استان فارس را با هم از فضا ببینیم/ جذابیتها و سختیهای زندگی یک فضانورد
استان فارس را با هم از فضا ببینیم/ جذابیتها و سختیهای زندگی یک فضانوردپائولو نسپولی، فضانورد آژانس فضایی اروپا دو هفته پس از بازگشت به زمین در گفتگویی تلفنی به سئوالات خبرگزاری مهر پاسخ داد و از تماشای زیباییهای ایران از ایستگاه فضایی بین المللی گفت.به گزارش خبرنگار مهر، پائولو نسپولی (Paolo Nespoli) فضانورد آژانس فضایی اروپا (ESA) روز دوشنبه 16 می (26 اردیبهشت) همراه با کپسول روسی سایوز پس از 157 روز اقامت در ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) به زمین بازگشت.
خبرنگار مهر که مدت بیش از سه ماه در تلاش برای یافتن آدرس پست الکترونیک پائولو نسپولی بود سرانجام موفق شد در آخرین هفته اقامت این فضانورد در ایستگاه فضایی، ایمیلی را برای وی ارسال کند، اما چند ثانیه بعد یک ایمیل پاسخ خودکار دریافت کرد که در آن نوشته شده بود: درحال حاضر در دفترم نیستم و اواسط ماه می بازمی گردم.
یک هفته پس از بازگشت پائولو نسپولی به زمین، خبرنگار مهر ایمیل دیگری را برای وی فرستاد. این بار، نسپولی پاسخ داد و ضمن ابراز تاسف از اینکه در زمان اقامت در مدار ایمیل اول را ندیده است خاطر نشان کرد که با کمال میل حاضر است در مصاحبه با خبرگزاری مهر شرکت کند. روز چهارشنبه خلاصه ای از این مصاحبه منتشر شد. آنچه که در ادامه می خوانید، مشروح این گفتگوی صمیمانه تلفنی 30 دقیقه ای با این فضانورد "اسا" است:
* خبرگزاری مهر - گروه فناوریهای نوین: قبل از هرچیز لازم می دانم که بازگشت دوباره شما به خانه را خوشامد بگویم و در ضمن صادقانه ترین تسلیتهای من را به خاطر درگذشت مادرتان پذیرا باشید.
- پائولو نسپولی (Paolo Nespoli) فضانورد آژانس فضایی اروپا (ESA): متشکرم. واقعاً ممنون.
* این روزهای پس از بازگشت چطور می گذرد؟
- در کل خوب است. هرچند بازگشت به زمین با فضاپیمای سایوز بسیار سخت و نیروی جاذبه نیز بسیار قوی بود. 6 ماه اقامت در شرایط بی وزنی مشکلاتی جدی در تعادل، نیروی عضلانی و ضعف اسکلت برایم ایجاد کرده است. بازگشت به زمین به اندازه کافی سنگین بود. به طوریکه در روزهای اول با راه رفتن، تعادل و دردهای عضلانی و حتی با نشستن مشکل داشتم. اما به تدریج دارم بهتر می شوم و یک هفته است که 2 تا 3 ساعت در روز توانبخشی و فیزیوتراپی می کنم و بنابراین، الان خوب هستم. هرچند هنوز هم مشکلاتی دارم. البته بازگشت به زمین از جنبه روحی با مسائل بسیاری همراه است. دیدن خانواده، همسر، دخترم و دوستانم زیباست. دیدن آفتاب و حس کردن آن روی پوست بسیار زیباست. زیر دوش رفتن و حمام گرفتن بسیار زیباست. خوردن غذاهای مختلف زیباست. به طور خلاصه، روی زمین ماندن مزیتهای بسیاری دارد.
* موفق شده اید در این چند روزی که به زمین بازگشته اید از غذاهای ایتالیایی بخورید؟
- من در قزاقستان به زمین رسیدم و از آنجا مستقیماً به آمریکا آمدم و الان در مرکز فضایی جانسون ناسا در هاستون هستم. در اینجا غذا یک کم سبک آمریکایی است. البته خوشمزه است اما مطمئناً غذای ایتالیایی نیست. همسر من روس است و برایم غذاهای بسیار لذیذ روسی و سوپهای مخصوصی می آورد که واقعاً عالی و قابل مقایسه با غذاهای ایتالیایی هستند.
