عمومی- وقتي صحبت از‌گير كردن زبان مي‌شود اغلب ما حالتي را تصور مي‌كنيم كه در اثر ترس يا هيجانات روحي شديد، فرد قادر به تكلم نيست.
اما منظور ما در اين مقاله حالت نسبتاً شايعي است كه در آن زبان به كف دهان چسبيدگي دارد و نمي‌تواند خوب حركت كند.جلوي آيينه دهان خود را باز كرده و زبان خود را به طرف بالا ببريد. خواهيد ديد كه رشته و پرده‌اي از زير زبان به كف دهان چسبيده است.
به اين رشته فرنولوم مي‌گويند. وقتي نوزادي به دنيا مي‌آيد فرنولوم زبان او نسبتاً ضخيم است و قسمت زيادي از زبان را به كف دهان متصل مي‌كند.
با رشد كودك، فرنولوم نازك‌تر شده و پسروي مي‌كند؛ يعني چسبيدگي زبان به كف دهان به قسمت‌هاي عقبي زبان محدود مي‌شود. در بعضي از كودكان ممكن است فرنولوم محكم به زبان چسبيده باشد و مانع حركت كامل زبان شود كه به آن‌گير زبان مي‌گوييم. چه هنگامي‌گير زبان احتياج به درمان دارد ؟
در نوزادان
تغذيه: نوزادي كه زبانش‌گير دارد ممكن است در مكيدن و شيرخوردن با مشكل روبه‌رو شود و در نتيجه خوب وزن نگيرد و لذا والدين به‌دليل خوب وزن نگرفتن، نوزاد را به نزد متخصص اطفال مي‌برند و معمولاً همكاران متخصص اطفال هستند كه اين نوزادان را براي درمان بيشتر به نزد جراح گوش و حلق و بيني و يا فوق تخصص جراحي اطفال ارجاع مي‌دهند.
در بچه‌هاي نو پا و بزرگ‌تر
بعد از اينكه كودك دندان درآورد، شير دادن به كودك مبتلا به‌گير زبان ممكن است براي مادر دردناك باشد لذا ممكن است مادر مجبور شود كه شير دادن طبيعي را قطع كند.
صحبت: به‌طور معمول زبان قابليت بسيار زيادي براي جبران محدوديت حركتي ناشي از‌گير زبان در تكلم دارد اما در مبتلاياني كه محدوديت حركتي زبان زياد باشد ممكن است اداي بعضي از حروف و كلمات به راحتي امكانپذير نباشد. در اين كودكان در حدود 3سالگي، اشكالات تكلمي به‌خصوص اداي حروفي مثل سِ، شِ، زِ، ممكن است جلب توجه كند.
اگر بيش از نيمي از سخنان و كلماتي كه يك بچه 3ساله ادا مي‌كند توسط افراد غريبه درك نشود بايد كودك از نظر‌گيرزبان بررسي شود.وقتي نوزادي مبتلا به‌گيرزبان است به راحتي نمي‌توان پيش‌بيني كرد كه آيا بعداً دچار مشكلات تكلمي خواهد شد يا خير؟ اما اگر موارد زير وجود داشته باشد به احتمال زياد به هنگام به حرف افتادن مشكلات تكلمي ظاهر خواهد شد: نوك زبان يك فرورفتگي داشته باشد يا به عبارت ساده‌تر نوك زبان دو شاخه باشد، نوزاد نتواند زبانش را از دهانش بيرون بياورد يا زبانش را به سقف دهانش برساند.
والديني كه مي‌خواهند بدانند كه آيا كودك آنها از اين نظر مشكل دارد يا نه مي‌توانند آزمايش ساده‌اي را انجام دهند. كافي است يك بستني قيفي به كودك خود بدهند. اگر كودك در ليسيدن بستني با مشكلي مواجه نباشد به احتمال زياد زبان وي گير ندارد.
ظاهر فرد: ظاهر صورت بچه‌هاي بزرگ‌تر كه مبتلا به‌گير زبان هستند ممكن است در اثر اين مشكل دچار تغييراتي شود. مثلاً فاصله داشتن 2 دندان پيش پايين از يكديگر ممكن است نشانه‌اي از گير زبان باشد.
درمان
با جراحي مي‌توان گير زبان را برطرف كرد. اين عمل بسيار ساده است و معمولاً عارضه‌اي هم ندارد. بسته به سن كودك اين عمل با نيمه بيهوشي و حتي با بي‌حسي موضعي نيز قابل انجام است. به‌رغم اينكه اصلاح جراحي اين اختلال بسيار راحت است، نتايج اين عمل هم بسيار خوب است.
دكتر محمـدحسن عامري
متخصص گوش و حلق و بيني
