جنگ افزارهای شیمیایی در جنگ تحمیلی
طی سندی كه به وسیله ایران به كنفرانس خلع سلاح سازمان ملل ارائه شد تعداد حملات شیمیایی عراق از ژانویه ۱۹۸۱ تا مارس ،۱۹۸۸ ۲۴۲مورد حمله با حدود ۴۴۰۰۰قربانی ذكرشده كه هنوز هم با گذشت هیجده سال از پایان جنگ، افزون بر مرگ مصدومین شیمیایی سال های جنگ، با حدود ۷۰هزار جانباز شیمیایی مواجه هستیم كه بیشتر آنها با عامل خردل مصدوم شده اند.
به كارگیری سلاح های شیمیایی ازجانب عراق به عنوان سلاحی راهبردی از آغاز تا پایان جنگ علیه ایران ادامه یافت. دولت عراق درپی شكست هایی كه درخوزستان و مناطق مرزی سرپل ذهاب وقصرشیرین كردستان متحمل شد؛ بارها ازعوامل شیمیایی علیه سربازان ایرانی و همچنین مردم غیرنظامی استفاده نمود.
منبع: سایت ساجد
نمونه های آشكار و پرتلفات كاربرد عوامل شیمیایی درجبهه های جنگ از جانب عراقی ها در بازپس گیری جزایر استراتژیك مجنون و نیزكاربرد گسترده و پرحجم سلاح های شیمیایی و بازپس گیری مناطق عملیاتی فاو درسال 1367 انجام گرفت. درمنطقه جزایر مجنون عراقی ها عامل اعصاب تابون (Tabun) رابرای نخستین بار در تاریخ جنگ های شیمیایی به كار بردند و ایران طی گزارشی اعلام داشت كه نزدیك به ۱۷۰۰نفر براثر تك شیمیایی دراین جزایر كشته و مجروح شدند.
همچنین به گزارش كریستین ساینس مانیتور مقامات ایرانی برآورد كرده اند كه درجریان جنگ ۸ساله، حدود ۱۰۰هزارنفر درمعرض انواع كارهای شیمیایی قرارگرفته و یا براثر تماس با خردل دچار تاول زدگی شده اند.
بعدها سازمان «سیا»طی گزارشی اعلام داشته كه ایران برای جنگ در یك محیط شیمیایی آماده نبوده و بسیاری از سربازان با فقدان ماسك برای حفاظت در برابر سلاحهای شیمیایی روبرو بوده اند و یا به دلایلی ماسك های موجود به صورت آنها تطبیق نمی كرد.
گزارش دیگر «سیا» حاكی از آن بوده كه ایران فقط درطول یك ماه در سال ،۱۹۸۶ ۸۰۰۰كشته شیمیایی داشته است.
حملات شیمیایی علیه غیرنظامیان
عراقی ها افزون بر حملات شیمیایی علیه نظامیان ایرانی، چنین حملاتی را علیه مردم غیرنظامی به ویژه درمناطق غربی به انجام رساندند كه مهمترین آنها حمله عراقی ها علیه مردم غیرنظامی سردشت به تاریخ ۱۳۶۶/۴/۷ بود.
عراقی ها دراین حمله ۷بمب حاوی خردل به كاربردند.
درنخستین ساعات تهاجم ۶۰نفر كه بیشتر آنان را سالخوردگان و كودكان تشكیل می دادند، به هلاكت رسیدند.
چندروز پس از تهاجم شیمیایی عراق به سردشت، ۹۰مجروح بستری شده در ICU بیمارستان های مختلف جان خود را ازدست دادند و بدین ترتیب تعداد كشته شدگان سردشت به مرز ۱۵۰نفررسید.
