همه چيز در مورد ربات ها

خبرگزاري موج - آدم آهني‌ها از نظر تكنيكي روبات نيستند. آدم برقي در سال 1885، آدم مكانيكي در سال 1893، آدم بخاري در سال 1865 و آدم آهني از سالهاي 1900 با داستانهاي خيالي مانند جادوگر شهر آز كه جهت سرگرمي كودكان نوشته شده بود وارد تخيلات مردم شدند.

سجادولدي
آدم آهني‌ها از نظر تكنيكي روبات نيستند. آدم برقي در سال 1885، آدم مكانيكي در سال 1893، آدم بخاري در سال 1865 و آدم آهني از سالهاي 1900 با داستانهاي خيالي مانند جادوگر شهر آز كه جهت سرگرمي كودكان نوشته شده بود وارد تخيلات مردم شدند. تاريخچه نياز انسان به توليد همسان خود به داستانهاي اساطيري و گذشته‌هاي بسيار دور با داستانهاي غير واقعي و غير قابل باور برميگردد. عدم توانايي انسان در توليد شيميايي موجودي متفكر و متحرك منجر به توليد ماشين و دستگاه فيزيكي شده است كه روبات خوانده ميشود. روبات‌ها توانايي انجام برخي از اعمال انسان را دارند و امروزه در سطح وسيع در بخش صنعت و تكنولوژي توسط انسان استفاده ميشوند.
قانون توليد و تهيه روبات‌ها بر اساس كتابچه راهنماي روباتيك توسط ايساك آسيموف در 3 ماده اصلي و يك ماده الحاقي كه بعد به آن اضافه شده به نگارش درآمده و دانشمندان، طراحان و مهندسين همچنان با آن موافق هستند. قوانين حاكم بر عمليات روبات‌ها از ديد آسيموف اين چنين است:
صفر ــ هيچ روباتي نبايد به تمدن و بشريت صدمه بزند و يا در حين انجام عمليات شرايطي را به وجود آورد كه به ضرر بشريت و تمدن تمام شود (اين قانون بعد از تدوين 3 قانون اصلي به آنها اضافه شده است).
1ــ روبات نبايد به هيچ عنوان به انسان صدمه بزند و يا در حين انجام عمليات شرايطي را به وجود آورد كه به آسيب ديدن انسان منجر شود.
2ــ روبات بايد دستورات انسان را پيروي كرده و انجام دهد به استثناي دستوراتي كه با قانون شماره يك منافات داشته باشد.
3ــ روبات حق دارد و بايد تا زماني كه [تصميماتش] با قوانين شماره يك و شماره دو منافاتي ندارد به دفاع از هستي و موجوديت خود بپردازد.
كلمه روبات براي اولين بار در نمايشنامه‌اي كه توسط نويسنده چك كارل چاپك با عنوان آر يو آر Rossums Universal Robot نوشته شده مورد استفاده قرار گرفته است. "روباتا" در زبان چكسلواكي "كارگر اجباري" معني ميدهد. كارل چاپك كمي بعد از حمله ارتش آلمان به چكسلواكي در سال 1938 و قبل از دستگيري توسط گشتاپو، پليس مخفي آلمان درگذشت. كلمه روباتيك نيز در داستانهاي علمي ــ تخيلي ريشه دارد. ايساك آسيموف ايده "ذره‌هاي كوچك با بار مثبت مغزي" را ابتدا در قصه Runaround و سپس در داستان آي روبات I Robot استفاده كرد (از اين ايده آسيموف، كارگردان سريال پيشتازان فضا شخصيت ديتا را خلق كرده است).
بر اساس تعاريف انستيتوي روبات آمريكا هر دستگاه قابل برنامه نويسي، چند منظوره ماهر كه جهت جابجا كردن مواد، قطعات، ابزار و دستگاههاي مخصوص به منظور انجام حركتهاي گوناگون برنامه نويسي و توليد شده باشد روبات خوانده ميشود. ديكشنري وبستر روبات را وسيله‌اي اتوماتيك كه عمليات آن توسط انسان و يا ماشين ديگري كنترل شود تعريف ميكند.
