آشنايي با يك مركز تحليلگري تكنولوژي اطلاعات در آمريكا
آشنايي با يك مركز تحليلگري تكنولوژي اطلاعات در آمريكا (pitac) PITAC نام مختصر كميتة مشورتي تكنولوژي اطلاعات رئيس جمهوري آمريكا (President’s Information Technology Advisory Committee) است. اين كميته متشكل از ۲۶ صاحبنظر و كارشناس مشهور تكنولوژي اطلاعات آمريكا است. از آنجا كه فعاليت اصلي اين كميته, كارشناسي, مشاوره, ارائة گزارش, برگزاري سمينار و به طور كلي فرهنگ‌سازي است, لذا معرفي آن در شبكة تحليلگران تكنولوژي ايران بسيار مفيد به نظر ميرسد.
آنچه مهم است اينست كه آمريكا كشوري عقب‌مانده در زمينة تكنولوژي اطلاعات نيست و شركتهاي بزرگ و پيشرو IT جهان اكثراً آمريكايي هستند. با اين حال كميته‌اي با امكانات و اعتبار قابل توجه, در عالي‌ترين نهاد تصميم‌گيري آمريكا ايجاد شده است تا پيشرفت اين تكنولوژي را در آن كشور تسريع و هدايت كند. نگاهي به اهداف, ساختار, اعضاء و خصوصاً روشهاي فعاليت و تأثيرگذاري اين كميته مي‌تواند بسيار جالب توجه باشد:
۱- تاريخچه: تاريخ شروع به كار PITAC, فورية سال ۱۹۹۷ بيان مي‌شود, اما قبل از اين تاريخ نيز با نام "كميتة مشورتي رئيس جمهور در زمينة محاسبات پيشرفته و ارتباطات، فن‌آوري اطلاعات و نسل جديد اينترنت" فعال بوده است. در حقيقت بنيان‌هاي اين كميته را بايد در فعاليتهاي انتخاباتي كلينتون جستجو كرد:
ايجاد جامعة اطلاعاتي و تساوي همگاني, جزء شعارهاي مهم انتخاباتي كلينتون بود كه بعد از انتخاب وي نيز اقداماتي در زمينة آن به انجام رسيد. يكي از اولين برنامه‌هايي كه او پس از انتخاب به انجام آن مبادرت ورزيد, تشكيل كميتة PITAC و حمايت‌هاي بي‌دريغ اداري و حقوقي و مالي و غيره از آن بود. PITAC به اين ترتيب به يكي از اصلي‌ترين اميدهاي آمريكا براي آينده‌اي بهتر مبدل شد و وظيفة خطير تحقيقات و كمك به پيشرفت يكي از مهمترين تكنولوژيهاي قرن ۲۱, يعني "تكنولوژي اطلاعات" را بر عهده گرفت.
۲- اهداف و جايگاه: هدف اصلي PITAC در يك جمله عبارت است از:
هدايت كوشش‌هاي سازمان‌ها و ادارات براي شتاب دادن به پيشرفت و دستيابي به تكنولوژيهاي اطلاعاتي كه براي پيشرفت روزافزون آمريكا در قرن ۲۱ حياتي هستند.
به عبارت ديگر اين كميته در پي آن است كه با هدايت تحقيقات و فعاليتهاي سازمان‌ها و ادارات, هدف غايي خود را كه همان دستيابي به جامعه‌اي مبتني بر اطلاعات و حفظ برتري آمريكا در اين زمينه است, برآورده سازد. PITAC اين اهداف را از طريق ارائة كارشناسي و مشاوره و انواع گزارش به كنگره، رئيس جمهور و سازمان‌هاي فدرال درگير در تحقيق و توسعة تكنولوژي اطلاعات، دنبال مي‌كند. كميته با استفاده از صاحبنظران برجستة IT بخش خصوصي و جوامع آموزشي-تحقيقاتي, به تسريع توسعه و بكارگيري تكنولوژيهاي اطلاعاتي كه براي ترقي روزافزون آمريكا در قرن ۲۱ حياتي هستند كمك مي‌كند.
نسل جديد اينترنت، نوآوري در زمينة كامپيوتر، فن‌آوري‌هاي پيشرفتة اطلاعاتي و ارتباطاتي، تشويق بخش خصوصي در نوآوري‌ها و سرمايه‌گذاري، راهبردهاي دولتي در به تحرك درآوردن سرمايه‌ها، گزارش‌هاي تحقيقاتي و همه آنچه كه مربوط به اين كميته است و همچنين تخصيص بودجه‌هاي چندين صد ميليون دلاري براي انجام تحقيقات پيشنهادي اين كميته, حاكي از اهميت اين كميته از ديدگاه تشكيل دهندگان آن و جامعة آمريكاست.
۳- فعاليت‌ها:
در راستاي ايجاد جامعة الكترونيكي و جامعه‌اي مبتني بر اطلاعات، اين كميته دو عرصة كاري را براي نيل به اهداف خود برگزيده است:
الف) تهية برنامه‌هايي درزمينة تحقيقات پايه و ارائة گزارشهايي مبني بر لزوم توجه دولت در اين زمينه.
