محوطه باستاني اسپيدژ در حال نابودي!!
باستان‌شناسان با شروع فصل جديد كاوش در اطراف گورستان پنج هزار ساله اسپيدژ در سيستان و
بلوچستان به دنبال شناسايي شهر مسكوني مردم اسپيدژ هستند.
در 2 كيلومتري گورستان پنج هزار ساله «اسپيدژ»، محوطه‌اي وسيع وجود دارد كه به «پير
سهران» معروف است. در اين منطقه آثار يك شهر مسكوني ديده مي‌شود كه با قلوه سنگ‌هاي
كوچك و بزرگ ساخته شده و باستان‌شناسان نمي‌دانند كه آيا اين محوطه كه متعلق به هزاره سوم قبل
از ميلاد است، همان شهر مسكوني مردم اسپيدژ است يا شهري است كه در هزاره سوم در اين
منطقه وجود داشته و هنوز شناسايي نشده است.
«محمد حيدري»، باستان شناس و سرپرست تيم كاوش در گورستان باستاني اسپيدژ،گفت: «برنامه
كاوش اين محوطه كه براي باستان‌شناسان بسيار سئوال برانگيز شده است، به سازمان ارايه شده و
منتظر موافقت آنها هستيم. آن چه از شهر مسكوني اسپيدژ مي‌دانيم اين است كه مردم اين منطقه
خانه‌هاي خود را با چوب و حصير مي‌ساختند، اما منطقه مسكوني «پيرسهران» كه در نزديكي
گورستان وجود دارد، ابهامات زيادي را براي ما به وجود آورده است. زيرا اين شهر مسكوني با
استفاده از قلوه سنگ ساخته شده و در عين حال تاكنون شهر يا محوطه ديگري در كنار «اسپيدژ»
شناسايي نشده كه كاملا مجزا از اسپيدژ باشد.»
وي گفت: «اين محوطه نيز به هزاره سوم قبل از ميلاد تعلق دارد و دقيقا هم دوره با «اسپيدژ»به
حيات خود ادامه مي‌داده و تنها راه پاسخ به سئوالاتي كه پيرامون رابطه اين شهر مسكوني با
گورستان اسپيدژ وجود دارد، كاوش در اين شهر سنگي است.»
گورستان باستاني «اسپيدژ» يكي از اسرارآميزترين محوطه‌هاي باستاني در ايران است. اين
گورستان 3 كيلومتري، چند سال پيش توسط باستان‌شناسان شناسايي شد. اما پيش از آن كه
باستان‌شناسان به اين منطقه برسند، حفاران غيرمجاز اين گورستان پنج هزار ساله را با به وجود
آوردن هزاران گودال تاراج كرده بودند. «اسپيدژ» در استان سيستان و بلوچستان و در چند
كيلومتري بخش «بزمان» قرار داردآن در هيچ كجاي دنيا پيدا نمي‌شود.»
وي افزود: «اين حفاران غير مجاز اغلب مسلح هستند و هيچ كس نمي‌تواند از كار آنان جلوگيري
كند. در حال حاضر نيز ميراث فرهنگي هيچ مراقب آثاري در «اسپيدژ» ندارد و با اين روندي كه
اكنون مشاهده مي‌كنيم، تا زمان كاوش‌ها در اسپيدژ، چيزي از اين گورستان پنج هزار ساله باقي
نخواهد ماند. اين محوطه بسيار ناامن شده و افراد محلي نيز در برابر حفاران غير مجاز هيچ
مقاومتي از خود نشان نمي‌دهند.»
به طور متوسط در هر هفته بيش از دو بار در گورستان باستاني «اسپيدژ» حفاري غير مجاز انجام
مي‌شود. اين تعداد نشان مي‌دهد كه در هر 2 روز يكبار بيش از 5 گور باستاني در «اسپيدژ» توسط
حفاران غير مجاز تخليه مي‌شود و توسط قاچاقچيان اشياي عتيقه به نقاط مختلف جهان فرستاده مي‌شود.
گورستان پنج هزار ساله «اسپيدژ» در 40 كيلومتري بخش «بزمان» قرار دارد.