از اولين روبات‌هايي كه توسط انسان به كار گرفته شد ميتوان از ساعت آبي كليپسيدرا Clepsydra نام برد كه در حدود 250 سال قبل از ميلاد مسيح توسط كتسيپيوس فيزيكدان و مخترع يوناني ساخته شده است. نيكلا تسلا مخترع راديو (قبل از ماركوني) و برق متناوب توانست در سالهاي 1890 اولين روبات كنترل از راه دور را توليد كند. در سالهاي 1950ــ1940 گري والتر و جان هاپكينز با كمك انستيتوي تحقيقات دانشگاه استنفورد دستگاه شيكي Shakey را ساختند كه بر روي 4 چرخ قرار داشت و با استفاده از حافظه و نتيجه گيري منطقي ميتوانست علاوه بر راه رفتن در فاصله كم به مسائل رياضي پاسخ دهد. روبات بعدي بسيار سنگين بود و 3 هزار پوند وزن داشت. رالف موستر در سالهاي 60 با پشتيباني جنرال الكتريك روباتي را طراحي كرد كه كاميون متحرك نام گرفت. اين كاميون براي اولين بار از كامپيوتري كه به جاي مغز در آن قرار داشت جهت انجام عمليات استفاده ميكرد تا بتواند بدون راننده با سرعتي معادل 4 مايل در ساعت حركت كند. جرج دوال و جو انگلبرگر در سالهاي 1960 روبات يوني‌ميت را توليد كردند و اولين شركت روباتيك با نام يونيميشن توسط آنان تاسيس شد.
دلايل استفاده انسان از روبات در دوران جديد به چند رشته تقسيم ميشود:

1ــ اكتشاف و شناسايي
كنجكاوي انسان به كشف ناشناخته‌ها از عوامل جذب دانشمندان به ساخت روبات است. خطرات موجود در اعماق اقيانوس و درياها و فضا كه به خاطر خطرات موجود و ضعف فيزيكي انسان به تصرف بشر در نيامده دانشمندان را وادار كرده است تا ماشين‌هايي را بسازند كه با حمل وسايلي مانند سنسور و دوربين به جمع آوري اطلاعات پرداخته و آنها را به دانشمندان برگرداند. روبات ميكروور با نام سوجورنر Soujourner microver robot در 4 جولاي 1998 جهت كمك به دانشمندان در شناسايي و ارسال اطلاعات كره سرخ در سطح مارس به زمين نشست. روبات زيردريايي اودسه هم در لابراتوار دانشگاه پلي تكنيك ماساچوست MIT جهت اكتشاف قعر اقيانوسها طراحي شده است.
2ــ صنعت
روباتها ميتوانند سريعتر از انسان عمل كنند؛ آنها به خوردن و آشاميدن احتياج ندارند و دستمزدي هم به آنها پرداخت نميشود. روبات ميتواند بدون خستگي و بدون توقف يك كار تكراري را ميليونها بار انجام دهد.
3ــ امور پزشكي
استفاده از روبات در علوم پزشكي در دهه گذشته به پزشكان در هنگام عمل اجازه ميدهد تا دقيقاً به خواسته‌هاي خود برسند. سوراخ كردن استخوان به عمق و شعاع يكصدم اينچ بدون استفاده از روبات غير ممكن است. روبو داك در آزمايشي توانست سوراخ كوچكي را در استخوان ران يك اسكلت حفر كند كه انسان از انجام آن عاجز است. دكتر ديويد گو David Gow در سال 1998 مهندسين و پزشكان بخش ارتوپدي بيمارستان پرنسس مارگارت انگلستان توانستند با توليد و نصب روبات كوچكي كه به جاي بازوي از كتف قطع شده عمل ميكرد شانه و دست كمبل ايرد Campbell Aird را ترميم كنند.
در 28 فوريه سال 2003 پرفسور مهران انوري پزشك ماهر ايراني توانست با استفاده از تكنولوژي تله روباتيك و سيستم جراحي از راه دور به كمك اينترنت و شبكه مخابراتي تلفن بل كانادا و تكنولوژي سيسكو سيستمز، از بيمارستان سنت جوزف دانشگاه مك مستر واقع در هميلتون انتاريو بيماري را كه در بيمارستان ديگري در فاصله 250 مايلي در شهر نورت بي قرار داشت مورد عمل جراحي موفقيت آميز قرار دهد.
4ــ سرگرمي و تفريحات
نقش روبات‌ها در صنعت سينما و تلويزيون غير قابل انكار است. فيلمهايي مانند Star Trek, Forbidden, Lost in Space, Blade Runner, Star Wars و قهرمانان آن مانند ديتا Data در سريال پيشتازان فضا و گورت Gort در فيلم روزي كه زمين از حركت باز ايستاد از نمونه‌هاي آن است. سينما و تلويزيون به دليل خصلت قهرمان پروري از روبات‌ها نقشي خيالي در ذهن مردم تصوير كرده است. سناريو‌هايي مانند افزايش قدرت و هوش روبات‌ها و حمله به تمدن انسان و به كنترل درآوردن زندگي مردم در بعد فيلمهاي سينمايي و بازيهاي ويديويي و كامپيوتري باقي مانده‌اند.
