طلا و اثرات آن بر روس سلامتی
طلا و اثرات آن بر سلامتی
چکیده :
طلا فلزی است گرانبها که در صنایع گوناگون ، علم پزشکی و دارو سازی کاربردهای متعددی دارد . باور اینکه می تواند از آن در علم پزشکی و تهیه دارو بهره جست کمی مشکل باشد . امروزه محققین در پی یافتن کاربردهای جدید با اثرات مضر کمتر در بدن انسان و صرفه اقتصادی در ساخت تولیدات پزشکی هستند و تا حدی نیز در این راه به موفقیت هایی دست یافته اند به طوری که از طلا در درمان سرطان با استفاده از خاصیت ضد تومور آن ، برای روکش دندان و نیز به عنوان ردیاب زیستی جهت ارسال دارو به محل مورد نظر و ... استفاده می کنند . طلا از دیرباز در رابطه با سلامت انسان نقش با اهمیتی داشته است و دانشمندان مختلف ایرانی نیز در مورد خواص درمانی طلا بسیار سحن گفته اند ، از جمله آن ها می توان به این اشاره کرد که :
طلا فلزی است دارای طبیعت گرم و تر ، به دل نیرو بخشیده و اگر با آن بر روی پوست داغ زنند عفونتی را به دنبال نداشته و نیز ذکر شده که سرمه کشیدن با میل طلا فوائدی زیادی دارد ( کانی شناسی در ایران قدیم به نقل از سرالاسرار ابن سینا و الجماهر فی معرفه الجواهر ابوریحان ) . پزشکان ژاپنی نیز عقیده داشتند که اگر طلا را گرم کنند و به یکباره در آب سرد فرو برند ، با خوردن این آب امراض بدن بر طرف شده و شادابی روح را در پی دارد .
مقدمه :
نام طلا Gold از واژه لاتین aurum به معنای طلوع گرفته شده است . فراوانی طلا در پوسته زمین در حدود 0/03ppm ( 3 هزار گرم در تن ) می باشد طلا فلزی است به رنگ براق یا زرد فلزی با نماد Au ، عدد اتمی 79 ، وزن اتمی 967/196 ، وزن مخصوص 32/19 گرم بر سانتی متر مکعب ، خط اثر زرد طلایی ، نرم ، جلایی فلزی ، براق ، قابل انعطاف ، چکش خوار ، شکل پذیر ، نقطه جوش 2807 درجه سانتی گراد و نقطه ذوب 58/1064 درجه سانتی گراد . طلا در گروه 11 ( IB ) جدول تناوبی به عنوان فلزات واسطه بوده و در دوره 6 قرار دارد .
کانی طلا گاهی نیز به صورت خالص و یا همراه با سایر کانی ها از جمله کوارتز و پیریت دیده می شود . اغلب معادن طلا با ماسه سنگ ها و رگه های کوارتز و یا نهشته های پیریت گزارش شده اند . طلا به علت چگالی بالا ، عدم واکنش پذیری و پایداری بسیار زیادش در برابر هوازدگی و فرسایش احتمالی یافتن آن در رسوبات پلاسری زیاد است . طلا به خاطر زیبایی ، کمیابی و پایداری در تمام طول تاریخ مورد توجه بشر بوده است . نقش ابتدایی آن در زندگی بشر بیشتر جنبه تزئینی و زینتی داشته است . طلا امروزه در صنایع گوناگون ، علم پزشکی و دارو سازی کاربردهای متعددی دارد .
دو سوم ذخایر طلای جهان متعلق به آفریقای جنوبی می باشد و سایر مناطق عمده طلادار جهان عبارتند از کانادا و روسیه . کل ذخایر طلا در جهان به طور تقریبی 100 هزار تن می باشد که از این میزان سالانه در حدود 2500 تن استحصال می گردد و تا به حال در مورد آلودگی طلا در محیط زیست گزارشی در دست نیست ولی ممکن است برخی افراد نسبت به آن حساسیت داشته باشند و اگر در مجاورت طلا در طولانی مدت قرار گیرند ، آثار نا مطلوبی چون سوزش دستگاه تنفسی و بروز حسایست و خارش پوستی بروز می کند .
کاربرد های رایج طلا :
قسمت اعظم طلا ( در حدود 75% ) جهت تولید آلیاژهای مناسب در جواهر سازی و مابقی در سایر صنایع به کار می رود . در شیشه سازی جهت تولید رنگ های قرمز و بنفش از طلای کلوئیدی استفاده می کنند و برای انعکاس نور خورشید و جلوگیری از گرم شدن ساختمان های بزرگ ، شیشه پنجره ها را با ورقه های بسیار نازک طلا پوشش می دهند .
صفحات الكتروني طلا نیز در صنعت الكترونیک کابرد فراوانی دارد . امروزه سعی بر آن است که از طلا در صنعت پزشکی بیشتر و بهتر بهره جویند که در این مقاله به طور اجمالی به آن خواهیم پرداخت . طلا نقش عمده ای را در زندگی انسان ایفا می کند ولی بخش بسیار نا چیزی را نسبت به سایر فلزات به خود اختصاص می دهد ، حال آنکه با ایجاد تکنولوژی های جدید و توسعه آنها نیاز به مصرف طلا در آینده ای نزدیک افزایش خواهد یافت .
