دِزفول-آبشار شوی بزرگترین آبشار خاورمیانه
دِزفول
دِزفول در بخش های جلگه ایی استان خوزستان و با گستردگیی نزدیک به ۴۷۶۲ کیلومتر مربع _که با برشمردن بخشهای روستایی آن دارای گستردگیی برابر ۷۸۴۴ کیلومتر مربع می باشد_ جای دارد.
دزفول نام شهری است در نیمروز(جنوب) باختری ایران و مرکز شهرستان دزفول که در کنار رودخانه دز گسترده شده‌است. این شهر در دامنه‌های زاگرس میانی جای دارد و پیشینه تاریخی آن به زمان ساسانیان باز می گردد ولی پیش از ساسانیان هم آباد بوده و بخشی از سرزمین‌های امپراتوری‌های ایلام و هخامنشیان بشمار می‌رفته‌است.
این شهر در ۷۲۱ کیلومتری تهران و ۱۵۵ کیلومتری اهواز جای دارد. شهرستان دزفول دارای زمستان و پاییزی مدیترانه ای بوده و زیستبوم سر سبز آن از پایان زمستان تا آغازه های بهار بسیار دلپذیر است.این شهرستان با زیستبوم زیبای جلگه ای-کوهپایه ای و کوهستانی خود در سراسر سال و به ویژه در روزهای نوروز پذیرای شمار بسیاری از گردشگران می باشد.
http://upload.wikimedia.org/wikipedi...zful_pol_1.jpg
برپایه نوشته ایرج افشار (شهرهای ایران) دزفول شهری است که پیشینه آن به چندین هزار سال می‌رسد. از کهن ترین شهرهای استان خوزستان به شمار می رود واز دید تاریخ و فرهنگ ویژگی های برجسته ایی دارد.برپایه گفته های کاوشگران باختری در سده های گذشته _کسانی مانند والتر هینتس آلمانی_، آوان پایتخت نخستین امپراتوری پهناور کشور عیلام در دزفول کنونی جای داشته است. تپه های باستانی چغامیش با دیرینه ای نزدیک به ۴۰۰۰ سال پیش از زایش مسیح که به گفته باستان شناسان، گنجینه ارزشمندی از دانستنی های سودمند پیرامون رخدادهای زمان باستان از هزاره هفتم پیش از زایش تا شکوفایی شهرآیین شوش را در بر دارند نیز در دزفول جای دارد. بانو هلن کانتر _یکی از دست اندرکاران گروه کاوشگری و باستان‌شناسی این گستره_در هنگام یک سخنرانی در تهران پیرامون کاوشهای انجام گرفته در تپه چغامیش از دزفول به نام ‹‹ شهری از سپیده دم تاریخ ›› یاد کرده است.
نام دزفول
«دزپل» یا «دژپل» را در گویش بومی دزفیل و دسفیل گویند و عربی شده آن دزفول است. دزفول در زمان ساسانیان همزمان با ساختن پل در کنار آن بر روی رود دز برای پدید آوردن پیوند میان پایتخت تازه (جندی شاپور) و شوشتر بنیان نهاده شد. دژ به چم(معنی) سنگر و سکوی دیدبانی می‌باشد و چنین برمی‌آید که نام دزفول یا دزفیل از نام دژ ساخته شده در کنار پل گرفته شده‌است. یکی از نام‌های دیگر دزفول اندامش بوده‌است که نام اندیمشک از این نام برگرفته شده‌است. ..
گفتنی است یکی از محله‌های کهن شهر دزفول روناش است، (در سده چهارم هجری قمری شهر دزفول به قصر روناش نیز نامور بوده است)، که در دست راست رود دز جای داشته و هنوز ویرانه‌هایی به همین نام نمودار است. شهر دزفول بر روی تپه‌ای به بلندای ۲۱۰ متر از رودخانه بنیان نهاده شده‌است و سرداب‌های ژرفی دارد. شهردزفول پیش از ساسانیان -که ساخت پل کهن دزفول به آن زمان برمی‌گردد- نیز دارای شهرآیین‌هایی بوده‌است. از ایلامیان و گوتیان گرفته تا مادها و هخامنشیان همه روزگاری در این سرزمین زیسته‌اند. دزفول از یورش مغول جان بدربرد و پس از اسلام گاهی آباد و گاهی ویران گردید اما پیشرفت گسترده آن همزمان با ساخت سد دز (سد محمد رضا شاه پیشین) به‌دست ایتالیایی‌ها در ۳۰ سال گذشته به‌دست آمد. این شهرستان در زمان جنگ ایران و عراق آسیب‌های زیادی دید اما پس از جنگ بازسازی شده‌است. ..
دزفول در زمان جنگ ایران و عراق
با آغاز جنگ ایران و عراق، دزفول یکی از شهرهایی بود که بیش از ۱۶۰ بار به آن یورش موشکی شد.دزفول به عنوان شهری که جزو اهداف اصلی حملات موشکی عراق بود شناخته می شده است. در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ هواپیماهای عراقی در نخستین روز جنگ به شیوه نیروی هوایی ارتش اسراییل در جنگ شش‌روزه به پایگاه‌های نیروی هوایی ایران یورش بردند. پایگاه چهارم شکاری دزفول (پایگاه وحدتی) یکی از این پایگاه‌ها بود.
