مراقبت هاي پس از سزارين

مراقبت هاي پس از سزارين

امروزه آمار سزارين در ميان زنان باردار افزايش يافته و بسياري از مادران تصور مي کنند که با انجام اين نوع زايمان ديگر درد شديد زايمان طبيعي را تجربه نمي کنند، در حالي که اين طور نيست و بعد از سزارين هم عوارضي وجود دارد که براي حل آنها بايد نکاتي را بدانيد. با دکتر ابوالفضل مهدي زاده، متخصص زنان و زايمان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران، درباره اين زايمان و مراقبت هاي پس از آن حرف زده ايم....

▪ مراقبت هاي پس از سزارين در بيمارستان چگونه است؟

ـ به طور معمول بيماراني که تحت جراحي سزارين قرار مي گيرند تا ۲ روز بعد از جراحي در بيمارستان مي مانند و اين بستگي به وضعيت آنها و نظر پزشک دارد. پرستار در ابتدا هر ساعت يک بار طبق دستورپزشک به بيمار سر مي زند و وضعيت مادر را کنترل مي کند. علايم حياتي چک مي شود. شکم لمس مي شود تا ميزان سفتي رحم مشخص شود. همچنين ميزان خو ن ريزي کنترل شده و به اطلاع پزشک مي رسد. ممکن است مادر داراي ترشحات خوني از واژن باشد که اولين بار که از جا برمي خيزد مقدار زيادي از اين ترشحات خوني دفع شوند که ۳ تا ۴ روز اول به رنگ قرمز روشن است. نحوه سرفه کردن و تمرينات تنفسي به مادر آموزش داده مي شود تا مايعات جمع شده در ريه ها تخليه شود. اين امر در صورتي که بي هوشي شما از نوع عمومي بوده باشد بسيار حايز اهميت است. دقت کنيد که هنگام سرفه (و نيز عطسه و خنده) دست ها يا يک بالش کوچک را روي شکم بگذاريد. اگر همه چيز نرمال باشد، سرم و سوند ادراري در عرض ۱۲ ساعت پس از جراحي برداشته خواهد شد.

▪ تا چه مدت پس از عمل سزارين مادر نبايد چيزي بخورد؟

ـ برحسب تشخيص پزشک ۱۲ تا ۲۴ ساعت ناشتا بودن لازم است. در روز اول به علت نفخ و تجمع گاز در شکم بهتر است از مايعات استفاده شده و تا دو روز غذاي سبک تر مصرف شود. از آنجا که حرکات روده بعد از جراحي کند مي شود، گاز در روده تجمع مي يابد. حرکت کردن و راه رفتن به سيستم گوارش کمک مي کند تا مجددا فعاليت خود را از سرگيرد. اگر ناراحتي مادر زياد باشد و يا تهوع و عدم دفع گاز داشته باشد، بايد توسط پزشک معالج معاينه شود.

▪ مصرف مسکن، چطور؟ خطر دارد؟

ـ پس از سزارين شما نيز مثل زايمان طبيعي با در آغوش گرفتن فرزندتان احساس سرخوشي و در عين حال خستگي خواهيد داشت ولي هم زمان زخمي هم روي شکم داريد و در دوره نقاهت پس از يک جراحي شکمي بزرگ هستيد. اگر براي سزارين تحت بي هوشي عمومي قرار گرفته ايد نياز به مسکن داريد. ممکن است بلافاصله پس از جراحي به شما داروهاي مسکن تزريقي تجويز شود. ممکن است هر چند ساعت داروي ضددرد به صورت تزريق يا شياف دريافت کنيد. درهيچ شرايطي از اينکه درخواست مسکن کنيد، خجالت نکشيد.هر چه بيشتر صبر کنيد، کنترل درد مشکل تر مي شود. به علاوه، هر چه راحت تر و آرام تر باشيد، شير دادن و به راه افتادن براي خودتان آسان تر خواهد بود ولي اگر به روش موضعي اپيدورال سزارين شده ايد معمولا کاتتر اپيدورال به پمپ مسکن متصل است و تا ۲۴ ساعت بعد از سزارين کاملا بدون درد خواهيد بود و سپس کاتتر خارج خواهد شد. معمولا نيازي به آنتي بيوتيک نداريد، مگر اينکه پزشک معالج تجويز کرده باشد.

