جنگنده*هاي ليزري در تعقيب اختر*شناسان
جنگنده*هاي ليزري در تعقيب اختر*شناسان
http://www.hupaa.com/upload/thumb/thumb_6200749.jpgاستفاده از لیزر روز به روز گسترده*تر می*شود، از بمب*افکن*های مجهز به تسلیحات لیزری تا بزرگ*ترین رصدخانه*های جهان
[ نجوم و اخترفيزيك ]
http://khabaronline.ir/images/positi...tiveoptics.jpg
- استفاده از ليزر روز به روز گسترده*تر مي*شود، از بمب*افكن*هاي مجهز به تسليحات ليزري تا بزرگ*ترين رصدخانه*هاي جهان
مجيد جويا: شركت بوئينگ اعلام كرد كه در اواسط ماه سپتامبر / شهريور يك هواپيماي پيشرفته ليزري تاكتيكي (ATL) را آزمايش كرد كه توانست در جريان يك آزمايش، يك وسيله نقليه متحرك را روي زمين هدف قرار دهد. اين اولين باري است كه هواپيماي سي130-اچ بهينه*سازي شده اين شركت از ليزر شيميايي خود براي هدف قرار دادن يك هدف متحرك استفاده كرد. بوئينگ اطلاعاتي در مورد اتومبيل مورد آزمايش ارائه نكرد، به غير از اينكه از راه دور هدايت مي*شد. در مورد سرعت اتومبيل، وضع هوا، سرعت هواپيما و ارتفاع هواپيما نيز چيزي اعلام نشد.
ميزان خسارت نيز البته زياد نبود: ليزر تنها يك سوراخ روي گلگير اتومبيل ايجاد كرد. ولي با اين كار گام كوچك ديگري براي نمايش توانايي اسلحه*هاي هدايت انرژي برداشت. چند هفته قبل از آن نيز، اي*تي*ال يك حمله ليزري عليه يك هدف ثابت انجام داده بود. در آن مورد، بوئينگ در بيانيه مطبوعاتي 1 سپتامبر اعلام كرده بود كه «انرژي پرتو ليزر وسيله نقليه را شكست داد». عبارت «شكست داد» در اين مورد به اين معنا است كه وسيله نقليه به طور موقت و يا دائم از انجام هدف خود ناتوان ماند.
http://i.i.com.com/cnwk.1d/i/bto/20091013/ATL.jpg
انتظار آتش بازي*هاي هاليوودي را نداشته باشيد. در فيلم*هاي ويديويي كه بوئينگ از عملكرد اي*تي*ال در تابستان امسال منتشر كرد، ليزر فقط يك سوراخ شبيه سوراخ جوشكاري در سقف چيزي كه به نظر مي*رسد يك وانت باشد ايجاد كرد.
بوئينگ در تلاش است تا مشكلات اي*تي*ال را براي نيروي هوايي ايالات متحده برطرف كند و قصد دارد كه يك ليزر هوابرد بزرگ*تر را كه بر روي يك هواپيماي 747 سوار مي*شود، براي هدف قرار دادن موشك*هاي بالستيك بسازد. اي*تي*ال پرتوهاي ليزر را از يك برج متحرك در ميانه بدنه هواپيما تابش مي*كند، در حاليكه در ليزر هوابرد بعدي، ليزر شيميايي پر انرژي از نوك هواپيما شليك خواهد شد.
جنبه*هاي ناخوشايند
ولي اين داستان جنگ ستارگان ليزري جنبه ديگري هم دارد كه خيلي خوشايند نيست و از قضا با خود ستارگان هم كار دارد. ليزر كاربردهاي مختلفي دارد كه به غير از مورد بالا، اكثر موارد ديگر آن كاربردهاي غير مخرب هستند. يكي از آنها در تلسكوپ*ها است كه از تاباندن ليزر به آسمان براي كمك به تنظيم تلسكوپ بهره مي*برند. ولي گويا ليزرهاي اين تلسكوپ*ها دردسرهايي براي ماهواره*هاي جاسوسي ايجاد كرده*اند و هنگامي كه به طور تصادفي در معرض ديد دوربين*هاي اين ستاره*ها قرار مي*گيرند، ديد آنها را كور مي*كنند. از همين رو نيروي هوايي ارتش ايالات متحده استفاده از اين ليزرها را محدود كرده است. ولي برخي از منجمين هشدار مي*دهند كه در اين صورت آنها برخي از مشاهدات كليدي خود را تحت اين قوانين از دست مي*دهند، قوانيني كه هر سال از سال قبل سخت*تر مي*شوند.
http://lot.astro.utoronto.ca/images/aongc7469.png
بسياري از بزرگ*ترين رصدخانه*هاي دنيا مانند ليك، جميني، پالومار و كك در ايالات متحده و رصدخانه جنوبي اروپا در شيلي، پرتوهاي ليزر را به آسمان مي*تابانند تا اغتشاشات*هاي اتمسفري را كه بر تصاوير تاثير مي*گذارند، اندازه بگيرند.
اين ليزر، سبب تابش لايه*اي از اتم*هاي سديم در ارتفاع 90 كيلومتري از سطح زمين مي*شود و ستاره*اي مصنوعي ايجاد مي*كند كه چشمك زدن آن، اغتشاشات را آشكار مي*كند. سپس آينه*هاي انعطاف*پذير تلسكوپ كه اپتيك سازگار ليزري نام دارند، تغييرات معكوسي را روي پرتوهاي ورودي اعمال مي*كنند تا اثر مخرب جو خنثي شود و تصويري با شفافيت تصاوير تلسكوپ فضايي هابل كه خارج از جو زمين است، تهيه كنند. البته براي رسيدن به كيفيت مناسب، اين آينه*ها در هر ثانيه چند صد بار تغيير شكل مي*دهند!
