-
اول سرما؛ اول سينوزيت
اول سرما؛ اول سينوزيت
همزمان با شروع فصل سرما، به‌خصوص صبح زود و شب- كه سوز سرما بيشتر است- مردمي را مي‌بينيم كه شال‌گردن‌ها را تا جلوي بيني كشيده و پيشاني‌بند به سر بسته رد مي‌شوند، اما حتي اين محافظت‌ها هم نمي‌تواند مانع شيوع بيماري سينوزيت در اين فصل شود.
اگر شما هم سردردها و ترشحات حلقي چسبنده را تجربه كرده باشيد، اقرار مي‌كنيد كه براي خلاصي از شر اين بيماري انواع و اقسام درمان‌ها و توصيه‌ها را امتحان كرده‌ايد.
بد نيست حرف‌ها و توصيه‌هاي دو متخصص اين رشته يعني - دكتر مسعود مرداني-فوق‌تخصص بيماري‌هاي عفوني و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي- و دكتر حميد عمادي- متخصص عفوني و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران- را نيز در اين‌باره بخوانيد.
آنها كه در دبيرستان مثلثات خوانده‌اند، با شنيدن نام اين بيماري، سينوس و ******ينوس مثلثاتي را به ياد مي‌آورند، اما سينوس‌هاي صورت، حفره‌هايي داخل استخوان‌هاي اطراف بيني هستند كه هواي استنشاق شده را گرم و مرطوب و تا حدي تصفيه مي‌كنند و هيچ ربطي به مثلثات ندارند.
اين حفره‌هاي استخواني معمولا بايد پر از هوا باشند و اگر به جاي هوا مايع يا چرك در آنها جمع شود، بيمار احساس سنگيني سر و سردرد مي‌كند.
ترشحات از كجا مي‌آيند
بيماري سينوزيت بر اثر ورود ويروس و باكتري يا بروز آلرژي ايجاد مي‌شود.
دكتر مسعود مرداني درباره علت ايجاد بيماري سينوزيت مي‌گويد: «اين بيماري به علت التهاب سينوس‌هاي اطراف صورت بر اثر عفونت‌هاي ميكروبي، باكتريايي و ويروسي به وجود آمده يا به دنبال عفونت فوقاني دستگاه تنفس ايجاد مي‌شود.
ترشحات مخاط سينوس‌ها، باكتري‌ها را به دام مي‌اندازد و مژك‌هايي كه در جدار سطح داخلي بيني وجود دارد و سطح سينوس‌ها را پوشانده، با حركات منظم خود ترشحات مخاط سينوس را به داخل بيني و حلق تخليه مي‌كند.
در صورت ايجاد عفونت ويروسي ناشي از سرماخوردگي، سينوس ملتهب شده و اين التهاب از حركت ترشحات به داخل بيني و حلق ممانعت مي‌كند.
در نتيجه ترشحات در سينوس باقي مانده و منجر به تكثير ميكروب مي‌شود؛ به همين علت خيلي وقت‌ها سينوزيت باكتريايي به دنبال سينوزيت ويروسي يا آلرژيك سراغ آدم مي‌آيد». اولين علائم اين بيماري- كه بيشتر كودكان و نوجوانان را گرفتار مي‌كند - همان نشانه‌هاي سرماخوردگي مانند آب‌ريزش بيني و سرفه است كه بيش از حد معمول طول مي‌كشد.
پس ترشحات زرد متمايل به سبز از بيني، احساس پري و درد در ناحيه گونه‌ها و پيشاني هم به آن اضافه مي‌شود.
گاهي درد شديد در پشت دندان‌هاي فك فوقاني و در بعضي موارد، تب هم وجود دارد.
سلام دكتر
با توجه به اينكه علائم سينوزيت شبيه علائم سرماخوردگي است، ابتدا ممكن است با سرماخوردگي اشتباه گرفته شود، اما اگر علائم طول كشيد (مثلا اگر ترشحات زرد متمايل به سبز بيشتر از 8 روز مشاهده شد) بيمار با شك سينوزيت بايد به پزشك مراجعه كند.
در اين موارد، پزشك با عمل عكس‌برداري از سينوس‌ها يا سي‌تي‌اسكن صورت، بيماري را تشخيص داده و درصورت حاد بودن بيماري، آنتي بيوتيك تجويز مي‌كند.
پس از مصرف دارو التهاب بهبود پيدا كرده و عفونت ميكروبي از بين مي‌رود.
سينوزيت هم انواع و اقسام دارد
سينوزيت در دو نوع حاد و مزمن ديده مي‌شود. هر كسي ممكن است دچار سينوزيت حاد شود.
گرفتگي بيني، تب، سردرد، تشديد درد سينوس هنگام لمس و فشردن و احساس سنگيني سر هنگام خم‌شدن از علائمي است كه بيمار را ناراحت مي‌كند.
در اين نوع سينوزيت، سينوس‌ها دچار عفونت مي‌شوند. دكتر حميد عمادي - متخصص عفوني و استاد دانشگاه تهران - درباره انواع سينوزيت مي‌گويد: «در مواردي كه سينوزيت كهنه مي‌شود، سينوزيت مزمن ايجاد مي‌شود.
اين نوع بيماران درد يا مشكل خاصي ندارند، اما هميشه از پشت حلق شان ترشحات چركي پايين مي‌رود و اغلب از اينكه صبح‌ها خلط دارند شكايت مي‌كنند.
