-
ذوالفقار" تانک ایرانی
ذوالفقار" تانک ایرانی
وقتی در سال 1994 برای اولین بار تصاویر تانک ذوالفقار از تلوزیون ایران پخش شد . گمانه زنی محافل اطلاعاتی غربی و کارشناسان نظامی در مورد توانایی ها و ویژگیهای این تانک آغاز و تا امروز که شاهد تولید نسل سوم تانک ذوالفقار هستیم ادامه دارد .اصولا تمامی اطلاعاتی که می توان از رسانه های گوناگون به دست آورد مبتنی بر حدث و گمان و برداشتهای اطلاعاتی است که از تصاویر و یا فیلمهای گرفته شده بدست آمده . طراحی و ساخت این تانک خود نمایانگر احساس نیاز واحدهای نظامی ایران به سخت افزارهای جنگی قابل اطمینان و بومی است . اندیشه ایی که بر پایایه تجارب زمان جنگ شکل گرفته است . بی شک ایران در ساخت این تانک از تجارب سایر کشورها نیز استفاده کرده است .با این حال هیچ کس و هیچ کارشناس نظامی ارزشهای این تانک را منکر نمی شوند و جالب است بدانید در برخی از سایتهایی که بازدید کرده ام تانک " ذوالفقار " را در رده تانکهای مدرن جهان قرار داده بودند و این خود نمایانگر ارزشهای فنی و نظامی این تانک ایرانی است . ذوالفقار گذشته از شباهتها و همسانیهایی که با برخی تانکهای آمریکایی و روسی دارد طرحی کاملا بومی است که بر پایه فن آوری موجود در ایران به نتیجه رسیده و این خود مهمترین نقطه قوت ذوالفقار به حساب می آید . بومی بودن یک فن آوری دارای ارزشهای فراوانی از جمله داشتن چشم اندازهای پیشرفت و افزایش توان مهندسی در واحدهای فنی است مسئله ایی که می توان آن را به عینه در روند تکامل تدریجی تانک ذوالفقار دید . از اولین نمونه های آن تا جدید ترین مدلهای ارائه شده جای پای نو آوری و ابتکار به خوبی دیده می شود . اگر در اولین نمونه ارائه شده می شد نشانه های تانک M60 آمریکایی را دید اما در نمونه ذوالفقار 3 این همخوانیها کمتر به چشم می آید . اگر در دو مدل قبلی ( ذوالفقار یک و دو ) برجک تانک رگه هایی از
روسی را در خود داشت اما در ذوالفقار سه مهندسین ایرانی این یکسانی و همخوانی را به کمترین میزان ممکن کاهش داده اند .
تصویر بلائی متعلق به تانک ذوالفقار یک می باشد . آشکار است که بدنه این تانک و تانک آمریکائی ام 60 شباهت زیادی به یکدیگر دارند . البته درمدلهای بعدی این شباهت وجود ندارد .
این تصویر متعلق به تانک ذوالفقار 3 می باشد . این تصویر را با تصویر بالائی مقایسه کنید . به تغییرات اعمال شده در برجک تانک و همچنین به زره بخش جلوئی تانک دقت کنید و آن را با ذوالفقار یک مقایسه نمائید . چه چیزهایی در دو تصویر تغییر کرده است ؟
در اولین نمونه های ذوالفقار میشد احتیاط مهندسین و محافظه کاری کارشناسان ایرانی را به خوبی مشاهده کرد زیرا طراحی آن گرچه زیبا ولی ساده صورت گرفته بود. در مدلهای بعدی رفته رفته این طراحی شکل بهتری به خود میگیرد و به ویژگی تانک های معاصر جهان نزدیکتر می شود . منابع اطلاعاتی غربی بر این باورند که کارشناسان روسی و برخی کشورهای شرق اروپا از جمله لهستان ایران را در تکمیل این تانک یاری داده و فناوری مورد نیاز چنین کاری را فراهم ساخته اند . با توجه به آنکه کشورمان تانک T72S را تحت امتیاز روسیه در ایران تولید کرده ( T72S مدل بهینه شده و یا ارتقاء یافته تانک T72 محسوب می شود ) کارشناسان امور نظامی اعتقاد دارند که ذوالفقار وامدار تسلیحات این تانک از جمله سامانه کنترل آتش و توپ 125mm آن است .
با توجه به آنکه گفته می شود ذوالفقار از تجهیزات تانک تی 72 استفاده میکند بنابراین تصویر بالایی ( متعلق به تانک تی 72 است ) می بایست تا حدود زیادی بیانگر ساختار کلی تانک ذوالفقار باشد .
