چه زمانی برای ختنه پسران مناسب است؟
:استادیار رشته اطفال دانشگاه علوم‌پزشکی تهران گفت: متخصصان اطفال ۲ تا ۳ ماهگی را بهترین زمان برای ختنه پسران می دانند اما متخصصان ارولوژی معتقدند این زمان باید به بعد از یک تا دوسالگی موکول شود.
صلاح‌الدین دلشاد در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا» با بیان اینکه “ختنه ” رایج‌ترین عمل‌های جراحی در دنیاست، اظهار داشت: این جراحی در کشورهای اسلامی جزء اقدامات واجب به شمار می‌رود.
* اسپانیا تنها کشوری که یک درصد پسران آن ختنه می‌شوند
وی گفت: به مرور زمان وقتی کشورهای مسیحی و حتی یهودی به عوارض ختنه نکردن پی‌بردند و دیدند که این عمل می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها در پسربچه‌ها جلوگیری کند، از آن پس این عمل را برای پسران انجام می‌دهند.
این فوق تخصص جراحی اطفال ادامه داد: در کشورهای پیشرفته که با علم همسو هستند به خاطر تحقیقات زیادی که در رابطه با ختنه و کاهش بیماری‌ها انجام دادند، ختنه در این کشورها شیوع زیادی پیدا کرده است؛ در ایالات متحده آمریکا ۶۰ درصد، اروپا و انگلستان بین ۴۰ تا ۴۵ درصد، دانمارک ۳۰ درصد و کمترین آمار مربوط به کشور اسپانیا است که تنها یک درصد ختنه انجام می‌گیرد.
* انجام ختنه به ۲ روش حلقه و جراحی
دلشاد با بیان اینکه ختنه کردن به ۲ روش حلقه و جراحی انجام می‌شود، بیان کرد: معمولاً هر کدام از این دو روش عوارض خاص خود را دارد اما عوارض آن نسبت به سن و سال متفاوت است و جراحی که این عمل را انجام می‌دهد باید از تجربه و تبحر خاصی برخوردار باشد.
وی گفت: کودکی که در دوران شیرخواری و نوزادی ختنه می‌شود، بیشتر دچار تنگی دهانه مجرای ادرار شده و این مسئله به این خاطر است که پس از ختنه نوک مجرای ادرار در زیر پوست قرار گرفته و از طرفی به خاطر سوزاننده بودن ادرار محل ختنه حالت التهابی پیدا کرده که در نهایت آن محل به سوختگی منجر می‌شود.
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، خونریزی را یکی دیگر از عوارض ختنه بیان کرد و اظهار داشت: این مسئله بیشتر در روش جراحی اتفاق می‌افتد چرا که در این روش برش، گره زدن و دوختن پوست و مخاط صورت می‌گیرد.
*عوارض ختنه به روش جراحی
دلشاد افزود: در روش جراحی خونریزی به دو شکل است یکی هنگام عمل و دیگری پس از عمل به این صورت که رگ‌های گره زده، باز شده و به خونریزی می‌انجامد؛ در این روش در بعضی از موارد دیده می‌شود که مقدار زیادی از پوست آلت برداشته می‌شود و این در حالی است که آلت کوچک شده یا آنقدر کم برداشته شده که گویا جراحی ختنه صورت نگرفته است و پوست اضافه می‌ماند؛ این مسئله عوارض بسیار خطرناکی برای کودک خواهد داشت.
وی ادامه داد: هنگام بریدن سر آلت، نخی که در زیر حلقه می‌رود و قسمتی از آلت را می‌بندد منجر به سیاه و از بین رفتن جلوی سر آلت می‌شود که این مسئله یکی از عوارض خطرناک ختنه به روش جراحی است.
این فوق تخصص جراحی اطفال اضافه کرد: زمانی که ختنه کردن با نخ و حلقه انجام می‌شود، پزشک در این جا محکمتر کار می‌کند و زمانی که نخ دوم را انداخته و گره می‌زند موجب تنگی و برش در سر آلت شده که در اینجا با استفاده از دستگاه برقی به نام “کوتی‌دار ” که برای سوزاندن عروق است بر روی پوست ختنه‌گاه استفاده می‌کنند که این روش اصلاً توصیه نمی‌شود.
