مقاومت الکتریکی (Resistor):
هرگاه یک هادی الکتریکی به یک اختلاف پتانسیل الکتریکی متصل شود از آن هادی یک جریان عبور می کند، حال اگر ما مانعی ایجاد کنیم که الکترون ها نتوانند به راحتی حرکت کنند یا به عبارتی جریان عبوری از هادی را کم کنیم ما یک مقاومت الکتریکی ایجاد کرده ایم.
مقاومت الکتریکی به سه عامل طولهادی، سطح مقطع هادی و جنسهادی بستگی دارد.
ما به کمک مقاومت در مدارات الکتریکی جریان را محدود کرده و می توانیم افت ولتاژ دو سر المانها را تغییر دهیم. پس می توان از مقاومت به عنوان تغییر دهنده ولتاژ نیز استفاده کرد.
روابط مقاومت ها:
همان طور که قبلا اشاره شد مقاومت الکتریکی به سه عامل جنس هادی، طول هادی و سطح مقطع هادی بستگی دارد. مقاومت الکتریکی را با Rنشان می دهند و واحد اندازه گیری مقاومت الکتریکی اهماست.
مقاومت الکتریکی از حاصل ضرب مقاومت مخصوص که بستگی به جنس هادی دارد درطول هادی تقسیم بر سطح مقطع هادی بدست می آید.
اگر ما یک مقاومت الکتریکی را به یک منبع تغذیه متصل کنیم یک جریانی متناسب با مقدار مقاومت و مقدار ولتاژ منبع از مقاومت عبور می کند اگر مقدار ولتاژ منبع را بر حسب ولت تقسیم بر جریان عبوری از آن برحسب آمپر نماییم مقدار مقاومت بر حسب اهم به دست می آید.
برای مثال فرض کنیم که یک مقاومت 10 اهمی را به یک منبع 20 ولتی وصل کرده ایم حال با قرار دادن مقادیر در معادله اهم داریم 20 تقسیم بر 10 برابر می شود با 2 آمپر، یعنی از مدار ما 2 آمپر جریان عبور می کند.
attract.blogfa.com
واحدهای اندازه گیری:
هر کیلو اهم ((Kبرابر است با 1000 اهم
هر کیلو اهم ((Mبرابر است با 1000000 اهم
هر کیلو اهم ((Gبرابر است با 1000000000 اهم
طریقه خواندن مقاومت ها:
مقاومت ها انواع گوناگون دارند بعضی از آنها مقادیرشان بر روی بدنه آنها نوشته شده است بعضی هم به صورت غیر مستقیم نوشته شده است برای مثال اگر بر روی مقاومت کوچکی نوشته شده باشد 103 مقدار این مقاومت اینگونه حساب می شود: ابتدا دو رقم اول که در اینجا 10 باشد را نوشته سپس به تعداد عدد سوم، در جلوی دو رقم اول صفر می گذاریم، یعنی می شود 10000 اهم که اگر بخواهیم بر حسب کیلو اهم بیان کنیم می شود 10 کیلو اهم.
ولی اکثر مقاومت های معمولی با نوار های رنگی شناخته و خوانده می شوند، یعنی معمولا دارای 4 رنگ هستند که 3 رنگ آن رنگهای اصلی و رنگ چهارم بیانگر تلرانس مقاومت است سه رنگ اصلی مانند مقاومت هایی است که بر روی آنها بصورت کد عدد نوشته شده است یعنی عدد مربوط به دو رنگ اول را نوشته سپس به تعداد عدد رنگ سوم صفر می گذاریم. کد هر رنگ به صورت زیر می باشد.
کدهای رنگی:
سیاه معادل صفر
قهوه ای معادل یک
قرمز معادل دو
نارنجی معادل سه
زرد معادل چهار
سبز معادل پنج
آبی معادل شش
بنفش معادل هفت
خاکستری معادل هشت
سفید معادل نه
مضرب های استاندارد اهمی:
معمولا مقاومت های موجود در بازار یکی از مضارب زیر است:
10 - 12 - 15 - 18 - 22 - 27 - 33 - 39 - 47 - 56 - 68 - 82
تلرانس رنگی:
قهوه ای معادل 1 درصد
قرمز معادل 2 درصد
طلایی معادل 5 دزصد
نقره ای معادل 10 درصد
سری و موازی بستن مقاومت ها:
هرگاه دو مقاومت ها به صورت سری یا موازی بسته می شوند یک مقاومت جدید ایجاد می شود که نوع بستن مقاومت ها در توان و مقدار مقاومت سوم (جدید) تاثیر مستقیم دارد.
