تاریخ و فرهنگ استان زنجان

استان زنجان
http://www.iranortho.com/upload/iblo...Iranortho2.jpg
موقعیت : شمال غرب فلات مرکزی ایران
مجاورت : شمال: استان های اردبیل و گیلان جنوب: استان همدان شرق:استان قزوین جنوب غربی و غرب: استان های کردستان و آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی
آب و هوا: در زمستان بسیار سرد و در تابستان معتدل میباشد
وسعــــت: ۲۲۱۶۴ کیلومتر مربع
جمعـیــت: ۹۲۷۴۶۱ نفر
تقسیمات: 3 شهرستان، 13 بخش, 8 شهر, 44 دهستان و 981 آبادی دارای سکنه
شهرستانها: ابهر، ایجرود، خدابنده، خرمدره، زنجان، طارم، ماه*نشان
مرکـــــز : زنجان

استان زنجان در یک نگاه استان زنجان یکی از استان های با اهمیت ایران است که در ناحیه مرکزی شمال غربی ایران واقع شده و از نظر ارتباط به دليل استقرار بر محور ترانزيتى، نقطه ارتباطی مركز با غرب و شمال غربی ايران به شمار می آيد. جاذبه های جهانگردی استان زنجان درتمام قسمت های آن پراكنده شده و می توان آنها را در شمار جاذبه های طبیعی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار داد. در اين ميان شهرستان های ابهر و زنجان مشهورترین جاذبه های گردشگری این استان را در خود جای داده اند. از نظر جاذبه های گردشگری، وجود بنای عظیم و با شکوه سلطانیه كه یکی از بزرگ ترين و مشهورترين بناهای اسلامی با عمری 700 ساله که جزو آثار ثبت شده ایران بزرگ در فهرست میراث جهانی بشر در یونسکو است، این استان را در صنعت توریسم کشورحائز اهمیت بسیار کرده است.
استان زنجان براساس آخرين تقسيمات كشوري داراي 3 شهرستان، 13 بخش، 8 شهر است؛ که شهرستانهاي اين استان عبارتند از زنجان، ابهر و خدابنده. در زنجان صنايع دستي از رشد و شكوفايي چشمگيري برخوردارند. نمونه هاي بديع؛ آفريده هاي دستان هنرمندان و متخصصان برجسته زنجاني در زمینه های چاقوسازی، فرش بافی، چاروق دوزی و ملیله کاری امروزه مايه سربلندي و مباهات موزه هاي بزرگ جهان است.
وسعت استان زنجان برابر ۲۲۱۶۴ کیلومتر و جمعیت آن بر اساس آخرین آمارها بیش از نهصد هزار نفر برآورد شده است. رودهای مهم در این استان قزلاوزن، زنجانرود و ابهر رود است. بلندترین نقطه استان در ارتفاعات تخت سلیمان (بیش از ۳۰۰۰ متر) و کمترین در قزلاوزن در گیلوان (نزدیک به ۳۰۰ متر) می باشد. مهمترین آثار تاریخی و باستانی استان زنجان شامل گنبد باشکوه سلطانیه، بازار زنجان، مجموعه رختشویخانه، مسجد جامع زنجان، مقبره قیدار نبی در خدابنده، آرامگاه احمد زهرنوش و امامزاده زیدالکبیر در ابهر است.
آب و هوای این استان به طور کلی سردسیری است به طوری که در زمستان بسیار سرد و در تابستان معتدل میباشد. فصول بهار و تابستان بهترین زمان برای گذراندن اوقات فراغت در این استان هستند. تنوع آب و هوایی این منطقه موجب ایجاد گونه های متفاوتی از زندگی جانوری شده است. وجود گونه های متفاوتی از حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر و جانوران آبزی، گردشگران بسیاری را در فصل شکار مجاز به این منطقه جذب می کند. غارهای استان عبارتاند از غار کتله خور و گلجیک و غار خرمنه سر. غار کتله خور که دیدنی ترین و بزرگترین غار منطقه است به نظر آنوبانینی یکی از زیباترین پدیده های طبیعی ایران محسوب می شود که در80 کیلومتری جنوب خدابنده قرار گرفته است. این غار از سه طبقه تشکیل شده و دارای تونل های فرعی و استلاکتیت ها و استلاکمیت ها و ستون های بسیار در گذرگاه های اصلی است وقندیل های مخروطی آویزان از سقفها در اثر داشتن ناخالصی ها، رنگهای متنوع به خود گرفته اند و آنها که ترکیبات به همراه نداشته و یا کمتر دارند به صورت بلورهای شیشه ای بسیار شفاف مشاهده می شوند.
از رودهای مهم استان قزل اوزن است که رودی جوشان وخروشان بوده و از کوه های کردستان سرچشمه می گیرد که پس از توقفی در پشت سد منجیل نهایتا وارد دریای خزر می گردد. از دیگر رودخانه های استان؛ زنجانرود- ابهررود - سجاس رود و خرا رود را می توان نام برد. همچنین چشمه های آب معدنی استان عبارت اند از چشمه آبگرم وننق - چشمه آبگرم ابدال - چشمه آبگرم گرماب و چشمه آبگرم حلب انگوران.
زبان گفتاری اکثریت اهالی استان زنجان ترکی آذربایجانی است. در جهات چهارگانه در شمال استان ترکی مخلوط با گیلکی و در شرق متمایل به فارسی در جنوب غربی کردی و در غرب ترکی آذربایجانی و در جنوب استان نیز با گرایش به فارسی تکلم می کنند. حمد اله مستوفی در کتاب نزهة القلوب؛ مردم منطقه را در حدود سال ۷۴۰ هجری قمری سنی مذهب ذکر می کند. اما در دوران صفویه با حمایت صفویان از تشیع به تدریج مذهب تشیع در این منطقه رواج یافته است و همکنون بیشتر مردم استان دارای مذهب شیعه هستند.
منابع:
anobanini

