آیا می توان مانع بروز بحران های ورزشی شد؟
علل اصلی بروز بحران های ورزشی چیست آیا می توان مانع از بروز رفتارهای پرخاشگرانه در صحنه رقابت های ورزشی شد مدیریت ورزشی ایران آیا توانسته است با برنامه ریزی صحیح بروز بحران های ورزشی را کاهش دهد عزت الله شاه منصوری و دکتر سید امیر احمد مظفری در تحقیق خود به این پرسش ها پاسخ داده اند.
بحران به معنای عام آن عبارتست از نقطه چرخش در رویدادها و کنش ها که پیامدهای غیر منتظره ای به دنبال می آورد و مدیریت بحران نیز دربرگیرنده هر تمهیدی برای پرهیز از بحران، جست و جوی اندیشمندانه علل بحران، خاتمه و مهار بحران در راستای تأمین منافع سازمان است. بحران هایی که در زمینه ورزش به وجود می آیند، اغلب دلایل گوناگونی دارند.
محققان عوامل زیر را جزو مهمترین عوامل بحران زا در میادین ورزشی می دانند:
۱) عدم توجه به طراحی مجموعه ورزشی در تأمین ایمنی راهروها، پلکان ها، جایگاه تماشاگران، ورودی ها، خروجی ها.
۲) عدم برنامه ریزی مناسب در واگذاری بلیت، ارائه خدمات بهداشتی، حمل و نقل و فقدان فروشگاه مواد غذایی.
۳) عدم برنامه ریزی مناسب و فقدان نظارت بر اجرای دستورالعمل ها و رویه های امنیتی و ایمنی و نداشتن طرح و برنامه مدیریت بحران.
۴) برخورد نامناسب نیروی انتظامی با تماشاگران و روشن نبودن شرح وظایف کارکنان و مسؤولان اجرایی در مواجه با بحران.
۵) بی توجهی به ارز ش ها، نگرش ها، نیازهای رفاهی تماشاگران، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و بیکاری برخی از آنها.
۶) عملکرد رسانه ها و نقش آنها در پررنگ کردن حواشی مسابقات و ایجاد هیجان و التهاب در بین تماشاگران و ورزشکاران.
با جمع بندی موارد فوق به نظر می رسد عوامل بروز بحران در حوزه های سخت افزار، نرم افزار، جان افزار و رسانه ها قابل شناسایی و تفکیک است، از این رو هدف این پژوهش، شناخت عوامل بحران زا و راهکارهای پیشگیری از بحران در حوزه های سخت افزار (تأسیسات اماکن)، نرم افزار (مدیریت)، جان افزار (عوامل اجتماعی و روانی حاکم بر رفتار کاربران ورزش) و رسانه ها از دیدگاه تماشاگران، ورزشکاران، مربیان، داوران و خبرنگاران ورزشی و ارائه الگوی استراتژی مدیریت بحران بود.
در این پژوهش ۴۰۰ نفر تماشاگر، ۷۷۰ نفر ورزشکار از بین ۲۵۱۲ نفر، ۷۰ مربی از بین ۲۲۲ نفر، ۱۳۲ داور از بین ۱۵۰ نفر و ۲۱۷ خبرنگار ورزشی از بین ۵۰۰ نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند.
با توجه به میانگین کلی دیدگاه آزمودنی ها درخصوص عوامل بحران زا، آنها به ترتیب موارد زیر را به عنوان عوامل بحران زا قلمداد کرده بودند: اولویت اول نرم افزار (مدیریت)، اولویت دوم سخت افزار و جان افزار (به طور مشترک)، اولویت سوم رسانه ها و در خصوص راهکارهای پیشگیری از بحران به ترتیب اولویت عوامل، نرم افزار، سخت افزار، جان افزار و رسانه ها انتخاب شده بودند، هر کدام از عوامل فوق نیز به ترتیب اولویت در ایجاد بحران و پیشگیری از بحران دارای زیر شاخه هایی بودند.
نتایج پژوهش نشان داد که هم در زمینه ایجاد بحران و هم پیشگیری از بحران همه عوامل ذکر شده به نحوی دخالت دارند و یک ارتباط دو سویه و زنجیروار بین حوزه های مختلف وجود دارد اما نکته مهمی که در دیدگاه آزمودنی ها وجود داشت این بود که آنها ضعف مدیریت و عدم برنامه ریزی صحیح را قبل از مسابقه و حین مسابقه بارزتر از سایر عوامل تلقی کرده بودند و از سوی دیگر توجه به مدیریت اصولی و صحیح را نیز عامل مهمی در پیشگیری از بحران قلمداد کرده بودند، با مطالعه علل حوادث به وجود آمده در ایران و سایر کشورها، دیدگاه آزمودنی ها و مبانی نظری تحقیق به نظر می رسد برای شناخت عوامل بحران زا و پیشگیری از آن به دلیل گستردگی عوامل نیاز به طرحی جامع و همه جانبه تحت عنوان طرح استراتژیک مدیریت بحران است.
این طرح به دو شاخه اصلی استراتژی بازدارنده و استراتژی واکنشی مدیریت بحران تقسیم می شود، استراتژی بازدارنده به وضعیت عادی و قبل از بحران مربوط می شود که در آن روی حیطه های شناختی، آموزشی، فرهنگی و طراحی سازه، نظارت، حفظ و نگهداری اماکن ورزشی کار می شود و استراتژی واکنشی به هنگام بحران و پس از بحران مربوط می شود که در این حیطه روی عملیات امداد، نجات، اطفای حریق، کنترل ترافیک، شناسایی عوامل آشوب گر، کنترل بحران، جبران خسارت و مدیریت رسانه ها کار می شود.