اين افراد بيشتر از سايرين دچار سينوزيت حاد مي‌شوند و در واقع مي‌توان گفت افراد مبتلا به سينوزيت مزمن، مستعد ابتلا به سينوزيت حاد مكرر هستند».
بد نيست بدانيد تشخيص سينوزيت مزمن مشكل‌تر از نوع حاد آن است چون ممكن است بيمار نشانه‌هاي حاد را نداشته باشد و به علت گرفتگي بيني، سردرد يا درد ريشه دندان به پزشك مراجعه كند.
در اين حالت، التهاب باعث مي‌شود مخاط ضخيم شود و ميكروب‌ها در خلل و فرج ايجاد شده قرار بگيرند.
متاسفانه مصرف چرك‌خشك‌كن و آنتي‌بيوتيك نمي‌تواند سلامت را به اين بيماران برگرداند.
قبلا از عمل جراحي براي اين بيماران استفاده مي‌شد اما در حال حاضر با روش‌هاي آندوسكوپي مخاط را مي‌تراشند و خلل و فرج ايجاد شده را از بين مي‌برند كه البته كار سخت و مشكلي است و گاهي هم جواب نمي‌دهد.
پس از سينوزيت
دكتر مرداني در پاسخ به اين سؤال كه بيماران بعد از ابتلا به سينوزيت چه اقداماتي انجام دهند تا روند بهبودي‌شان تسريع شود، گفت: «بيماران براي تسكين درد مي‌توانند از قرص يا شربت استامينوفن استفاده كنند.
بهتر است از غذاهاي محرك - كه باعث گرفتگي بيني مي‌شود - استفاده نكنند.
مصرف زياد آب و مايعات هم مفيد است. بخور آب گرم هم باعث بهبود گرفتگي بيني شده و در تسريع درمان مؤثر است».
البته يادتان باشد كه
نبايد خودسرانه آنتي بيوتيك مصرف كنيد، وگرنه دچار مقاومت نسبت به دارو شده و در درمان هاي بعدي با مشكل مواجه مي‌شويد.
اگر درمان سينوزيت به درستي صورت نگيرد، ممكن است عوارضي هم با خود به دنبال بياورد.
اين استاد دانشگاه شهيد بهشتي درباره عوارض بيماري سينوزيت گفت: «سينوزيت ممكن است باعث ايجاد آبسه در مغز، تجمع چرك در ناحيه ماستوئيد، عفونت قسمت‌هاي فوقاني دستگاه تنفس، سينه‌پهلو و در موارد نادري مننژيت شود».
بد نيست بدانيد آلودگي هوا بهبود اين بيماري را به تأخير مي‌اندازد و در مواقع حاد بهتر است بيماران در روزهايي كه آلودگي هوا زياد است، در مناطق آلوده شهر تردد نكنند تا روند بهبودي شان تسريع شود.
توصيه‌ها را جدي بگيريد
توصيه اغلب پزشكان به بيماراني كه سينوزيت مزمن دارند، اين است كه از محلول آب و نمك استفاده كنند.( البته بهتر است به جاي محلول آب و نمك، از محلول سرم فيزيولوژي استفاده كنيد كه در داروخانه ها مي فروشند و از نظر غلظت نمك، استاندارد و مطمئن هستند.)
اما متاسفانه اين توصيه معمولا جدي گرفته نمي‌شود. دكتر عمادي هم معتقد است: «يك راه مؤثر براي درمان و پيشگيري از بروز سينوزيت حاد در افرادي كه سينوزيت مزمن دارند، شست‌وشوي حلق و بيني با آب و نمك است.
براي شست‌وشو بهتر است از تركيب 5/4گرم نمك در نيم ليتر آب، با غلظتي كم و مشابه سرم‌هاي فيزيولوژيك استفاده شود. هنگام شست‌وشو بايد مخلوط آب و نمك مانند هوا از راه بيني عميق تنفس شده و از راه دهان خارج شود، طوري كه شوري در حلق و دهان احساس شود».
به گفته اين متخصص عفوني، اگر بيماران مبتلا به سينوزيت مزمن، روزي 2 تا 3 دفعه بيني و حلق‌شان را با محلول آب و نمك شست‌وشو دهند، به ميزان زيادي از ايجاد سينوزيت حاد پيشگيري كرده‌اند. لازم است بدانيد بهتر است محلول آب و نمك استريل باشد.
دكتر عمادي مي‌گويد: «بيماران بهتر است براي تهيه محلول شست‌وشوي آب و نمك از بسته‌هاي 5/4گرمي نمك استريل - كه در داروخانه‌ها به قيمت ارزان موجود است - و بطري‌هاي نيم ليتري آب معدني استفاده كنند».
آن شال و كلاه بستن‌ها كه در خيابان‌هاي شهر مي‌بينيم هم بي‌حكمت نيست. پزشكان هم اين روش را براي پيشگيري توصيه مي‌كنند.
با توجه به اينكه بيماران مبتلا به سينوزيت مزمن حساس‌ترند و بيشتر از ديگران در معرض ابتلا به سينوزيت حاد قرار دارند، بهتر است بيشتر مراقب باشند و وقتي بيرون مي‌روند يا روي موتور مي‌نشينند، با استفاده از شال و كلاه، سر و صورت خود را بپوشانند و سينوس‌هاي‌شان را گرم نگه دارند