صنايع استان

از صنايع مهم استان به چند نمونه اشاره ميگردد:
2. شرکت پارس سوئيچ1. شرکت ايران ترانسفو4. شرکت کالسيمين3. شرکت ملي سرب وروي ايران6. چيني سازي ماهنشان و هيس5. شرکت مينو8. پسش سازان لوازم خانگي ايران7. فرش سهند10. سامان شيمي9. لائي ساز
محصولات کشاورزي استان زنجان:
محصولات عمده کشاورزي استان که اکثرا صادرهم ميشوند عبارتنداز : زيتون ، انار ، سير ، انجير ، برنج ، انگور ، زردآلو ، سيب ، لوبيا ، خيار ، پياز ، گردو ، فندق و بادام.
زيتون ، انار ، برنج ، سير و انجير از محصولات عمده شهرستان طارم بشمار ميروند.


مليله کاري:
ازکارهاي دستي بومي زنجان ساخت وسايل نقره اي و بندرت طلايي بصورت مليله کاري است که دراوايل فقط درزنجان معمول بوده که درزمان رضاخان تعدادي از هنرمندان زنجاني به تهران و اصفهان کوچ کردند واين هنر ظريف را در آن شهرها رواج دادند.

چارق دوزي:
چارق دوزي يکي ديگراز هنرهاي دستي است که دستهاي ظزيف هنرمندان زنجاني درتوليد آن مهارت ويژه اي دارند.اين چارقها مشخصا" زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشريفاتي و تفنني دارد.


چاقو سازي:
ازديرباز در سراسر ايران هرگاه سخن از زنجان به ميان مي آيد نقش چاقواي آن در اذهان پديدار ميگردد.

مراکز اقامتي زنجان:


هتل آسيا : زنجان -خيابان امام - نرسيده به ميدان شهداي جهاد

*

هتل پارک : زنجان خيابان امام ، ميدان آزادي

هتل سپيد : زنجان ميدان انقلاب

هتل جهانگردي : زنجان -خيابان خرمشهر-جنب صدا وسيما

هتل غزال : آزادراه زنجان قزوين (خرمدره)

<LI dir=rtl>مهمانپذير حافظ : زنجان ميدان انقلاب

مهمانپذير سعدي : زنجان خيابان امام جنب بانک سپه

مهمانپذير اميرکبير : زنجان خيابان امام جنب بانک تجارت

مهمانپذير خيام : زنجان -انتهاي خيابان فردوسي

مهمانپذير فردوسي : زنجان - خيابان امام نبش کوچه باشگاه

* مهمانپذير طارم : زنجان - خيابان امام - ابتداي خيابان موسي صدر

نقاط ديدني
مجموعه بازار زنجان ، (تيمچه ها ،راسته ها ، مساجد و حمام ها ) 1205 ه-ق –آقا محمد خان قاجار
- بناي رختشويخانه زنجان ،1347 ه.ق-قاجاريه
- كاروانسرا سنگي زنجان
- عمارت ذوالفقاري (كلاه فرنگي) زنجان –قاجاريه
- پل تاريخي مير بها الدين زنجان –قاجاريه
- پل تاريخي سيد محمد زنجان –ناصرالدين شاه قاجار
- پل تاريخي سردار زنجان- ناصرالدين شاه قاجار
- مجموعه راسته مسگرهاي زنجان (صنايع دستي)
- مجموعه چاقو سازان و چاروق دوزان زنجان (صنايع دستي)
- امام زاده حضرت سيد ابراهيم زنجان ،قرن 3 ه.ق
- مسجد جامع زنجان –1240 ه.ق
- مسجد جامع قلابر
-كاروانسرا و مجموعه تاريخي نيك پي
- قلعه ياستي قلعه انگوران ،ساساني
- آتشكده و قلعه بهستان ماهنشان
- غار تاريخي دربند ماهنشان،قرن6 ه.ق
- قلعه سميران طارم
- آتشكده تشوير طارم –ساساني
- آتشكده پير همداني آب بر- ساساني
- آتشكده گيلانكشه – ساساني
- آتشكده سرچم- ساساني
- آتشكده الزين – ساساني