attract.blogfa.com
اتصال سری:
هرگاه دو مقاومت به صورت سری بسته می شوند مقادیر اهمی آنها با هم جمع می شوند ولی در توان آنها تغییری ایجاد نمی شود، برای مثال اگر سه مقاومت با مقادیر 10، 470 و 560 اهم با هم به صورت سری بسته شده باشند، مقدار مقاومت کل آنها برابر:
1040=10+470+560
اتصال موازی:
هرگاه دو مقاومت به صورت موازی بسته می شوند مقادیر اهمی آنها از رابطه مقابل حساب می شود و توان آنها با هم جمع می شوند، برای مثال اگر سه مقاومت با مقادیر 30، 30 و 30 اهم با هم به صورت سری بسته شده باشند، مقدار مقاومت کل آنها برابر: 10 و توان آنها اگر برابر باشد سه برابر می شود.
انواع مقاومت های تجاری:
مقاومت های تجاری متعددی در بازار وجود دارد که ما در اینجا به ذکر معروف ترین آنها می پردازیم.
1. مقاومت های ثابتکه خود این مقاومت ها انواع مختلف دارند مانند گچی و کربنی و... مقدار این گونه مقاومت ها ثابت است و به هیچ وجه تغییر نمی کند، البته نا گفته نماند که همه ی مقاومت ها تلرانس(خطا) دارند که اجتناب نا پذیر است و ممکن است با توجه به عوامل خارجی (گرما، میدان مغناطیسی، رطوبت و ...) مقداری تغییرات داشته باشند.
2. مقاومت های متغییرکه خود به سه دسته تقسیم می شوند:
الف) مقاومت های نوری (فتوسل)
ب) مقاومت های حرارتی (ترمیستور)
ج) مقاومت های متغییر به ولتاژ (واریستور)
د) مقاومت های متغییر دستی (ولوم)
attract.blogfa.com
مقاومت های نوری (LDR):
مقاومت نوری از جنس سولفات کادمیوم بوده و همان طور که از نامش پیداست با تغییرات نور اُهمش تغییر می کند، یعنی وقتی نور به آن بتابد اهمش کم می شود این مقاومت استفاده های زیادی از جمله در دزدگیر های نوری، شمارنده ورود و خروج افراد و ... دارد ولی بیشترین استفاده آن در روشنایی معابر در تیر های چراغ برق است به گونه ای که وقتی هوا تاریک شود این مقاومت تحریک شده و لامپ های روشنایی را روشن می کند.
مقاومت حرارتی (Termistor):
این مقاومت به دو صورت ساخته می شود یکی به این شکل است که در ابتدا اهمش زیاد بوده و با دادن حرارت مقاومتش کم می شود که به این نوع NTCگویند.
نوع دیگر به این صورت است که در ابتدا اهمش کم بوده و با دادن حرارت مقاومتش زیاد می شود که به این نوع PTCگویند.
هر دو این مقاومت ها در سنسور های اعلام حریق و در دستگاه ها و سیستم های تهویه هوا که به صورت اتوماتیک عمل می کنند به کار می روند.
مقاومتNTC:
این نوع مقاومت معمولا به شکل عدس سبز رنگ، سفید رنگ یا قرمز رنگ وجود دارد و معمولا در قسمت خروجی تقویت کننده ها به کار می رفت و حرارت ترانزیستور های خروجی را کنترل می کرد.
مقاومتPTC:
این نوع مقاومت به صورت استوانه ای و به رنگ های آبی، سفید یا مشکی به کار می روند.
attract.blogfa.com
ولوم:
جنس این مقاومت ها معمولا از کربن بوده به صورتی که یک صفحه ی کربنی در داخل محفظه وجود دارد که یک لغزنده روی آن حرکت می کند با حرکت لغزنده روی آن مقاومت های مختلف ایجاد می شود ولوم ها را بر حسب اهم آنها اتخاب می کنند.
ولوم ها از نظر ظاهری و کارآیی مدل های مختلف دارند، مانند ولوم پیچی، ولوم کلیدی، ولوم چند طبقه، ولوم بی دسته (پتانسیومتر)، ولوم کشویی و ...