گرچه پس از جنگ ۱۹۹۱ خلیج فارس و شكست عراق، تحریم ها و فشارهای جهانی علیه عراق افزایش یافت و عراق مجبور به پذیرش بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل شد با این حال از سال ۱۹۹۸ كه عراق بازرسان را اخراج كرد، آمار دقیقی از زرادخانه های تسلیحات كشتار جمعی در دست نبوده است. با توجه به این كه بازرسان بین المللی تا زمان اخراج از عراق به پیشرفت های قابل ملاحظه ای دست پیدا كرده بودند و بیشتر آنان بر این باور بودند كه عراق یكی از پیشرفته ترین و پیچیده ترین برنامه های تسلیحاتی منطقه را دنبال می كرده است؛ این درحالی بود كه عراق طی سال های بعد از اخراج بازرسان بین المللی مترصد توسعه برنامه تسلیحاتی خود بوده و افزون بر آن پیش از جنگ دوم نفت بهترین سیستم دفاع هوایی چین را خریداری و نصب كرده بود. با این حال پس از حوادث ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نیویورك و موضع گیری جدید آمریكا در برابر كشورهای به اصطلاح یاغی و فشار مضاعف به عراق پس از جنگ افغانستان، رژیم عراق به منظور به تعویق انداختن حمله آمریكا با توسل به ترفندهای سیاسی، حضور بازرسان بین المللی به سرپرستی «هانس بلیكس» را پذیرفته، با این حال با وجود بازدیدهای مكرر ونیز انتشار گزارش ۱۱۰۰۰ صفحه ای از جانب حكام سابق بغداد، هنوز هم بازرسان از عدم وجود تسلیحات غیرمتعارف مطمئن نبوده و به فرصت بیشتری برای بازرسی نیاز داشتند، كه حمله آمریكا و انگلیس این فرصت را از آنان گرفت. با این حال چشم آبی ها كه هنگام جنگ عراق علیه ایران با دست باز دانش فنی، مواد شیمیایی و سایر خدمات علمی و فنی و مشاوره ای را برای تولید و به كارگیری تسلیحات شیمیایی علیه نظامیان و مردم غیرنظامی ایران و عراق باز گذاشته بودند پیش از اشغال عراق با شك و تردید به ادعاهای حكام عراق مبنی بر عدم وجود چنین جنگ افزارهایی در داخل عراق می نگریستند. بدین گونه مصداق مثل «مار در آستین پروردن» چشم آبی ها كه روزی برای تضعیف دو ملت ایران و عراق و غارت منابع آنها و نیز آزمایش علمی تسلیحات خود و نیز تكمیل پرونده های مطالعاتی خود در زمینه اثرات انواع تسلیحات شیمیایی بر روی انسان، به طور مستقیم و غیرمستقیم از حكام عراق حمایت می كردند شاید تصور نمی كردند روزی صدام حسین با توسل به همین تسلیحات غیرمتعارف كل منطقه خاورمیانه را دچار بحران سازد. گرچه دلایل گوناگون سیاسی، برتری نظامی آمریكا و انگلیس و از همه مهمتر وجود نارضایتی اجتماعی در عراق عامل اصلی عدم توان به كارگیری تسلیحات ارتش عراق و همچنین عدم دفاع حداقل مورد انتظار رژیم پیشین عراق در برابر قوای مهاجم شد با این حال آنچه روشن است رژیم عراق در زمینه دستیابی به جنگ افزارهای كشتار جمعی طی دوران زمامداری صدام تلاش می كرده و با توجه به مطالب یاد شده و اخبار بسیاری كه به وسیله نشریات و رسانه های ارتباط جمعی منتشر شده نه تنها امكان تهیه آنها را داشته بلكه انواع آن را علیه رزمندگان ایرانی و نیز مردم غیرنظامی ایران و عراق به كار برده است. تنها پرسش باقیمانده این كه سرانجام ادعاهای پیش از جنگ مقامات آمریكایی مبنی بر رسوا نمودن و افشای تسلیحات كشتار جمعی عراق در صورت تصرف آن كشور به كجا انجامید؟ همچنین طبق نظر بسیاری از كارشناسان بیم حملات شیمیایی و میكروبی طی جنگ دوم خلیج فارس از جانب عراق علیه نیروهای آمریكایی و انگلیسی بسیار بود، با این حال چنین حملاتی صورت نگرفت و همچنین مقاومت خاصی از جانب نیروهای عراقی و به ویژه گارد ریاست جمهوری و قسم خوردگان صدام صورت نگرفت؟ در حال حاضر پیش از روشن شدن سیاست های پشت پرده در این زمینه نمی توان اظهارنظرهای قطعی به عمل آورد ولی آنچه به نظر حائز اهمیت است، آگاهی افكار عمومی جهان درباره زرادخانه تسلیحات كشتار جمعی عراق و نمایان ساختن آن توسط قوای مهاجم می باشد، به ویژه آنكه برخی از مقامات اصلی حكومت صدام و به ویژه خود
شخص صدام حسین دستگیر شده و بسیاری از موارد در دادگاههای این جنایتكاران می باید مشخص شود.
