بهترین و بدترین برندهای جهانی لپ‌تاپ در سالی ۲۰۱۰
واضح و مبرهن است که صفحات بیشتری از مجلات معتبر و وب‌سایت‌های درست و درمان عالم فانی به رویدادها و اخبار مربوط به دنیای لپ‌تاپ‌ها اختصاص پیدا کرده است. چند روز پیش مطلبی خواندم درباره بهترین و بدترین برندهای لپ‌تاپ و بد ندیدیم که مختصری از آن را ترجمه کنم. از آنجا که شرایط لپ‌تاپ در بازار داخلی تفاوت‌های اساسی با بازارهای جهانی دارد، فکر کردم که ترجمه صرف دردی از کاربر ایرانی دوا نمی‌کند، از این‌رو جسارت کردم و تحلیل‌های سطحی خودم را هم لابلای مطلب اصلی وارد کردم تا فحوای نوشتار برای خواننده ایرانی هم ملموس و هم کارآمد باشد. جذابیت مقاله‌ای که می‌خوانید در این است که وضعیت کنونی برندها را بر اساس پارامترهای واقعی ارزیابی کرده است و از سیستم کلنگی و کشش عشقی پرهیز کرده است. برندها بیشترین سهم در بازار جهانی لپ‌تاپ به ده دوازده شرکت تعلق دارد. شاید دوستان در آواژنگ و دیجیتال و مادیران شکایت کنند که چرا برندهای گیگابایت و ال.جی در لیست وارد نشده است. دو دلیل را در پاسخ ارایه می‌کنم. اول اینکه؛ متن حاضر توسط حقیر تهیه نشده است و دوم اینکه؛ انتخاب این شرکت‌ها بر اساس سهم از بازار جهانی لپ‌تاپ‌ها صورت گرفته و حتم دارم عداوتی در میان نبوده است. از این‌رو برندهای ایسر، اسوس، اپل، دل، فوجیتسو، گیت‌وی، اچ.پی، لنوو، ام.اس.آی، سامسونگ، سونی و توشیبا به‌عنوان برندهای برتر دنیا مورد بررسی قرار خواهند گرفت. پارامترها و توزیع امتیازها به دلیل محدودیت در تعداد کلمات، ساختار اصلی را تغییر دادم و ضمن توضیح پارامترها، درباره بهترین و بدترین هم صحبت کرده و نیم‌نگاهی هم به شرایط داخلی داشتم. از پارامترهای هشت‌گانه کارائی، طراحی، کیبرد و تاچ‌پد، پشتیبانی فنی، قیمت و تنوع، نرم‌افزارها، رضایتمندی کاربر و نوآوری برای ارزیابی وضعیت برندها استفاده می‌شود. صد امتیاز برای مجموع پارامترها لحاظ شده است و برندها بر اساس امتیاز کلی که از جمع امتیاز یکایک پارامترها حاصل می‌شود از بهترین به بدترین مرتب می‌شود. هر چند استفاده از لفظ بدترین را نمی‌پسندم. این را هم بگویم که این ارزیابی درباره برندهاست و باید که موضوع برند را از محصول تفکیک کرد. به‌طور مثال برند ایسر در رتبه نهم قرار گرفته است، اما محصولات فوق‌العاده‌ای از همین ایسر در بازار کنونی قابل ابتیاع است. اگر مطلب را به‌طور کامل مطالعه کنید دست‌گیرتان می‌شود که بهترین و بدترین یعنی چه!
اول؛ کارائی و بررسی‌های فنی (۲۰ امتیاز)
هیچ گزینه‌ای برای خریدار مهم‌تر از کارائی فنی مناسب نیست. البته هستند خریدارانی که برای طراحی یا قیمت ارزش بیشتری قایل هستند، اما همان‌ها هم لپ‌تاپ کارآمد را بیشتر می‌پسندند. کارایی لپ‌تاپ در آزمایشگاه و از بررسی کیفیت پردازنده، موتور گرافیکی، عمر باتری، زمان بوت، تبدیل فرمت‌ها، سرعت انتقال فایل‌ها و کیفیت شبکه بی‌سیم و امثالهم حاصل می‌شود.
اپل سه‌چهارم امتیاز کارایی را کسب کرده است. در فاصله‌ای نزدیک لنوو و اسوس قرار دارند که ۱۲ امتیاز از ۲۰ امتیاز ممکن را کسب کرده‌اند. سونی و اچ.پی هم ۱۱ امتیاز کسب کرده و سامسونگ و ایسر هم ۱۰ امتیاز کسب کرده‌اند. نکته جالب این است که میانگین کارایی دستگاه‌های ایسری که در رتبه نهم قرار دارد، از توشیبا و دل بالاتر است. ذهنیت ایرانی به‌طور کامل همسو با این نتیجه نیست. اگر از اپل صرف‌نظر کنیم که جایگاه چندانی در بازار داخلی ندارد، سونی در ذهنیت ایرانی‌جماعت جایگاه رفیعی دارد و بی‌شک بدون ارزیابی در جایگاه اول می‌نشیند. سونی بیشتر وام‌دار کیفیت فوق‌العاده‌های لپ‌تاپ خانواده Z و S و قدری هم EA است و کارایی مدل‌های دیگر اعم از F و N همتراز مدل‌های معمول بازار است. اچ.پی نیز اگر بر دو مشکلی اصلی فایق آید می‌تواند اوج بگیرد، اول اینکه معضل گرما را مرتفع کند و دیگر اینکه کیفیت ساخت بدنه را بهبود بخشد. البته اچ.پی در طراحی خانواده ProBook موفق نشان داده است. لنوو مثل همیشه عالی است و در برخی حوزه‌ها رقیب ندارد. ویژگی جالبی که لنوو از آی.بی.ام ارث برده است، حفظ کارایی مناسب در مدل‌های ارزان‌قیمت است. دل و توشیبا به‌طور کلی چندان موفق نشان نداده‌اند و فوجیتسو هم مأیوس‌کننده است. دل هم برای مدتی با مدل Vostro 3300 جایی در دل‌ها باز کرد، اما مشکلاتی که همین مدل برای کاربران ایجاد کرد، بسیاری را سرخورده کرده است. بیچاره ایسر که بیش از ۱۰ میلیون دستگاه لپ‌تاپ تولید کرد و باید همنشین سامسونگ تازه‌وارد شود. کارایی خانواده Timeline ایسر فوق‌العاده است.
دوم؛ طراحی (۱۵ امتیاز) امتیاز پارامتر طراحی بر اساس نوع طراحی بدنه، کیفیت نمایشگر، زاویه دید، محل قرارگیری باتری و پورت‌ها، رنگ‌بندی، جنس بدنه و امکانات انتخابی است که سازنده برای خریدار مهیا کرده است. بدون شک اپل و سونی در جایگاه رفیعی قرار دارند. سونی تا چند سال پیش در میانه‌های بازار قرار داشت تا اینکه طراحانی از اپل را جذب کرد و این شد که می‌بینید! اچ.پی در قیاس با سال‌های قبل پیشرفت کرده و مدل‌هایی با طرح‌ها فاخر تولید می‌کند. مدل‌های ارزان‌قیمت دل همچنان بدریخت هستند و اگر خانواده Ferrai One را از ایسر و خاندان X را از ام.اس.آی و مدل‌های Mini را از توشیبا بگیرید، چیز خاصی برای ارایه ندارند. سامسونگ هم به‌طور کلی در این زمینه فسفر نمی‌سوزاند. صرف‌نظر از مدل‌های نچسب فوجیتسو، بی‌انصافی است اگر طراحی فاخر لپ‌تاپک‌های سامسونگ و ایسر و ام.اس.آی را نادیده بگیریم. در این ارزیابی بیشتر بر لپ‌تاپ‌جماعت تاکید شده است. سوم؛ کیبرد و تاچ‌پد (۱۵ امتیاز) لنوو با کسب ۱۴ امتیاز از ۱۵ امتیاز در صدر نشسته است. کمتر کاربری پیدا می‌شود که از زائده قرمز رنگی که UltraNav نام دارد و در میان کلیدهای کیبرد تعبیه شده و کار ماوس را انجام می‌دهد لذت نبرده باشد. کیفیت کیبردهای لنوو سال‌های سال است که زبانزد کاربلدهاست. اپل نیز کیبردهای خوبی تولید می‌کند و تاچ پد بی‌نظیری دارد که هوش از گرافیست‌جماعت می‌رباید. به‌طور کلی کسب بیش از ۱۰ امتیاز برای برندها قابل قبول است. ایسر در این حوزه ابروداری کرده است و اسوس انگاری نمی‌خواهد مشکل کیبردهای خود را مرتفع کند. دل نیز اگرچه در مدل‌های گران‌قیمت از کیبردهای فاخر استفاده می‌کند، اما در مدل‌های ارزان‌قیمت همان دل سابق است!
