هنر درمانی، علم کشف حقیقت

هنر درمانی، علم کشف حقیقت


دراما تراپی یک روش سیستماتیک و ارادی استفاده از درام و تئاتر جهت کمک به رشد عواطف و منسجم سازی روانشناختی است.












http://www.aftabir.com/articles/art_...1b0a43c1c7.jpg











دراما تراپی یک روش سیستماتیک و ارادی استفاده از درام و تئاتر جهت کمک به رشد عواطف و منسجم سازی روانشناختی است. به مانند سایر هنر تراپی ها، تئاتر نیز یک مدیوم خلاق برای روان درمانی است. این یک مشی پر تحرک، فعال و قدرتمند است که برای افراد آشفته و ناتوانی های مختلف موثر شناخته شده است، و برای کشف رشد شخصیتی همه آدم ها، به یک نسبت کاربرد دارد. دراما تراپی ممکن است که در جلسات گوناگون، از قبیل انجمن های کمک به سلامت ذهنی، بیمارستانها، مدارس، زندان ها، صنایع خصوصی، تمرینات خصوصی، به عنوان یک وجه الحا
هنر ازدیرباز جایگاه ویژه ای نزد اقوام مختلف داشته است، نه فقط از نظر زبانی و بصری و لطافت آثارهنری، که از نظر ارتباط مستقیم آن با روح آدمی. شاید ازآن زمان که قبایل بدوی نقوشی را در غارها حکاکی و خط و زبان را ابداع کردند تا احساسات، عواطف، خشم و نفرت خویش را بازگو کنند، هنر نیز پیوند خویش را روح آدمی آغاز کرد.
از راه هنر می توان ضمیر ناخود آگاه را به سوی ضمیر خود آگاه کشاند و فرد را به این طریق تا حدودی به خود انسانی اش شناساند و مشکلات وی را حل کرد.
هنر درمانی براساس تئوری اولیه روان شناسی «زیگموند فروید» و« کارل گوستاو یونگ» پایه گذاری شده است. در هنر درمانی بیشتر سمبل هایی که در ضمیر ناخو دآگاه شخص که به صورت سد های مختلفی در روان وی ایجاد شده است مثل ترس، رنج، استرس، افسردگی، کمبودها، نیازها و غیره به صورت ناراحتی های جسمی و روحی ظاهرمی شوند.
این روش درمانی نوعی بازی با رنگ ها و ابزار هنری است که بر بی حوصلگی و ترس غالب می شود به طور مثال کودکان نیز در بازی چنان مشغول می شوند و غرق خلاقیت هستند که در آن لحظه زمان را حس نمی کنند و بی حوصله نمی شوند در این نوع درمان «بازی» روشی است برای تمرکز، کودکانی که بازی را با تخیل خود می سازند، پیوستاری از واقعیت در آن نقش دارد. اینجاست که می توان فهمید در کجا کودک درد و دلتنگی دارد. اواین احساس ها را بنا بر امیال و آرزوهای خود در بازی تغییر و تبدیل می کند.
سوژه، مفهوم و فرم بازی همه در آن واحد یکی می شوند. اینجاست که انسان خودش را پیدا و کشف می کند. هنر این امکان را می دهد که خود با نوعی بازی با رنگ و ابزار کار هنری تجربیات درونی سخت شده را روی صفحه کاغذ بیاورد و خود را در آینه رنگ ها، خطوط و دیگر ابزار هنری ببیند و بیان کند در همین حال انسان حتی به توانایی های خود پی می برد و در دومین مرحله تمرکز بر بی حو صلگی و ترس خویش غالب می شود.برای بهتر زیستن در مسیر روان، تکان های درونی(سیگنال ها) را می شناسد و به دنبال راه حل می گردد و به خود اعتماد می کند.
انسان وقتی ترس های کودکی اش را در لابه لای رنگ های کنونی تغییر می دهد رنگ درون را پیدا می کند. اینجا هنردرمانی باید به همراهی هنر درمانگر باشد که او را یاری و تشویق کند که او در شناخت خود بر ترس ها و دردها غلبه نماید و شخص با احساسات خود کنار بیاید و در ارتباط با خود نیز بماند.
باید فضایی آرام بخش ایجاد کرد تابیمار برای خود و رنگ ها و ابزاری که انتخاب می کند تمرکز داشته باشد. هدف در اینجا پاک سازی و روشن کردن ضمیر نا خودآگاه است و تغییر و تبدیل به شکل صحیح آن می باشد.
در هنر درمانی احساسی که به وجود می آید احساس آرامش، امنیت و اعتماد به نفس است انسان از طریق هنرو نقش تصاویر از حالت سخت گیریی بیرون می آید و تصاویر آفریده شده که انعکاس رسانه های درونی است و او را از خویشتن آگاه می کند. در فضای امن انسان وارد دنیای دیگری می شود همانند دنیای کودکی که به بازی می پردازد و حضور این چنین بازیگوشی ها با عث خلاقیت و شهود است.
در هنر درمانی نیازها، آرزوها کشف می شوند. انسان یاد می گیرد با خود رفتار مهرآمیز داشته باشد، از خود به خوبی مراقبت کند و خود را دوست بدارد. از طریق نگارش و هنرهای خلاق صدای درون را می شنود و سعی بر آن دارد که پشتیبان آن باشد. انتقاد مدام از خود را کنار می گذارد و به این امر آگاه می شود که به مرور زمان درون زخمی شده را التیام بخشد.
در هنر درمانی که از هر نوع ابزار هنری استفاده می شود شخص خود را حمایت می کند و با ایجاد آشیانه و احساس ایمنی برای خود در درون خودش به بازگشایی و شکفتن می آغازد. افرادی که مرتب آکنده از پیش داوری ها هستند می کوشند احساس ها و اندیشه ها را با رفتارشان کنترل کنند و اینها دچار فریب درونی و آزاردرونی می شوند با چنین ابزار هنری مهر آمیز و حمایتگر، درون تقو یت می شود قلب خو درا به روی انسان باز می کند و عشق و مهر را از نو بهتر می شناسد در ضمن صحبت در مورد نقاشی، کشف افکار و بیانگر شخصیت ذاتی آن انسان را به احتمال زیاد نشان می دهد. رویا نیز در هنر درمانی بسیار مهم است زیرا در هنر درمانی بیشتر آبژه آن هنر بیانگراست و گزارش سوژه ضمیر ناخود آگاه شخص است که از خاطرات فراموش شده به صورت تخیل و رویا در آمده است. چرا که رویا انعکاس چگونگی تجربیات انسان است.


