خوزستان
استان خوزستان با مساحت ۶۴٬۰۵۷ کیلومتر مربّع در جنوب غربی ایران در جوار خلیج فارس و اروندرود (شط العرب) قرار دارد و مرکز استخراج نفت ایران است. شهر اهواز مرکز استان خوزستان است.
خوزستان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقی به استان اصفهان، از شمال شرقی و شرق به استان چهار محال و بختیاری، از شمال غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس، و از غرب به کشور عراق محدود می‌شود. این استان با جمعیّت ۴٬۲۷۴٬۹۷۹ نفر (سرشماری ۱۳۸۵) دارای ۸۶۶٬۹۱۳ خانوار است.[نیازمند منبع] استان خوزستان در محدوده ۴۷ درجه و ۴۲ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۳۹ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ و ۲۹ درجه و ۵۸ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۵۸ دقیقه شمالی از خط استوا قراردارد.
خوزستان از جمله استان‌هایی است که در طول جنگ هشت ساله دچار آسیب و خسارت فراوانی شد. اشغال طولانی‌مدت برخی مناطق استان، موشک‌باران دایمی برخی شهرها و حملات هوایی و زمینی به شهرهای دزفول، بستان، هویزه (حویزه)، سوسنگرد(خفاجیه)، اهواز، شوش، شادگان(فلاحیه)، اندیمشک و بسیاری از مناطق دیگر، همه و همه باعث آسیب‌های فراوان به سرمایه‌های طبیعی و انسانی و زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن شدند.
آیین‌ها و مردم
استان خوزستان از تیره‌های گوناگون انسانی را در بر می‌گیرد. همچنین با اینکه بیشینه مردم این استان مذهب شیعه دارند، از دیرباز پیروان دیگر آیین‌ها نیز در این استان زیسته‌اند و می‌زیند. در شهر اهواز گروه اندکی صابئین(در خوزستان به آنها صُبّی می‌گویند) در کرانه رود کارون ساکنند و بیشتر به کار زرگری مشغولند.
همچنین پیروان آیین‌های کهن زرتشتی و نیز کلدانی در این استان و به ویژه شهر اهواز زندگی می‌کنند که پس از انقلاب ۵۷ از شمارشان کاسته شده‌است. در شهر آبادان شماری از ارمنیان می‌زیند. این گروه تا پیش از انقلاب جمعیت بیشتری داشتند ولی امروزه تنها چند خانوار از اینان در شهرهای آبادان و اهواز می‌زیند. همچنین گروهی از پیروان آیین بهایی[نیازمند منبع] در این استان زندگی می‌کنند. پیروان دیگر آیین‌ها و مردمان دیگری نیز در اینجا می‌زیسته‌اند که امروزه به جا نمانده‌اند. تا پیش از انقلاب شماری از پیروان آیین‌های هندو و سیک و... نیز در بخش‌های صنعتی این استان می‌زیستند که امروز تنها بازمانده معبدهایشان در شهرهایی چون آبادان به جا مانده‌است.
