استفاده از عدد پي در ساخت تخت جمشيد
استفاده از عدد پي در ساخت تخت جمشيد
استفاده از عدد پی در ساخت تخت جمشید:
مهندسان هخامنشی راز استفاده از عدد پی (۱۴/۳ ) را دو هزار و پانصد سال پیش کشفکرده بودند.آنها در ساخت سازه های سنگی و ستون های تخت جمشید که دارای اشکال مخروطیاست، از این عدد استفاده می کردند.
عدد پی در علم ریاضیات از مجموعه اعداد طبیعیمحسوب می شود. این عدد از تقسیم محیط دایره بر قطر آن به دست می آید. کشف عدد پیجزو مهمترین کشفیات در ریاضیات است. کارشناسان ریاضی هنوز نتوانسته اند زمان مشخصیبرای شروع استفاده از این عدد پیش بینی کنند. عده زیادی، مصریان و برخی دیگر،یونانیان باستان را کاشفان این عدد می دانستند اما بررسی های جدید نشان می دهدهخامنشیان هم با این عدد آشنا بودند.
«عبدالعظیم شاه کرمی» متخصص سازه وژئوفیزیک و مسئول بررسی های مهندسی در مجموعه تخت جمشید در این باره، گفت: «بررسیهای کارشناسی که روی سازه های تخت جمشید به ویژه روی ستون های تخت جمشید و اشکالمخروطی انجام گرفته؛ نشان می دهد که هخامنشیان دو هزار و 500 سال پیش از دانشمندانریاضی دان استفاده می کردند که به خوبی با ریاضیات محض و مهندسی آشنا بودند. آنانبرای ساخت حجم های مخروطی راز عدد پی را شناسایی کرده بودند.»
دقت و ظرافت درساخت ستون های دایره ای تخت جمشید نشان می دهد که مهندسان این سازه عدد پی را تاچندین رقم اعشار محاسبه کرده بودند. شاه کرمی در این باره گفت: «مهندسان هخامنشیابتدا مقاطع دایره ای را به چندین بخش مساوی تقسیم می کردند. سپس در داخل هر قسمتتقسیم شده، هلالی مع*** را رسم می کردند. این کار آنها را قادر می ساخت که مقاطعبسیار دقیق ستون های دایره ای را به دست بیاورند. محاسبات اخیر، مهندسان سازه تختجمشید را در محاسبه ارتفاع ستون ها، نحوه ساخت آنها، فشاری که باید ستون ها تحملکنند و توزیع تنش در مقاطع ستون ها یاری می کرد. این مهندسان برای به دست آوردنمقاطع دقیق ستون ها مجبور بودند عدد پی را تا چند رقم اعشار محاسبه کنند.»
هماکنون دانشمندان در بزرگ ترین مراکز علمی و مهندسی جهان چون «ناسا» برای ساختفضاپیماها و استفاده از اشکال مخروطی توانسته اند عدد پی را تا چند صد رقم اعشارحساب کنند. بر اساس متون تاریخ و ریاضیات نخستین کسی که توانست به طور دقیق عدد پیرا محاسبه کند، «غیاث الدین محمد کاشانی» بود. این دانشمند اسلامی عدد پی را تا چندرقم اعشاری محاسبه کرد. پس از او دانشمندانی چون پاسکال به محاسبه دقیق تر این عددپرداختند. هم اکنون دانشمندان با استفاده از رایانه های بسیار پیشرفته به محاسبهاین عدد می پردازند.
شاه کرمی با اشاره به این موضوع که در بخش های مختلف سازهتخت جمشید، مقاطع مخروطی شامل دایره، بیضی، و سهمی دیده می شود، گفت: «به دست آوردنمساحت، محیط و ساخت سازه هایی با این اشکال هندسی بدون شناسایی راز عددپی و طرزاستفاده از آن غیرممکن است.»
داریوش هخامنشی بنیان گذار تخت جمشید در سال 521پیش از میلاد دستور ساخت تخت جمشید را می دهد و تا سال 486 بسیاری از بناهای تختجمشید را طرح ریزی یا بنیان گذاری می کند. این مجموعه باستانی شامل حصارها، کاخها، بخش های خدماتی و مس****، نظام های مختلف آبرسانی و بخش های مختلف دیگریاست.
مجموعه تخت جمشید مهمترین پایتخت مقاومت هخامنشی در استان فارس و در نزدیکیشهر شیراز جای گرفته است.