● تئاتردرمانی،ملموس ترین روش هنر درمانی
زمانی که با شخصیت داستانها، نقاشی زیبا، نوای گرم موسیقی و حرکات بازیگران می خندیم،می گرییم، می جنگیم...خود را در«او» یا «آن» می یابیم، این همذات پنداری زمینه ساز احساسات نهفته ما می شود، احساساتی که ازرنج ها،غم ها، تلخی ها، ناکامی ها و گاه شادی ها و موفقیت های فراموش شده حکایت دارند. اما دراین میان تئاتر جایگاهی ویژه دارد. آنکه شاهکاری می آفریند و آن که بازی اش می کند، گویی زندگی را بازی کرده و تماشاگر با برقراری ارتباط با آن نقش، خود را می یابد و روح متلاطم خویش را آرام ونیروی مجددی را برای زندگی کسب می ­کند. نقش بازی کردن به شکل تئاتر از زمان های قدیم و پس ازشکل گیری تمدن و شهرنشینی پدید آمده است.
درابتدا تئاتر وسیله ای برای انجام مراسم،آداب و سنن خاص بود. درحدود ۴۰۰۰ سال ق.م، مصریان نیزازتئاتردراین موارد بهره می گرفتند، همچنین دریونان قدیم، تئاتر تراژیک شکل گرفت که درآن، اسطوره های باستانی مثل اسطوره ادیپوس نمایش داده می شد. حرکات موزون، آواز، موسیقی، پانتومیم و شکل های دیگر نمایش، چه ازنظر بازیگر و چه ازدید تماشاگر، نوعی نیاز بشری بوده است.
در اوایل قرن بیستم، دکتر ژآکوب لوی مورنو اساس نظریه سایکو درام را در وین بنیان گذاشت. او در سال ۱۹۲۱ سایکودرام را «علم کشف حقیقت»نامید و موضوع را این چنین تعریف کرد: تئاتردرمانی نوعی کاوش علمی برای دریافت حقیقت از طریق شیوه های نمایشی است. مورنو برای رسیدن به هدف، کار خود را به شعار« من می خواهم خودم باشم» آغاز می کند ومهم ترین دستاوردهای روانی و آموزشی تئاتر درمانی را آموزش خود جوشی و خلاقیت می داند.
این دیدگاه اضافه می کند که همیشه کسی یا چیزی که درحال خلق کردن است متضمن خطا می باشد، به این ترتیب مورنو به تعریفی کاربردی از سایکودرام می رسد «راهی برای تمرین زندگی بدون آنکه به خاطرآن تنبیه شویم .» اصل کار مورنو ازتئاتر تراژیک یونان قدیم اقتباس شده بود و تا تئاترها و نمایش های تلویزیونی و سینمایی فعلی نیز ادامه داشته است. مورنو از اخبار روزنامه شروع کرد و آن را به مسائل و تراژدیهای زندگی افراد تعمیم داد. برای مورنو اشخاص نمایش دهنده ونمایش در «اینجا و اکنون» از اصول نخستین هستنند. مورنو معتقد بود که درتمام اختلالات روان شناختی می توان ازاصول تئاتردرمانی به مثابه روش درمانی مفید بهره گرفت.
