آینده هوش مصنوعی

آینده هوش مصنوعی
http://www.hamedan.ir/Articles/Images/bannerbul.gif هوش مصنوعی علمی است بسیار جوان و روبه رشد. شروع هوش مصنوعی به سال ۱۹۵۰ بازمی گردد یعنی زمانی كه آلن تورینگ مقاله خود را درباره ساخت ماشین هوشمند به رشته تحریر درآورد.
رؤیای طراحان اولیه رایانه از بابیج تا تورینگ، ساخت ماشینی بود كه توانایی حل همه مسائل را داشته باشد. ماشینی كه در نهایت ساخته شد و به نام رایانه در دسترس همگان قرار گرفت تنها توانایی حل دسته ای از مسائل خاص و محدود را داشت، اما نكته اینجاست كه همه مسائل از نظر طراحان اولیه رایانه چه می توانست باشد؟ به طبع چون طراحان اولیه رایانه همگی منطق دان و ریاضیدان بودند، منظورشان همه مسائل منطقی و محاسباتی بود از این رو عجیب به نظر نمی رسد كه فون نیومان سازنده نخستین رایانه، در حال ساخت این ماشین اعتقاد داشت كه برای داشتن ماشینی هوشمند شبیه به انسان راه حل نهایی استفاده از منطق نیست بلكه كلید نهایی حل این مشكل رازی نهفته در دانش ترمودینامیك است. ● تاریخ هوش مصنوعی هوش مصنوعی علمی است بسیار جوان و روبه رشد. شروع هوش مصنوعی به سال ۱۹۵۰ بازمی گردد یعنی زمانی كه آلن تورینگ مقاله خود را درباره ساخت ماشین هوشمند به رشته تحریر درآورد. در این مقاله تورینگ روشی را برای تشخیص هوشمندی ماشین ها پیشنهاد داد. روش پیشنهادی تورینگ بیشتر شبیه به یك بازی بود بدین نحو كه یك انسان و یك ماشین روبروی هم و پشت پرده ای قرار می گرفتند. ماشین باید با طرح سؤالاتی از انسان او را وادار به پذیرش هوشمند بودن خود می كرد. روش پیشنهادی تورینگ به شرح زیر است: فرض كنید كه انسانی در یك سمت دیواری قرار دارد و توانایی برقرار كردن ارتباط به صورت تله تایپ با آن سوی دیگر دیوار را دارا باشد. مكالمه ای میان دو نفر انجام می شود اگر پس از پایان مكالمه به آن شخص گفته شود كه در طرف مقابلش نه یك انسان بلكه یك ماشین قرار داشته كه پاسخ او را می داده است و این امر بدون پی بردن شخص نسبت به هویت واقعی طرف مقابل انجام شود می توان آن ماشین را ماشینی هوشمند قلمداد كرد. نقطه آغاز علم هوش مصنوعی را می توان به بعد از جنگ جهانی دوم نسبت داد، در آن زمان واینر با توجه به مسائل سایبرنتیك زمینه را برای پیشرفت هوش مصنوعی به وجود آورد و سپس در سال ۱۹۵۰ تورینگ آزمایش بالا را برای اثبات هوشمند بودن یك ماشین پیشنهاد داد و سپس در سال ۱۹۵۶ گروهی از علاقه مندان به هوش مصنوعی در كالج دارتموت گرد هم آمدند و تحقیقات وسیعی را برای هوش مصنوعی آغاز كردند. دهه ۱۹۶۰ را می توان دهه توسعه و پیشرفت تحقیقات در زمینه هوش مصنوعی نامید. در این سال ها بود كه با تلاش های دانشمندان هوش مصنوعی، برنامه های بازی شطرنج و ربات های هوشمند پا به عرصه گذاشتند و پس از آن هر سال پله های پیشرفت و ترقی خود را پیمودند. ● جان مك كارتی پروفسور جان مك كارتی در سال ۱۹۲۷ در شهر بوستون متولد شد. وی درجه كارشناسی ارشد خود را در رشته ریاضی در سال ۱۹۴۸ از انستیتو كالیفرنیا و مدرك دكترای خود را از دانشگاه پرینستون در سال ۱۹۵۱ دریافت كرد. او با ادامه تحصیل در رشته علوم كامپیوتر موفق به دریافت درجه استادی در این رشته، از دانشگاه استنفورد شد و از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۰ سرپرستی آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد را برعهده داشت. مك كارتی كه از جمله بنیان گذاران هوش مصنوعی به حساب می آید، در زمان مطالعات خود درباره این علم زبانی را برای توصیف و توسعه هوش مصنوعی با عنوان list processing یا همان LISP ابداع نمود. این زبان تا سال ۱۹۵۸ از سوی همكاران كارتی در دانشگاه MIT توسعه داده شده و در این سال به عنوان یك زبان كامل وارد دنیای برنامه نویسان شد. مك كارتی و همكارانش معتقد بودند كه می توان كاری كرد كه ماشین نیز دارای هوش باشد و این هوش همانند هوش انسانی باشد و LISP زبانی است كه می تواند این هوش را به وجود بیاورد. ● LISP زبان های lisp و prolog زبان هایی هستند كه برای طراحی و برنامه نویسی هوش مصنوعی بر روی ماشین ها، بیش از دیگر زبان ها كاربرد دارند. Lisp زبانی است كه بیش از دیگر زبان ها در آمریكا رواج دارد و prolog بیش تر به وسیله اروپایی ها و ژاپنی ها مورد استفاده قرار می گیرد. Lisp دارای انعطاف بیشتری نسبت به زبان prolog است و در مقابل طراحی prolog سطحی بالاتر نسبت به Lisp دارد. ● هدف هوش مصنوعی همه افرادی كه نخستین گام ها را در راه معرفی و شناخت هوش مصنوعی برداشتند به دنبال یك هدف بودند و آن نیز رساندن سطح هوش مصنوعی به سطح هوش انسانی بود. اما امروزه می دانیم كه مطالعه و بررسی در زمینه هوش و درك مكانیزم آن بسیار پیچیده است، هم اكنون می توان موضوع هوش را از دو دیدگاه متفاوت مورد بررسی قرار داد: ۱) آگاهی از جهان اطراف چگونه حاصل می شود و چه طور می توان از حقایق و كشفیات نتیجه گیری هوشمندانه ای به عمل آورد؟ ۲) كشف و شهود آگاهانه به این معنا كه برای رسیدن به هدفی مشخص هزاران راه و بیراهه وجود دارد كه با استفاده از هوش مصنوعی می توان راه را از بیراهه تشخیص داد. ● هوش مصنوعی و هوش انسانی در شبكه ارتباطی مغز انسان سیگنال های ارتباطی به صورت پالس های الكتریكی وجود دارد. جزء اصلی مغز نرون است كه از ساختمانی سلولی و مجموعه ای از شیارها و خطوط به وجود می آید كه این شیارها محل ورود اطلاعات به نرون هاست و خطوط نیز محل خروج اطلاعات از نرون است. محل اتصال نرون ها به یكدیگر را سیناپس می گویند كه مانند دروازه ای برای ورود و خروج اطلاعات (Data) عمل می كند، اگر واكنش های نرون ها به پالس های متفاوت هماهنگی كامل داشته باشند اتفاق های مهمی در مغز انسان رخ داده است. گروهی از دانشمندان هوش مصنوعی كه رویكرد مدل مغزی را دنبال می كنند، شكلی از مدارهای الكترونیكی را طراحی كرده اند كه تاحدودی شبیه شبكه مغز انسان است ، در این ساختار هر گروه به تنهایی خود یك پردازنده (CPU) است ولی رایانه های معمولی تنها توانایی داشتن بیش از چند CPU را به صورت هم زمان ندارند. هدف از راه اندازی این شبكه عصبی رایانه ای طراحی مكانیسمی است كه مانند مغز انسان توانایی یادگیری داشته باشد. سامانه شبكه عصبی این كار را از راه ارزش گذاری كمی برای ارتباطات سیگنال ها بین نرون ها انجام می دهد كه این مكانیسم ارزش گذاری به وسیله مقاومت ها با تقویت یا تضعیف پالس ها انجام می شود. باتوجه به تعداد زیاد نرون ها در شبكه عصبی خرابی تعدادی از آنها تأثیر چندانی بر عملكرد سامانه ندارد تاكنون چند سیستم آزمایشی با استفاده از این اصول طراحی و ساخته شده اند. ● ویژگی های هوش مصنوعی ماشین هایی كه