* واقعاً؟ غذاهای روسی؟
- بله. غذاهای روسی واقعاً خوب هستند.
* وقتی یوری گاگارین اولین سفر انسان به فضا را انجام داد، گفت که زمین ما آبی است. شما چه گفتید وقتی از بالا زمین را دیدید؟
- خوب سخت است بگوییم که از بالا چه چیزهایی روی زمین می بینیم. حقیقت دارد که زمین آبی دیده می شود. آسمان کاملا سیاه و زمین آبی و به رنگهای بسیار تندی است. منظره واقعاً فوق العاده ای است. گاگارین سفر خود را در یک مدار نزدیک به شمال انجام داد بنابراین توانست تمام زمین را باهم ببیند. ماندن در مدار برای یک مدت طولانی به من این اجازه را داد که زمین را بهتر ببینم و بتوانم آن را با جزئیات درک کنم. برای اینکه وقتی تازه از زمین دور می شوی می توانی منظره ای بسیار تماشایی را ببینی اما سخت است که بفهمی دقیقاً چه چیزی می بینی، درحالی که در مدت 6 ماه اقامت در فضا موفق شدم در وهله اول کل را زمین را به خوبی تماشا کنم و بعد شروع کردم به دیدن نقاط مختلف، دیدن قاره ها، اقیانوسها، بیابانها و کوهها. با نگاهی عمیق توانستم مناطق مختلفی از دنیا را مثل اهرام مصر و سد بزرگ مرجانی استرالیا را ببینم. حتی موفق شدم دیوار چین را ببینم که دیدن آن از بالا بسیار سخت است. در کل، تماشای این چشم انداز که به طور مرتب تغییر می کند بسیار شگفت انگیز است. شاید تنها دلیلی که به خاطر آن همه باید به فضا بیایند این باشد که این همه زیباییهای زمین را از آن بالا ببیند و بفهمند زمین چقدر زیباست و بفهمند که چقدر نیاز داریم که آن را در بهترین شرایط حفظ و از آن مراقبت کنیم.
* ایران را هم دیدید؟
- بله. من کوههای ایران را هم دیدم که بسیار زیبا هستند و عکسهای زیادی از آنها گرفتم چرا که واقعاً تماشایی بودند.
* بر روی پروفایل شما دیدم که عکسی از استان فارس گرفته اید... .
- بله. دقیقاً. البته عکسهای دیگری هم هست.
* اما من آنها را پیدا نکردم...
- بله برای اینکه هنوز منتشر نشده اند. اتفاقاً امروز صبح داشتم آنها را نگاه می کردم. واقعاً تعداد عکسهایی که از زیباییهای ایران گرفتم زیادند.
* شما عکسهای زیادی از شهرهای دنیا به ویژه در طول شب گرفتید. زمانی که این عکسها را می گرفتید چه آرزویی داشتید؟
- بسیار جالب بود. در ابتدا فکر کردم که دو سه محلی که را که خیلی به آنها علاقه داشتم پیدا کنم و چند تا عکس از آنها بگیرم تا وقتی به زمین برگشتم بروم آنها را از نزدیک ببینم. به این ترتیب شروع کردم به عکس گرفتن و در پایان دیدم که مجموعه ای حدود 200 – 300 عکس از نقاط مختلف زمین دارم. ممکن نیست که بتوانم همه آنها را منتشر کنم برای اینکه بسیار متنوع و زیادند. لازم می دانم دوباره تکرار کنم که در خاورمیانه مناطق بسیار زیبایی وجود دارند. بیابانها و صحراهایی هستند که از فضا واقعا بی نظریند. همچنین مناطق دیدنی بسیاری در اقیانوس آرام، جزایر کارائیب، آفریقا، آفریقای جنوبی، آمریکا، آمریکای شمالی، استرالیا، نیوزلند، اروپا و شمال اروپا وجود دارند. به طور خلاصه، فکر می کنم که باید سه سال به مدت سه بار دور دنیا سفر کنم تا بتوانم تمام مناطقی را که از آنها از بالا عکس گرفتم ببینم. البته، هنوز نمی دانم اما می خواهم این کار را انجام بدهم. من هرگز ایران را ندیده ام، اما واقعا خوشحال خواهم شد اگر بتوانم روزی به کشور شما سفر کنم. مطمئن هستم که مکانهای طبیعی بسیار زیبایی در ایران وجود دارد که دیدن آنها فوق العاده است.