درکل تئاتر درمانی تلفیقی از هنر تئاتر و دانش روان شناسی است که روی بیماری های جسمی تاثیرمستقیم ندارد، مگر بیماری هایی که ریشه تمارض داشته باشند. یعنی فرد به دلیل مشکلات و مسائل روحی و روانی اش خود را بیمارنشان دهد. سایکو درام مستقیما روی روان انسان تاثیرمی گذارد و دریک محیط امن و دربسته امکان تمرین زندگی را فراهم می آورد تا بیماران موقعیت هایی را تجربه کنند که در زندگی واقعی تجربه آنها امکان پذیر نیست،این تجربیات اگر در زندگی واقعی روی دهد ممکن است برای اشخاص عواقب سنگینی را به همراه داشته باشد. تئاتر درمانی در موقعیت های مختلف با هدف پیشگیری، توانبخشی و مراقبت از برخی مشکلات فیزیکی اجرا می شود. این نوع تئاتر غالبا در مکان هایی همچون آموزشگاه ها، مراکز و مجامع و البته گاهی هم در خیابان، در جنگل ها یا در کنار دریا اجرا می شود.
تئاتر درمانی نوعی درمان گروهی است که امروزه به صورت گسترده تر و در ابعاد وسیع تر شناخته شده است. طی سالیان اخیر یک گروه از روان شناسان و تئاتری ها در ایتالیا و کشورهای خارجی روی یک حرکت ابتکاری به سمت درمانی که تئوری های روان شناسانه و کنش هنری به روی صحنه بردن نمایش را ادغام کند، کار می کنند.
دراما تراپی یک روش سیستماتیک و ارادی استفاده از درام و تئاتر جهت کمک به رشد عواطف و منسجم سازی روانشناختی است. به مانند سایر هنر تراپی ها، تئاتر نیز یک مدیوم خلاق برای روان درمانی است. این یک مشی پر تحرک، فعال و قدرتمند است که برای افراد آشفته و ناتوانی های مختلف موثر شناخته شده است، و برای کشف رشد شخصیتی همه آدم ها، به یک نسبت کاربرد دارد. دراما تراپی ممکن است که در جلسات گوناگون، از قبیل انجمن های کمک به سلامت ذهنی، بیمارستانها، مدارس، زندان ها، صنایع خصوصی، تمرینات خصوصی، به عنوان یک وجه الحاقی یا ابتدایی، مورد استفاده قرار گیرد.
دراما تراپیست ها مراقبت، ارزیابی، پژوهش در باب گروه ها، اشخاص، خانواده ها و انجمن ها را هدایت می کنند.هدف تئاتر تراپی، هماهنگ کردن زنجیره ارتباطی بین بدن، صدا، ذهن، در ارتباط با سایرین، خود شخص و خلاقیت تفسیری او، است. تاثیرات جلسات گروهی حتی پس از اتمام آنها به روند تولید نتایج خود در فرد ادامه می دهند، زیرا محرک های دریافت شده، تبدیل به بخشی از تجربه عمیقی که شخص می تواند به زندگی هر روزه خود منتقل کند، می شوند.
تئاتر درمانی، یک تشخیص یا یک تفسیر روان شناسانه به دست نمی دهد، بلکه به جای تصورات جدید از «خود» آن را تقویت می کند. بنابراین، این شیوه درمان نمی تواند جای مراقبت های روان پزشکی را بگیرد ولی آنها با هم همکاری می کنند تا آگاهی بیشتری از «خود» به دست آید. روش آن بر راست پنداری دروغ صحنه در رابطه با عمیق ترین «خود» بنا شده است که پیشرفت این روش درمان از به هم پیوستگی هنرو ادراک نشات می گیرد.
http://www.aftabir.com/images/article/break.gif









پارمیس ایزدپناه




روزنامه تهران امروز ( www.tehrooz.com )