در پایان فهرست برخی مقامات، اشخاص و شركتهایی كه در جنایات شیمیایی رژیم صدام مشاركت داشته اند آورده شده است شاید روزی بتوان از لحاظ حقوق جهانی، با استناد به مدارك موجود درباره آنها به نفع جانباختگان و جانبازان شیمیایی اعاده حق كرد.
۱ـ شخص «صدام حسین»، رئیس جمهور سابق عراق كه تمام دستورات در زمینه تجهیز ارتش عراق به تسلیحات شیمیایی از طرف ایشان صادر می شد.
۲ـ «عزت الدوری»، وزیر كشاورزی و عضو شورای فرماندهی سابق عراق كه قرارداد احداث نخستین آزمایشگاه باكتری شناسی در عراق را با مؤسسه «مریو» در پاریس امضا كرد.
۳ـ «عدنان خیرالله»، وزیر دفاع سابق عراق كه عقیده داشت سلاح شیمیایی قدرت نیروهای نظامی را چندبرابر می كند و بدین ترتیب دستور خرید و تولید عوامل خردل، تابون و سارین را صادر كرد.
۴ـ «صحیف الحداد» ـ عراقی مقیم آمریكا ـ كه امور مربوط به قراردادهای خرید موادشیمیایی را برای رژیم عراق انجام می داده است.
۵ـ آقای «رفری دلول»، فلسطینی تبار آواره مقیم لندن مشاور و دلال رژیم صدام در تجهیز این رژیم به عوامل شیمیایی.
۶ـ آقای «مارسل داسو»، مشاور نظامی، صاحب منصب نیروی هوایی فرانسه و یكی از مهره های با نفوذ فروش تسلیحات به عراق.
۷ـ «ژاك شیراك»، نخست وزیر ـ صلح طلب!! ـ فرانسه، به ویژه آنكه ایشان هنگام عزیمت به بغداد برای یك دیدار سه روزه به تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۷۶ پس از دیدار با صدام حسین و آگاهی از نیازهای تسلیحاتی عراق به آقای «امون بار» وزیر تجارت خارجی كه نقش كلیدی در تجارت تسلیحاتی و شیمیایی با عراق ایفا نمود، دستور همه نوع همكاری را صادر نمود. خبرنگار «لوموند» كه همراه شیراك بود ارزش قراردادهای تسلیحاتی را میلیاردها دلار اعلام نمود و از همین نقطه و امضای این قرارداد بود كه پای كشور صلح طلب و مهد علوم انسانی، به مشاركت در جنایات بی شمار عراق در طول هشت سال جنگ گشوده شد و پاریس به عنوان یكی از همپیمانان مهم تأمین كننده تسلیحات عراق درآمد.
۸ ـ «فرانسوا میتران» نخست وزیر فرانسه.
۹ـ «آقای «الكساندر مارشت»، رئیس سازمان جاسوسی فرانسه.
۱۰ـ آقای «كارلوس آركادوین» شیلیایی تبار، دلال بنام جهانی كه در جریان سوداگری مرگ با عراق همكاری نزدیكی داشته است.
افزون بر افراد ذكر شده شركتهای شیمیایی زیادی از كشورهای غربی در زمینه فروش مواد لازم برای تولید جنگ افزارهای شیمیایی توسط عراقی ها، نقش داشتند و مواد، نیروی متخصص و تجهیزات لازم را برای دولت سابق عراق تأمین می كردند كه در ادامه فهرستی از مهمترین آنها همراه با فعالیتشان آورده شده است.
