دنياى گسترده مادربردها و ویژ گی آنها

مادربرد (mother board) همان گونه كه تا حدودى از نام آن نيز برمى آيد، يكى از قطعات اصلى و مهم هر كامپيوتر است كه ساير قطعات (نظير CPU، كارت هاى صدا، گرافيك و مودم، RAM، هارد ديسك و...) بر روى آن نصب و يا با آن مرتبط اند، از اين رو انتخاب مادربرد يكى از تصميمات مهم در زمان تهيه و يا ارتقاى يك كامپيوتر است. انتخاب فوق علاوه بر تاثير مستقيم بر عملكرد فعلى سيستم بيانگر انعطاف سيستم در زمان ارتقا نيز هست چرا كه قابليت هاى فعلى يك كامپيوتر و پتانسيل هاى ارتقاى آن در آينده جملگى به نوع مادربرد انتخابى بستگى خواهد داشت. امروزه بر روى مادربردها، پورت هاى پيشرفته اى نظير ۱۳۹۴ Fireware IEEE و يا USB2.0 و حتى كارت هاى (تراشه) صداى شش كاناله و كنترل هاى RAID وجود داشته كه مى توان از آنان در زمان ارتقاى سيستم و بدون نياز به نصب امكانات جانبى ديگر استفاده كرد.انتخاب مناسب يك مادربرد از جمله تصميمات مهمى است كه دامنه آن گريبانگير تجهيزات سخت افزارى ديگر نيز خواهد شد. كيفيت و قابليت هاى مادربرد نه فقط بر روى كارايى خود آن كه دست كم بر كاركرد پردازنده و حافظه نيز اثر خواهد داشت.
•ويژگى هاى مهم هر مادربرد
از مهم ترين ويژگى هاى مرتبط با مادربرد مى توان به موارد زير اشاره كرد:
•Chip Set : مادربرد عملياتى حياتى و مهم نظير روتينگ داده از هارد ديسك به حافظه و پردازنده را انجام داده و اين اطمينان را به وجود مى آورد كه تمامى دستگاه هاى جانبى و كارت هاى الحاقى قادر به گفت وگو (ارتباط) با پردازنده اند. توليدكنندگان مادربردها با افزودن چيپ ست هاى متفاوت بر روى مادربرد توليدى خود نظير كنترلر RAID و پورت هاى Fireware ، قابليت هاى مادربرد توليدى خود نسبت به ساير محصولات مشابه را نشان مى دهند.
•پردازنده: توليدكنندگان مادربرد در برخى حالات ، فهرست مادربردهاى توليدى خود را براساس نوع سوكتى كه مادربرد حمايت مى كند، ارائه مى كنند. مثلاً سوكت ۴۷۸ براى P4 و سوكت A براى Athlon. در اكثر كاربردهاى تجارى كاربران تفاوت مشهودى را در ارتباط با سرعت بين دو پردازنده Athlon و P4 مشاهده نمى كنند در حالى كه ممكن است تفاوت قيمت آنان مشهود باشد. به هرحال نوع و سرعت پردازنده اى كه مى تواند همراه يك مادربرد استفاده شود، يكى از نكات مهم در رابطه با انتخاب مادربرد است.
•حافظه: امروزه اكثر مادربردها از حافظه هاى SDRam DDR (Double Date Rate) استفاده مى كنند. البته هنوز مادربردهايى نيز وجود دارد كه از RDRAM يا Rambus استفاده مى كنند. (تعداد اين نوع از مادربردها اندك است). حافظه هاى DDR داراى سرعت هاى مختلفى بوده و پيشنهاد مى شود كه سريع ترين نوعى را كه مادربرد حمايت مى كند، انتخاب گردد. توليدكنندگان مادربرد حافظه هاى DDR را براساس سرعت Clock و يا پهناى باند تقسيم مى كنند
بردهايى كه از RDRAM استفاده مى كنند داراى Chip set اينتل ۸۵۰ يا۸۵۰ E هستند. اين نوع از حافظه ها (RDRAM) مى بايست به منظور افزايش كارايى به صورت زوج بر روى مادربرد استفاده شده و اسلات هاى خالى توسط CRIMM تكميل (پر) شوند. حافظه هاى RDRAM، قادر به تامين پهناى باند بالاى مورد نياز برنامه هايى با حجم عمليات سنگين در ارتباط با حافظه هستند. (برنامه هاى ويرايش فيلم هاى ويدئويى و يا بازى هاى سه بعدى گرافيكى) قيمت حافظه هاى RDRAM نسبت به حافظه هاى DDR دو برابر است. حافظه هاى RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه مى شوند: PC800 و PC1066. در صورت انتخاب پردازنده اى از نوع P4 كه بر روى BUS با سرعت ۵۳۳ مگاهرتز اجرا مى شود، سرعت بيشتر پردازنده معيار اصلى انتخاب قرار گيرد. در زمان انتخاب حافظه مى بايست تعداد سوكت هاى DIMM و RIMM موجود بر روى مادربرد به همراه حداكثر حافظه قابل نصب بر روى آن دقيقاً بررسى شود.
