کنترل تمرین از طریق ضربان قلب
یک مربی همواره باید برنامه های تمرینی خود را از نظر اجرا تحت کنترل داشته باشد ، تا بتواند یک ارزیابی صحیح از برنامه های داده شده به عمل آورد و چنانچه لازم باشد اصلاحات مورد نیاز را در برنامه تمرینی خود به عمل آورد.
لذا باید در سه مرحله تمرینی یعنی : گرم کردن، تمرینات هوازی وتمرینات غیر هوازی ورزشکار را تحت کنترل داشته باشد تا دریابد آیا آنچه هدف برنامه تمرینی بوده است رسیده است یا خبر؟ با چند روش می توان ورزشکار را کنترل نمود که آیا به آن دامنه کار تعریف شده رسیده است یا خبر ؟ برای مثال وقتی به تیم دستور گرم کردن می دهد باید کنترل کند که آیا واقعا بدن وی گرم گردیده است یا خیر؟ یا آیا در تمرینات هوازی ورزشکار در همان حد خواسته شده کار کرده است یا نه ، زیرا ممکن است ورزشکار فراتر از خواسته مربی شدت کار را بالا برده و یا بر عکس، در آن شدت ، کار نکرده باشد.
یکی از این روش ها اندازه گیری اسید لاکتیک خون ورزشکار است زیرا میدانیم در فعالیت های مختلف با شدت های گوناگون ، مقدار تجمع اسید لاکتیک در بدن متفاوت می باشد. اما چگونه یک مربی می تواند در وسط تمرین اسید لاکتیک را اندازه گیری کند ؟ پس راه آسانتری را باید جستجو نمود.
ساده ترین راه، اندازه گیری ضربان قلب ورزشکار است ، یعنی با اندازه گیری ضربان قلب ورزشکار با پارامتر های از پیش تعیین شده مثل سن و ضربان قلب ورزشکار در حالت سکون می توان به این هدف رسید. وقتی مربی به ورزشکاری دستور گرم کردن (warm up ) می دهد باید ضربان قلب وی برابر فرمول زیر محاسبه کند و ضربان قلب که به این محدوده رسید نشان می دهد که بدن گرم شده است و آماده تمرین می باشد.
ماکزیمم ضربان مجاز قلب ورزشکار = سن ورزشکار – 220
ضربان قلب کاری = ضربان قلب ورزشکار در حالت سکون – ماکزیمم ضربان قلب ورزشکار
ضربان قلب در حالت گرم کردن= ضربان قلب در حالت سکون + (4/0×ضربان قلب کاری)
برای مثال این محاسبه برای یک ورزشکار 30 ساله که ضربان قلب وی در حالت سکون 70 ضربه در دقیقه می باشد به شرح زیر است
ماکزیمم ضربان مجاز قلب 190=30-220
ضربان قلب کاری 120=70-190
ضربان قلب مجاز برای گرم کردن 118=70+48 70+(4/×120)
محدوده ضربان قلب ورزشکاری که استقامتی هوازی کار می کند به شرح زیر است:
ضربان قلب در حالت سکون + (6/0×ضربان قلب کاری)
و اگر ورزشکار در آستانه غیر هوازی کار می کند یعنی بین مرز هوازی و غیر هوازی کار وتمرین می نماید ضربان قلب وی به شرح زیر محاسبه میگردد:
ضربان قلب در حالت سکون + 7/0 ×ضربان قلب کاری
برای مثال یک ورزشکار 30 ساله که ضربان قلب وی در حالت سکون 60 است
محدوده ضربان قلب وی در حالت آستانه غیر هوازی به شرح زیر می باشد:
ماکزیمم ضربان قلب 190=30-220
ضربان قلب کاری 130=60-190
151=60+91=60+(7/0×130)
ضربان قلب یک ورزشکار با مشخصات ذکر شده فوق وقتی که در آستانه غیر هوازی کار می کند .
اما محاسبه ضربان قلب همان ورزشکار 30 ساله که ضربان قلب وی در حالت آرامش و سکون 60 است در زمانیکه در آستانه اسید لاکتیک یعنی غیر هوازی کار می کند به شرح زیر است.
ضربان قلب ورزشکار در حالت سکون +9/0×ضربان قلب کاری
ضربان قلب کاری 130 =60-190 à ماکزیمم ضربان قلب 190 =30-220
177 =(60+117) =60+(9/0×130)
ضربان قلب ورزشکاری که در سیستم اسید لاکتیک یا غیر هوازی کار می کند
پس با توجه به ویژگی هر ورزشکار می توان از روی ضربان قلب وی مشخص نمود.
