راهنمای انتخاب اسانسور

مقدمه


راهنمای انتخاب آسانسور طبق قوانین استاندارد ایران

کلیه آسانسورهای نصب شده در کشور بر اساس مصوبه شورای استاندارد از تاریخ ۱/۱/۸۲ (بر مبنای تاریخ صدور پروانه ساختمان) تحت پوشش استاندارد ملی ایران و دستورالعملهای آن قرار دارد. این موضوع به کلیه شهرداریهای ایران جهت لحاظ در صدور پروانه و پایان کار ابلاغ گردیده است. در این مقاله جهت آشنایی بیشتر مهندسین مشاور و ناظر، کلیاتی از استانداردهای موجود، ارائه می گردد تا در استانداردسازی آسانسور، مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیات موضوع در مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان (فایل pdf استاندارد ملی- مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان را می توانید در انتهای همین مقاله دانلود نمائید ) و ضمائم آن و نیز در جزوه منتشره از موسسه استاندارد ملی- نصب آسانسور- شماره ۱-۶۳۰۳ ، منتشره از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، درج گردیده است. نظر به اینکه متولی استانداردسازی آسانسور، در قانون، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تعیین گردیده، لذا این موسسه نیز وظایف خود را به دو شرکت تعیین صلاحیت شده در سطح کشور، واگذار نموده است. شرکت های مذکور پس از طی بازرسیها و مراحل قانونی تشکیل پرونده، در صورت مطابقت با استانداردهای موجود، تاییدیه لازم را صادر می نمایند. از جمله وظایف شرکت های مذکور، تعیین صلاحیت فروشندگان و نصابان آسانسور، از نظر فنی بوده و فروشندگان و نصابان اقدامات لازم را انجام داده از جمله مدارک خواسته شده در واحد بازرسی اینگونه شرکتها الزام آسانسور موظف به ارائه پروانه طراحی و مونتاژ از وزارت صنایع و معادن می باشند.

کلیات

آسانسور وسیله ای است دائمی که برای بالا و پایین بردن بین دو سطح و یا بیشتر، بکار می رود. این وسیله شامل کابین برای حمل مسافرین و یا بار بوده و در داخل ریل های راهنمای صلب بصورت عمود یا مورب، زاویه کمتر از ۱۵ درجه نسبت به محور قائم، حرکت می کند. در حال حاضر یکی از مشکلات مهم ساختمان های بلند مرتبه، عدم پیش بینی فضای لازم برای آسانسور بوده و لازم است در ابتدای طراحی ساختمان این فضا متناسب با تعداد آسانسور، ظرفیت و سرعت مناسب، با توجه به ارتفاع ساختمان، جمعیت ساکن و کاربری ساختمان ها پیش بینی گردد. در غیر اینصورت، پس از اجرای ساختمان، معمولا افزایش فضای چاه آسانسور، بسیار مشکل و در اکثر موارد غیر ممکن می باشد. مطالب یاد شده را می توان به دو بخش عمده تقسیم کرد:
قسمت اول: حداقل فضای لازم برای انتخاب تعداد، ظرفیت و سرعت آسانسور برای ساختمان های مسکونی بایستی در نظر گرفته شود. این حداقل ها بر مبنای زمان اسمی طول مسیر(۴۰ ثانیه)، از استانداردهای بین المللی ایزو ۴۱۹۰ برگرفته شده است.
بدیهی است تعیین دقیق آسانسورهای موردنیاز در ساختمان ها باید بر مبنای نمودارها و استانداردهای جهانی معتبر، توسط شرکت های متخصص انجام گیرد.
قسمت دوم: شامل جداول اندازه های چاه و اتاقک(کابین) و موتورخانه با توجه به ظرفیت آسانسورها برای ساختمان های مسکونی، غیر مسکونی و بیمارستانها همینطور آسانسورهای خودروبر می باشد.
لازم به ذکر است که در طراحی آسانسور و تعیین اندازه های چاه آن، تکیه بر استانداردهای معتبر جهانی، بخصوص استاندارد en۸۱ بوده که مورد قبول اکثر کشورهای اروپایی است. این استانداردها در ایران در قالب استاندارد ملی ایران با جزئیات مربوطه تعریف شده است.


راهنمای انتخاب آسانسور برای ساختمان های مسکونی



1.
راهنمای انتخاب آسانسور طبق قوانین استاندارد ایران بر اساس قوانین ساختمان

در ساختمان های با بیش از ۸ طبقه بالای ورودی اصلی یا با طول مسیر اصلی حرکت بیش از ۲۳ متر بالای ورودی اصلی، باید حداقل دو دستگاه آسانسور پیش بینی گردد که یکی از آنها با حداقل ظرفیت ۱۰۰۰ کیلوگرم مناسب حمل برانکارد باشد و به کلیه طبقات نیز سرویس دهد.

تبصره: موضوع حمل برانکارد در حال حاضر استاندارد ملی ایران جزو الزامات نمی باشد.
حداقل سرعت آسانسورهای مسافربر با توجه به ارتفاع ساختمان از کف پایین ترین تا کف بالاترین طبقه مطابق جدول زیر می باشد:

۸ طبقه یا تا ۲۳ متر طول مسیر حرکت


حداقل سرعت ۰.۶۳ متر بر ثانیه

۹ طبقه تا ۱۲ طبقه یا تا ۳۶.۵ متر طول مسیر حرکت


حداقل سرعت ۱ متر بر ثانیه

از ۱۳ تا ۲۰ طبقه یا تا ۶۳ متر طول مسیر حرکت


حداقل سرعت ۱.۶ متر بر ثانیه

از ۲۱ تا ۲۵ طبقه یا تا ۸۰ متر طول مسیر حرکت


حداقل سرعت ۲ متر بر ثانیه

از ۲۶ تا ۳۰ طبقه یا تا ۹۵ متر طول مسیر حرکت


حداقل سرعت ۲.۵ متر بر ثانیه

تبصره(۱) موارد فوق الذکر راهنمای ساده ای برای تعیین حداقل سرعت مورد نیاز در طراحی و انتخاب آسانسور برای ساختمان های مسکونی می باشد. بدیهی است برای رسیدن به زمان انتظار مناسب، برای ساختمانهای بیشتر از ۳۰ طبقه، برای ساختمان های غیر مسکونی(تجاری، اداری و غیره) و با ساختمان های با کاربری خاص، حتی برای انتخاب دقیق آسانسور جهت ساختمانهای مسکونی، لازم است بر مبنای استاندارد ملی ایران و استاندارد جهانی ایزو ۴۱۹۰ ، با توجه به سطح زیربنا و جمعیت ساکن در ساختمان، محاسبات ترافیکی، انتخاب تعداد آسانسور، ظرفیت، سرعت و سایر مشخصات آن تعیین گردد.
مطالب فوق گذری اجمالی بر مقررات ملی می باشد. علاقه مندان می توانند جهت اطلاع بیشتر از آرشیو سازمان نظام مهندسی(استاندارد ملی- مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان) و یا با هیات تحریه فصلنامه طاق، کسب اطلاع نمایند.

مراجع: