Printable View
حیــــــــــــــــــدر بابایه سلام (شهـــــــــریار) با سلام محضر دوستان و شاعران و بزرگان اهل ادب
حقیر در نظر دارم منظومه جهانی استاد سیدمحمدحسین بهجت تلخص به شهریار بزرگ را به 5 ترجمه بتفکیک در اینجا ثبت نمایم لذا از بزرگوران استدعا دارم چنانچه نظری دارن در تایپک اینجانب اعلام و یا توسط پیام خصوصی بنده را راهنمائی فرمایند.
ارادتمند همه ی بزرگواران
نگاهی کوتاه به چگونگی منظومه
منظومه " حیدر بابا یا سلام "
حیدر بابا یا سلام
حيدربابا نام کوهى در زادگاه استاد محمد حسين بهجتى تبريزى ملقب به شهريار است . منظومة «
حيدربابايه سلام » نخستين بار در سال ١٣٣٢ منتشر شد و از آن زمان تا کنون به زبانهاى مختلفى ترجمه
شده است . ليکن ترجمه بى بديل آن به شعر منظوم فارسى توسط دکتر بهروز ثروتيان شاهکارى
ماندگار است . مترجم در توضيح هدف خود از انجام اين کار بسيار دشوار مى گويد : « زيبايى يک شعر در
وزن و آهنگِ کلماتِ همنشين در يک بيت و هماهنگى آواها از نظر نرمى و درشتى و حتى برداشت و
فروداشتِ حرکات نهاده شده که ذوق و استعداد هنرمند آنها را به هم دوخته ، است تا خواست دل او را
به صورتى مؤثر و دل انگيز بيان کند . از همين روست که هر گونه تغيير در صورتِ شعر زيبايى و دلربايى
آن را پريشان مى سازد بى آنکه شايد به شکل خيالى يا معنى آن لطمه اى بزند . » با اين حال مترجم
معتقد است که هيچ ترجمه اى قادر به انتقال کاملِ بار احساسى و معنوى موجود در اين اثر نيست .
منتقدان در توجيه ترجمه زيباى ايشان اين مثل فرانسوى را متذکر شده اند که : ترجمه به زن مى ماند
اگر وفادار باشدزيبا نيست واگر زيبا باشد وفادار نيست .
حيدربابا سندى زنده است ، و پرده اى رنگين و برجسته از زندگى در روستا را نشان مى دهد . مضمون
اغلب بندهاى آن شايستة ترسيم و نقاشى است . زيرا از طبيعت جاندار سرچشمه مى گيرد . قلب پاک
و انسان دوستِ شهريار بر صحنه ها نور مى ريزد و خوانندگان شعرش را به گذشت هاى دور مى برد .
نيمى از اين منظومه نامنامه و يادواره است که شاعر در آن از خويشان وآشنايان و مردم زادگاه خود و
حتى چشمه ها و زمينها و صخره هاى اطراف خشگناب نام مى برد و هر يک را در شعر خود جاودانگى مى بخشد .
HEYDER BABA’YA SELÂM ( با الفبای لاتین )
Mohammedhuseyin Hajimiragha oghlu Shahriyar was born in 1906 in KHushgenab village
situated near Tabriz in Iran and died in 1988. He has got his primary and secondary education
in Tabriz, then entered the medical faculty of the University in Tehran but could not finish it.
He was one of the most outstanding poets of XX century. He created such beautiful and rich
in content poems as “ Yalan dunya ” (“Decisive world”), “ Turk dili ” (“ The Turkish language ”),
“Derya eledim”, “Belali bash”, “Sazli shairimiz Xazinin ruhuna” (“To the honor of our poet
Khazi”), «?zadlig gushu «Varlig» (“The bird of freedom “Varlig”), “Veten” (“ The motherland”);
Such his lyrical poems which are written in persian language as “Azerbaijan”, “Unudulmush
saz” (“Forgotten saz”), “Intizar” (“Nostalgia”), “Arazin qayiqlari” (“Boats of Aras”) and his big
poems as “Haqqin sesi” (“The voice of justice”), “Sheir ve hikmet” (“The poem and the
wisdom”), “Nishapurda gunesh batarken” (“When in Nishapur the sun sets”) should be
mentioned. Shahriyar wrote his famous poem “Heyderbabaya salam” in 1954. This poem
exposed the wide horizons for the development of Azerbaijani poetry in the World
]ترجمه منظومه " حیدر بابا " به زبان انگلیسی
Mohammedhuseyin Hajimiragha oghlu Shahriyar was born in 1906 in KHushgenab
village situated near Tabriz in Iran and died in 1988. He has got his primary and secondary
education in Tabriz, then entered the medical faculty of the University in Tehran but could
not finish it. He was one of the most outstanding poets of XX century. He created such
beautiful and rich in content poems as “ Yalan dunya ” (“Decisive world”), “ Turk dili ” (“
The Turkish language ”), “Derya eledim”, “Belali bash”, “Sazli shairimiz Xazinin
ruhuna” (“To the honor of our poet Khazi”), «?zadlig gushu «Varlig» (“The bird of
freedom “Varlig”), “Veten” (“ The motherland”);
Such his lyrical poems which are written in persian language as “Azerbaijan”,
“Unudulmush saz” (“Forgotten saz”), “Intizar” (“Nostalgia”), “Arazin qayiqlari” (“Boats
of Aras”) and his big poems as “Haqqin sesi” (“The voice of justice”), “Sheir ve
hikmet” (“The poem and the wisdom”), “Nishapurda gunesh batarken” (“When in Nishapur
the sun sets”) should be mentioned. Shahriyar wrote his famous poem “Heyderbabaya
salam” in 1954. This poem exposed the wide horizons for the development of Azerbaijani
poetry in the World.
حيدربابا ، ايلديريملار شاخاندا
سئلر ، سولار ، شاققيلدييوب آخاندا
قيزلار اوْنا صف باغلييوب باخاندا
سلام اولسون شوْکتوْزه ، ائلوْزه !
منيم دا بير آديم گلسين ديلوْزه
ترجمه فارسي :
حيدربابا چو ابر شَخَد ، غُرّد آسمان
سيلابهاى تُند و خروشان شود روان
صف بسته دختران به تماشايش آن زمان
بر شوکت و تبار تو بادا سلام من
گاهى رَوَد مگر به زبان تو نام من
نوشته لاتين :
Heyder Baba, ildirimlar sakanda,
Seller, sular sakkildayib akanda,
Kizlar ona saf baglayib bakanda,
Selâm olsun sevkatize, elize,
Menim de bir adim gelsin dilize[/color
[color=navy]ترجمه انگليسي :
Haydar Baba when it thunders,
Floods rush down
Girls stand back and watch,
I hail your glory and your people,
May you remember our names too.
ترجمه استانبولي :
Haydar Baba, yıldırımlar çakınca,
Seller sular şakıldayıp akınca,
Kızlar ona saf bağlayıp bakınca,
Selām olsun, şevketinize, elinize,
Benim de bir adım gelsin dilinize.
حيدربابا ، کهليک لروْن اوچاندا
کوْل ديبينَّن دوْشان قالخوب ، قاچاندا
باخچالارون چيچکلنوْب ، آچاندا
بيزدن ده بير موْمکوْن اوْلسا ياد ائله
آچيلميان اوْرکلرى شاد ائله
ترجمه فارسي:
حيدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روى خاک
خرگوشِ زير بوته گُريزد هراسناک
باغت به گُل نشسته و گُل کرده جامه چاک
ممکن اگر شود ز منِ خسته ياد کن
دلهاى غم گرفته ، بدان ياد شاد کن
نوشته لاتين
Heyder Baba, kehliklerin uçanda,
Göl dibinden dovsan kalkib, kaçanda,
Bahçalarin çiçeklenib açanda,
Bizden de bir mümkün olsa, yâd ele,
Açilmayan ürekleri sâd ele.
ترجمه انگليسي :
When your partridges take flight,
When the rabbits hop out of the bushes,
When your gardens have burst into blossoms,
May you remember our name too,
And make our depressed hearts happy.
ترجمه استانبولي :
Haydar Baba, kekliklerin uçunca,
Çalı dibinden tavşan kalkıp kaçınca,
Bahçelerin çiçeklenip açınca,
Bizi de bir mümkün ise yād eyle,
Açılmayan yürekleri şād eyle.
(٣)
بايرام يئلى چارداخلارى ييخاندا
نوْروز گوْلى ، قارچيچکى ، چيخاندا
آغ بولوتلار کؤينکلرين سيخاندا
بيزدن ده بير ياد ائلييه ن ساغ اوْلسون
دردلريميز قوْى ديّکلسين ، داغ اوْلسون
ترجمه فارسي :
چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار
نوروزگُلى و قارچيچگى گردد آشکار
بفشارد ابر پيرهن خود به مَرغزار
از ما هر آنکه ياد کند بى گزند باد
گو : درد ما چو کوه بزرگ و بلند باد
نوشته لاتين
Bayram yeli çardaklari yikanda,
Novruz gülü, kar çiçegi çikanda,
Ag bulutlar köyneklerin sikanda,
Bizden de bir yâd eyleyen sag olsun,
Derdlerimiz koy dikkelsin dag olsun.
ترجمه انگليسي
[color=red]When Nowruz gales uproot garden shelters!
And Nowruz flowers and snow drops blossom!