پس از آن نیروهای عراقی بارها به شهرهای دزفول و اندیمشک با بمب و موشک یورش بردند دزفول در جنگ هشت ساله ۲٬۶۰۰ کشته داشت. پس از جنگ به پاس پایداری مردم دزفول، این شهر شهر نمونه نامیده شد. امام خمینی به پاس پایداری مردم این شهر گفته‌است:
شما دزفولی‌ها امتحان دادید و از این امتحان خوب بیرون آمدید. شما دین خود را به اسلام ادا کردید
گویش مردم دزفول
بیشتر مردم دزفول به گویش دزفولی که یکی از گویش‌های جنوب باختری زبان فارسی فارسی دری، سخن می‌گویند. گویش شوشتری نزدیکترین گویش به دزفولی به‌شمار می‌آید. گویشوران این دو گویش مردم بومی شهرهای دزفول و شوشتر می‌باشند. افزون بر این دو گویش لری لرستانی و لری بختیاری در نزد شماری از مردم این شهر و دیگر بخشهای شهرستان دزفول بکار میروند.
http://upload.wikimedia.org/wikipedi...9%88%D9%84.jpg
کارهای دستی
ابزارهای دست ساز چوبی مانند زیرقلیان، قلیان، شمعدان، چوب لباسی، نمکدان و... از سازه‌های دستی شهرستان دزفول به‌شمار می‌آیند. یکی دیگر از سازه‌های دستی این شهر کارهای دستی بر روی فلزها می‌باشد که از آن میان می‌توان ورشوسازی، قلم‌زنی روی زر و سیم و زرگری را نام برد. در کارگاه‌های ورشوسازی بازار کهنه دزفول ابزار چای‌خوری و سینی و آتشدان ساخته می‌شود.نمدمالی، خراطی، کپوبافی و گیوه دوزی نیز از دیگر سازه‌های این شهر به‌شمار می‌آیند.
http://upload.wikimedia.org/wikipedi...dim_dezful.jpg
بازار "کهنه" دزفول در سال ۱۳۵۷
سازه‌های تاریخی
نامی‌ترین سازه تاریخی دزفول «پل قدیم» دزفول است که شاپور نخست ساسانی به کمک زندانیان رومی آن‌را بر روی رود دز ساخت است از این رو پل رومی نیز خوانده می‌شود. این پل پیشینه‌ای نزدیک به ۱۷۰۰ سال دارد. همچنین دژی نیز برای دیدبانی و پاسداری شهر در کنار پل دزفول ساخته شده بود که امروز هم ویرانه‌های آن در شهر دزفول به چشم می‌خورد. این پل چندین بار بازسازی شده‌است از این رو در ساختمان آن رگه‌هایی از معماری(مهرازی) نوین نیز دیده می‌شود. در دوران پهلوی، به سبب ویران شدن دهانه‌های میانی این پل، دو دهانه بتونی ساخته شد.
آسیاب‌های آبی دزفول، مسجدجامع، آرامگاه امامزاده سبزه قبا( برادر تنی امام رضا (ع))، بازار قدیم دزفول، آرامگاه «یعقوب لیث صفاری»، تپه‌های چغامیش، مسجد لب خندق، زیارتگاه شاه ابوالقاسم، مجموعه تاریخی شاه رکن‌الدین، آرامگاه محمدبن‌جعفرطیار، آرامگاه امامزاده رودبند و خانه تیزنو (اداره میراث فرهنگی دزفول) از بخشهای دیدنی و تاریخی این شهرستان به‌شمار می‌آیند. که در سالهای اخیر سازمان میراث فرهنگی دزفول با همکاری سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول اقدام به حفاظت- مرمت و احیای ابنیه تاریخی شهر نموده است که از این جمله می توان به خانه تاریخی زرگر - تیزنو و گذر های مهراس- هفت پر- سیوند- صوبیون- باقلیون- احمد کور و... و مرمت بیش از 40 سابات تاریخی اشاره نمود.
http://upload.wikimedia.org/wikipedi..._asiab_abi.jpg
زیارتگاه‌ها و آرامگاه‌ها
از این دست می‌توان آرامگاه حزقیل پیامبر پدر دانیال پیامبر (به گفتی دیگر «بابا حزقیل»)، آرامگاه امامزاده رودبند، زیارتگاه سبزه قبا برادر تنی امام رضا، آرامگاه محمد بن جعفر طیار شوهر «ام کلثوم دختر امام علی»، و همچنین پیر بانگو را نام برد. شایان ذکر است که شهرستان دزفول دارای ده ها زیارتگاه می باشد که بیش از 10 زیارتگاه آن در بافت تاریخی شهر دزفول قراردارد که در این میان می توان به بقعات سبزقبا(برادر امام رضا)- علی مالک (پسران امام علی)- سید محمد- رودبند- عباس علی- سید محمود- حزقیل نبی و... اشاره نمود.
http://upload.wikimedia.org/wikipedi...px-Shevi_3.jpg
آبشار شوی بزرگترین آبشار خاورمیانه
دزفول و جنگ هشت ساله
شمار شهدا: ۲۶۰۰ تن [۲۱]
شمار مفقودین: ۱۰۰ تن
شمار موشک ها: ۱۷۴ فروند
شمار بمب و راکت و توپ: ۱۰۶۴ گلوله
شهدای موشکی: ۷۱۱ تن
شهدای جبهه: ۱۸۸۹ تن
شهدای زیر پانزده سال: ۳۲۱ تن
شمار بانوان شهید شده: ۴۱۴ تن
شهدای روحانی: ۲۶ تن
شهدای انقلاب: ۲۸ تن
گلزارهای شهدای دزفول: ۲۸ گلزار
