سازگاری سنگسار با عطوفت اسلامی
http://img.tebyan.net/big/1389/10/22...0673186228.jpg
پاسخ به یک شبهه
برخی می پرسند آیا سنگسار کردن مرد یا زنى که بر اثر غلبه هوى و هوس ، لحظهاى از جاده عفّت خارج گشته ، و مبتلا به این گناه شده اند ، با عطوفت اسلامى سازگار است؟!
پاسخ این است که:
اولاً، طبع احکام جزایی ، که برای مجازات مجرمین وضع می شود ، در ظاهر با نوعی خشونت همراه است ، ولی این خشونت ظاهری با در نظر گرفتن مصالحی که بر آن مترتب است امری معقول و پذیرفتنی است . درست همانند طبیبی حاذق وقتی با عضوی از بدن بیمار مواجه می شود که سیاه شده ، و بعنوان درمان دستور به بریدن عضو مزبور می دهد!؛ بریدن عضو بدن انسان، تجویزی خشونت آمیز است! ولی اگر بنا باشد که با چشم پوشی از این خشونت ، بیماری مزبور، جان آن شخص را بگیرد ، دیگر این خشونت معقول و پذیرفتنی خواهد بود .
ثانیاً، این افراد در این قضاوت ها، بدون در نظر گرفتن تمام شرایط حدود و تعزیرات اسلامى، و راه هاى اثبات، و راه هاى تخفیف، و همچنین نتایج نهایى این گناهان و اثرات زیانبار آن براى جامعه ، حکم به خشن بودن حدود و تعزیرات مى دهند ؛ ولی با در نظر گرفتن همه این جوانب ، معلوم مى شود که حدود و تعزیرات اسلام چندان خشن نیستند .
نکتههاى ظریفى در گوشه و کنار احکام «حدود و تعزیرات» به چشم مىخورد که به ما در پاسخ این سؤالات کمک مىکند، و با دقّت و مطالعه در آن نکات، روشن مىشود که حدود و تعزیرات نیز چشمهاى دیگر از رحمت و عطوفت اسلامى است- هرچند ظاهر آن براى عدّهاى در برخورد اوّلیه خشونتآمیز به نظر مىرسد.
حدود و تعزیرات ضمانت اجرایى احکام الهى
از آنجا که احکام الهى در انسانها گاه تأثیرگذار نیست، مگر آنها که عنایات پروردگار شامل حالشان شود، و فطرتى پاک و سالم داشته باشند، بدین جهت نیاز به تشویق و تخویف، یا تبشیر و انذار دارد تا انگیزه مردم را براى عمل به آن تقویت نموده، آنها را به عمل به آن فرا خواند .
با توجّه به این که تشویق ها و مجازاتهاى جهان آخرت، گروهى از مردم را از تخلّف و جرم و گناه باز نمىدارد، و آنان را به انجام وظایف و واجبات سوق نمىدهد، چارهاى جز پیش بینى مجازاتهاى دنیوى براى کسانى که از قانون تجاوز کنند، و آن را نادیده بگیرند، باقى نمىماند، و این، همان چیزى است که در اصطلاح حقوق دان ها «ضمانت اجرا» نامیده شده است .
البتّه در قوانین بشرى ، ضمانت اجرا منحصر به کیفرهاى دنیوى است ، در حالى که گستره آن در ادیان الهى و مکاتب آسمانى ، بسیار وسیعتر مىباشد ، چرا که ایمان به غیب ، اعتقاد به دادگاه قیامت ، و نیروى بازدارنده قوى تقوا، و پاداشها و مجازاتهاى جهان آخرت ، و مانند آن ، از اهرمهاى قوى و مستحکم اجراى قوانین دینى محسوب مىشود .
