رد تقاضاي استرداد توسط مجلس
رد تقاضاي استرداد توسط مجلس
نمايندگان مجلس روز گذشته با تقاضاي دولت براي استرداد لايحه يارانه‌ها مخالفت كردند و همزمان احمد توكلي، نماينده پرنفوذ مجلس بر خواست مجلس براي اجرايي شدن لايحه يارانه‌ها تاكيد كرد. درجلسه ديروز پارلمان، معاون پارلماني رييس‌جمهور با اشاره به عدم تامين نظر دولت در خصوص نحوه اجراي اين لايحه اعلام كرد از آنجا كه لايحه يارانه‌ها به بودجه سالانه متصل شده است، امكان اجرايي شدن اين لايحه وجود ندارد. اما نمايندگان مجلس با اين استدلال كه براي تهيه اين لايحه دست‌كم دو سال وقت صرف شده است و از آن مهم‌تر، پويايي اقتصاد كشور در گرو اجرايي شدن لايحه يارانه‌ها است، به درخواست دولت پاسخ منفي دادند.محمدرضا ميرتاج الديني، معاون پارلماني رييس جمهور هم گفت كه نمايندگان مجلس طرح دو فوريتي را براي تامين خواسته دولت در خصوص لايحه يارانه‌ها ارائه خواهند داد.
نمایندگان به استرداد لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها رای ندادند
مخالفت مجلس با درخواست دولت
سرانجام دولت، آخرین حربه خود را برای تامین نظراتش در مورد لایحه یارانه‌ها نیز به کار برد و درخواست استرداد این لایحه را به مجلس ارائه کرد، اما نمایندگان به این درخواست رای منفی دادند تا بار دیگر، اجرای مهم‌ترین فصل طرح تحول اقتصادی در هاله ابهام قرار گیرد.
صبح دیروز، هنگامی که لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها برای رفع ابهامات مورد نظر شورای نگهبان در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته بود و نمایندگان در حال بحث بر سر امکان ایجاد سازمان هدفمند سازی یارانه‌ها در قالب این رفع ابهام بودند، محمدرضا میرتاج‌الدینی، معاون پارلمانی رییس‌جمهور سرانجام تهدیدهای دو ماهه دولت مبنی بر استرداد لایحه یارانه‌ها را عملی کرد و این درخواست را به هیات رئیسه مجلس ارائه کرد. با این حال مجلس که بر اثر بحث‌های داغ مقدماتی، به تعبیر غلامرضا مصباحی‌مقدم «تحت تاثیر فضای سنگین» مخالفت با تامین نظر دولت قرار گرفته بود، این درخواست را رد کرد تا وضعیت لایحه یارانه‌ها بیش از پیش نامشخص شود؛ چراکه از یک سو، دولت تاکید کرده که جز با تامین نظر صددرصدی اش، زیر بار اجرای این لایحه نخواهد رفت و از سوی دیگر، جو عمومی مجلس پس از رد درخواست استرداد لایحه یارانه‌ها، چندان برای تامین نظر دولت مناسب نیست. هرچند محمدرضا باهنر، نایب رییس متنفذ مجلس معتقد است: «تلاش مجلس اين است كه نظرات دولت در چارچوب قانون اساسي در لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها درج شود.»
مخالفت مرزی با درخواست استرداد
درخواست استرداد لایحه یارانه‌ها را محمدرضا میرتاج‌الدینی در میانه جلسه علنی روز گذشته مجلس به محمدحسن ابوترابی فرد، رییس وقت جلسه ارائه کرد، تنها با اختلاف دو رای، در مجلس رد شد. (از مجموع 243 نماینده حاضر در جلسه علنی، 120 نماینده به این درخواست رای مثبت دادند.) با این حال، محمدرضا باهنر رای منفی نمایندگان را این گونه تفسیر کرد: «مجلس حيفش آمد با توجه به زحمات زيادي كه دولت و نمايندگان براي لايحه يارانه‌ها كشيدند، مساله هدفمند كردن يارانه‌ها را منتفي اعلام كند.»