When the clouds wring out their clothes!
Greetings to those who remember us,
Let our sighs turn into mountains.
ترجمه استانبولي:
Bayram yeli çardakları yıkınca,
Nevruz gülü, kar çiçeği çıkınca,
Ak bulutlar gömleklerini sıkınca,
Bizi de bir yād eyleyen sağ olsun,
[b]Dertlerimiz koy dikelsin, dağ olsun.
(٤)
حيدربابا ، گوْن دالووى داغلاسين !
اوْزوْن گوْلسوْن ، بولاخلارون آغلاسين !
اوشاخلارون بير دسته گوْل باغلاسين !
يئل گلنده ، وئر گتيرسين بويانا
بلکه منيم ياتميش بختيم اوْيانا
نوشته لاتين
Heyder Baba, gün dalivi daglasin,
Üzün gülsün, bulaklarin aglasin,
Usaklarun bir deste gül baglasin,
Yel gelende ver getirsin bu yana,
Belke menim yatmis bahtim oyana.
ترجمه فارسي :
حيدربابا چو داغ کند پشتت آفتاب
رخسار تو بخندد و جوشد ز چشمه آب
يک دسته گُل ببند براى منِ خراب
بسپار باد را که بيارد به کوى من
باشد که بخت روى نمايد به سوى من
ترجمه انگليسي:
Haydar Baba may the sun warm your back,
Make your smiles and your springs shed tears,
Your children collect a bunch of flowers,
Send it with the coming wind towards us,
Perhaps my sleeping fortune would awaken!
ترجمه استانبولي
Haydar Baba, güneş sırtını dağlasın,
Yüzün gülsün, çeşmelerin ağlasın,
Çocukların bir deste gül bağlasın,
Yel gelince ver getirsin bu yana,
Belki benim yatmış bahtım uyana.
(٥)
حيدربابا ، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون !
دؤرت بير يانون بولاغ اوْلسون باغ اوْلسون !
بيزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون !
دوْنيا قضوْ-قدر ، اؤلوْم-ايتيمدى
دوْنيا بوْيى اوْغولسوزدى ، يئتيمدى
ترجمهْ فارسي
حيدربابا ، هميشه سر تو بلند باد
از باغ و چشمه دامن تو فرّه مند باد
از بعدِ ما وجود تو دور از گزند باد
دنيا همه قضا و قدر ، مرگ ومير شد
اين زال کى ز کُشتنِ فرزند سير شد ؟
نوشته لاتين
Heyder Baba, gün dalivi daglasin,
Üzün gülsün, bulaklarin aglasin,
Usaklarun bir deste gül baglasin,
Yel gelende ver getirsin bu yana,
Belke menim yatmis bahtim oyana.
ترجمه انگليسي :
Haydar Baba may you be fortunate!
Be surrounded with springs and orchards!
May you live long after us!
The world is paved with events, deaths and losses!
This world has long been childless and an orphan
ترجمه استانبولي :
Haydar Baba, senin yüzün ak olsun,
Dört bir yanın çeşme olsun, bağ olsun,
Bizden sonra senin başın sağ olsun,
Dünya kaza ve kader, ölüm yitimdir,
Dünya boyu oğulsuzdur, yetimdir.
(٦)
حيدربابا ، يوْلوم سنَّن کج اوْلدى
عؤمروْم کئچدى ، گلممه ديم ، گئج اوْلدى
هئچ بيلمه ديم گؤزللروْن نئج اوْلدى
بيلمزيديم دؤنگه لر وار ، دؤنوْم وار
ايتگين ليک وار ، آيريليق وار ، اوْلوْم وار
ترجمه فارسي :
حيدربابا ، ز راه تو کج گشت راه من
عمرم گذشت و ماند به سويت نگاه من
ديگر خبر نشد که چه شد زادگاه من
هيچم نظر بر اين رهِ پر پرپيچ و خم نبود
هيچم خبر زمرگ و ز هجران و غم نبود
نوشته لاتين
Heyder Baba, senin üzün ag olsun,
Dört bir yanin bulak olsun, bag olsun,
Bizden sora senin basin sag olsun,
Dünya kazov-kader, ölüm-itimdi,
Dünya boyu ogulsuzdu, yetimdi.
ترجمه انگليسي :
Haydar Baba my way differed from yours,
Life passed, I could not come until late!
I could not learn what happened to your beautiful ones,
Did not know there were perilous paths,
Losses, separations and death.
ترجمه استانبولي :
Haydar Baba, yolum senden ayrıldı,
Ömrüm geçti, gelemedim geç oldu,
Hiç bilmedim güzellerin ne oldu,
Bilmezidim dönemeç var, dönme var,
Kaybolma var, ayrılık var, ölüm var.