*عوارض ختنه به روش حلقه
دلشاد در خصوص عوارض ختنه به روش حلقه گفت: در این روش پس از ختنه پوست آلت به قسمت جلو آمده و نوک آلت را پوشانده که منظره بدی را به وجود می‌آورد که اصطلاحاً به آن “آلت مخفی شده ” می‌گویند؛ بیشتر والدین با دیدن چنین صحنه‌ای دچار اضطراب شده و کودک را نزد ما می‌آورند؛ در روش جراحی و حلقه هر کدام به یک شکل ختنه باید صورت بگیرد.
وی افزود: در کودکان شیرخوار توصیه می‌شود که ختنه به روش حلقه انجام شود چرا که در این روش طفل خونریزی نداشته و پس از ختنه پوشک کردن کودک راحت‌تر و درد کمتری احساس می‌کند همچنین در حلقه حدود منظم و آلت طفل از لحاظ زیبایی بهتر می‌شود؛ در ختنه به روش جراحی خونریزی، پانسمان، درد محل بخیه کودک را می‌آزارد.
این فوق تخصص اطفال اضافه کرد: برای ختنه کردن پسر بچه‌ها جراح باید مهارت خاصی داشته باشد، در صورت عدم مهارت لازم عوارض یاد شده و جبران‌ناپذیری برای کودک به وجود می‌آید.
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی بیان کرد: از آنجایی که در کشور ما پزشک عمومی، اطفال و حتی زنان ختنه را انجام می‌دهند ممکن است هر کدام از این عوارض برای کودک به وجود آید؛ از این رو هر کسی نباید این جراحی را انجام دهد چرا که ختنه عمل جراحی بزرگی به حساب می‌آید.
*تنگی دهانه مجرای ادرار شایع‌ترین عارضه ختنه
وی، تنگی دهانه مجرای ادرار را از شایع‌ترین عارضه ختنه دانست و گفت: این مسئله به این خاطر اتفاق می‌افتد که در تماس مستقیم ادرار با محل ختنه نوک آلت دچار “درماتیت ” یعنی التهاب پوست شده که همین مسئله عامل اصلی سوزش ادرار است و منجر به تنگی دهانه مجرای ادرار می‌شود؛ توصیه می‌شود برای پیشگیری از این عارضه کودک شیرخوار در سن و سال کمتری ختنه شود همچنین هر زمان که کودک ادرار کرد والدین آن را بشویند و مرتب پوشک وی را تعویض کنند.
دلشاد بیان کرد: زمانی که تنگی مجرای ادرار در کودک به وجود آید لازم است که طفل تحت عمل جراحی با بیهوشی قرار گیرد که از نظر هزینه برای والدین نیز مشکل‌ساز خواهد بود از این‌رو اگر جراح مهارت خاص را داشته باشد هیچ‌یک از این مشکلات برای کودک به وجود نخواهد آمد.
*کم شدن قطر ادرار از علائم بروز مشکل در محل ختنه‌گاه
این فوق تخصص جراحی اطفال در خصوص علائم بروز مشکل در محل ختنه‌گاه اظهار کرد: اگر قطر ادرار دارای ضخامت کمتر و باریک شود یا به اصطلاح ادرار سوزنی باشد از علائمی است که والدین با مشاهده آن باید طفل را نزد پزشک معالج ببرند همچنین در این بین جهش ادرار یکی از علائم عفونت مجاری ادرار است.
دلشاد در ادامه این مطلب افزود: والدین می‌توانند با استفاده از ویتامین آ.د یا وازلین نوک آلت را تا یک ماه چرب کنند و بهتر است این کار بین ۴ تا ۵ بار در روز انجام شود چرا که این اقدام مانع تماس مستقیم نوک آلت با ادرار می‌شود.