چهارم؛ پشتیبانی فنی (۱۵ امتیاز)
قاطبه خریداران لپ‌تاپ، گوشه‌چشمی به چگونگی دریافت خدمات پشتیبانی دارند. این معضل به ایران محدود نمی‌شود. امکان پشتیبانی حضوری، تلفنی و اینترنتی مورد درخواست خریدارجماعت است. اپل و لنوو و سونی بهترین خدمات پشتیبانی را در عالم دیجیتال ارایه می‌کنند. سامسونگ و اسوس و توشیبا هم اطمینان‌بخش پشتیبانی می‌کنند. بدترین کیفیت پشتیبانی توسط دل و اچ.پی انجام می‌شود. شرایط بازار داخلی به دلیل اعمال تحریم‌ها قدری متفاوت است. لپ‌تاپ‌های فاقد گارانتی و مرجوعی تا دل‌تان بخواهد در بازار داخلی پخش شده‌اند. اپل را نقش به خوبی پشتیبانی می‌کند. سونی هم به‌کمال توسط ایران‌رهجو و البته نقش پشتیبانی می‌شود. لنوو و ایسر هم از خدمات مناسب سازگار بهره‌مند هستند. اسوس توسط سازگار و ویستا پشتیبانی می‌شود. ام.اس.آی اگر در انتهای لیست قرار دارد، اما در ایران به خوبی توسط ماتریس پشتیبانی می‌شود. پشتیبانی لپ‌تاپ‌های فوجیتسو را نیز بهین تکنولوژی بر عهده دارد. دل و اچ.پی اما برندهای آواره هستند که هزار و یک مدعی دارند. راستش شرکت‌هایی که در زمینه توزیع دل و اچ.پی فعالیت می‌کنند خدمات مناسبی ارایه نمی‌کنند. خلاصه اینکه مشتری داخلی با اطمینان می‌تواند سونی و لنو و ایسر و اسوس و ام.اس.ای و با اغماض می‌تواند فوجیتسو و اپل و سامسونگ بخرد. حتی خرید گیگابایت به دلیل پشتیبانی خوب آواژنگ توصیه می‌شود، اما دست و دل آدم برای توصیه دل و اچ.پی می‌لرزد.
پنجم؛ قیمت و تنوع (۱۵ امتیاز)
عرضه مدل‌های گوناگون برای کاربران و امکان انتخاب مشخصات فنی با قیمت مناسب مطلوب عامه خریداران است. ایسر محدودیت‌هایی برای تغییر مشخصه‌های فنی اعمال کرده است، اما این مکل را با قیمت‌های فوق‌العاده مرتفع کرده است. اچ.پی و دل در این حوزه فوق‌العاده هستند و در بازار جهانی، مدل‌های متنوع و خوش‌قیمت عرضه می‌کنند. شرایط این شرکت‌ها هنگامی‌که در بازار داخلی وارد می‌شوند تغییر می‌کند. اچ.پی در بازار داخلی چندان ارزان نیست. از ایسر و دل و لنوو می‌توان به‌عنوان برندهای منصف نام برد. اسوس در داخل گران عرضه می‌شود و سامسونگ و ام.اس.آی نیز شرایط مشابهی دارند. سونی و اپل که انگاری ارث پدرشان را از مشتری طلب می‌کنند.