* شما در مصاحبه ای که با روزنامه "کورییره دلا سرا" انجام دادید گفتید که در فضا دلتان برای طعم غذا تنگ می شد. چرا؟ آیا تقصیر شرایط جاذبه صفر بود یا نوع غذاها با غذاهای عادی فرق می کرد؟
- خوب، فکر می کنم که در این مورد شرایط مختلفی دخالت داشته باشند. مثلاً اینکه کیفیت و کمیت غذا در فضا به اندازه کافی محدود است. بعد اینکه ما در فضا نمی توانیم آشپزی کنیم و امکان روشن کردن آتش را نداریم. همچنین در ایستگاه فضایی بین المللی یخچال نداریم و بنابراین غذاها از قبل آماده و کنسرو شده اند. از سویی دیگر برای کنسرو کردن غذاها از روشهای ویژه ای استفاده می شود و به این خاطر همه غذاها یک طعم دارند. این غذاها پس از اینکه به مدتی طولانی در کنسرو بمانند مزه خود را از دست می دهند. به همین دلیل طعمهای مصنوعی زیادی به آنها می زنند تا مزه خود را حفظ کنند. بنابراین فلفل، ادویه و نمک بسیار زیادی دارند که با طعم طبیعی غذا بسیار متفاوت است. پس فکر می کنم کمی به دلیل شرایط محیطی، کمی به دلیل روش پخت و کمی به دلیل کیفیت غذا ما در فضا نمی توانیم طعم و مزه را بچشیم.
اواسط ماموریت، با یک فضاپیما مقداری پرتقال و سیب برای ما رسید. این سیب و پرتقالها عطر و رایحه ای آنچنان قوی داشتند که تا ساعتها می توانستم آن را حس کنم. بسیار عجیب بود که تنها یک پرتقال یا تنها یک سیب آنقدر خوش بو و خوش طعم باشد.
* شما به همراه یکی از همکاران خود بسته بندی اولین روبات فضانورد را که با ماموریت شاتل دیسکاوری به ایستگاه فضایی آمده بود بازکردید. آیا هرگز فکر کردید که این روبات رقیب شما است؟
- نه، نه... این فکر را نکردم. در حقیقت هنوز زمان بسیار زیادی نیاز است تا روباتها بتوانند همانند انسانها کار کنند. در فضا، کارهای زیادی وجود دارد که انجام آنها برای انسان چندان جالب نیست. درحالی که یک ماشین روبات می تواند آنها را به روشی بهتر از انسان و بدون خطا انجام دهد و آن کار را تا 100 مرتبه بدون اشتباه تکرار کند. درحالی که انسان در بیستمین مرتبه دچار خطا می شود. به این دلیل معتقدم که در فضا ما به طور حتم برای آنچه که می خواهیم در آینده انجام دهیم به روباتها نیاز داریم تا کارهایمان را با آنها تقسیم کنیم.
* درصد خطر سفر میان ISS و زمین با شاتل و یا کپسول سایوز چقدر است؟
- سایوز به اندازه کافی امن و تعداد حوادث مرگبار آن بسیار کم است در حالی که شاتل حوادث بیشتری داشته است. مطمئن نیستم اما فکر می کنم که الان درصد خطر پرواز با شاتل در هر سفر 5.50 درصد باشد. سایوز فضاپیمایی بسیار کوچک و محکم است. هرچند سفر با این کپسول فضایی اصلا راحت و آسان نیست، اما خوب کار می کند.
* اما بسیار ترسناک به نظر می رسد...
