آيا خانم‌هاي باردار مي‌توانند آرايش کنند؟
حتما شما هم از اينکه در دوران بارداري، زيبايي‌تان را از دست بدهيد، نگران‌ايد. اين، نگراني خيلي از خانم‌هاي باردار است که از دست ترک‌ها و تيرگي پوست بدن و صورت‌شان خسته شده‌اند. اما خانم‌هاي باردار وقتي سراغ کيف آرايش‌شان مي‌روند، نگراني ديگري هم دارند: آيا استفاده از اين مواد آرايشي و بهداشتي در دوران بارداري، خطري براي جنين ايجاد نمي‌کند؟ ...
هيچ دليل ثبت‌شده‌اي وجود ندارد که مواد شيميايي موجود در کرم‌هاي ضدآفتاب که از طريق پوست جذب مي‌شوند، به مادر يا به جنين آسيبي رسانده باشد. اگر بخواهيد بيش از حد محتاط باشيد، مي‌توانيد از يک ضدآفتاب غيرشيميايي استفاده کنيد.
بارداري و برنزه‌کننده‌ها
برخلاف شايعات موجود در بين مردم، استفاده از لوسيون‌هاي حمام آفتاب (برنزه‌کننده‌ها) کمتر از خود آفتاب گرفتن ضرر دارد. سوختگي‌ها و برنزه شدگي‌هاي پوست احتمال به وجود آمدن چين و چروک را در پوست زياد مي‌کند. حال ديگر مهم نيست چگونه اين سوختي‌ها روي پوست به وجود آمده باشند. تابش خورشيد روي پوست صورت و پيشاني باعت بروز لکه‌هايي در صورت مي‌شود که اين امر در زنان باردار که خود به دليل تغييرات هورموني مستعد به وجود آمدن لک هستند، بيشتر نمود پيدا مي‌کنند. بنابراين به زنان باردار توصيه مي‌شود که در صورت امکان کمتر در معرض آفتاب و نور مستقيم خورشيد قرار گيرند.
بارداري و کرم‌هاي ضدترک
نزديک ماه چهارم بارداري که مي‌شود به تدريج ممکن است روي پاها، شکم و دستان راه‌راه‌هاي سفيد يا صورتي‌رنگي نمايان شود. البته اين موضوع در تمامي‌زنان باردار صادق نيست و به ميزان کشش پوست بستگي دارد. براي جلوگيري از پيش آمدن اين راه‌راه‌ها که ديگر ناپديد هم نخواهد شد، بهتر است از همان ماه اول بارداري از کرم‌هاي ضدترک ويژه زنان باردار استفاده کنيد.
بارداري و رنگ مو
خانم‌هاي باردار بايد هنگام قرار گرفتن در معرض هر ماده‌شيميايي (رنگ مو و مواد آرايشي مو) احتياط به خرج دهند و اين 6 توصيه را جدي بگيرند:
1سعي کنيد از فرآورده‌هايي که موها را صاف، بي‌رنگ، رنگ يا فر مي‌کنند، تا سه ماهه دوم بارداري اجتناب کنيد.
2 ترتيبي دهيد که استفاده از اين مواد در جايي با تهويه خوب انجام شود.
3 مواد شيميايي را بيش از زمان لازم روي موها باقي نگذاريد.
4 اطمينان حاصل کنيد که موها و پوست سرتان پس از استفاده از اين مواد کاملا شسته شده‌اند.
5 هميشه هنگام مصرف اين مواد شيميايي از دست‌کش استفاده کنيد و دستورات سازنده را دقيقا رعايت کنيد.
6 براي اينکه مطئن شويد که به اين مواد آلرژي نداريد، ابتدا آنها را روي دسته کوچکي از موهاي‌تان آزمايش کنيد.
بارداري و کرم‌هاي ضدآکنه
اگر از لوازم آرايش استفاده مي‌كنيد محصولاتي را انتخاب كنيد كه به جاي روغن برپايه آب ساخته شده است و روي آن برچسب «غير كومدون‌زا» زده‌اند كه به اين معناست كه منافذ پوست را مسدود نخواهد كرد و آكنه تشديد نخواهد شد. قبل از خواب نيز حتما آرايش را پاك كنيد. از پزشك يا ماما در مورد مصرف ژل‌هاي دارويي سوال كنيد (اگر آكنه شما شديد است ممكن است لازم باشد به متخصص پوست مراجعه كنيد). بعضي از محصولات كه بـدون نسـخه به فـروش مي‌رسند و يا داروهايي كه براي تهيه آنها نسخه لازم است، به از بين بردن آكنه كمك مي‌كنند ولي مصرف بعضي از موادي كه داخل آنها به كار رفته‌اند به خوبي در دوران بارداري مطالعه نشده است. بنابراين بدون تأييد پزشك يا ماماي خود از هيچ‌يك از داروهاي ضدآكنه استفاده نكنيد. استفاده از داروي ايزوترتينوئين خوراكي در دوران بارداري اكيدا ممنوع است زيرا به ناهنجاري جنين منجر مي‌شود (از مصرف ترتينويين موضعي نظير Retin-A نيز بپرهيزيد). مصرف كرم‌هاي حاوي آنتي‌بيوتيك نظير اريترومايسين و كليندامايسين در دوران بارداري كاملا مطمئن است ولي مصرف كرم‌هاي حاوي تتراسيكلين مجاز نيست.