ششم؛ نرم‌افزارها (۱۰ امتیاز)
مقصود نرم‌افزارهایی است که شرکت سازنده برای مدیریت بهتر کارها در اختیار کاربر قرار می‌دهد. مشخص است که حاضر در ذیل جدول در این‌باره فعالیت نکرده‌اند. اپل به دلیل استفاده از سیستم‌عامل اختصاصی چاره‌ای جز ارایه امکانات کامل نرم‌افزاری ندارد. لنوو هم همان را عرضه می‌کند که پیش‌تر آی.بی.ام عرضه کرده بود. به‌طور کلی لنوو . اچ.پی امکانات نرم‌افزاری فوق‌العاده‌ای عرضه می‌کنند. این‌قبیل نرم‌افزارها هزینه‌بر هستند و سونی در این‌باره خساست کرده است. اسوس و دوستان می‌توانستند بیشترش را عرضه کنند که نکردند. علی‌ایحال دوستان حاضر در ذیل جدول از اساس بی‌خیال ارایه نرم‌افزارهای کاربردی شده‌اند.
موضوع نرم‌افزار برای قاطبه کاربران ایرانی اهمیت ندارد. هر چند موضوع مهمی است و در شرایط ویژه بی‌نهایت موثر است، اما خریدار ایرانی حاضر به صرف هزینه برای نرم‌افزار نیست.
هفتم؛ رضایتمندی مشتری (۵ امتیاز)
برخی برندها عیلرغم فقدان گارانتی و نداشتن زیبایی بصری و قیمت بالا و هزار و یگ چیز نداشته، محبوب هستند. رضایتمندی یعنی به اندازه‌ای که هزینه صرف بابت لپ‌تاپ صرف شده، رضایت حاصل شود. کم نیستند. اپل را ایرانی‌جماعت گران می‌خرند و اغلب از آن اعلام رضایت می‌کنند، اما در گوشه ذهن‌شان حک شده است که همین را خارج از ایران به مراتب ارزان‌تر می‌توانستند تهیه کنند. لنوو فوق‌العاده محبوب است و به مشتری اطمینان داده که لپ‌تاپ بد ندارد. حتی ضعیف‌ترین لپ‌تاپ‌های لنوو هم ارزشمند هستند. بیشترین رضایتمندی در بازار جهانی از آن سونی و اسوس است. همین ماجرا در داخل ایران هم تکرار می‌شود. کمتر دیده شده است که کاربری، سونی بخرد و شاکی باشد. اسوس هم همین‌طور، اما اچ.پی در بازار داخلی همچون بازار جهانی دا دل‌تان بخواهد شاکی دارد. اینکه کارایی لپ‌تاپ‌های اچ.پی خوب است را همگان قبول دارند، اما خدای ناکرده اگر با مشکلی چیزی مواجه شوید، حساب‌تان با کرام‌الکاتبین است. رضایتمندی یعنی اینکه مشتری بهانه‌ای برای توجیه خرید خود داشته باشد. میزان رضایتمندی کاربران اپل پس از استفاده از پردازنده‌های اینتل و امکان نصب ویندوز افزایش داشته است. سامسونگ به تازگی در بازار داخلی وارد شده است، اما در ینگه دنیا خدمات فوق‌العاده‌ای ارایه می‌کند و مشتری خود را راضی نگه می‌دارد و به همین دلیل در کمتر از سه سال توانسته خود را بالا بکشد و وارد باشگاه برندهای بزرگ لپ‌تاپ شود. در بازار داخلی ایسر و ام.اس.ای را به دلیل حضور سازگار و ماتریس می‌توان بی‌دغدغه خریداری کرد. پس رضایتمندی یعنی خرید بی‌دغدغه!
