فقط مادران و مادربزرگ‌ها بخوانند
از کجا بدانیم مادر به اندازه کافی شیر برای سیرشدن نوزاد دارد؟در دوره شیردهی چه داروهایی را نباید خورد؟ و چندین سوال دیگر از دکتر وحید قبادی دانا متخصص کودکان
پاسخ این است که همه مادران این امکان را دارند که به نوزادان خود شیر دهند. اما روش صحیح شیردادن به گونه‌ای است که:
1- بدن نوزاد روبه‌روی مادر و در تماس نزدیک با بدن او باشد.
2- سر و بدن نوزاد در یک امتداد باشند.
3- صورت نوزاد روبه‌روی پستان مادر و چانه‌اش به پستان چسبیده باشد.
4- لب بالای نوزاد روی لبه بالایی هاله قهوه‌ای پستان و لب پایین نوزاد هم روی لبه پایینی هاله قهوه‌ای باشد.
5- مادر هنگام شیردادن احساس درد و ناراحتی نکند.
6- پستان مادر با سوراخ‌های بینی شیرخوار فاصله داشته و راه تنفس او را نبندد.
7- صدای بلعیدن شیر به خوبی شنیده شود.
از کجا بدانیم مادر به اندازه کافی شیر برای سیرشدن نوزاد دارد؟
مقدار تولید شیر مادر بستگی به دفعات مکرر تغذیه شیرخوار و مکیدن صحیح و موثر و تخلیه کامل پستان دارد. ترشح شیرمادر معمولاً از روز دوم افزایش می‌یابد. البته در زایمان اول ممکن است این افزایش ترشح 5 تا 6 روز طول بکشد. شیر مادر در روزهای اول حجم محدودی دارد، البته نیاز نوزاد هم در همین حد است. پس از آنکه شیر مادر جریان پیداکرد، (معمولاً روز سوم تا چهارم تولد) اگر نوزادی که فقط شیرمادر می‌خورد حداقل 6 پوشک خیس در 24 ساعت داشته باشد، نشانه آن است که حجم شیرمادر کافی است. البته بهترین راه برای تشخیص کافی بودن شیرمادر، کنترل افزایش وزن شیرخوار با مراجعه به پزشک یا مراکز بهداشتی درمانی و پایش منظم رشد است.
در دوره شیردهی چه داروهایی را نباید خورد؟
گرچه هر دارویی که مادر مصرف می‌کند به مقدار کمی (2-1 درصد) وارد شیرش می‌شود اما مصرف قابل توجهی از داروها برای شیرخوار عارضه‌ای در پی ندارد. مصرف داروهایی نظیر استامینوفن، مسکن‌های ساده، داروهای ضدسرماخوردگی و آنتی هیستامین‌ها به مقدار معمولی و مدت کوتاه و همچنین اکثریت قریب به اتفاق آنتی‌بیوتیک‌ها مانعی برای شیردادن نیستند. با این حال لازم است قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک با پزشک متخصص مشورت شود.
چرا بینی نوزاد ما کیپ می‌شود؟
بینی نوزاد بسیار ظریف است با سوراخ‌های باریک که با کوچکترین تغییر در دما و جریان هوا دیواره‌های مخاط بینی متورم می‌شود و راه عبور هوا را می‌بندد در این صورت نوزاد به راحتی تنفس نمی‌کند و دچار خشکی دهان شده و به علت ترشحات پشت حلق حالت عق زدن پیدا می‌کند. در این حالت است که نوزاد نمی‌تواند به راحتی شیربخورد و پس از هر مک که به سینه می‌زند سینه را رها می‌کند تا از دهان نفس بکشد.بنابراین باید با چکاندن قطره «کلرورسدیم 65/0%) و سپس تمیز کردن بینی با «مکنده بینی» یا «فین‌گیر» راه عبور هوا را باز نگه داشت. مرطوب کردن هوای اتاق با استفاده از دستگاه بخور نیز به رفع این مشکل کمک خواهد کرد. در صورت ادامه این مشکل، پزشک به شما کمک خواهد کرد.