بايد و نبايدهاي آرايشي در دوران بارداري
سه‌ماهه اول به‌طور ويژه و نيز سه‌ماهه دوم بارداري دو دوره‌اي هستند که خانم باردار بايد بيشترين مراقبت‌ها را به خرج دهد. سوالي که در ذهن بسياري از خانم‌هاي باردار پيش مي‌آيد اين است که آيا مي‌توانند طي دوره بارداري از لوازم آرايشي مختلف استفاده کنند؟ به‌عنوان يک قانون کلي بايد گفت در دنياي مدرن امروز که محيط زندگي ما مملو از مواد شيميايي مختلف، اشعه ماوراي‌بنفش ساطع شده از خورشيد، لامپ‌هاي مختلف روشنايي (مانند فلورسنت) يا مانيتورهاي کامپيوتر و تشعشعات مختلف راديويي و ماهواره‌اي و حتي تلفن‌هاي همراه است، فرد بايد مراقب مصرف مواد شيميايي خارجي بيش از زمان غيربارداري باشد. به‌عنوان مثال يکي از معضلاتي که بسياري از خانم‌ها در دوران بارداري با آن مواجهه مي‌شوند پيدايش لک بارداري براي صورت است و براي کاهش اين خطر و بهبود نسبي آن استفاده از ضدآفتاب‌ها ضروري است. توصيه ما اين است که مصرف ضدآفتاب‌هاي فيزيکال جايگزين ضدآفتاب‌هاي شيميايي در دوران بارداري شود. در مورد کرم‌هاي لايه‌بردار نيز توصيه مي‌کنيم که از کرم‌هاي ترتينوئين که امکان آثار ناخوشايند روي جنين در صورت جذب دارو وجود دارد، پرهيز شود. اما استفاده از کرم‌ها و لوسيون‌هاي حاوي اسيد ميوه اشکال ندارد، البته به شرطي که در طول روز از ضدآفتاب‌هاي فيزيکي استفاده شود. در مورد استفاده از رنگ‌هاي مو توصيه مي‌کنيم که از رنگ کردن موها به‌ويژه رنگ‌هاي تيره به خصوص در سه ماهه اول و حتي سه ماهه دوم بارداري پرهيز شود زيرا مواد شيميايي موجود در اين رنگ‌ها به ويژه پارافنيلن دي‌آمين مي‌توانند جذب شده و براي جنين خطرآفرين باشند. بهترين کار در اين دوران استفاده از هاي‌لايت است که خطر تماس مواد شيميايي رنگ با کف‌سر بسيار کم است. البته بايد گفت مطالعات علمي هنوز اثبات نکرده‌اند که مصرف رنگ مو در دوران بارداري بتواند مشکلات جنيني ايجاد کند اما منطق حکم مي‌کند که مادران آينده از مصرف هرگونه ماده شيميايي قابل جذب که احتمال مضر بودن آن براي سلامت جنين وجود دارد، پرهيز کنند. در مورد لوازم آرايشي نيز چند نکته قابل ذکر است. اولا برخي مواد آرايشي حاوي عوامل ضدآفتاب هستند که ميزان آن به هيچ وجه براي پيشگيري يا درمان لک بارداري کافي نيست لذا اين کرم‌پودرها نبايد جايگزين مصرف ضدآفتاب‌هاي فيزيکي باشد. ثانيا افرادي که مستعد جوش صورت هستند و حتي ممکن است در طول دوره بارداري آکنه آنها تشديد شود نبايد از کرم‌پودرهاي چرب استفاده کنند زيرا موجب تشديد جوش‌هاي صورت‌شان مي‌شود. مصرف اندک پن‌کيک براي افرادي که عادت به آرايش دارند کمترين خطر را از اين نظر دارد. بعضي از مواد آرايشي مثل برخي رژلب‌ها حاوي مقادير بيش از حد فلزات سنگين شامل سرب هستند که امکان جذب مخاطي و پوستي آنها وجود دارد و لذا در دوران بارداري از مصرف اين لوازم آرايشي نيز بهتر است تا حد امکان پرهيز شود، به ويژه انواع غيراستاندارد آنها از نظر داشتن مقادير نامتعارف سرب ممکن است خطرناک‌تر باشد. لذا توصيه مي‌کنيم تا حد امکان از مصرف لوازم آرايشي به خصوص انواع غيراستاندارد به شدت پرهيز شود، چرا که سلامت جنين بسيار بهتر از پيرايش صورت مادر است.
دکتر افخمی (پزشک متخصص پوست)