بدین جهت در قشرهاى مذهبى که ایمان به احکام الهى و اسلامى دارند، کمتر شاهد غصب حقوق مردم، و تعدّى و تجاوز به حریم دیگران هستیم، هر چند مجازاتى در کار نباشد. ولى با این حال، شارع اسلام از ضمانت اجرایى دنیوى نیز غفلت نکرده، و حدود و تعزیرات را به همین هدف، در کنار ضمانتهاى اجرایى معنوى قرار داده است. و لذا در روایات متعدّد مىخوانیم : « انّ اللّه قد جعل لکلّ شىء حدّا و جعل على من تجاوز ذلک الحدّ حدّا ؛ خداوند متعال براى هر چیزى قانونى تعیین نموده، و براى هر کس که از قانون تجاوز کند، مجازاتى در نظر گرفته است.»1
بنابراین، اگر براى کسانى که حرمت قوانین را نگه نمىدارند، و آلوده گناه مىشوند، مجازاتى وجود نداشته باشد، قوانین، پشتوانه اجرایى نخواهد داشت. خلاصه این که فلسفه وضع حدود و تعزیرات، همان ضمانت اجرایى احکام الهى است.2
امام هفتم شیعان، حضرت موسى بن جعفر علیه السلام، در تفسیر آیه شریفه « یُحْىِ الْارْضَ بَعْدِ مَوْتِها »مىفرماید: «منظور (فقط) این نیست که زمینهاى خشک را با بارانهاى پر برکت زنده مىکند ، بلکه منظور این است که خداوند مردانى (بزرگ و مخلص و بلند همّت را) مبعوث مىکند ، که آنها عدالت را در جهان زنده مىکنند ، و زمین بر اثر زنده شدن عدالت احیاء مىگردد ؛ و بدون شک اقامه و اجراى حدود و تعزیرات بر روى زمین، پر منفعتتر است از این که چهل شبانه روز بر آن باران ببارد»
حدود الهی نوعی رحمت الهی است
http://img.tebyan.net/big/1389/11/11...8615273153.jpg
روایاتى در مورد فلسفه اجراى حدود و تعزیرات وجود دارد که مطالعه آنها به ما بینش تازهاى درباره این مجازاتهاى اسلامى مىدهد؛ به دو نمونه آن توجّه کنید :
1- پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمودند: «اقامَةُ حَدٍّ خَیْرٌ مِنْ مَطَرِ ارْبَعینَ صَباحاً ؛ اجراى یک حد از بارش چهل شبانه روز باران بهتر است . »3
2- امام هفتم شیعان، حضرت موسى بن جعفر علیه السلام، در تفسیر آیه شریفه « یُحْىِ الْارْضَ بَعْدِ مَوْتِها »4 مىفرماید: « لَیْسَ یُحْیِیْهَا بِالْقِطَرِ، وَ لکِنْ یَبْعَثُ اللَّهُ رِجالًا فَیُحْیُونَ الْعَدْلَ فَتُحْیِى الْارْضَ لِإحْیاءِ الْعَدْلَ، وَ لَإقامَةُ الْحَدِّ فیهِ انْفَعُ فِى الْارضِ مِنَ الْقِطَرِ ارْبَعینَ صَباحاً ؛
منظور (فقط) این نیست که زمینهاى خشک را با بارانهاى پر برکت زنده مىکند ، بلکه منظور این است که خداوند مردانى (بزرگ و مخلص و بلند همّت را) مبعوث مىکند ، که آنها عدالت را در جهان زنده مىکنند ، و زمین بر اثر زنده شدن عدالت احیاء مىگردد ؛ و بدون شک اقامه و اجراى حدود و تعزیرات بر روى زمین، پر منفعتتر است از این که چهل شبانه روز بر آن باران ببارد . » 5
در این روایات اجرای حدود به باران تشبیه شده ، و اجراى کمترین مقدار آن ، از بارش چهل روز باران بهتر شمرده شده است ؛ مفهوم این روایت این است که همانطور که باران، رحمت پروردگار است6 و خداوند آن را بر اهل زمین نازل و منتشر مىنماید ، حدود الهى نیز نوعى رحمت الهى است و حقیقتاً اجراى مجازاتهاى اسلامى همچون باران ، جامعه را شستشو مىدهد و اجتماع را از آلودگیها پاک مىکند.