ب) برگزاري سمينارهايي جهت تعامل اعضاي PITAC با شركت كنندگان.
شرح مختصري راجع به هريك ارائه مي‌شود:
الف) به دليل پيشرو بودن آمريكا در تكنولوژي اطلاعات، اين كشور به دنبال گسترش تكنولوژيهاي جديد و ايجاد كاربردها و نيازهاي تازه در اين زمينه است. از اينروست كهPITAC توجه به تحقيقات پايه در برخي از زمينه‌ها همچون پردازش‌هاي بسيار سريع و اينترنت نسل جديد را پيشنهاد كرده است. با توجه به اين موضوع، كميته, هدايت و راهنمايي‌هاي لازم را براي پيشبرد تحقيقات پايه در نسل جديد اينترنت (NGI)، محاسبات و ارتباطات بسيار سريع (HPCC) و امثالهم به عهده گرفته و سازمان‌ها و ادارات و ديگر نهادهاي دولتي يا خصوصي را به انجام اين امور تشويق كرده است. اين راهنمايي‌ها و تشويق‌ها در قالب گزارشهايي كه هر از چند گاهي از طرف كميته منتشر مي‌شود، انجام مي‌گيرد.
گزارش‌هاي صادره و يافته‌ها و نتايج آن نقش حياتي در مشخص شدن گام‌هاي بعدي ايفا مي‌كنند. بر طبق اين گزارش‌هاست كه دولت فدرال هم اكنون در حال سرمايه گذاري در تحقيق و توسعة تكنولوژي اطلاعات و ديگر موارد مورد بحث تحقيقي مي‌باشد. اين گزارش‌ها شامل ارائة راهبردها و راهكارهايي در تحقيقات پايه جهت حفظ برتري در رقابت اقتصادي آيندة آمريكا، ابزارهاي يادگيري، حل مسائل بحراني تأثيرگذار در محيط، بهداشت و امنيت ملي و غيره مي‌باشد. اين گزارش‌ها در پي جذب سرمايه‌هاي دولتي و تشويق سرمايه گذاران خصوصي و توجه به سرمايه گذاري دراز مدت در تحقيقات پايه مي‌باشند.
ب) برخي از عناوين سمينارهايي كه PITAC تاكنون برگزار كرده است عبارتند از: محاسبات بسيار سريع, ابعاد اجتماعي IT, كتابخانه‌هاي ديجيتال, كاربردهاي IT در صنعت بهداشت, شكاف ديجيتالي, امنيت شخصي, تكنولوژيهاي قرن ۲۱, استراتژيهاي تكنولوژي اطلاعات در مؤسسات فدرال, مديريت اطلاعات, نرم‌افزارهاي open-source, مشتركات انسان و كامپيوتر, اينترنت نسل جديد و . . .
البته در مورد فعاليتهاي تحقيقاتي PITAC لازم به يادآوري است كه شرايط كشور ما با كشورهاي ديگر همچون آمريكا متفاوت است و ما نبايد مستقيماً موضوعات تحقيقاتي آنها را الگو قرار دهيم. آمريكا در لبة فن‌آوري قرار دارد و براي رسيدن به فن‌آوري‌هاي جديد نياز به بسترهاي تحقيقات پايه دارد، حال آنكه كشورما هنوز نتوانسته است تحقيقات پاية انجام شده در سطوح بين‌المللي يا داخلي خود را به كار گرفته و استفاده نمايد؛ پس در كشور ما تحقيقات كاربردي بيش از تحقيقات پايه لازم به نظر ميرسد.
۴- چالش‌هاي عمده در ايجاد جامعة الكترونيكي از ديدگاه PITAC PITAC، رويكردهاي لازم براي تبديل جامعة آمريكا به جامعه‌اي اطلاعاتي را در ۱۰ بخش عمده بررسي نموده و براي هر بخش چالش‌ها و مزايايي را برمي‌شمارد. اين رويكردهاي جديد در حيطه‌هاي وسيعي بررسي مي‌شوند و تصوري از جامعة الكترونيكي را پيش رو مي‌گذارند. اهم اين تغييرات در تبديل جامعة آمريكا به جامعه‌اي اطلاعاتي عبارتند از:
۱- تحول شيوه‌هاي ارتباط انسان‌ها
۲- تحول شيوه‌هاي بهره‌گيري از اطلاعات
۳- تحول شيوه‌هاي يادگيري
۴- تحول ماهيت تجارت
۵- تحول ماهيت كار
۶- تحول رويه‌هاي بهداشتي
۷- تحول روشهاي طراحي و ساخت اشياء
۸- تحول شيوه‌هاي هدايت تحقيقات
۹- تحول مفاهيم محيط
۱۰- تحول فعاليتهاي دولتي
۵- اعضاي PITAC: اعضاي PITAC توسط رئيس جمهور آمريكا تعيين مي‌شوند و تعدادشان ۲۶ نفر مي‌باشد. از بين اين تعداد، دو نفر به عنوان رؤساي مشترك كميته توسط رئيس جمهور منصوب شده‌اند. اين دو نفر كه داراي شخصيت‌هاي حقوقي در صنايع ارتباطات و تحقيقات بوده و همچنين مدال‌هاي ملي در زمينة تكنولوژي را كسب كرده‌اند, به همراه ۲۴ نفر ديگر از كارشناسان مجامع تحقيقاتي، آموزشي و كتابخانه‌اي، اعضاي كميته را تشكيل مي‌دهند.
