بحث اسهال در شيرخواران و اطفال بسيار
بحث اسهال در شيرخواران و اطفال بسيار پيچيده ميباشد كه براي بصورت خلاصه به نكات مهم ان اشاره ميشود .
بنا بر يك اصل در مورد اجابت مزاج شيرخواران از سه بار دفع مدفوع در يك روز تا روزي سه بار طبيعي محسوب ميگردد .
بطور كلي در درمان اسهال مهمترين نكته تامين اب و الكتروليتهاي بدن ميباشد و تا وقتي كه مطمئن به وجود عامل عفوني در اسهال نباشيم به هيچ وجه نياز به استفاده از انتي بيوتيك نميباشد.
در بررسي كودك مبتلا به اسهال ابتدا بايد در مورد كاهش حجم مايعات بدن كودك مطمئن شويم براي اين كار بايد مناطقي مانند مخاط داخل دهان را بررسي كنيم اگر دهان كودك خيس و پراب بود هنوزحجم مايعات بدن در حد قابل قبول است .
مورد بعدي گود رفتن چشم بيمار است كه در صورت وجود اين حالت نشاندهنده كم ابي شديد كودك ميباشد و همچنين مسئله بعدي قوام پوست كودك است كه در صورت كم ابي شديد پوستي كه با دست جمع شود به راحتي به حالت اول باز نميگردد كه اينهم نشاندهنده كم ابي بدن كودك است
مهمترين نكته در كودك مبتلا به اسهال وجود و حجم ادرار كودك ميباشد اگر كودك ادرار نداشته باشد و يا حجم ادرار شديدا كم شده باشد نشان دهنده كمبود شديد مايعات است و نيازمند درمان پزشكي و مراجعه صددرصد به پزشك را دارد .
توجه : در شيرخواران مبتلا به اسهال به هيچ وجه نبايد شير مادر قطع شود بلكه بايد جهت جبران مايع از دست رفته تا حد ممكن دفعات تغذيه با شير را افزايش داد.
بسياري از شيرخواران در هنگام دندان در اوردن دچار اسهال ميشوند كه بعضي از مادران انرا ناشي از دندان ميدانند در حالي كه دليل علمي براي اين مطلب وجود ندارد و تنها موردي كه ميتواند در اين مورد دخيل باشد به دهان بردن هر چيز از جانب كودك در اين سن ميباشد كه ميتواند به علت الوده بودن باعث اسهال هم بشود .
درمان
همانطور كه گفته شد مهمترين نكته در درمان اسهال تامين مايعات و املاح بدن ( كه در اثر اسهال كاهش يافته است) ميباشد
اولين و شايد مهمترين دارو كه استفاده بسيار راحتي دارد او –آر- اس(ors ) ميباشد
در مورد نحوه استفاده از اين محلول مسائل زيادي براي مادران محترم وجود دارد . بطور كلي محلول او-ار-اس دستور العمل مشخص و واضحي دارد . يك بسته پودر را بايد در يك ليتر اب (معادل سه تا چهار ليوان اب بسته به اندازه ليوان ) بطور كامل حل كرد و در مدت بيست و چهار ساعت ( بسته به حجم اب از دست رفته ) انرا مصرف نمود .
مسئله مهم در ساختن او-ار-اس اينست كه محلول تهيه شده را نبايد با با چيز ديگري مخلوط كرد .محلول او- ار- اس به علت مخلوط بودن شكر و نمك خوش طعم نميباشد ولي بايد با همين طعم مصرف شود و ماده ديگري با آن مخلوط نشود .
مادران محترم ميتوانند در مواقع لزوم محلول فوق را با مخلوط كردن دو قاشق مربا خوري نمك و يك قاشق مربا خوري شكر در يك ليتر اب ( البته فقط در مواقع اورژانس چرا كه محلول او-ار-اس در تمامي داروخانه ها موجود است و براي تهيه ان نيازي به نسخه پزشك نميباشد ) تهيه نمايند .
مصرف داروهاي ديگر مانند انتي بيوتيكها با توجه به تنوع علت اسهال و تخصصي بودن ان بهيچ وجه بدون مراجعه به پزشك توصيه نميگردد.
در خاتمه اگر بخواهيم بطور خلاصه در مورد اسهال جمع بندي داشته باشيم اينست كه هنگامي كودكمان مبتلا به اسهال است شديدا مراقب كاهش حجم مايعات بدن وي باشيم ( خيس بودن دهان . چروكيده نبودن پوست – گود نرفتن چشم) و در صورت عدم شرايط فوق همراه با شروع محلول او-ار-اس به پزشك مراجعه كنيم .
نكات پرستاري
مدفوع نوزاد و شيرخوار قوام شل داشته كه علت آن عبور سريع غذا از سيستم گوارشي مي باشد . همزمان با تكامل سيستم گوارش ، مدفوع نيز تدريجا ظاهري مثل فرد بالغ پيدا مي كند
نوزادان اكثرا چربيهاي موجود درشير انسان را جذب مي كنند ولي در جذب چربي مربوط به شير گاو دچار اشكال مي شوند .
اسهال با آبكي بودن يا افزايش تعداد دفعات مدفوع نسبت به مدفوع طبيعي مشخص مي شود . مدفوع در شيرخواراني كه از پستان مادر تعذيه مي شوند ممكن است چند بار در روز باشد در حاليكه تعذيه با شيرخشك سبب مي شود روزانه و يا دو روز يكبار اجابت مزاج داشته باشند . پس دغعات اجابت مزاج با توجه به نوع تعذيه شيرخوار متفاوت است
عوامل ايجاد كننده اسهال
غذا :تركيب نامناسب شير يا شيوه تغذيه ، تغذيه بيش از حد
عفونتها سيستم گوارشي : كبوتر خانگي يا مرغ ممكن است منشاء عفونتهاي سالمونلائي خانه را فراهم سازد به اين دليل كودكان پس از دست زدن به اين پرندگان بايد دستهاي خود را حتما بشويند .
عفونتهاي غير گوارشي :مثل عفونت سيستم تنفسي يا اداري يا گوش مياني
مصرف آنتي بيوتيكها : چون باكتريهاي طبيعي روده را تغيير مي دهند
تنش عاطفي : خستگي زياد يا هيجان
حساسيتهاي غذائي
يكسري بيماريهاي : مثل سوء جذب (سلياك ) يا عيوب روده
به مسائل زير حتما توجه كنيد .
1 . وجود خون در مدفوع
2. وجود تب و دل درد
3. كاهش هوشياري