با بند ناف نوزاد چه باید کرد؟
بند ناف نوزاد به طور معمول پس از 5 تا 10 روز می‌افتد البته در بعضی از نوزدان، این مدت تا 15 روز و بیشتر هم می‌رسد. باید دقت داشت بندناف زیر پوشک نرود و خشک نگه داشته شود. روی ناف پماد نمالید و بند ناف را چرب نکنید چون افتادن بند ناف به تاخیر می‌افتد. تنها پس از جدا شدن و افتادن بند ناف است که می‌بایست توجه بیشتری به بهداشت ناف داشت. برای تمیز کردن ناف می‌توان از محلول رقیق شده الکل طبی استفاده کرد. پس از افتادن بند ناف اکثراً روی ناف «دلمه‌ای» می‌بندد. توصیه می‌شود هر بار که ناف را تمیز می‌کنید این دلمه را به آرامی با پنبه آغشته به الکل طبی از روی ناف جدا کرده و بردارید و گودی ناف را تمیز کنید.
از چه موقع می‌شود نوزاد را به حمام برد؟
بسیاری از مادران، حمام بردن نوزاد را تا افتادن بند ناف به تعویق می‌اندازند و فکر می‌کنند که خیس شدن بند ناف باعث عفونت خواهد شد. باید گفت مادران می‌توانند نوزاد خود را پس از تولد و در حالی که بند ناف او هنوز نیفتاده است، استحمام کنند. فقط باید با ملایمت با بند ناف مواجه شوند تا موجب کنده شدن و خونریزی نشود. بنابراین شست‌وشوی نوزاد و خیس شدن ناف، او را در معرض هیچ خطری قرار نخواهد داد. البته حمام کردن نوزاد که در محیطی گرم صورت می‌گیرد در مجموع نباید از چند دقیقه تجاوز کند و از ریختن آب بسیار گرم و یا سرد روی سر و بدن نوزاد باید جداً خودداری کرد.
در حالت عادی مدفوع نوزاد چگونه است؟
اولین مدفوع نوزاد که غلیظ، چسبناک و به رنگ سیاه یا سبز تیره است حداکثر تا 48 ساعت بعد از تولد دفع می‌شود. البته بسیاری از نوزادان چند دقیقه پس از تولد شروع به دفع مدفوع اولیه می‌کنند. پس از 2 الی 3 روز شیرخوردن رنگ مدفوع تغییر می‌کند. مدفوع نوزادی که شیر مادر می‌خورد رقیق و گاهی حتی آبکی است. رنگ آن زرد روشن و طلایی است و در داخل آن دانه‌های کوچک سفیدی دیده می‌شود. معمولاً به تعداد دفعاتی که مادر به نوزاد در شبانه‌روز شیر بدهد، نوزاد دفع مدفوع خواهد داشت و این کاملاً برای نوزاد طبیعی است و نمی‌توان آن را اسهال نامید.
دمای اتاق نوزاد چقدر باید باشد؟ چقدر باید به نوزاد لباس پوشاند؟
درجه هوای اتاق نوزاد را باید با تناسب تغییر فصل، نارسی یا رسیده بودن و وزن هنگم تولد نوزاد تعیین کرد. هر چه هوا گرمتر باشد باید به تناسب هوای اتاق خنک‌تر و هر چه هوا سردتر باشد هوای اتاق باید گرم تر نگه داشته شود. اما هیچگاه نباید نوزاد در برابر باد مستقیم پنکه یا کولر قرار گیرد. اگر نوزاد نارس به دنیا آمده یا به نسبت وزن کمی دارد باید در دوره نوزادی او را گرمتر نگه داشت. دمای نرمال بدن نوزاد 37- 6/36 درجه سانتی‌گراد است که می‌بایست با تکنیک مناسب اندازه‌گیری شود. همچنین درباره دمای مناسب هوای اتاق نوزاد باید گفت که بهتر است این دما در تابستان در حدود 22- 20 درجه سانتی گراد و در زمستان در حدود 24-22 درجه سانتی‌گراد نگه داشته شود.