فهرست میراث فرهنگی، گردشگری و دیدنیهای دوران جنگ به تفکیک شهرستان
شهر آبادان
- آرامگاه سید احمد
- آرامگاه سید محمد ابوتامه
- بازار ته لنجی ها
- بازار ماهی فروشان
- برج آب شماره یک
- برج آب شماره دو
- بقایای سینما رکس
- بندر و اسکله ها
- پالایشگاه آبادان
- خانه بچاری
- قبرستان انگلیسی ها
- کلیسا ارامنه
- مجموعه ساختمانهای انکس
- مدرسه رازی
- مدرسه مهرگان
- مسجد رنگونی ها
- منازل محله بریم
- موزه آبادان
شهرستان اندیکا
- آرامگاه بابا احمد
- آرامگاه شاه قطب الدین
شهرستان اندیمشک
- آرامگاه شاهزاده احمد در مازو
- بقایای شهر باستانی لوور
- بقایای شهر عیلامی زعفران
- پای پل
- پل صیحه (آباره عباس خان)
- تپه باستانی طولایی
- سد و دریاچه کرخه
- قلعه توران
- قلعه زره
- قلعه صالح آباد
- یادمان دوکوهه (دفاع مقدس)
- پل سیاه
- پل سفید (پل معلق)
- خانه قدیمی ماپار
شهرستان ایذه
- تالاب میانگران
- خنگ اژدر
- روستای باستانی شمی
- سد و دریاچه کارون سه
- عمارت طاق طویله
- قلعه کژدم
- نقش برجسته شهسوار
شهر ایذه
- اِشکَفتِ سلمان
شهرستان باغملک
- امامزاده ابراهیم
- پل ساسانی
- قلعه تل
- کاروانسرای ارغوانی
- محوطه باستانی منجنیق (نهر اربق)
- منطقه سیاحتی مال آقا
شهرستان بهبهان
- پارک جنگلی تشان
- بقایای شهر باستانی ارجان
- کتیبه‌های تنگ تکاب
- زیارتگاه امام رضا (ع)
- تپه باستانی خندق
- پل امام رضا (ع)
- پل خیر آباد
- پل دیلمان
- پل کسری
شهر بهبهان
- آرامگاه بشیر و نذیر
- امامزاده حیدر
- قلعه مدرسه
- کاروانسرای دژ مهتابی
- مدرسه خیر آباد
- مسجد جامع اتابکان
- موزه بهبهان
شهرستان خرمشهر
- جزیره مینو
- کاخ فیلیه
- مناطق عملیاتی کربلای پنج و بیت المقدس
- یادمان شرق کارون
- یادمان شهدای بهبهان
- یادمان شهدای رمضان
- یادمان شهدای شلمچه
شهر خرمشهر
- بازار ماهی فروشان
- بندر و گمرک خرمشهر
- پل جدید خرمشهر
- پل قدیم خرمشهر
- مسجد جامع خرمشهر
- موزه و یادمان دفاع مقدس خرمشهر
شهرستان دزفول
- آبشار شوی
- سد ودرياچه دز
- آرامگاه پیر رود بند
- آرامگاه یعقوب لیث صفاری (شاه ابوالقاسم)
- بقایای شهر باستانی گُندی شاپور
- تپه باستانی چُغامیش
- منطقه حفاظت شده حیات وحش دز
- هور مزرعه
شهر دزفول
- آرامگاه شیخ اسماعیل (سبزقبا)
- آسیابهای دزفول
- بازار قدیم دزفول
- بقعه سید محمود
- بقعه شاه رکن الدین
- پل قدیم (دزفول)
- خانه تیزنو
- مسجد جامع دزفول
- مسجد لب خندق
- موزه مردم‌شناسی دزفول
شهرستان دشت آزادگان
- آثار باستانی ام دبس
- پل سابله
- تالاب هور العظیم
- تپه‌های باستانی الله اکبر
- قدمگاه خضر نبی (ع)
- قدمگاه زین العابدین (ع)
- قدمگاه صاحب الزمان (عج)
- منطقه حفاظت شده کرخه
- یادمان شهدای چزابه
- یادمان شهید آوینی
- یادمان شهید چمران
شهرستان رامهرمز
- آرامگاه علمدار (سید میر صالح)
- آرامگاه هرمز ساسانی
- بقایای شهر باستانی مختارک
- تَل برمی
- سد باستانی جره
- عمارت صمیمی
- غار صیدون کبوتری
- قلعه امیر مجاهد
- قلعه تاشار
- قلعه دا و دختر (مادر و دختر)
- قلعه یزدگرد
شهرستان شادگان
- تالاب بین‌المللی شادگان
شهرستان شوش
- ایوان کرخه
- محوطه باستانی هفت تپه
- معبد باستانی چغازنبیل
- منطقه حفاظت شده شوش
- موزه هفت تپه
- یادمان فتح المبین (دفاع مقدس)
شهر شوش
- آرامگاه دانیال نبی (ع)
- آرامگاه دعبل خزاعی
- بقایای شهر باستانی پیشه وران
- بقایای شهر باستانی شاهی
- تپه باستانی آکروپل
- قلعه شوش
- کاخ باستانی آپادانا
- کاخ باستانی اردشیر دوم
- کاخ باستانی داریوش
- کاخ باستانی شائور
- موزه شوش