هشتم؛ نوآوری (۵ امتیاز)
استفاده از تکنولوژی خرج دارد و شرکت‌ها محترم باید دلیلی برای استفاده از تکنولوژی جدید داشته باشند. اسوس دراین‌باره بی‌مهابا نشان داده و بی‌انصافی است اگر بر استفاده این شرکت از تکنولوژی‌های فاخر چشم بپوشیم. سونی هم در تولید مدل‌های Z و S سر کیسه را شل کرده و از چند تکنولوژی فاخر بهره برده است. توشیبا در بازار جهانی به واسطه نوآوری کلی طرفدار دارد، اما بازار خود را در ایران از کف داده است. اپل چندان دل به تکنولوژی نبسته است بیشتر نان از توبره طراحی می‌خورد. لنوو و ایسر هم آنقدری که مایه ابروداری باشد به تکنولوژی‌هی جدید توجه می‌کنند. راستش نمی‌دانم چرا به دل این‌قدر امتیاز داده‌اند. چرا که اساسا دل را با تکنولوژی قرابت چندانی نیست و اگر هست، یحتمل ما کور هستیم و نمی‌بینیم. به‌تصورم اچ.پی بیشتر از دل از تکنولوژی‌های افخر استفاده می‌کند، اما امتیاز کمتری کسب کرده است. ام.اس.آی و سامسونگ و باقی دوستان برای تکنولوژی پول چندانی خرج نکرده‌اند و ارزان هم نیستند. ول پاراگراف گفتم که استفاده از تکنولوژی باید توجیه اقتصادی داشته باشد و این‌کار برای ایسری که دومین سازنده کامپیوتر در جهان است توجیه دارد و برای سامسونگ تازه‌وارد نه!
تحلیل آماری!
اگر امتیازهای مربوط به پارامترهای هشت‌گانه را نرمال کنیم، یعنی تمامی آنها را به درصد تبدیل کرده و نمودار تغییرات را برای هر برند ترسیم کنیم نتیجه جالبی حاصل می‌شود. جالب از این نظر که دلایل افت جایگاه برخی برندهای معتبر مانند ایسر هویدا می‌شود. ایسر بیش از ده میلیون لپ‌تاپ در سال عرضه می‌کند و برند قابل اعتمادی است، حال چرا باید در رتبه‌ای پایین‌تر از سامسونگی قرار گیرد. جدول امتیازها را که مرور کنیم مشخص می‌شود که تفاوت بین ایسر با اچ.پی تنها شش امتیاز است که با طراحی بهتر، خدمات پشتیبانی مطلوب‌تر و ارایه نرم‌افزارهای کاربردی قابل جبران است. رتبه‌بندی برندها در بازار داخلی به‌طور قطع متفاوت از رتبه‌بندی جهانی است. به‌طور مثال اچ.پی و دل و توشیبادر بازار ایران با قیمت‌های متوسط عرضه می‌شوند و حداقل باید دو تا سه امتیاز ار این جدول کاست. پشتیبانی اپل در ایران نیم‌بند است و قطعات نباید ۱۵ امتیاز کسب کند. رضایتمندی کاربران از اچ.پی بیش از این حرف‌هاست و اگر جدول را دوباره بچینیم، بعید نیست که توشیبا و پال به رتبه‌های پایین‌تر سقوط و برندهایی چون ایسر و ام.اس.آی صعود کنند. نکته مهم این است که گردآورندگان این اطلاعات پیش‌تر اعلام کرده بودند که مشخصات لپ‌تاپک‌ها را لحاظ نکرده‌اند. که اگر لحاظ کرده بودند، ترکیب و ترتیب جدول فوق دگرگون شده بود. اپل و سونی به‌طور قطع سقوط و ایسر و اسوس و ام.اس.آی و سامسونگ صعود می‌کردند. اسوس و ایسر در اوج بازار لپ‌تاپک‌ها سیر می‌کنند و سونی و اپل در حضیض دست و پا می‌زنند. بی‌گمان این جدول و ترتیب آن مورد اعتراض برخی دوستان خواهد بود. قبول دارم که ایراداتی به نوع انتخاب پارامترها و امتیازدهی وجود دارد، اما قبول کنید که نگاه این‌طوری به ماجرا می‌تواند در تحلیل بازار موثر باشد. خیلی صریح بگویم که تعارف از سر و کله بازار ایران بالا می‌رود. تمامی کاربلدهای بازار می‌دانند که برخی شرکت‌ها از اساس با گارانتی سر سازش ندارند و جالب‌تر اینکه اطلاع‌رسانی درست و درمانی در این‌باره نمی‌شود. چرایش را نگویم بهتر است! این را بگویم و خلاص که رتبه‌بندی بالا درباره برندهاست و بر کیفیت محصولات دلالت نمی‌کند. مدل‌های متعددی از قعرنشین‌های جدول مانند ام.اس.آی و ایسر و سامسونگ می‌توان مطرح کرد که حداقل همتراز برخی مدل‌های صدرنشین کارایی دارند. همین!
