عفونت مجاری ادراری( uti )

تعریف

عفونت مجاری ادراری ،یاuti،عفونتی است که در هر جایی از سیستم ادراری می تواند اتفاق بیافتد – کلیه ها،حالبها(لوله هایی که ادرار را از هر کلیه به مثانه می برند)،مثانه،یا پیشابراه(لوله ای که ادرار را از مثانه به بیرون تخلیه می کند).

علل،شیوع ،و عوامل خطر

سيستيت يا عفونت مثانه ،یک مسأله شایع است كه معمولا با یک ورود باكتريها از مقعد به پیشابراه و سپس مثانه ایجاد می شود.این امرسبب التهاب وعفونت در قسمت تحتانی سیستم ادراری می شود.
برخی افراد بیشتر مستعد ابتلا به uti هستند.زنان احتمال بیشتری برای ابتلا دارند،زیرا پیشابراهشان کوتاهتر و به مقعد نزدیکتر است.افراد مسن (بویژه در خانه سالمندان) و افراد با مرض قند نیز بیشتر uti می گیرند.
بعلاوه،عوامل خطر زیر شانس ابتلا به uti را زیاد می کنند:

·حاملگی و یائسگی
·سنگهای کلیه
·مقاربت جنسی،بخصوص اگر چند شریک جنسی وجود داشته باشد یا از دیافراگم برای کنترل بارداری استفاده شود.
·التهاب یا بزرگی پروستات
·پیشابراه باریک
·بی حرکتی(مثلا،حین بهبودی از یک شکستگی مفصل ران)
·عدم مصرف مایعات کافی
·بی اختیاری مدفوع
·سوندگذاری

برخی کودکان دچار uti می شوند.در پسربچه ها،بیشتر در سال اول زندگی دیده می شود. utiدر پسران ختنه نشده بیشتر است.در دختران جوان ،uti بیشتر حوالی سن 3 سال شایع است،همزمان با دوره یادگیری توالت.
عفونت مثانه در اطفال ممکن است با ناهنجاریهایی در سیستم ادراری همراه باشد.بنابراین کودکان با uti ،بخصوص کودکان زیر 5 سال ،نیازمند پیگیری های دقیق برای جلوگیری از صدمات آتی کلیه هستند.

علائم

علائم uti شامل:

·فشار در قسمت تحتانی لگن
·درد یا سوزش حین ادرار کردن
·نیاز مکرر یا اضطرار به ادرار کردن
·نیاز به دستشویی در شب
·ادرار کدر
·خون در ادرار
·بوی بد یا شدید ادرار

اطفال کم سن با uti ممکن است فقط تب داشته باشند، یاحتی اصلاً علامتی نداشته باشند.
سایر علائم شامل:

·مقاربت جنسی دردناک
·درد آلت مرد
·درد پهلو،استفراغ،یا تب و لرز(ممکن است نشانه درگیری کلیه باشد)
·تغییرات ذهنی یا گیجی(در افراد مسن،تغییرات ذهنی یا گیجی اغلب تنها علامت یک عفونت سیستم ادراری است؛انتشار احتمالی به خون باید در نظر گرفته شود)

معاینه و آزمایشات

آزمایشات معمولا شامل گرفتن یک نمونه ادرار:

·بررسی میکروسکوپی ادرار بطور معمول گلبولهای سفید خون(wbc) یا گلبولهای قرمز خون(rbc)را مشخص می کند(همچنین ببینید rbc –ادرار).
·کشت ادرار(جمع آوری تمیز) یا نمونه ادرار با سوند ممکن است برای تعیین نوع باکتریها در ادرار و آنتی بیوتیک مناسب برای درمان انجام شود.

آزمایش در کودکان

از آنجا که خیلی از کودکان دچار سیستیت، دارای قسمتی غیر طبیعی در سیستم ادراری خود هستند که آنها را مستعد عفونتها می نماید و از آنجا که این عفونتها معمولا قابل پیشگیری هستند ،و از سوي ديگر عوارض طولانی مدت عفونتهای سیستم ادراری مکرر در کودکان می توانند کاملا خطرناک باشند،بسیاری کودکان با عفونت ادراري نیازمند مطالعات تصویربرداری ویژه جهت تعیین علت ابتلا هستند.
این مطالعات معمولا شامل سونوگرافی کلیه ها و اشعه ایکس حین ادرار کردن(اصطلاحاً سیستو یورتروگرام حین ادرار یا vcug) مي باشند.
بیشتر متخصصین این بررسی را در افراد زير توصیه می کنند :

