آشنایی با تله های بخار (Steam Traps)
آشنایی با تله های بخار (Steam Traps)
له هاي بخار بخش مهمی از سيستم شبكه توزیع بخار محسوب مي گردند . وظيفه اصلي آنها تخليه آب مقطر از سيستم و ارسال آن به خطوط مربوطه و ممانعت از خروج بخار مي باشد . تله بخار كاربرد فراواني در صنعت به ويژه صنعت نفت دارد كه بعضي از كاربردهاي مهم آن عبارتست از :
1. افزايش كيفيت بخار موجود در خط اصلي بخار از طريق خارج كردن آب مقطر
2. بـه عنوان پل ارتباطـي خـط لولـه بخـار(Steam supply) و خط تخليـه آب مقطر
3. در مسير سيال خروجي (بخار) از پوسته يا لوله مبدلهاي حرارتي
به منظور عملكرد صحيح يك سيستم بخار ، هر تله بخار مي بايستي بدون عبور بخار ، آب مقطر را از خود عبور دهد . وجود تله هاي بخار از كار افتاده ، نشانگر وجود یک منبع اتلاف انرژی مي باشد . در يك واحد بزرگ صنعتي ، بررسي فراگير تله هاي بخار به منظور بازرسي هر يك از آنها الزامي است تا بواسطه اين بازرسـي ، عملكرد آنها و هزينه كلي اتلاف انرژي بخار مشخص شود . بعنوان مثال طبق بررسي هاي انجام شده از 1000 تله بخار بكار رفته در یک سيستم ، 250 مورد داراي تلفات كلي بخار به ميزان 4783 پوند در ساعت بوده است كه هزينه سالانه اي بالغ بر 236,520 دلار را در پي داشته است
تله هاي بخار بوسيلـه سازنده هاي متعـددي توليـد مي شونـد كه داراي طرحها ، اندازه هـا و خصوصيات عملياتي متنوعي مي باشند . بعضي از تله هاي بخار ، آب مقطر را به صورت پيوسته و بعضي ديگر به صورت متناوب ( بعد از جمع شدن آب مقطر و پر شدن تله از آن ) خارج مي كنند . به هر حال در سراسر دنيا تله بخار واحدي كه براي همه كاربردها مناسب باشد وجود ندارد . انتخاب تله بخار مناسب به منظور عملكرد سيستم بخار با راندمان بالا ، موضوعي پيچيده و بحراني مي باشد . به طور كلي تله بخار يكي از اجزاء ضروري سيستم بخار است و عنصر مهمي در مديريت مناسب بخار و آب مقطر محسوب مي شود كه وظيفه آن نگهداشتن بخار در طول فرآيند براي استفاده حداكثر از حرارت آن و عبور دادن آب مقطر ، گازهاي چگال ناپذیر (Incondensable gas) و هوا در زمان هاي مناسب مي باشد.
به هر حال هميشه مرسوم بوده است كه به تله هاي بخار به صورت مستقل نگاه شود و اثر آنها بر روي سيستم بخار، اغلب در نظر گرفته نمي شود . مسائل ذکر شده ذيل ، اهميت نگاه كلي به سيستم در انتخاب تله بخار مناسب را مطرح مي كند :
· آيا واحد سريعا" به دماي عملياتي مي رسد و يا پاسخ آن نسبت به افزايش درجه حرارت کند بوده و عملكرد (بازده) آن پايين تر از حد مورد انتظار است؟
· آيا سيستم بدون مشكل است يا استفاده از تله بخار نامناسب منجر به پديده هاي ضربه قوچ ، خوردگي و يا نشتي شده و هزينه تعميرات را بالا برده است ؟
· آيا طراحي سيستم ، اثري منفي بر روي طول عمر و راندمان تله هاي بخار داشته است ؟
به طور كلي مشكلات ناشي از انتخاب نامناسب تله هاي بخار به صورت پنهان اثر خود را در سيستم نشان مي دهند . در بعضي از مواقع تله هاي بخار به طور كامل مسدود مي شوند بدون اينكه مشكلي جدي بوجود آيد . به عنوان مثال يك تجزيه كننده صنعتي (Industrial digester) را در نظر بگيريد . كه به دليل مسدود شدن يكي از تله هاي بخار ، آب مقطر از يكي از خروجي هاي آن بطور کامل تخليه نمي شود در اين شرايط اغلب مواقع آب مقطر باقـي مانده به نقاط تخليه ديگر منتقل مي شود تا از آنجا تخليه گردد . اگر اين نقاط تخليه هم مسدود باشند مشكلي جدي پيش خواهد آمد ولي احتمال مسدود بودن همزمان همه نقاط كم است .
بايد به اين نكته توجه گردد كه مشكلات ناشي از فرسايش شيرهاي كنترل، نشتي و‌كاهش بازده واحد بوسیله توجه ويژه به تله هاي بخار رفع مي گردد. تله هاي بخار اگرچه داراي ابعاد كوچكي مي باشند وليكن از اهميت بالايي برخوردارند كه اين اهميت معمولا" ناديده گرفته مي شود .
استهلاك در هر سيستم ، امري طبيعي است كه تله هاي بخار به عنوان جزئي از سيستم از اين امر مستثنـي نمي باشند . هنگامي كه تله هاي بخار در حالت باز ازكار مي افتند مقدار مشخصی از بخار به خط برگشتی آب مقطر وارد می گردد . خوشبختانه در حال حاضر وسايل تشخيص سريع عبور بخار از تله بخار براي مصرف كنندگان موجـود است .