به عنوان ماشین های هوشمند شناخته می شوند توانایی فكر كردن بدون نیاز به انسان را دارد و این به دلیل وجودخصلت هوش مصنوعی Artificial Intelligence دراین گونه ازماشین هاست. ماشین ها تنها در صورتی یك ماشین باهوش شناخته می شوند كه دارای قابلیت های خاصی باشد كه یكی از این ویژگی ها شناخت از وجود خود است كه تاكنون ماشینی كه این توانایی را به طور كامل داشته باشد به وجود نیامده است، ویژگی بعدی ماشین های هوشمند توانایی شناخت محیط پیرامون خود است كه این امكان در برخی از ماشین های هوشمند امروزی كه با نام «ربات های امدادگر» شناخته می شوند وجود دارد، ویژگی بعدی در ماشین هایی كه دارای هوش مصنوعی هستند توانایی نشان دادن عكس العمل در مقابل كنش های حاصل از محیط است كه این امكان نیز در ربات های هوشمند امروزی و در دسته خاصی از آن ها باعنوان «ربات های كاوشگر» فراهم آمده است. ● كاربردهای هوش مصنوعی از كاربردهای هوش مصنوعی می توان به موارد زیر اشاره كرد: ۱) طراحی نرم افزارهای هوشمند: این گروه از نرم افزارها برای انجام كارهای تخصصی طراحی شده اند و دارای توانمندی های بالایی نیز هستند، پشتوانه این گونه از برنامه ها وجود یك بانك اطلاعاتی (Data Base) قوی برای پاسخگویی به پرسش های مختلف كاربران است. نمونه هایی از این گونه از نرم افزارها نیز، نرم افزارهایی است كه در آزمون های استخدامی و دانشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. ۲) طراحی بازی های هوشمند: زمانی كه شما در حال انجام یك بازی رایانه ای هستید، دشمنان شما از هوش كافی برخوردارند. اگر شما به آن ها شلیك كنید آن ها اقدام به فرار كرده و یا با مقابله به سوی شما شلیك خواهند كرد. این فرآیند نیز به دلیل وجود هوش مصنوعی در دشمنان شماست كه آن ها را به واكنش نسبت به شما برمی انگیزاند. ۳) طراحی ربات های هوشمند: كاربرد عمده دیگر هوش مصنوعی در طراحی ماشین ها به نسبت هوشمند است. ماشین هایی مانند ربات های كاوشگر و ربات های امدادگر. در ربات های امدادگر، ربات باید در محدوده مورد نظر به دنبال مصدومان حادثه بگردد و پس از یافتن آن ها كمك های مورد نیاز را در اختیار آن ها قرار دهد كه این خود نیاز به داشتن شناخت از محیط دارد. دسته دیگر ربات ها یعنی ربات های كاوش گر باید به دنبال قطعه مورد نظر در مكانی خاص باشند و یا مسیری را كه از پیش تعریف شده است دنبال كنند كه این نیز نیازمند داشتن هوش مصنوعی در این دسته از ربات ها است. ● نتیجه هوش مصنوعی هنوز راه درازی در پیش دارد، شبكه سازی عصبی كه در سال های گذشته شاهد تغییرات عمده ای نیز بوده است هر روز به دوران رشد و بلوغ خود نزدیك تر می شود. به عنوان مثال پژوهشگران پیش بینی می كنند كه به كمك فناوی نرم افزاری جدید شبكه های عصبی بتوان پیش بینی های بسیار دقیقی از بازار سهام به عمل آورد و پیش بینی های دقیق تری مانند مكان فیزیكی سیاره ها درسال های آتی و اوضاع كره زمین از نظر شرایط زیست محیطی و غیره نیز میسر خواهد شد. امروزه نگرش تاز ه ای نسبت به هوش مصنوعی به وجود آمده است كه در بسیاری از آزمایشگاه ها در حال بررسی است. پژوهشگران سعی می كنند دریابند آیا مجموعه ای از ربات های نیمه هوشمند می توانند یك هوش جمعی ایجاد كنند به نحوی كه هوش جمعی حاصل از هوش اعضای تشكیل دهنده این مجموعه بیشتر باشد؟