5ــ اسباب بازيها
ساخت اسباب بازي كودكان با كمك تكنولوژي جديدي كه روبات در تهيه آنها سهم به سزايي دارد از محبوبيت بسياري برخوردار است. يكي ار اسباب بازيهاي روباتيك فوربي Furby است كه در ايام كريسمس سال 1998 به بازار عرضه شد و همچنان پس از گذشت سالها از محبوبيت آن كاسته نشده است. لگو شركت ساخت اسباب بازي ديگري است كه با كمك MIT توليد شده است. اين اسباب بازي در واقع قسمتهاي مونتاژ نشده روباتي است كه كودكان با نصب قطعات آن يك روبات قابل برنامه نويسي را ميسازند. اليبو، سگ اسباب بازي شركت سوني هم يك روبات است.
6ــ مصارف نظامي و پليس
ارتش و پليس جهت شناسايي و خنثي كردن بمب و مين، جاسوسي از مقر دشمن، قرار دادن دوربين و ميكروفون در موقعيت‌هاي خطرناك كه احتمال صدمه جاني و مرگ دارد از روبات استفاده ميكنند.گوردون جانسون عضو كميته تحقيقات ستاد ارتش آمريكا در مصاحبه‌اي با نشريه نيويورك تايمز در ماه فوريه سال جاري اعلام كرد پنتاگون در سال 2005 تصميم گرفته است تا با صرف هزينه‌اي معادل 127 ميليارد دلار طرح ارتش روباتيك خود را به مرحله اجرا بگذارد. طرح سيستم جنگ آينده سربازان روباتيك نام دارد و بزرگترين قرارداد در تاريخ آمريكا است. با اجراي اين طرح پنتاگون تا سال 2010 سربازان آمريكايي را در ميدان جنگ با روبات‌هاي جنگجو تعويض خواهد كرد.
روباتها در جنگ افغانستان و عراق
سرهنگ بروس جت نخستين فرمانده روبات جنگجوي 45 هزار دلاري بود كه در افغانستان به ميدان جنگ فرستاده شد. قبل از افغانستان ماموريت روبات‌ها به عمليات جستجو و نجات، و پشتيباني سربازان در خنثي كردن و يافتن تله‌هاي انفجاري محدود ميشد. پنتاگون از شركت آي روبات و تيم متخصصان انستيتو تكنولوژي ماساچوست خواست تا روبات هوشمندي را جهت شركت مستقيم در جنگ طراحي كنند. حاصل همكاري اين دو گروه منجر به توليد نمونه آزمايشي پكبات PackBot شد. پكبات 42 پوند وزن دارد و از راه دور كنترل ميشود، ميتواند از پله‌ها بالا رفته و در عمق 3 متري آب به عمليات خود ادامه دهد. شش هفته بعد از آزمايش مدل اوليه چندين پكبات در غارهاي كوه هاي نزديك مرز پاكستان عمليات جنگي خود را شروع كرده و به ارسال تصاوير ويديويي از داخل غارهاي مشكوك به حضور اعضاي القاعده پرداختند.
ژنرال كين، معاون رئيس ستاد نيروي زميني آمريكا با مشاهده عكسهايي از عمليات سربازان آمريكايي كه مشغول پاكسازي غارهاي خطرناك واقع در كوههاي افغانستان بودند متوجه شد نيروهايش هنوز از روشها و تاكتيك هاي جنگ جهاني دوم استفاده ميكنند. او مي دانست كه ارتش سرمايه گذاري عظيمي براي تهيه روبات هاي مناطق جنگي كرده است به همين دليل تصميم گرفت تا به برنامه اعزام روبات به ميادين جنگي سرعت بخشد. با انجام تغييرات كوچكي در نرم افزار، پكبات در تابستان 2002 ابتدا به پايگاه هوايي بگرام اعزام و سپس به كمك نيروهاي هوابرد 82 آمريكا شتافت و بلافاصله مورد استفاده قرار گرفت. با ورود پكبات دستورالعمل "اول روبات را بفرست بعد خودت برو" به سربازان آمريكايي تفهيم شد. اين روبات ها هنوز در افغانستان در اختيار سربازان است و جان آنان را روزانه نجات مي دهد.
بلافاصله در پي آغاز جنگ عراق پكبات وارد عمليات جنگي و پاكسازي شد و سربازان آمريكايي آن را در يافتن نيروهاي عراقي كه در تونلهاي زير فرودگاه بغداد پنهان شده بودند به كار گرفتند. از ديگر ماموريتهاي پكبات در شروع جنگ عراق آزمايش و عكسبرداري از تجهيزات باقيمانده ارتش عراق و به دام انداختن نظاميان مخفي شده در ساختمان مركز كشاورزي و شناسايي تله هاي انفجاري و به حداقل رساندن ميزان تلفات نيروهاي ائتلاف مهاجم به عراق بود.