ب) نقاط داراي ارزش مذهبي –فرهنگي
- امامزاده حضرت سيد ابراهيم زنجان –قرن 3ه-ق
- امامزاده ام البنين سلمانكندي – 1355 ه-ش
- مسجد جامع زنجان –1240 ه-ق
- حسينيه اعظم زنجان
- مسجد جامع قلابر
- مسجد خانم – 1323 ه-ق ،قاجار
- مسجد نجفي (چهار محرابه )، قاجار
- مسجد چهل ستون –1284 ه-ق
- مسجد آقا سيد فتح ا… - 1298 ه-ق

ج)نقاط داراي ارزش تفريحي –ورزشي
- پيست اسكي پاپائي زنجان
- قله قراول پاپائي زنجان
- قله چله خانه زنجان
- چشمه آبگرم (وننق) قرپشتلو
- چشمه آبگرم (آركوين)
- چشمه آبگرم (ابدال)
- سد تهم
- رود خانه قزل اوزن
- درياچه هاي مصنوعي شور گل، قند قلو ، همايون و قره چريان
- مناطق حفاظت شده سهرين و انگوران
- مناطق حفاظت شده سرخ آباد طارم
- غار تاريخي-ورزشي(خرمنه سر) شاه نشين طارم
- سد سفيد رود
- منطقه طارم عليا
- چشمه آب معدني(نيگجه) پري
__________________

بازار زنجان


بازار سنتي و مسقف زنجان، با بيش از 2 كيلومتر طول، يكي از طولاني‌ترين بازارهاي مسقف كشور است كه در مركز زنجان قرار دارد.
احداث اين مجموعه در زمان سلطنت قاجاريه انجام شده و در سال 1205 (هـ . ق) زمان سلطنت آغامحمدخان قاجار آغاز شده است كه پس از هشت سال در زمان فتحعلي شاه قاجار، بدنه اصلي اين مجموعه به پايان رسيده است.
مساجد، سراها و گرمابه‌هاي بازار زنجان در 1324 (هـ . ق) به آن اضافه شده است.
بازار زنجان به صورت يك خط مستقيم، از دو قسمت اصلي شرقي و غربي تشكيل شده كه به بازار بالا و بازار پايين معروف است.
بازار زنجان برخلاف بازارهايي كه در جنوب كشور ساخته مي‌شود، ارتفاع چنداني ندارد و علت كم بودن ارتفاع بازار زنجان، جلوگيري از خروج گرما است.
بازار زنجان داراي راسته‌هاي مختلفي است؛ مثل راسته مسگرها، جگرپزان ،كلاه دوزان، زرگرها، قماش فروشان و غيره كه در گذر زمان با تغييراتي نيز روبرو شده است.
بازاريان زنجاني در كنار فعاليت‌هاي اقتصادي و تجاري به فعاليت‌هاي اجتماعي و مذهبي روزمره خود نيز مي‌پرداختند كه به همين دليل در كنار مجموعه بازار زنجان، 5 مسجد به نام‌هاي چهل ستون، آقاسيد، فتح الله ،حجت الاسلام و از همه مهم‌تر مسجد جامع زنجان نيز با حوزه علميه آن در كنار بازار زنجان و در قسمت اصلي آن واقع شده و توسط شبكه‌هايي به هم ارتباط داده شده است.
وجود گرمابه‌هاي متعدد در بازار زنجان جالب توجه است و بازاريان زنجاني معتقدند كه اين گرمابه‌ها براي اين ساخته شده‌اند كه هر كاسب قبل از ورود به بازار حمام كرده و پاك و تميز وارد بازار شود تا خداوند به وي روزي حلال داده شود.
در كنار بازار زنجان، كاروانسراهاي متعددي هست تا كساني كه از راه‌هاي دور به زنجان آمده و در كاروانسراها مستقر مي‌شدند به‌سادگي به بازار دسترسي داشته باشند.
هر گردشگري كه امروز وارد شهر مي‌شود، بلافاصله نشاني بازار را مي‌گيرد و يا حتما براي تهيه سوغات خود به آن مراجعه كرده و از اين بناي زيبا ديدن مي‌كند.