کاربرد طلا در پزشکی :
طلا فلزی گرانبها در پزشکی است زیرا نه تنها اثرات نا مطلوب و مضری را در بدن انسان در پی ندارد ، بلکه به علت سازگاری بالای زیستی ، قابلیت انعطاف پذیری مناسب ، پایداری در برابر خوردگی ، عدم واکنش شیمیایی با بدن لزوم استفاده هر چه بیشتر از آن و طلا هادی خوب جریان الکتریسیته می باشد و بنابراین در زیر میکروسکوپ الکترونی به راحتی مشاهده شده و به خاطر نرمی ، کار با آن ( شکل دادن و مسطح کردن ) در زیر میکروسکوپ الکترونی جهت اعمال جراحی پیشرفته به آسانی صورت می گیرد . از سیم ها و صفحات طلا جهت رفع انسداد شراین و تنظیم دوباره ضربان قلب در بیماری های قلبی به وفور صورت می گیرد . به دلیل پایداری در برابر واکنش های باکتریایی ، ماده ای مناسب جهت جایگزنی پرده صماخ که در اثر عفونت باکتریایی دچار ضایعه گریده و وجلوگیری از عفونت مجدد در گوش داخلی به شمار می رود.
تزریق گوی های میکروسکوپی طلا در غده پروستات نیز از بروز زود هنگام سرطان در مردان جلوگیری می کند . در بیماری چشمی Lagophthalmos بیمار در اثر تصادف ، بیماری و یا جراحی قبلی چشم ، نمی تواند پلک خود را به طور کامل ببندد و یا به راحتی پلک بزند و همواره باید چشم خود را مرطوب نگاه دارد .
امروزه پزشکان برای درمان بیماری صفحات نازک طلا را در پشت پلک قرار می دهند تا صدمات وارده را بر طرف نمایند . طلا بهترین انتخاب به دلیل عدم خوردگی و عدم واکنش شیمیایی با اشک و همچنین چگالی بالای آن جهت پایین آوردن پلک در هنگام استراحت ، برای درمان این بیماری به شمار می رود .
استفاده از صفخات طلا در لایه های درونی دستگاه لیزر جهت تمرکز پرتو اشعه لیزر و تخریب سلول های سرطانی بدون وارد کردن صدمه به سلول های مجاور و درمان ضایعه های قلبی که دیگر از طریق عمل جراحی به نتیجه نمی رسند ، عملکردی مفید محسوب می گردد .
از دیگر کاربردهای جالب طلا در پزشکی تولید تراشه آزاد یا delivery microchip می باشد . این محصول کیسول های دارویی هستند که توسط غشای نازکی پوشیده می شوند که یا از طریق بلعیدن و یا تزریق در سیستم سیاهرگی بدن و کنترل آن از راه دور و یا ردیاب های زیستی ( Biosensor ) و یا ریز پردازنده ها توسط پزشک یا خود بیمار به محل مورد نظر هدایت می گردد . این دارو برای اولین بار در موسسه تکنولوژی ماساچوست ساخته شد و اکنون در مرحله آزمایشی خود به سر می برد .
از طلا و ترکیبات آن در بهبود بیماری های مزمنی چون آرتریت روماتیسمی ، آبله و سرخک استفاده می کنند . در طی مطالعات متعدد در دهه های گذشته تأثیر به کار گیری ترکیبات طلا در درمان سرطان مورد بررسی قرار گرفت . پروفسور Leung Pak Hing و همکارانش در دانشگاه دولتی سنگاپور کمپلکس جدیدی از طلا را جهت تولید دارویی با خاصیت ضد توموری در درمان سرطان بدون وجود عارضه هایی چون داروهای مشابه کشف کردند .
کاربرد طلا در دندانپزشکی :
کاربرد طلا در دندانپزشکی نیز به سازش پذیری بالا ، انعطاف پذیری خوب و پایداری آن در برابر خوردگی شیمیایی باز می گردد . البته از آنجا که طلا فلزی نرم می باشد از آلیاژ آن در تهیه سیم های ارتودنسی ، روکش دندان و ماده پر کننده حفره های دندان استفاده می شود . قابل ذکر است که روکش بر روی دندان هرگز تیره نشده و نیازی به جرم گیری ندارد ، در ضمن دچار پوسیدگي نمي گردد و با همان نرخ رشد مینای دندان منبسط می شود ( شکل 5 ) . در تهیه آلیاژ طلا برای دندان پزشکی 75-60% طلا به همراه نقره ، پالادینیوم و پلاتین به کار می رود . به این ترتیب حدود 75% آن به فلزات گرانبها و مابقی به مس و روی اختصاص می یابد .
طلا در دندانپزشکی به چهار شکل زیر به کار می رود :
- فلز خالص ( به اشکال ورقه ای ، پودر و یا رشته های باریک )
- آلیاژ شکل گرفته ( به اشکال سیم ها و صفحات )
- آلیاژ جهت قالب گیری
- ماده پر کننده تهیه شده از آلیاژ طلا
نتیجه گیری :
علی رغم مصارف عمده پزشکی طلا نسبت به میزان تولید آن در جهان ، سهم نا چیزی از آن به مصارف دارویی ، بهداشتی و پزشکی اختصاص یافته است . کشورهای پیشرفته ای چون آمریکا ، آلمان و انگلستان سعی شان بر این است که از مصارف غیر ضروری طلا چون ساخت زیور آلات و اشیاء زینتی کاسته و به مصارف صنعتی به ویژه الکترونیک و پزشکی بیفزایند و از آنجا که اکتشاف و استخراج طلا در کشورمان بخش نا چیزی را به خود اختصاص می دهد وجود مدیریت مصرف در راستای اولویت کاربردهای طلا امری لازم به نظر می رسد .
