دارایی دانش

عجیب به نظر می رسد كه تكنیك های اندازه گیری منابع حیاتی و اداره شركتها سالها عقب تر از جایی هستند كه باید باشند. ما امروز كاملاً در عصر اطلاعات هستیم. اما مدیریت كردن بر اطلاعات به عنوان یك منبع هنوز در مرحله نوزادی است. اگر چه شركتهایی كه در ارتباط با اطلاعات هستند یا موسسات انتشاراتی، تحلیلگران بازار و تامین كنندگان پایگاههای اطلاعاتی كه در كار دادوستد اطلاعات هستند، و تمام رشته های منابع اطلاعاتی را اداره می كنند بیشتر آنها قدر و منزلت اطلاعات را می دانند.
و ما امروز در آستانه مرحله دیگری از كوانتوم هستیم كه پایه و اساس آن دادوستد دانش است. راستی ما از مدیریت بر دانش چه می دانیم؟ در این مقاله كوتاه، در رابطه با موضوع و جایگاه امروزی ما و چالشهای پیش رو صحبت شده است. همچنین به نكات و منابع مفید مهم برای مطالعه بیشتر اشاره شده است.
● دادوستد دانش
از زمانی كه پیتر دراكر برای اولین بار به تشریح كاركنان دانش پرداخت تعداد زیادی مقاله و كتاب راجع به اینكه كاركنان دانش شركت در چه وضعی هستند نوشته شده و بیشتر آنهـــا بینشهــــای مفید و افكار تحریك كننده ای داشتند.
اگرچه به نظر من هیچ كدام متدی را كه به تجزیه و تحلیل دارایی دانش و ارزش آن بپردازند اشاره ای نكرده اند به جز (سوییsveiby) كه مدل های مفیدی را ارائه كرده بود.
كتاب برجسته ای نیز از ماسودا (masuda) یافتم، اگرچه در سال ۱۹۹۰ و به زبان انگلیسی چاپ شده بود. توصیف او از نظامهای اقتصادی سینــــرژیك و دموكــــراسی های مشاركتی كه براساس شبكه سازی اطلاعاتی است پیش بینـــــی قابل توجهی را مطرح ساخته است.
همچنان كه قبل از آن، نویسندگانی نظیر هنری فورد و آلفرداسلون تئوری های مدیریت كاربردی را بازنویسی كردند. بنابراین، امروز نمونه هایی از افراد حرفه ای وجود دارند كه به روشهای مناسبی نوآوری تجارت دانش را به كار گرفتند .
● دارایی دانش
دارایی دانش چه تركیبی دارد. برخلاف اطلاعات، دانش كمتر ملموس است و بستگی به معرفت و آگاهی انسان دارد. چند نوع دانش وجود دارد -
دانستن یك حقیقت تفاوت كمی با اطلاعات دارد، اما دانستن یك مهارت یا دانستن اینكه مطلبی ممكن است در شرایط بازار اثر داشته باشد، چیز دیگــــری است. علی رغم كوشش مهندسان دانش بــــرای طبقه بندی چنین دانشی كه، ابعاد انسانی مهمی را دارد. برخی تركیبات حسی، حافظه شخصی در فرایند اندیشه و فكر است. بنابراین، انـــدازه گیری دارایی دانش، بدین مفهوم است كه مـــردم ارزش گذاری بشوند. به عنوان فرد و مهمتر از آن در قابلیتهای جمعی و عوامل دیگری نظیر هوش جایگزینی در سازمانهای سیستم های رایانه ای.
● مقیاس امروزی
امروزه حسابداری مالی به خاطر نارسائیها مقیاسهای اندازه گیری دارایی دانش مقصرند. تكنیك ارزیابی دارائیهای فیزیكی به خوبی پالایش شده اند اما هنوز حسابداری بیشتر شركتها اطلاعاتی كمی در مورد دارائیهای اطلاعات و دارایی دانش می دهند، گرایش آنها بازگشت بــــه گذشته است.
تعداد شركتهای به ظاهر موفق بین یك دوره حسابداری و دوره بعدی دچار سقوط فعالیت شده اند. دارائیهای غیرملموس تـــوجه زیادی را به خود جلب كرده اند، اما نیاز به تحركی خارجی دارند كه تغییر عملكرد را پذیرفته است.
برای اندازه گیری موفقیتها، گروههای كاری مقیاس اندازه گیری با لانس اسكورد را توسعه دادند. كه شامل محیط و مقیاسهای ارتباطی و همچنین اطلاعات مالی است. آلن بنجامین طرحی را برای حسابداری دانش مطرح ساخت كه براساس سرمایه گذاری روی انسانها برای آموزش و تجربه و زمانی است كه دانش آنها روبه ضعف گذاشته و به روز نیست. دلیل كوچك سازی فعالیتهای بسیاری از شركتها این است كه كارها در این شركتها به درستی اداره نمی شوند. بسیاری از شركتها كه در چند سال گذشته عنوان می كردند كه افراد بزرگترین سرمایه های ما هستند امروز آنها را اخراج می كنند برای كمتر كردن هزینه ها. و هنوز هیچ شناختی از آنچه از دست داده اند را ندارند.
حوادث حاكی از آن است كه شركتهایی كه تمامی مدیران میانی را اخراج كرده اند متوجه شده اند كه بسیاری از دارائیهای غیرملموس خود را از دست داده اند. اگرچه هزینه های آنها پایین آمده و به سایر مقیاسهای اندازه گیریهای عملكرد نظیر خدمات مشتریان و كیفیت لطمه خورده است.
● ماورای دارایی دانش
شبیه بیشتر دارائیها، تنها دانش، باارزش است (حداقل با مقیاسهای اقتصادی امروزی) اگر بتواند تبدیل به كالاها و یا خدماتی شود كه افراد بهای آن را بپردازند. در اینجا وارد محدوده شبكه دانش و سودمندیهای دانش، افراد و دارایی می شویم. افراد دانش را غنی می سازند ازطریق كار دسته جمعی. مفاهیم كلیدی مشخص شده و مكانیسم هایی موردنیاز است تا از این دارایی بتوان بهره برداری كرد. همچنین پیشنهاد می شود كه برخی از بینشهای مفید از درك تكنیك مدیریت منابع اطلاعات حاصل خواهدشد. شناسایی (حسابرسی) مالكیت، هزینه و ارزش، توسعه و بهره برداری. برقراری موازنه برای مدیریت كردن و نفوذ بر دارایی دانش چالشی است كه در برابر ما قرار گرفته است.