- ترسناک نیست بلکه بسیار سنگین و قوی است و هم پرتاب و هم بازگشت آن به زمین نیز بسیار پرقدرت است. البته فضاپیمای کوچک و فشرده ای است که به نظر می رسد هر لحظه ممکن است خراب شود. صندلیهایش بسیار نزدیک به هم است و نمی توان روی آنها دراز کشید. اما بازهم تکرار می کنم که خوب کار می کند. طراحان و مهندسانی که سایوز را ساخته اند بیشتر از آنکه به راحت بودن آن فکر کنند به فکر ایمنی این فضاپیما بوده اند. به هرحال من در پرواز با این کپسول فضایی مشکلی نداشتم.
* به نظر شما چرا بیشتر کودکان رویای فضانورد شدن دارند؟
- به نظر من ایده این رویا از این عقیده عمومی نشأت می گیرد که فضانوردان "ابَر انسان"، "ابَر قهرمان" و خلاصه کلاً "ابَر" هستند! اما این حقیقت ندارد. من می توانم شاهد باشم... فضانوردان، انسانهایی عادی همانند بقیه هستند. البته درست است که سخت تلاش کرده اند، چیزهای زیادی آموخته اند و مسائل بسیاری را قربانی کار خود کرده اند و البته خوش شانس هم بوده اند که توانسته اند به فضا بروند. بسیاری از بچه ها فکر می کنند که فضانوردان معروف و ثروتمند هستند، اما واقعیت ندارد، آنها نه معروف هستند و نه ثروتمند، بلکه انسانهایی معمولی هستند که تنها توانسته اند رویای خود را به واقعیت تبدیل کنند و این بسیار مهم است، چرا که خوشبختی در زندگی لزوماً با معروف و ثروتمند بودن همراه نیست، بلکه خوشبختی، رسیدن به رویاها است. من از این نظر حس خوبی دارم و بسیار خوشحالم که توانسته ام در رسیدن به رویایم موفق شوم. .. ..
* فکر می کنم که شما طرفدار تیم اینتر هستید، درست است؟
- بله. حتی اگر... باید صادق باشم... ! حتی اگر زیاد مسابقات فوتبال را دنبال نکنم. اینتر تیم مورد علاقه من از کودکی است. البته من طرفدار محکم اینتر نیستم و بازیهای آن را دنبال نمی کنم، اما اگر کسی از من بپرسد که قلباً به چه تیمی علاقه دارم می گویم تیمی که از کودکی به آن علاقه داشتم اینتر بوده است. باید بدانید که در ایتالیا بچه های فوتبال دوست در کل به سه دسته تقسیم می شوند: طرفداران میلان، طرفداران اینتر و طرفداران یوونتوس.
* بسیاری از جوانان ایرانی به ویژه خوانندگان ما علاقه بسیاری به فضا دارند، برای آنها صحبتی دارید؟
- همه به فضا علاقه دارند. در کنفرانسهایی که سخنرانی دارم می بینم که همیشه جمعیت بسیاری از سطوح فرهنگی و تحصیلی مختلف شرکت می کنند. در واقع فضا واقعاً جالب است. برای جوانان بیشتر جالب است چون روشی برای بیرون رفتن و مرزی است که هنوز باید به آن رسید. طبیعی است که جوانان ایرانی نیز همانند جوانان سایر نقاط دنیا به این موضوع علاقه دارند. آژانسهایی فضایی چون ناسا و آژانس فضایی اروپا اسپانسر ایستگاه فضایی بین المللی هستند. ایران کاری در ISS انجام نمی دهد اما در آینده تماس با فضا می تواند در اختیار سایر کشورها نیز قرار بگیرد. می دانم که کشورهایی چون هند و چین در تلاش برای ساخت فضاپیما و پرواز به فضا هستند. بنابراین، معتقدم که در آینده درهای فضا به روی همه باز خواهد شد و همه خواهند توانست به فضا بروند و جوانان ایرانی نیز می توانند برای رفتن به فضا تلاش کنند. اما در پایان می خواهم حرفی را که در تمام کنفرانسهایم می گویم بزنم: مسئله ای که اهمیت دارد اهداف و رویاها و تلاش برای تحقق آنها از طریق آموختن، مطالعه کردن، قبول شکستها و ادامه تلاشها برای تحقق آنهاست. هر رویایی نیاز دارد که به دنبال راهی برای تبدیل شدن به واقعیت بگردد.