▪ از چه زماني مادر مي تواند حمام کند؟

ـ پس از مرخص شدن مي توانيد برحسب نظر جراح حمام کنيد. اگر از پانسمان هاي ضدآب استفاده کرده ايد اصولا نيازي به پانسمان مجدد در محل برش نداريد، اما نکته مهم بعد از حمام کردن خشک کردن محل عمل است که مي توانيد با سشوار محل را کاملا خشک کنيد. بسياري از پزشکان بر اين موضوع توافق دارند که حمام کردن پس از سزارين مشکلي ندارد و حتي مي تواند آثار آرام بخشي هم داشته باشد. آب گرم مي تواند ترميم ناحيه زخم و تورم را بهتر کند. حمام کردن همچنين خستگي و تنش را از شما دور مي کند اما ممکن است پزشک تشخيص دهد که حمام کردن تا زخم شکمي بهتر نشده حتي تا يک هفته به تاخير بيفتد. در اين مورد حتما نظر پزشک تان را بپرسيد.

▪ در اولين روزهاي پس از سزارين بايد انتظار چه مشکلاتي را داشت؟

ـ ممکن است بلافاصله پس از جراحي احساس گيجي و تهوع داشته باشيد که اين تهوع حتي ممکن است ۴۸ ساعت هم طول بکشد ولي اگر همراه با بي حالي و سرگيجه مداوم بود بايد به پزشک ارجاع دهيد. برخي مادران ممکن است احساس خارش بدن را داشته باشند، مخصوصا آنهايي که از طريق اپي دورال يا اسپينال بي حسي دريافت کرده اند. در اين صورت بايد به پزشک اطلاع دهيد تا داروي ضدخارش براي تان تجويز کند.

▪ سزارين مانع شيردهي مادر نيست؟

ـ نه! همانند ساير مادراني که طبيعي زايمان کرده اند، مادراني که سزارين کرده اند هم مي توانند خودشان به فرزندشان شير بدهند؛ مگر اينکه پزشک، اين کار را منع کرده باشد. يعني به دلايلي مادر داروي خاصي دريافت مي کند که در شير او ترشح مي شود. در اين صورت هم مادر بايد شيرش را بدوشد تا فرآيند توليد شير در او متوقف نشود. اگر مانعي براي شيردهي نباشد، از پرستار بخواهيد که به شما آموزش دهد چگونه در وضعيت خوابيده به پهلو به نوزاد شير دهيد.

▪ چرا جاي سزارين معمولا دردناک است؟

ـ مادران بايد به خاطر داشته باشند که سزارين يک عمل جراحي بزرگ شکم است. بنابراين احساس درد در محل برش سزارين معمولي است. محل برش ممکن است کمي برآمده و برجسته بوده و از رنگ پوست تان تيره تر باشد. عطسه، سرفه يا ساير فعاليت هايي که در محل شکم فشار ايجاد نمايد، در روزهاي اول دردناک خواهد بود ولي روز به روز و رفته رفته بهتر خواهيد شد. براي کاهش درد مادر بايد دو طرف محل عمل را با دست يا بالش يا پتو نگه دارد تا درد او هنگام سرفه کردن کمتر شود.

▪ مادر از چه زماني مي تواند از تخت بيرون بيايد؟

ـ معمولا در روز جراحي و روز بعد از آن به مادر توصيه مي شود که از تخت خارج شود. هنگامي که در تخت هستيد، با حرکت دادن و کشيدن ساق ها و چرخاندن مچ پا خون را در ساق پا به جريان بيندازيد. در روز بعد از عمل بايد با کمک همسرتان يا پرستار چند بار در اتاق قدم بزنيد. اين امر به گردش خون در بدن کمک مي کند، از تنبلي روده ها مي کاهد و خطر ل_خ_ته شدنه خون را در ساق پا کاهش مي دهد. در ابتدا ممکن است حتي رفتن به دستشويي غيرممکن به نظر برسد ولي حرکت کردن در بهبود شما اهميت خاصي دارد. مي توانيد برنامه راه رفتن را طوري تنظيم کنيد که پس از دريافت مسکن باشد تا درد کمتري احساس کنيد.

▪ زمان مراجعه به پزشک بعد از ترخيص از بيمارستان بهتر است چه موقع باشد؟

ـ احتمالا در عرض ۷ تا ۱۰ روز بعد مادر بايد به پزشک مراجعه کند ولي چنانچه دراين مدت هر مورد غيرطبيعي داشت بايد به پزشک خود حتما اطلاع دهد.