يكي از رؤسا، آقاي راج ردي (Raj Reddy) از شهر پتسبورگ، استان پنسلوانيا مي‌باشد. او پروفسور علم كامپيوتر در دانشگاه هتبرت اي.سيمون و پروفسور رباتيك دانشگاه كارنجي ملون و همچنين عضو آكادمي بين‌المللي مهندسي و رئيس انجمن آمريكايي هوش مصنوعي مي‌باشد.
ديگر رئيس اين كميته، آقاي اروينگ ولادووسكي-برگر (Irving Wladwsky-Berger) از شهر وستپورت، استان كاننكتيكيت مي‌باشد. او عضو هيئت مديرة ارشد تكنولوژي و استراتژي گروه سيستم‌هاي متحورانة (ESG) شركت IBM و همچنين از مؤسسان علم كامپيوتر و عضو برجستة كميسيون علوم فيزيكي و رياضيات و منابع و نيز از مؤسسان هيئت تحقيق بين المللي مي‌باشد.
ديگر اعضاي اين كميته كه از آوردن اسامي تك‌تك آنها صرفنظر مي‌كنيم، هر يك جزو رؤسا و مشاورين شركتهاي معتبر، عضو گروه‌ها و انجمن‌هاي مشهور آمريكايي و بين المللي و همچنين پروفسور‌هايي از علوم كاربردي و پايه، پزشكي، هنر، علوم آزمايشگاهي و كتابخانه‌اي و غيره مي‌باشند و به طور كلي كساني هستند كه در زمينه‌هاي علمي ( پايه و كاربردي ) صاحب نظر بوده و سمت اجرايي نيز داشته‌اند. اكثر آنها عضو انجمن‌هاي مهندسي بين المللي بوده و دانشمنداني در زمينة تحقيقات پايه و كاربردي مي‌باشند.
۶- نتيجه‌گيري همانگونه كه ملاحظه مي‌شود، اگرچه آمريكا خود سردمدار تكنولوژي اطلاعات در جهان بوده و چه از نظر توسعة آن و چه از نظر بهره‌برداري از آن از كلية كشورهاي ديگر پيشي گرفته است، ولي باز توجه خاصي به اين تكنولوژي عام (Generic) دارد. بطوريكه يك كميته متشكل از متخصصان و صاحبنظران تكنولوژي اطلاعات به نام PITAC را ايجاد كرده است تا با ارائة راه‌حل‌هايي، علاوه بر پيشرفت هرچه بيشتر آمريكا در تكنولوژي اطلاعات، پيشرو بودن كشورشان در قرن بعد را تضمين نمايند.
هرچند در كشور ما تشكيل كميته‌اي قدرتمند مانند PITAC كه بتواند راهبردهاي تصميم‌گيري در زمينة تكنولوژي اطلاعات را ارائه كند، شايد دور از انتظار باشد، ولي بايد توجه جدي در اين مقوله صورت گيرد و برنامه‌هاي درستي ارائه گرديده و اجرا شود. ما نبايد مستقيماً و بدون هيچ مطالعه‌اي راه‌حل‌هاي غربي را تقليد و كپي‌برداري نمائيم؛ بلكه بايد نيازهاي خويش را بشناسيم و براي قسمت‌هايي كه تكنولوژي اطلاعات براي آن پاسخ دارد، راه‌حل‌هاي بومي ارائه دهيم.
نتيجة مهم ديگري كه از PITAC مي‌توان گرفت اينست كه ببينيم در دنيا تا چه حد به فرهنگ‌سازي و ارائة گزارش به مسئولين توجه مي‌شود و در هر زمينة تخصصي مهمي, ساختارهايي جهت جمع‌آوري نظرات تحليلگران و كارشناسان و ارائة مستمر آن به مسئولان ايجاد مي‌شود. از اين قبيل ساختارها در كشورهايي مانند آمريكا بسيار مي‌توان يافت كه نقش مهمي در هدايت تصميمات دولتمردان دارند. تكنولوژي امري نيست كه بتوان آن را به تصميمات كوتاه‌مدت و گذراي مديراني كه چند صباحي مسئوليتي را بر عهده دارند سپرد. حضور مستمر و درازمدت شبكه‌اي از تحليلگران و صاحبنظران در هر زمينة تخصصي مي‌تواند به ارتقاي فرهنگ عمومي و بهبود تصميمات كمك شاياني كند.