•صدا و گرافيك: اكثر مادربردهاى موجود داراى كارت صدا بوده و به ندرت مى توان مادربردى را يافت كه فاقد اين قابليت باشد. آخرين مدل مادربردها داراى چيپ ست ديجيتالى صداى شش كاناله بوده كه براى بازى ها و فايل هاى MP3 مناسب تر است. در صورتى كه قصد نصب يك كارت صدا بر روى مادربرد به منظور افزايش كيفيت صدا وجود داشته باشد، مى توان با استفاده از Jumper و يا BIOS سيستم كارت صداى موجود بر روى مادربرد ( OnBoard ) را غيرفعال و از كارت صداى مورد نظر خود استفاده كرد. در صورتى كه بخواهيم از بازى هاى كامپيوترى استفاده نماييم كه داراى گرافيك سه بعدى هستند، مى بايست كارت گرافيك موجود بر روى مادربرد را غيرفعال و يك كارت گرافيك متناسب با نوع نياز را بر روى مادربرد نصب كرد. در اين رابطه لازم است به اين نكته دقت شود كه مادربرد انتخابى داراى اسلات AGP باشد. امروزه اكثر كارت هاى گرافيكى موجود از اسلات AGP به منظور ارتباط با كامپيوتر استفاده مى كنند.
•نحوه ارتباط با دستگاه هاى ذخيره سازى: اكثر مادربردها با استفاده از يك كنترلر IDE از درايوهاى ۱۰۰ /ATA يا ۱۳۳ / ATAپشتيبانى مى كنند. براساس مطالعات انجام شده، تفاوت بين دو استاندارد فوق بسيار ناچيز بوده و اين امر نمى تواند تاثير چندانى در رابطه با انتخاب يك مادربرد را داشته باشد. انتخاب مادربردهايى كه توانايى پشتيبانى از RAID را دارند بسيار حائزاهميت است. با استفاده از كنترلر فوق مى توان بر روى يك كامپيوتر از دو هاردديسك به طور همزمان استفاده كرد. بدين ترتيب، اطلاعات بر روى دو هاردديسك ذخيره و در صورت خرابى يك هاردديسك مى توان از هاردديسك ديگر استفاده كرد. (تهيه يك كنترلر RAID به تنهايى مقرون به صرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب مادربردى برگزيده شود كه از RAID حمايت مى كند.)
•ارتباطات (اتصالات): اكثر مادربردها داراى پورت هايى نظير: اترنت، ۲.0 USBو FireWire و برخى از مادربردهاى جديد ، داراى امكاناتى به منظور خواندن Flash Memory هستند. اخيراً مادربردهايى به نام Legacy free مطرح شده اند كه نيازى به پورت هاى جداگانه نداشته و تمامى پورت ها به طور مختصر در يك پورت تعبيه شده اند.
