-
درمان اسهال کودکان
اسهال و استفراغ از بیماری‌های شایع دوران کودکی هستند و با وجود اینکه در بزرگسالی هم اتفاق می افتند، اما بروز آن در بچه‌ها و به خصوص دوران شیرخوارگی بسیار مهم تلقی می شود.
قصد من از نگارش این یادداشت، آموزش نکاتی اساسی در پیشگیری از آن است چون تأکید روی اسهال و استفراغ به علت عوارضی است که بر جای می گذارند.
اگر بتوانید از بروز آنها جلوگیری کنید و یا لااقل از بروز عوارضی مانند کم‌آبی ناشی از آن پیشگیری کنید، بهترین اقدام را در روند درمان انجام داده‌اید. اما چطور می توانید این کار را انجام دهید.
اول از همه باید بدانید بچه‌ها تا پیش از شش ماهگی تنها باید با شیر مادر تغذیه شوند. شیوع اسهال و استفراغ در کودکانی که از شیشه و پستانک استفاده می کنند، بیشتر است، چون این وسایل به راحتی آلودگی‌ها را انتقال می دهند. چه دست‌های آلوده‌ای که پستانک یا سرشیشه را بارها در دهان کودک می برد!
اغلب موارد اسهال از نوع ویروسی است، ولی اگر اسهال میکروبی و انگلی اتفاق بیفتد، باید خیلی مواظب باشید، چون غیر از عارضه کم‌آبی، با تب و وجود خون در مدفوع نیز همراه است. بنابراین اگر کودک شما دل‌پیچه دارد و خون و بلغم (تکه‌های سفید رنگ) در مدفوع او می بینید، موضوع را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص سریع و تجویز آنتی‌بیوتیک اختصاصی، روند درمان تسریع شود.
شما برای جلوگیری از عوارض کم‌آبی و افت فشار خون احتمالی و یا حتی شوک، باید حتماً از پودر او.آر.اس ( (orsاستفاده کنید. یک بسته ی آن را در یک لیتر آب جوشیده حل کرده و خنک کنید و با قاشق یا فنجان به کودک بدهید. مبادا آن را در شیشه شیر بریزید. سعی کنید هر چند دقیقه یک قاشق به او بدهید، به خصوص اگر کودک استفراغ می کند. کودک مبتلا به کم‌آبی، با میل و رغبت از این مایع معجزه‌آسا خواهد نوشید.
دادن تکه‌های خرد شده یخ (یخ پودری شکل) نیز مناسب است. او.آر.اس نه تنها آب، بلکه املاح اساسی مثل سدیم و پتاسیم را داراست.
تغذیه کودک شیرخوار را همچنان با شیر مادر ادامه بدهید و اگر غذا می خورد، لزومی به پرهیز غذایی نیست. همه چیز بخورد، ولی مایعات شیرین که تشدید کننده اسهال است را قطع کنید و به جای آن دوغ و ماست به کودک بدهید.
اگر آب‌میوه دوست دارد، حتماً به طور طبیعی، آن را در منزل تهیه کنید و مصرف نوع آماده صنعتی آن ممنوع است.
میوه سیب خیلی خوب است اما آب سیب به بچه ندهید.
بهترین مایع آب و او.آر.اس است.
نکته:
چندی پیش شرکت تولیدکننده‌ای برای بهبود طعم بد او.آر.اس، مواد طعم‌دار به آن افزوده بود که این اشتباه جبران نشدنی است، چون بچه‌ای که حتی کم‌آبی ندارد، از طعم آن خوشش می آید و با نوشیدن آن، تنظیم املاح سدیم و پتاسیم در بدنش به هم می خورد که این مشکل‌آفرین خواهد بود.
دکتر محمد علی نیلفروشان- فوق تخصص ژنتیک کودکان
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