به عنوان نمونه ، اگر شخصى باعث سلب امنیّت عمومى از جامعه شود و بر جان و مال و ناموس مردم هجوم برد ، به گونهاى که رعب و وحشت قسمتى از جامعه را فراگیرد، محارب خواهد بود و اجراى حدّ محارب بر این شخص ضامن ثبات امنیّت در جامعه است و همچون باران، رعب و وحشت و ناامنى حاصل از جنایات او را از فضاى جامعه مىشوید.
راههاى اثبات حدود شرعى
مطالعه چگونگى اثبات حدود شرعى، جلوههاى دیگرى از رحمت و رأفت اسلامى را در آئینه حدود و مجازاتهاى اسلامى به نمایش مىگذارد .
اجرای چنین حکمی به راحتی صورت نمی گیرد و خود دارای مراحل و شرایطی است که با انجام آن شرایط ، حکم اِعمال می شود .
بسیارى از حدود با چهار شاهد عینی، یا چهار بار اقرار ثابت مىشود؛ بدین معنى که باید چهار نفر انسان عادل شهادت دهند فلان زن و مرد را در حال انجام عمل منافى عفّت دیدهاند ، تا بتوان حدّ شرعى بر آنها جارى کرد .
چنین امرى غالبا امکانپذیر نیست! مگر در دنیای آلوده ای که انسان ها به تمام معنا بندگان شیطان اند و در گنداب و مرداب فساد و فحشاء غوطه ورند و انواع اعمال منافی عفت عمومی ، قانونی و رسمی دانسته می شود ، و ممکن است که اینگونه روابط را به صورت فیلمهای مستهجن نیز تکثیر کنند، که در اینصورت نه چهار شاهد که هزاران شاهد برای اعمال کثیف خود پیدا می کنند ، و البته مجازات سنگسار برای امثال این غده های چرکین که انسانیت و کرامت انسانی را هدف گرفته اند مجازات مناسبی است .
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمودند: «اقامَةُ حَدٍّ خَیْرٌ مِنْ مَطَرِ ارْبَعینَ صَباحاً ؛ اجراى یک حد از بارش چهل شبانه روز باران بهتر است»
آداب اجراى حدود شرعى
بر فرض که حدّى ثابت شود ، و حاکم شرع تصمیم بر اجراى آن بگیرد ، در چگونگى اجراى آن ، به آداب و دستوراتى برخورد مىکنیم که برگرفته از رحمت و رأفت اسلامى است؛ به نمونههایى از این آداب فهرست وار اشاره مىکنیم :
1- در ابتدا و انتهاى روزهاى زمستانى، که هوا بسیار سرد است و تازیانه مجرم را آزار فراوان مىدهد، نباید حد اجرا شود، بلکه باید در میانه روز که هوا گرمتر است اجرا گردد!
2- در فصل تابستان باید بر عکس عمل شود، در وسط روز که هوا بسیار گرم است حد اجرا نگردد! بلکه در پایان روز انجام شود .7
3- مجرم به هنگام دریافت تازیانه نباید خوابیده باشد، بلکه باید نشسته یا ایستاده باشد. زیرا ضربات تازیانه در این دو حالت آهسته تر نواخته مىشود، و مجرم درد کمترى را تحمّل مىکند! 8
4- اگر مجرم بیمار است تا زمان بهبودىاش اجراى حد به تأخیر مىافتد! 9
5- اگر باردار است تا زمان وضع حمل تأخیر مىافتد ! 10
توجّه به نکات فوق، هر انسان منصف و به دور از پیش داورى را، وادار به اعتراف مىنماید که رأفت و رحمت اسلامى حتّى در حدود، که ظاهرى خشونتآمیز دارد، موجود است؛ بدین جهت اجراى مجازاتهاى اسلامى براى جامعه، بسیار با برکت، و منشأ خیرات فراوان خواهد بود. به گونهاى که برکات آن، از برکات بارانهاى پى در پى چهل شبانه روز هم افزونتر است !11