اگر چنين ليزري به قسمت*هاي اپتيك يك ماهواره جاسوسي بخورد، مي*تواند آن را خراب كند. در نتيجه فرماندهي فضاي نيروي هوايي به مدت چندين سال زمان و مكان به*كارگيري اين ليزرها را محدود كرده بود و رصدخانه*ها نيز داوطلبانه اين محدوديت*ها را به همراه تاثيرات نه چندان زياد آن بر كيهان*شناسي پذيرفته بودند.
اما در حدود دو سال پيش، هنگامي كه مشكلات فناوري ليزر برطرف شد و علاقه به استفاده از آنها نيز فزوني گرفت، محدوديت*ها بيشتر شد. اكنون به گفته ستاره*شناسان و با توجه به داستاني كه اولين بار توسط انجمن فيزيك امريكا گزارش شد، محدوديت*ها روان*فرسا شده*اند.
در گزارش سال 2008 / 1387 اتحاديه پژوهش*هاي نجومي دانشگاه*ها، آئورا مستقر در واشنگتن، آمده است: «تاثيرات منفي چشمگير اين محدوديت*هاي جديد روي بهره*وري علمي كاملا احساس مي*شود»
غير مجاز
http://www.astro.caltech.edu/palomar...serdome3sm.jpgبه گفته اين گزارش اكنون محدوده*هاي ممنوعه آن*قدر گسترده هستند كه مي*توانند حتي هنگامي كه يك ماهواره پايين*تر از افق قرار دارد مانع از كار رصدخانه شوند.
به ادعاي اين گزارش بين نصف تا دو سوم اشيايي كه ستاره*شناسان مي*خواهند در يك شب مشخص رصد كنند، در دوره*هاي غير مجاز قابل رويت هستند. اين دوره*ها هر يك از چند ثانيه تا چند دقيقه ممكن است به طول بيانجامند.
آنتونين بوچز، مسئول سيستم نوري تطابق ليزري رصدخانه پالومار در كاليفرنيا، مي*گويد: «ما معمولا در هر شب (قبل از محدوديت*هاي جديد) دو دوره زماني غيرمجاز داشتيم، ولي اكنون چند صد محدوده ممنوعه داريم و هر هدفي را كه بخواهيم بررسي كنيم با چند ده دوره غير مجاز مواجه مي*شود».
اين به اين معني است كه بعضي مواقع ستاره*شناسان مجبور مي*شوند كه عكس*برداري طولاني مدت اشياي كم نور را متوقف كنند. به گفته بوچز مي*توان با تركيب تعداد زياد نوردهي*هاي كوتاه مدت*تر با اين مسئله كنار آمد، ولي اين كار نويز را به تصوير اضافه مي*كند و كيفيت آن را نيز پايين مي*آورد.
زمان انتظار طولاني
ولي بزرگ*ترين تاثير اين محدوديت*ها اين است كه آنها رصدهاي نوري تطابق ليزري از وقايع تكرارنشدني را غيرممكن مي*سازند، وقايعي مانند ابرنواخترها، انفجار ستارگاني سنگيني كه در عرض چند روز اتفاق مي*افتن؛ يا فورانگرهايگاما، انفجارهاي كيهاني عظيم با پس*تاب*هايي در محدوده فروسرخ يا نور مرئي كه معمولا در عرض چند ساعت به پايان مي*رسد.
استفاده از ليزر براي اين رخدادهاي كوتاه مدت ناگهاني با قوانين جديد غير ممكن است، چراكه رصدخانه*هاي امريكا بايد اهداف خود را حد اقل سه روز قبل به نيروي هوايي اعلام كنند.
بوچز مي*گويد كه در مورد برداشتن كامل اين محدوديت*ها بحث نمي*كند، بلكه خواستار كاهش آنهاست. به گفته او در ماهواره*هايي كه سيستم*هاي اپتيك آنها به سوي زمين نشانه رفته*، برخورد امواج ليزر با قسمت اپتيك آنها مي*تواند به خرابي ماهواره منجر شود.
مخاطرات ناشناخته
ولي معلوم نيست كه سيستم*هاي اپتيك ماهواره*ها چقدر حساسند، يا چقدر احتمال دارد كه ليزر مستقيما با اين قسمت*ها برخورد كند، چرا كه جزئيات برخي از ماهواره*هاي وزارت دفاع امريكا در معرض عموم قرار داده نشده*اند. نيروي هوايي فقط رصدهاي با كمك ليزر ستاره*شناسان را بررسي مي*كند و بعد از مقايسه آن*ها با برنامه حركت ماهواره*هاي خود مي*گويد كه چه زماني بايد ليزر تلسكوپ را در آن جهت خاص خاموش كنند.
او مي*گويد: «هيچچ يك از ما نمي*داند كه چه خطري وجود دارد. احتمالا افراد نيروي هوايي تنها كساني هستند كه مي*دانند، چون كه ما نمي*دانيم كه آن بالا چه خبر است».
به گفته او حتي اگر برخي محدوديت*ها لازم باشند، پاسخ سريع*تر نيروي هوايي آن را قابل تحمل*تر مي*كند. «اگر شما در عرض چند دقيقه پاسخ را دريافت كنيد، آنگاه مي*توانيد پديده*هاي آني و وابسته به زمان را مانند فورانگرهاي گاما را هم (با كمك ابزارهاي مجهز به اپتيك سازگار ليزري) رصد كنيد»