•مشخصات عمومى مادربردها
در اكثر موارد تهيه يك مادربرد جديد همراه با خريد پردازنده و حافظه اصلى نيز هست. بدين دليل لازم است بررسى لازم در خصوص تاثير اين قطعات بر كارايى مادربرد نيز مورد بررسى و توجه قرار گيرد. فراموش نكنيم كه همواره پردازنده هاى جديد و با سرعت بالا داراى قيمت به مراتب بالاترى نسبت به نمونه هاى قبل از خود بوده و در صورتى كه ضرورتى به استفاده از پردازنده هاى جديد، سريع و در عين حال گران وجود ندارد، مى توان با توجه به نوع نياز خود از پردازنده هاى ديگر(با سرعت كمتر نسبت به آخرين مدل هاى موجود) كه با مادربرد انتخابى نيز مطابقت مى كنند، استفاده كرد. يكى از اجزاى مهم هر مادربرد Chip set است كه اطلاعات متنوعى را در ارتباط با توانايى مادربرد مشخص مى كند. نوع پردازنده و حافظه اى كه مادربرد مى تواند حمايت كند، برخاسته از نوع Chip set يك مادربرد است. در برخى حالات نوع Chip set موجود بر روى يك مادربرد، بيانگر نوع پورت هاى صدا، ويدئو و كارت شبكه نيز هست. ( عناصر فوق به صورت onboard بر روى مادربرد تعبيه مى شوند) در زمان انتخاب يك مادربرد لازم است به اين نكته دقت شود كه تفاوت بسيار بالايى بين مادربردها از لحاظ قيمت وجود نداشته و مى توان با در نظر گرفتن تمامى جوانب مادربردى را انتخاب كرد كه داراى امكانات جانبى نظير كارت شبكه و كنترلر RAID باشد.پارامترهاى زير را مى توان در زمان انتخاب يك مادربرد در نظر گرفت:
•حمايت از پردازنده:
حداقل: قادر به حمايت از پردازنده هاى رايج نيست.
پيشنهادى: قادر به حمايت از پردازنده هاى AMD و يا اينتل باشد.
حداكثر: قادر به حمايت از پردازنده هاى AMD و يا اينتل باشد.
توانايى مادربرد انتخابى در رابطه با حمايت از پردازنده هاى موجود يكى از تصميمات مهم در زمينه انتخاب يك مادربرد است. (حمايت از پردازنده هاى خانواده AMD و يا اينتل)
•نوع حافظه
حداقل DDR 200/266:
پيشــنهـــادى DDR266/333 يا Rambus
PC800/1066
حداكثر DDR333/400 يا PC1066Rambus
نوع و سرعت حافظه اى كه به همراه يك مادربرد نصب مى شود، تاثير مستقيمى بر كارايى و در عين حال قيمت يك كامپيوتر دارد. حافظه هاى Rambus قابل استفاده بر روى تعداد اندكى از مادربردها بوده و قيمت آنان به مراتب بيشتر از حافظه هاى SDRAM است.
•اتصالات جانبى:
حداقل USB1.1 :
پيشنهادى۲.0 USB در صورت امكان FireWire
حداكثر :۲.0 USB و FireWire
در صورتى كه تصميم به تهيه تجهيزات جانبى نظير چاپگر دوربين هاى ديجيتال و درايوهاى خارجى CD-RW وجود داشته باشد (در آينده) پيشنهاد مى شود مادربردى تهيه شود كه داراى پورت هاى ۲.0 USB و Firewire باشد.
•عناصر مجتمع و پيوسته:
حداقل: كارت صدا
پيشنهادى: كارت صداى ديجيتالى، كارت شبكه و در صورت امكان پشتيبانى از ويدئو
حداكثر: كارت صداى ديجيتالى و كارت شبكه
اكثر مادربردها داراى امكانات از قبل تعبيه شده اى در رابطه با كارت صدا هستند ( Onboard ). در مادربردهاى پيشرفته تر امكانات لازم در خصوص كارت هاى صداى شش كاناله ديجيتال و كارت شبكه نيز پيش بينى شده است. برخى از مادربردها داراى تراشه هاى لازم به منظور حمايت از گرافيك بوده كه باعث كاهش هزينه ها خصوصاً در رابطه با كاربرانى مى شود كه نوع استفاده آنان از كامپيوتر ضرورت وجود كارت هاى گرافيك قدرتمند را كم رنگ مى كند.
•نحوه ارتباط با دستگاه هاى ذخيره سازى:
حداقل : ATA/100
پيشنهادى ATA/133: در صورت امكان RAID
حداكثر۱۳۳/ATA RAID: در صورت امكان Serial ATA
سرعت اينترفيس هاردديسك و ساير دستگاه هاى IDE استفاده شده را مشخص مى نمايد. استاندارد جديد Serial ATA در مادربردهاى جديد استفاده مى شود (افزايش سرعت اينترفيس). برخى از مادربردها امكان استفاده از RAID را فراهم مى كنند. در چنين مواردى مى توان از دو هاردديسك در يك سيستم استفاده كرد. بدين ترتيب كارايى سيستم افزايش و در مواردى كه يكى از هاردديسك ها با مشكل مواجه شود، امكان استفاده از هاردديسك دوم وجود خواهد داشت