اما دولت که روز شنبه نیز اعلام کرده بود بدون تامین نظر صد درصدی‌اش، زیر بار اجرای این لایحه نخواهد رفت، در جلسه روز یکشنبه مجلس نیز با همین توجیه خواستار استرداد لایحه یارانه‌ها شد. معاون پارلمانی رییس‌جمهور در توجیه این درخواست، خطاب به نمایندگان گفت: «دولت برای اصلاح مواد 12 و 15 لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها پیشنهاداتی را تهیه کرده بود و کمیته مشترکی نیز از سوی دولت و مجلس برای حل اختلاف و رسیدن به نقطه مشترک تعیین شد و این کمیته نیز پیشنهادی برای حل اختلاف ارائه داد، اما آنچه که در کمیسیون ویژه به تصویب رسید نظرات دولت را تامین نکرد.»
میرتاج‌الدینی اضافه کرد: «تکاليف تعيين شده براي دولت در اين لايحه تناسبي با اهدافي که دولت از تدوين آن داشته است، ندارد و با اين لايحه به وضعيت مطلوب نمي‌رسيم.» او بار دیگر خواسته دولت مبنی بر جدا کردن لایحه یارانه‌ها از بودجه سنواتی را یادآوری کرد و گفت: «اگر بنا بود که مفاد لايحه هدفمند کردن يارانه‌ها در بودجه سنواتي بيايد ديگر نيازي به اين که دولت لايحه‌اي تهيه کند، نبود؛ زيرا قوانين بسياري هدفمند‌سازي يارانه‌ها را به دولت تکليف کرده است.»
این نظر میرتاج‌الدینی البته از سوی محمدرضا فولادگر، نماینده مردم اصفهان که در مخالفت با درخواست استرداد لایحه یارانه‌ها نطق کرد، رد شد. او با اشاره به این سخن میرتاج‌الدینی که «به قانون جدیدی برای هدفمند كردن یارانه‌ها نیازی نبود»، اظهار داشت: «اصلا این‌گونه نیست و هدفمند كردن یارانه‌ها در سال گذشته به عنوان یك مساله روز كشور مطرح شد.» این عضو كمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح كرد: «تعجب می‌كنیم كه به‌رغم همه وقتی كه گذاشته شد و تلاش‌هایی كه برای نزدیك كردن نظر دولت و مجلس صورت گرفت، حال دولت پیشنهاد استرداد را به مجلس می‌دهد.» وی افزود: «درخواست استرداد نه با شان مجلس سازگار است، نه با روحیه خدمتگزاری دولت؛ اگر این کار را بکنیم، مردم می‌گویند پس یک سال و خرده‌ای ما را سر كار گذاشته بودید؟!» در پایان سخنان فولادگر بود که نمایندگان به 120 رای موافق در برابر 111 رای مخالف و 7 رای ممتنع به استرداد لایحه یارانه‌ها رای منفی دادند تا حربه تهدید به استرداد نیز دیگر کاربردی نداشته باشد.
جنجال بر سر تاسیس سازمان یارانه‌ها
اگرچه در ابتدای جلسه دیروز مجلس، نمایندگان دو مورد از ابهامات مورد نظر شورای نگهبان درباره لایحه یارانه‌ها را رفع کردند، اما بحث بر سر اصلاح ماده 15 این لایحه چندان بالا گرفت که تصویب نهایی آن میسر نشد.
در جلسه دیروز و پیش از مطرح شدن درخواست استرداد دولت، 10 نماینده در مخالفت با تاسیس سازمان هدفمند سازی یارانه‌ها در قالب رفع ابهام شورای نگهبان به رییس جلسه تذکر دادند. شاخص‌ترین این تذکردهندگان، احمد توکلی، الیاس نادران، جمشید انصاری و محمدرضا خباز بودند که اصلاحات صورت گرفته در کميسیون ویژه برای جلب نظر دولت را مغایر آیین‌نامه داخلی مجلس، رویه قوه مقننه و قانون اساسی دانستند. به اعتقاد این نمایندگان، کمیسیون ویژه حق نداشته است در قالب رفع ابهامات مورد نظر شورای نگهبان، ماده جدیدی را به مصوبه مجلس بیفزاید تا نظر دولت را تامین کند.
احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در تذکر آیین‌نامه‌ای خود در این باره، اقدام کمیسیون ویژه را «بدعت گذاری‌ای جدید و غیر‌قانونی» دانست که در اثر «فشارهای دولت» صورت گرفته است. او به تهدیدهای دولت در مورد اجرا نکردن لایحه یارانه‌ها حتی با تصویب سازمان هدفمند سازی یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: «این کار غیر‌قانونی و بی‌نتیجه است و با این کار هم چوب را می‌خوریم و هم پیاز را. یعنی هم آیین‌نامه داخلی مجلس را که برای آن قسم خورده‌ایم، زیر پا می‌گذاریم و هم دولت زیر بار نمی‌رود و اجرا نمی‌کند.» از سوی دیگر چهار نماینده هم در حمایت از مصوبه کمیسیون ویژه مجلس برای جلب نظر دولت سخن گفتند که غلامرضا مصباحی‌مقدم یکی از آنها بود. با این حال پس از مطرح شدن همه این تذکرات، محمدحسن ابوترابی فرد که ریاست جلسه را بر عهده داشت، حکم به وارد نبودن تذکرات داد و از نمایندگان خواست در خصوص رفع ابهام شورای نگهبان وارد شور شوند که عملا با مطرح شدن درخواست استرداد، این موضوع به جلسه آینده مجلس (روز سه‌شنبه) موکول شد.
طرح دو فوریتی برای رفع اختلاف
اگرچه جلسه روز سه‌شنبه مجلس به طور نظری ظرفیت تامین نظر دولت را در قالب تصویب پیشنهاد کمیته مشترک دولت و مجلس درباره ماده 15 دارد، اما جو عمومی مجلس به گونه‌ای نیست که این هدف به نتیجه برسد؛ چراکه به نظر می‌رسد حتی غلامرضا مصباحی‌مقدم و نمایندگانی که به دنبال تعامل با دولت برای اجرایی شدن لایحه یارانه‌ها هستند، حاضر به کوتاه آمدن از مصوبه کمیسیون ویژه نیستند. هرچند، قرار بود شب گذشته عده‌ای از نمایندگان با هدف بحث بر سر این لایحه به دیدار محمود احمدی‌نژاد بروند و می‌توان این احتمال را هم قائل بود که احمدی‌نژاد بتواند نظر مثبت جمعی از نمایندگان را جلب کند.
اما در هر صورت، محمدرضا میرتاج‌الدینی روز گذشته از احتمال ارائه طرح یا لایحه‌ای دو فوریتی به مجلس برای تامین نظر دولت نیز سخن گفت. او در پاسخ به این سوال که آیا دولت مصوبه مجلس در رابطه با هدفمند کردن یارانه‌ها را اجرا خواهد کرد، گفت: «مصوبه مجلس، قانون و لازم‌الاجرا است، اما قطعا در اجرای این قانون مشکلات بسیاری پیش خواهد آمد.» وی افزود: «باید برای اصلاح مصوبه مجلس فکری کرد و به همین دلیل برخی نمایندگان پیشنهاد دادند طرح دو فوریتی برای اصلاح مصوبه مجلس ارائه شود.»
با این حال، به نظر می‌رسد برای اظهار نظر قطعی درباره سرنوشت لایحه یارانه‌ها دست کم تا روز سه‌شنبه و جلسه آینده مجلس شورای اسلامی صبر کرد. روزی که احتمالا این لایحه بار دیگر از سوی مجلس برای شورای نگهبان ارسال خواهد شد.
عكس: ايلنا