از تجهيزات نصب شده در پكبات ميتوان به بازوي متحرك از نوع فيبر نوري، پايه‌هاي عكسبرداري، تجهيزات شناسايي تك تيراندازان دشمن و رله كننده اطلاعات ارسالي از روبات‌هاي ديگر به مركز دريافت شنود و تصاوير اشاره كرد.
روبات مناطق جنگي در هنگامي كه تمام تجهيزات آن نصب شده باشد كمتر از 24 پوند (كمتر از 11 كيلو) وزن دارد و هر سربازي مي تواند آن را در دستهاي خود حمل و يا در داخل خودروهاي نظامي به محل انجام عمليات انتقال دهد. پكبات با داشتن امكانات بسيار در شناسايي و خنثي سازي مواد منفجره مي تواند پس از رسيدن به محل بمب در مدتي كمتر از 2 دقيقه آماده اجراي عمليات گردد. پكبات همچنين قادر است در خاكريزهاي باريك، جاده‌هاي خاكي و عوارض زميني مانند تپه و ماهور با سرعت5/5 كيلومتر در ساعت حركت و عمليات جستجو و نجات را دنبال كرده و با باز و بسته كردن چندين باله چرخشي مستقر در اطراف چرخ هاي شني خود به راحتي از پله‌ها و سنگهاي سر راه خود بالا رفته و با اتكا به بازوي مكانيكي پس از يافتن بمب، مين و تله هاي انفجاري آنان را منهدم كند.
نانوبات‌ها
اگر چه در حال حاضر كارايي‌هاي انسان و روبات با هم قابل مقايسه نيستند، اما ري كورزويل در مورد آينده عقيده ديگري دارد. او كه نويسنده و متخصص رشته كامپيوتر است در يكي از نوشته‌هاي خود با صراحت اظهار اميدواري كرده است تا سال 2029 انسان با توجه به روند شناخت و ساخت هوش مصنوعي ميتواند روباتي را بسازد كه در هوش و تصميم گيري با انسان برابر باشد. كورزويل معتقد است در سالهاي 2030 انسان خواهد توانست نانوبات Nanobots يا روباتهاي بسيار كوچك را جهت افزايش شعور به مغز خود بفرستد. اين نانو روباتها به اندازه سلولهاي خون هسنتد و از طريق جريان خون در رگها به مغز انتقال خواهند يافت. كورزويل در مقابل كميته علوم كنگره آمريكا اعتراف كرده است در حال حاضر انسان از چنين تكنولوژي برخوردار است و آن را بر روي تعدادي حيوان نيز آزمايش كرده است. او در ادامه شهادت خود در كنگره آمريكا اضافه كرده است دانشمندان توانسته‌اند با انتقال 7 ننو روبات به بدن موش آزمايشگاهي ديابت او را علاج كرده و انسولين را از منفذهاي پوست خارج كنند.
آخرين كتاب كورزويل "شگفتي در راه است، برتري انسان بر بيولوژي" نيز بر اساس پيش بيني‌هاي علمي او نوشته شده است. او در اين كتاب مينويسد در 25 سال آينده ننوبات‌ها در خون جاري در رگها هر نوع بيماري را با نابود كردن عوامل بيماري زا از بين برده و پس از خارج كردن آثار باقيمانده مرض همزمان به مرمت اشتباهات موجود در دي ان اي و ساختار بيولوژيكي انساني خواهد پرداخت. كورزويل در بخش اقتصادي ورود روبات به خانه‌ها اعتقاد دارد در فاصله سالهاي 2020 تا 2030 هر كس با كمك روبات و ننوتكنولوژي و توليد كننده‌هاي مولكول، در خانه خود قادر خواهد بود هر نوع محصول غير ارگانيك را تهيه كند.
روباتهاي شبيه انسان هيومنويد Humanoid خوانده ميشوند. در نمايشگاه روبات يوكوهاماي ژاپن در سال جاري بيش از 90 روبات به نمايش گذاشته شده بود. در ميان آنها تعدادي بر روي دو پا راه ميرفتند، تعدادي انگشتان خود را حركت ميدادند و برخي از پله‌ها پايين آمده و با تماشاچيان دست ميدادند. در اين نمايشگاه مانند سالهاي قبل از آسيمو روبات شركت هوندا و اليبو روبات سوني استقبال بيشتري به عمل آمد. از تغييرات جديد در آسيمو روبات 120 سانتيمتري هوندا تشخيص و اجراي دستورات شفاهي، به خاطر سپردن قيافه انسانها و فهم معاني اشارات و حركات دست به هنگام حرف زدن و شناسايي ژشت و ظاهر انسان بود. مسئولان هوندا گفته‌اند آسيمو را يكبار ملاقات كنيد تا او شما را براي هميشه به ياد داشته باشد.