گرچه ایران این موضوع را رد و اعلام نموده در آخرین نمونه ذوالفقار این تانک از جنبه های فنی کاملا بهینه شده و دارای سامانه کنترل آتش پیشرفته رایانه ایی و مسافت سنج لیزری مدرن است و فن آوری ساخت آن کاملا بومی شده . با وجود تحریمهای آمریکا احتمالا ایران برخی از فن آوریهای نظامی مورد نیاز خود را از کشورهای شرق اروپا و همچنین کشورهای آمریکای جنوبی بدست آورده است ( ازجمله برزیل ) اولین گمانه زنیها در مورد ذوالفقار مبتی بر این بود که این تانک حاصل مهندسی معکوس تانکهای
و T72 می باشد . ارزیابیهای بدست آمده از تصاویر نمایانگر این است که بدنه ذوالفقار شباهتهایی به تانک M60 دارد که سالها در نیروی زمینی ارتش ایران مورد استفاده بوده و پیش از انقلاب خریداری شده . همچنین با توجه به شکل و ساختار برجک تانک گمان می رفت که ذوالفقار از تجهیزات تانک های روسی استفاده میکند .در مجموع این تانک را محصول آمیختگی تانکهای آمریکایی و روسی می دانند . ایران از کاربران تانکهای روسی T55 & T54 و T72 است . در کلاس تانکهای آمریکایی ایران انواع مختلفی از مدلهای ام را در اختیار داشته و دارد . به ویژه نیروی زمینی ایران از کاربران قدیمی تانک M60 محسوب می شود.تمامی تانکهای مدل تی روسی از موتور دیزل استفاده می کنند که اگزوز آن بالای بدنه و سمت چپ تانک قرار دارد .و احتمالا ذوالفقار نیز از یک موتور دیزل وی V شکل با توانایی تقریبی 1000 اسب بخار استفاده می برد . این میزان قدرت با توجه به وزن تانک که منابع ایرانی آن را چیزی در حدود 40 تن تخمین می زنند ، سرعتی معدل 70km (کیلومتر بر ساعت ) را به ذوالفقار میدهد . دریچه ورودی تانک بالای برجک و سمت راست بدنه قرار گرفته . برجک تانک دارای زاویه های هندسی مناسبی است که به خاطر نوع طراحی آن برخی از صاحب نظران نظامی را بر آن داشته تا ادعا کنند که تانک ذوالفقار تقلیدی ساده از
ساخت امریکاست !
همانند سایر تانکها و بنابر عرف موجود راننده تانک ذوالفقار نیز در سمت چپ بدنه قرار میگیرد . راننده تانک می تواند با باز کردن دریچه دید بالای سر خود به سمت راست به هدایت چشمی تانک بپردازد و یا اینکه از پریسکوپ استفاده کند . ( تصویر بلا متعلق به تانک ام یک آمریکاست اما میتوان گفت ذوالفقار نیز از چنین ترکیبی استفاده میکند ) تانک ذوالفقار مجهز به سامانه دید در شب و سامانه تهویه هوا برای خارج کردن گاز ناشی از شلیک توپ است . با توجه به اینکه منابع اطلاعاتی گزارش داده اند که صنایع نظامی ایران کار مقاوم سازی تانکهای نیروی زمینی ارتش را در برابر حمله های میکروبی و شیمیائی آغاز کرده اند احتمالا این تغییرات و بهسازیها شامل حال مدلهای جدید ذوالفقار نیز شده است . توپ 125mm ذوالفقار همانند تانک تی 72 به صورت خودکار مصلح می شود و تانک مجهز به مسافت یاب لیزی است برجک تانک نیز دارای سامانه برقی می باشد .
در تصاویر منتشر شده از ذوالفقار1 می توان سامانه هشدار دهنده و پدافند لیزری ساخت " موئسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاع ایران " را نیز دید . این سامانه می تواند کاربران خود را از تابش پرتوهای لیزر هدایت کننده ، جنگ افزارهای هدایت شونده ضد تانک آگاه کند . این سامانه می تواند سمت تابش پرتوهای لیزری را با دقت زاویه ای تا 15 درجه تعیین کرده و همچنین توانایی تشخیص پرتوهای مستقیم و یا غیر مستقیم مسافت یابهای لیزری را از نشانه گذارهای لیزری دارد . این سامانه قدرت واکنش پرسنل تانک را در برابر تهدیدها افزایش داده و حتی امکان فعال شدن خودکار و به موقع واحدهای پدافندی را در سمت زاویه تهدید فراهم می سازد . پدافند مورد استفاده این سامانه به صورت انتخابی ، می تواند ترکیبی از پرتاب کننده های نارنجک دودزا باشد . این کار باعث شکستن قفل لیزری پرتابگرهای دشمن می شود . گروه طراحی عنوان کرده اند که پوشش این سامانه هشدار دهنده 360 درجه در افق و 60 درجه در بلندا است و می تواند بر روی تجهیزات دیگری نیز نصب شود .