*۲ تا ۳ ماهگی بهترین زمان ختنه کردن است
وی ۲ تا ۳ ماهگی را بهترین زمان ختنه کردن نوزادان دانست و اظهار داشت: از آنجایی که در این ماه‌ها غلظت و سوزانندگی ادرار بیشتر است توصیه می‌شود، والدین پس از انجام جراحی تا یک ماه حدود ۲۰۰ سی‌سی آب جوشیده ولرم را به کودک بدهند چرا که این کار موجب رقیق شدن ادرار کودک شده و سوختگی را کمتر می‌کند.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص بهترین سنی که باید پسربچه‌ها ختنه شوند، اظهار داشت: در این رابطه اختلاف‌نظر زیادی وجود دارد اورولوژیست‌ها، جراحان عمومی و اطفال بر این باورند که جراحی باید پس از ۲ سالگی صورت گیرد اما متخصصان اطفال در ماه اول یا حتی در هفته اول پس از تولد ختنه را توصیه می‌کنند البته طبق تحقیقات انجام شده نوزادانی که در این ماه ختنه شده‌اند کمتر دچار عفونت ادراری می‌شوند.
دلشاد عفونت ادراری را بیماری خاموش دانست و گفت: این مسئله به کلیه آسیب وارد می‌کند به همین خاطر بهتر است ختنه در ماه اول صورت بگیرد اما اگر کودک مشکل خاصی نداشت بین ۲ تا ۳ ماهگی مناسب‌ترین زمان ختنه است چرا که در این ماه‌ها جراحی با بیهوشی موضعی انجام می‌گیرد و در این دوران بهتر می‌توان از تنگی مجرای ادرار در دوران نوزادی پیشگیری کرد؛ ختنه پس از ۲ سالگی با بیهوشی کامل انجام می‌شود.
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی “هیپوپادیا ” را یکی از بیماری‌های رایج در کودکان دانست و گفت: از هر۳۰۰ تا ۴۰۰ تولد یک کودک به این بیماری مبتلا می شود؛ در این بیماری دهانه ادرار در محل طبیعی خود قرار ندارد و در بالا و قسمت عقب آلت قرار دارد که نیاز به عمل جراحی است؛ در این کودکان پوست جلوی آلت ناقص و آویزان می‌شود.
وی تأکید کرد: زمانی که جراح می‌خواهد کودکی که دچار عارضه هیپوپادیا را ختنه کند ابتدا باید پوست را برداشته سپس ختنه را انجام دهد چرا که ابتدا باید ترمیم مجرای ادرار صورت گیرد؛ در غیر این صورت مشکل ترمیمی آلت برای کودک به وجود خواهد آمد و باید به این نکته توجه داشت که پوست ختنه‌گاه نباید برداشته شود.
وی ادامه داد: با ختنه کردن در دوران نوزادی تا حدود زیادی می‌توان تنگی مجاری ادرار پس از ختنه پیشگیری کرد.
*سرطان آلت مردان در کشورهایی که ختنه رایج نیست
دلشاد گفت: ماده‌ای در زیر پوست ختنه‌گاه جمع می‌شود که که به آن “آسیمگما ” می‌گویند، این ماده به طور مرتب از پوست آلت ترشح و سپس رسوب می‌کند؛ این ماده زمینه‌ساز سرطان است؛ در کشورهایی نظیر هندوستان و بعضی از کشورهای اروپایی که جراحی ختنه رایج نیست، سرطان آلت مردان بیشتر دیده می‌شود.
وی افزود: خوشبختانه در کشور ما به خاطر رایج بودن عمل ختنه، سرطان آلت در مردان بسیار بسیار کم دیده می‌شود لازم به ذکر است که ختنه کردن در سنین نوجوانی و جوانی عوارضی نظیر چسبندگی به وجود می‌آورد.
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران خاطرنشان کرد: از آنجایی که ختنه عمل شایعی در دنیا است نمی‌توان این جراحی را محدود به جراحان اطفال کرد بلکه همه جراحان می‌توانند انجام دهند؛ لازم است سطح آگاهی جراحان بالا برده شود همچنین دوره‌های آموزشی و روش‌های مختلف ختنه به آنها نیز آموزش داده شود.
