش ندارند. زیرا درمقابله با شرایط جوی لازم است که روغنهای طبیعی را درموهای خود داشته باشند. حتی به سگهایی که پوست خیلی خشک وپوسته پوسته دارند می توان روغن کبد ماهی داد وازمکملهای مشابه استفاده کرد. آرایش سگها به منظورنمایش ومسابقه می تواند جنبه جدی تری پیدا کند ودرکشورهایی که این مسائل مطرح می باشد بسیاری ازافراد ترجیح می دهند که حیوان خود را برای آرایش وشستشو به سالنهای مخصوص اینکارارجاع دهند. دراین سالنها حیوان به نحو حرفه ای مورد آرایش قرارمی گیرد. حتی آرایش نمودن برخی ازسگها نظیرOld English Sheepdog به وسائل اختصاصی احتیاج دارد.
چنانچه برس زدن موهای سگ به طورمنظم صورت پذیرد معمولا نیازچندانی به شستن حیوان نمی باشد. اما درمواردی که آلودگی پوست وموها با شانه زدن رفع نمی شود ویا حیوان دارای موهای سفیدی است که به شستن احتیاج دارد می توان اقدام به شستشو وحمام دادن حیوان کرد. با این وجود شستشوهای مکرر وزود به زود به دلیل نرم شدن موها وازبین رفتن چربیهای طبیعی پوست به هیچوجه توصیه نمی شود.

بوی بد دهان در سگ

ساختمان دندان ها :
هر دندان از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. اگر ساختمان هر دندان را به دو بخش داخلی و
خارجی تقسیم کنیم، بخش داخل آن را ریشه یا Root گویند و بخش خارجی آن را تاج Crown که شامل
قسمت های زیر می باشد.
مینا = Enamel : خارجی ترین بخش دندان است. در زیر ان بافتی به نام Dentine قرار دارد که تا ریشه
ادامه می یابد.
Root یا ریشه بخشی است که داخل لثه قرار می گیرد. ریشه توسط بافت سیمان یا sementin و periodontal احاطه می گردد. داخل ریشه تو خالی است که آن را pulp می نامند.
اطراف ریشه را لثه فرا می گیرد و بین دندان و لثه فضایی به نام Gengival Space است
.اصولا4 دسته دندان در هر نیم فک وجود دارد :1-دندانهای molarیا آسیاب 2-premolar یا پیش آسیاب 3-Canine یا نیش 4-پیشین یا Incisor

زمان بیرون آمدن دندان های شیری:
دندان های پیشین 4-5 هفتگی
دندان های نیش 3-4 هفتگی
پیش آسیا 3-4 هفتگی

زمان بیرون آمدن دندان های دائمی:
دندان های پیشین در حدود 4 تا 5 ماهگی
نیش درحدود 4-5 ماهگی
پیش آسیاب 5-6 ماهگی
آسیاب 4- 6 ماهگی

بیماریهای دندان :

معمولا به دو صورت مادرزادی و اکتسابی نمایان می شود :

فقدان دندان یا Anodontia ، باقی ماندن دندان شیری Retgined Decideous Teeth ، وجود دندان اضافی Supernumerary Teeth و .. از ضایعات و عوارض مادرزادی موجود در محوطه دهانی و دندان ها است. چنانچه دندان اصلی در کنار دندان شیری بیرون بیاید می تواند باعث جراحات و آسیب هایی
بشود که معمولا در کنار دندان های نیش Canine در فک پایین و یا در دندانهای فک بالا اتفاق می افتد.

بهداشت سگ

انواع نژاد ها :



1 - سگ های کاری : این گروه از سگ ها جهت نگهبانی ، حفاظت از انسان ، منزل یا حیوانات او پرورش داده می شوند. این سگها با هوش و مشتاق خدمت بوده ولی نسبت به سگهای خانگی هم اندازه خود نیاز به غذا و انرژی بیشتری دارند. برخی نژادها مانند ژرمن شفرد و دابرمن را برای حفاظت ، باکسر را برای راهنمایی افراد نابینا و سنت برنارد برای امداد در کوهستان می توان تربیت نمود.



2 - سگهای ورزشی : این نژادها معمولاً برای شکار حیوانات یا جهت شرکت در مسابقات ورزشی پرورش داده می شوند. به عنوان نمونه در این گروه می توان به گری هوند اشاره کرد.



3 - تریر ها : نژادهایی کوچک ولی شجاع هستند و اصالتاً شکارچی می باشند. اینها عمدتاً شکار خود را تا داخل سوراخ و لانه خود تعقیب می کنند. تریرها سگهایی باهوش و دوست داشتنی بوده و در منزل قابل نگهداری هستند. از این گروه می توان بعنوان نمونه فاکس تریر را نام برد.



4 - سگهای خانگی تزئینی : اینها نیز در خانه بخوبی نگهداری می شوند و بعنوان نمونه می توان به پکینز ، مالتیس و یورکشایر تریر اشاره نمود.