عمده تغییرهایی که بر روی مدلهای ذوالفقار اعمال شده بیشتر در قسمت برجک تانک بوده است . آنچه که از تصاویر ذوالفقار3 به دست می آید آن است که بدنه ذوالفقار 3 با اسکلت بندی پیشینیان خود تفاوت دارد . بدنه تانک ذوالفقار 1 شباهت زیادی به تانک ام60 آمریکایی داشت و زنجیر چرخهای آن نیز احتمالا مشابه همان تانک بود . امادر ذوالفقار سه بدنه تانک دچار تغییرات زیادی شده ( به ویژه در بخش روبرویی تانک ) این تغییرات شامل افزایش قطر زره بدنه عقبی و همچنین تغییراتی در زره برجک تانک می شود . زره بخش جلویی تانک نیز بر خلاف شباهتهای قبلیش به زره ام 60 این بار بخش بالایی آن با زاویه دید راننده تانک برابر شده و صاف به نظر می آید . احتمالا این تغییرات به چند دلیل صورت پذیرفته است . اولین احتمال آن تزریق فن آوریهای جدید به چرخه صنایع تانک سازی ایران است و دومین عامل آن میتواند افزایش تهدیدها از جانب تسلیحات جدید ضد تانک باشد به این معنی که ذوالفقار برای مقاومت بهتر در برابر این نوع تسلیحات ( که روز به روز هوشمندتر می شوند ) به زره بهتر و زخیمتری ( با آلیاژهای بهتر ) نیاز دارد. به نظر من مدلهای مختلف تانک ذوالفقار نمایانگر نوع سمت گیریهای نظامی ایران در همکاریهای نظامی با دیگر کشورهاست . به نظرم تانکهای ذوالفقار 1و2 با استفاده از فن آوری روسی و بلوک شرق ساخته شده اما ذوالفقار 3 حاصل همکاری نظامی ایران با کشورهای خارج این حوزه است . برخی از منابع اطلاعاتی از همکاری نظامی ایران و برزیل خبر داده بودند و این احتمال که ایران فن آوریهای تازه ایی را از برزیل دریافت کرده باشد زیاد است . باید دانست که برزیل خود دارای فن آوری ساخت تانک است و تاکنون صنایع نظامی آن کشور چند تانک را برای ارتش برزیل طراحی کرده و به مرحله ساخت رسانده اند . به همین خاطر من بر این عقیده هستم که ذوالفقار 3 شباهت هایی به تانک برزیلی
دارد .
تصویر بالائی متعلق به تانک برزیلی اوسریو می باشد . من در این تصویر شباهتهای این تانک و تانک وطنی خودمان را مقایسه کرده ام به نقاطی که با فلش مشخص شده توجه نمائید .
ایران به جز تانک ذوالفقار تانک سفیر 74 را نیز تولید میکند ( سفیر 74 همان تانک T72S روسی است ) صنایع دفاعی ایران همچنین زره پوشهای تندر1و2 و نفربری به نام براق را نیز به تولید رسانده . این صنایع همچنین بر روی موشکهای ضد زره نیز کار میکند و تا کنون انواع مختلفی از موشکهای هدایت شونده و غیر هدایت شونده را برای ارتش ایران تولید کرده است.( موشک ضد تانک توفان و رعد 1و2 ) به نظر می رسد صنایع دفاعی ایران پس از هجوم آمریکا به عراق و افغانستان روند کار خود را شتاب بخشیده و به احتمال زیاد خط تولید تانک ذوالفقار نیز تقویت شده است . تانک ذوالفقار تانکی مدرن و قابل اعتماد است و ارتش ایران میتواند به ساخت یک تانک ایرانی با استفاده از فن آوری داخلی افتخار کند . اگر شمار کشورهایی را که توانایی تولید تانک را دارند در نظر بگیریم آنوقت اهمیت ساخت تانک " ذوالفقار " را بهتر درک میکنیم . با آرزوی موفقیت هر چه بیشتر برای صنایع دفاعی و با درود به یکایک سربازان ارتش ایران _ مداد سیاه