·دختران بالای 5 سال با 2 مورد عفونت سیستم ادراری یا بیشتر
·همه پسران در اولین عفونت سیستم ادراری
·همه اطفال که همراه عفونت سیستم ادراری تب داشته باشند
·همه اطفال زیر 5 سال با اولین عفونت سیستم ادراری

درمان

یک بیمار مبتلا به عفونت ادراري خفیف ممکن است بدون درمان خودش خوب شود.با وجود این بعلت خطر انتشار عفونت به کلیه ها ،آنتی بیوتیکها معمولا توصیه می شوند.مهم است که دوره انتی بیوتیک های تجویز شده را کامل تمام کنید.

در کودکان برای حفظ کلیه های در حال رشد، عفونت ادراري باید بی درنگ با آنتی بیوتیکها درمان شود. در افراد مسن ،به علت شانس بالای عوارض کشنده درمان سریع توصیه می شود.
آنتی بیوتیکهای مصرفی شایع عبارتند از:

·نیتروفورانتوئین
·سفالوسپورین ها
·داروهای سولفا(سولفانامیدها)
·آموکسی سیلین
·تری متوپریم-سولفامتوکسازول
·داکسی سیکلین(نباید زیر 8 سال مصرف شود)
·کوئینولون ها(نباید در اطفال مصرف شوند)

بیشتر زنان بالغ غیر مسن تنها نیاز به 3 روز آنتی بیوتیک دارند.اگر عفونت به یکی از کلیه ها انتشار یابد ،ممکن است برای مایع درمانی یا آنتی بیوتیک وریدی بستری شوید.
uti مزمن یا راجعه باید بعلت احتمال عفونت کلیه کاملاً درمان شود. ممکن است نیاز باشدآنتی بیوتیک برای دوره طولانی (به طول 6ماه تا 2 سال)داده شود،یا آنتی بیوتیک قویتر، نسبت به موارد عفونت ادراري منفرد بدون عارضه تجویز شود.
مصرف آنتی بیوتیکی با مقدار پایین و روزانه ممکن است برای پیشگیری از uti، در صورتی که عفونتهای مکرر می گیرید لازم باشد.
فنازو پریدین هیدرو کلرید(پریدیوم)ممکن است برای کاهش سوزش و اضطرار همراه با عفونت ادراري مصرف شود.بعلاوه ،داروهای اسیدی کننده مانند آسکوربیک اسید ممکن است برای کاهش غلظت باکتریها در ادرار توصیه شوند.
اگر یک اختلال ساختاری موجود باشد،جراحی برای تصحیح مشکل ممکن است نیاز باشد.

پیش آگهی

عفونت ادراري ناراحت کننده است ،ولی معمولا به خوبی به درمان جواب می دهد.

عوارض

·عفونت مزمن یا مکرر سیستم ادراری-- با حداقل دو عفونت در 6 ماه یا 3 در 1 سال تعریف می شود
·uti عارضه دار
·عفونت کلیه

تماس با پزشك

اگر،شما یا کودکتان،علائم یک uti را دارید با پزشک خود تماس بگیرید.همچنین اگر تب یا لرز،درد پهلو یا پشت،یا استفراغ وجود دارد تماس بگیرید.این علائم احتمال عفونت کلیه را مطرح می کند.
همچنین تماس بگیرید اگر:

·مرض قند دارید یا حامله هستید.
·ترشح آلت مردانه یا مهبل وجود دارد.
·آلت مردانه یا مهبل دردنال است،یا مقاربت جنسی دردناک می باشد.
·حدس می زنید یک طفل ممکن است مورد تجاوز جنسی قرار گرفته باشد.
·خون یا چرک در ادرار باشد.
·علائم مدت کوتاهی بعد از درمان آنتی بیوتیکی برگردد.

پیشگیری

·منطقه تناسلی خود را پاکیزه نگه دارید.
·از جلو به عقب طهارت بگیرید.
·مایعات فراوان بنوشید.
·پس از مقاربت جنسی ادرار کنید.
·از مایعاتی که مثانه را تحریک می کنند،مثل الکل و کافئین پرهیز کنید.
·عصاره قره قاط بنوشید،اما اگر سابقه شخصی یا خانوادگی سنگ کلیه دارید این کار رانکنید.
·از دوش یا مواد مشابه زنانگی پرهیز کنید.
·لباس زیر بپوشید.