چرخه زندگی :

دوره آبستنی سگ ماده بطور متوسط 63 روز است. سگهای نژاد کوچک 2 تا 3 توله و نژادهای بزرگ 5 تا 6 توله بدنیا می آورند. توله ها موقع تولد دارای مو هستند ولی چشمها و گوشهایشان بسته می باشد. در هفته اول توله ها تنها توانایی مکیدن و خزیدن کورکورانه دارند. در هفته دوم قادر به ایستادن بوده و ماجراجویی آنها آغاز می شود. چشمها از ده روزگی شروع به بازشدن می کنند ولی بینایی و شنوایی توله در حدود یک ماهگی کامل می شود. در 20 روزگی توله ها می توانند علاوه بر شیر مادر ، کمی غذای نرم جامد نیز دریافت کنند. توله ها بین 5 تا 7 هفتگی از شیر گرفته می شوند ولی باید حداقل تا دو ماهگی در کنار مادر باشند. دندانهای شیری از حدود 3 تا 4 هفتگی در آمده و بین 4 تا 6 ماهگی می ریزند و جای خود را به دندانهای دائمی می دهند. تشخیص سن توله از روی دندانها میسر می باشد. بلوغ در حدود 10 تا 12 ماهگی صورت می گیرد. سگهای ماده بالغ از همان فحلی اول توانایی جفتگیری را دارند ولی بهتر است در فحلی دوم یا سوم این عمل انجام شود. سگهای نر نیز بهتر است بین یک تا هشت سالگی جفت انداخته شوند. طول عمر سگ بطور متوسط 10 تا 16 سال می باشد.


تغذیه :

گوشت بیشتر نیازهای غذایی سگ را تأمین می کند ولی به تنهایی کافی نبوده و اقتصادی نیز نمی باشد. برای کامل کردن آن می توان سیب زمینی ، هویج و سبزیجات به گوشت اضافه کرده و با هم آنها را پخت.

جگر غنی از ویتامین های a****b و فسفر می باشد. در صورت نیاز جگر را باید بصورت محدود و حتماً پخته داد زیرا در کشورمان مشکلات انگلی در کبد دامها زیاد می باشد.

هضم مرغ نیز آسان بوده ولی کالری کمتری نسبت به گوشت دارد. استخوانهای مرغ را باید جدا نمود زیرا ممکن است در دستگاه گوارش سگ مشکل ایجاد کند.

پای مرغ را نباید به تنهایی بعنوان وعده غذایی به سگ داد زیرا از ارزش غذایی پایینی برخوردار بوده و ایجاد یبوست می کند. بهتر است مصرف آن به یک تا دو وعده در هفته محدود باشد.

برای مصرف ماهی لازم است استخوانهای آنرا درآورید. ضمناً نباید ماهی کیلکا به میزان زیاد داده شود زیرا در جذب برخی ویتامین ها اختلال ایجاد می کند.

برنج پخته غذایی سهل الهضم بوده و به همراه مرغ غذایی مناسب است.

سبزیجات و میوه ها نیز منابع مناسبی از ویتامین ها هستند. سگها قادرند پروتئین و چربی سبزیجات را به مواد غذایی مورد نیاز خود تبدیل کنند. هویج ، کلم و سیب زمینی پخته برای جیره غذایی سگ مناسب هستند.



توله ها باید تا دو ماهگی در کنار مادر خود باشند. البته از چهار هفتگی می توان غذای نرم جامد را همراه با شیر مادر شروع نمود. در صورتی که توله یک تا دو ماهه از مادر جدا شده می توان به آن 5 وعده غذا در شبانه روز داد که سه وعده آن باید شیر گاو ولرم همراه نان یا بیسکویت باشد و دو وعده دیگر غذای گوشتی همراه آب آن داده شود. در بین دو تا چهار ماهگی رشد توله سریع بوده و نیاز به چهار وعده غذا در شبانه روز دارد. در این سن وجود چربی در جیره و اضافه کردن ویتامینهای گروه b و مکملهای معدنی بسیار مفید است. از دادن استخوان مرغ یا دنده باید خودداری شود ولی دادن استخوان مصنوعی یا قلم جهت تأمین کلسیم تقویت فک ها و تمیز کردن دندانها مناسب می باشد.

در چهار ماهگی یک وعده شیر را می توان حذف کرد و در شش ماهگی دو وعده غذا کافی است. پس از بلوغ توله ها (حدود یک سالگی) می توان یک وعده غذا داد ولی باید توجه داشت که با کاهش تعداد وعده ها میزان غذا در یک وعده باید افزایش یابد. غذا بهتر است هنگام غروب داده شود. به سگهای بالغ نژاد کوچک می توان دو وعده غذا داد. زیرا سگهای نژاد کوچک معده کوچکی دارند.

سگهای ماده آبستن تا 50 درصد بیش از میزان طبیعی خود نیاز به غذا دارند (بویژه در آبستنی ماه دوم) به سگهای بیمار نیز باید غذای مطبوع با حجم کم و در وعده های بیشتر داده شود. آب تازه همیشه باید در دسترس سگ باشد زیرا سگ در طول شبانه روز از راه ادرار ، مدفوع و له له زدن آب از دست می دهد. غذا باید سر یک ساعت مقرر جلوی سگ گذاشته شود و 15 تا 20 دقیقه بعد برداشته شود تا سگ عادت کند. ظرف غذا نیز باید هر روز شسته شود.