۱ـ شركت شیمیایی Nace فرانسوی كه در آمریكا نمایندگی داشت و با مراجعه به شركت Fadler در نیویورك، زمینه لازم برای اعزام دو مهندس شیمی به نامهای «جوزف.ام.كالوتا» و «موریس گرو ور» جهت مشاوره به تأسیسات سامره را فراهم ساخت.
۲ـ شركت بزرگ «پتروبراس» به مدیریت فروش جهانی آقای «كارلوس سانتانا»، كه از بزرگترین صادركنندگان تسلیحات شیمیایی به عراق بود.
۳ـ شركتهای فرانسوی «تامسون C.S.F»، «آلكاتل»، «ماترا».
۴ ـ شركت «K.B.S » هلند كه با دلالی آقای «دكترالعانی»، پانصد تن تیودی گلیكول (ماده اولیه تهیه عامل تاولزای خردل گوگردی) را به دولت عراق فروخت كه این مواد در ژوییه ۱۹۸۳ به عراق برده شد.
۵ ـ لازم به ذكر است كه كمك فنی برای راه اندازی تأسیسات از جانب آلمان فدرال صورت گرفته بود. ( شركت آلمانی karl Kolbe تجهیزات و نحوه ساخت را در اختیار عراقی ها قرارداده بود.)
۶ ـ شركت های انگلیسی «بابكاك» و «ویلكاكس» كه درخواست دایر نمودن كارخانه های تولید عوامل شیمیایی با ماهیت حشره كشی نظیر آمیتون، دمنون، پارااكسان و پارایتون از طرف عراقی ها با آنها بسته شد ولی اطلاعات چگونگی توافقات و انجام تعهدات به دلیل محرمانه بودن پرونده بایگانی شده است.
۷ ـ شركت های بزرگ شیمیایی «مونته دیسون» و «تكنی پترول» (TP&MD) كه عراقی ها جهت تهیه عوامل فلج كننده اعصاب به آنها مراجعه كردند و نان این شركت ها ورد زبان روزنامه نگاران شد. همچنین كمیته روابط سیاست خارجی آمریكا در زمره فروشندگان سلاح های شیمیایی به عراق به ثبت رسیده است.
۸ـ شركت های آلمانی «هی برگ»، «كارل كولب»، «پروساگ» و … عمده ترین قسمت های فنی و تجهیزاتی تأسیسات سامره را ساخته و كارخانه با نظارت مهندسان و كارشناسان خبره آنان راه اندازی گردید. لازم به ذكر است كه ۲۲نفر از مهندسان شوروی و تعدادی از متخصصان فرانسوی نیز در این زمینه همكاری داشتند تا اینكه خردل ساخته شده در این تأسیسات در سال ۱۹۸۳ و در عملیات خیبر در حالی كه وزیرامورخارجه آمریكا در بغداد بود علیه رزمندگان ایرانی به كار رفت. جالب اینجاست كه در سال ۱۹۸۵ بیش از ۱۵۰ شركت آلمانی در بغداد در این سوداگری دفاتر بازرگانی نقش داشتند. بدینسان مدعیان حقوق بشر و احترام به مبانی انسانی، امكانات ساخت و به كارگیری انواع عوامل سمی را در اختیار ارتش عراق قراردادند بویژه اینكه آلمانی ها باتوجه به عدم توانایی به كارگیری عوامل شیمیایی جنگی طی جنگ جهانی دوم كه آن هم نه به سبب رعایت قوانین و كنوانسیون های جهانی بلكه به دلیل وحشت از مقابله به مثل نیروهای متفقین علیه خود بودند، توانستند قدرت شیمیایی خود را در آزمایشگاه انسانی به آزمون گذاشته و با مطالعات و درمان هایی كه برروی مجروحان جنگ شیمیایی بویژه مجروحان شیمیایی ایرانی به انجام رساندند، پرونده های مطالعاتی خود و نیز راهكارهای نظامی كاربرد اینگونه تسلیحات را برای قدرت های نظامی تكمیل تر نمایند. جالب توجه این كه مصدومان شیمیایی ایران بویژه مصدومان با عامل خردل برای درمان به بیمارستان های كشورهای استرالیا، بلژیك، انگلستان، فرانسه، آلمان غربی، ژاپن، هلند، سوئد و سوئیس اعزام می شدند.
