چگونه یک مادربرد انتخاب کنیم؟

نحوه انتخاب یک مادربرد
انتخاب مادربرد ، يکی از تصميمات مهم در زمان تهيه و يا ارتقاء يک کامپيوتر است .انتخاب فوق ، علاوه بر تاثير مستقيم بر عملکرد فعلی سيستم ، بيانگر انعطاف سيستم در زمان ارتقاء نيز می باشد . قابليت های فعلی يک کامپيوتر و پتانسيل های ارتقاء آن در آينده ، جملگی به نوع مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت . امروزه بر روی مادربردها ، پورت های پیشرفته ای نظیر( Fireware(IEEE 1394و یا USB 2.0 و حتی کارت های ( تراشه ) صدای شش کاناله و کنترل های RAID وجود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم و بدون نياز به نصب امکانات جانبی ديگر ، استفاده بعمل آورد.
درزمان انتخاب یک مادربرد همواره سوالات متعددی در ذهن تهیه کننده ( خريدار ) مطرح می گردد: مادربردها چگونه با يکديگر مقايسه می گردند؟ پارامترها ی سنجش و وزن هر کدام چیست؟ ( پردازنده ها ، نوع تراشه ها ، نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی ). معيار انتخاب یک مادربرد چیست ؟ Chip set های يک مادربرد بيانگر چه واقعيت هائی می باشند ؟ امکانات یک مادربرد چه تاثیراتی را در حیات فعلی و آتی سيستم بدنبال خواهد داشت؟ميزان کارایی و کيفيت یک سیستم تا چه میزان وابسته به پتانسیل های مادربرد می باشد ؟ موارد فوق ، نمونه سوالاتی است که در زمان انتخاب يک مادربرد در ذهن تهيه کنندگان مطرح می گردد. در این مقاله قصد داریم به برخی از پرسش های متداول در زمینه انتخاب یک مادربرد پاسخ داده و از این رهگذر با ضوابط و معيارهای انتخاب صحيح يک مادربرد بيشتر آشنا شويم .
جایگاه مادربرد مادربرد ، پردازنده و حافظه سه عنصرحیاتی در کامپیوتر بوده که در زمان انتخاب مادربرد، سرنوشت پردازنده و حافظه نیز بنوعی رقم خواهد خورد.انتخاب مناسب یک مادربرد از جمله تصمیمات مهمی است که دامنه آن گريبانگير تجهيزات سخت افزاری ديگر نيز خواهد شد. انتخاب یک مادربرد قديمی و از رده خارج ( ولو اینکه در حال حاضر پاسخگوی نیازها و خواسته ها باشد ) می تواند زمينه بروز مسائل متعددی در ارتباط با ارتقاء و افزايش توان عملياتی کامپيوتر در آينده را بدنبال داشته باشد . فراموش نکنيم ما کامپيوتر را نه بخاطر خود بلکه بخاطر اجرای برنامه ها ( در حال حاضر و آينده ) تهيه می نمائيم .
ویژگی ها ی مهم
از مهمترین ویژگی های مرتبط با مادربرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
Chip Set مادربرد ، عملياتی حياتی و مهم نظير روتينگ داده از هارد ديسک به حافظه و پردازنده را انجام و اين اطمينان را بوجود می آورد که تمامی دستگاههای جانبی و کارت های الحاقی ، قادر به گفتگو ( ارتباط ) با پردازنده می باشند . تولید کنندگان مادربردها ، با افزدون چیپ ست های متفاوت بر روی مادر برد تولیدی خود نظير کنترلر RAID و پورت های Fireware ، قابليت ها ی مادربرد توليدی خود نسبت به ساير محصولات مشابه را نشان می دهند .
چیپ ست های موجود بر روی یک مادربرد ، باعث اعمال محدودیت در رابطه با انتخاب نوع پردازنده ، حافظه و ساير تجهيزات جانبی ديگر نظیر کارت گرافیک ، کارت صدا و پورت های USB 2.0 می گردد. ( برخی از امکانات فوق نظير کارت صدا ، می تواند بعنوان پتانسيل های ذاتی همراه مادربرد ارائه گردد). اغلب مادر بردهائی که از یک نوع مشابه Chip set استفاده می نمایند ، ویژگی های متعارفی را به اشتراک گذاشته ( به ارث رسیده از Chip set) و کارآئی آنان در اکثرموارد مشابه می باشد. آگاهی از نوع پردازنده ، حافظه ، سرعت کنترل کننده IDE ، کارت گرافیک و صدا ، می تواند کمک مناسبی در خصوص انتخاب مادربرد را ارائه نمايد (خصوصا" در موارديکه از Chip set مشابه استفاده می گردد ) .
پردازنده :تولید کنندگان مادربرد در برخی حالات ، فهرست مادربردهای تولیدی خود را بر اساس نوع سوکتی که مادربرد حمایت می نماید ، ارائه می نمایند. مثلا" سوکت 478 برای P4 و سوکت A برای Athlon . در اکثر کاربردهای تجاری ، کاربران تفاوت مشهودی را در ارتباط با سرعت بین دو پردازنده Athlon و P4 مشاهده نمی نمایند در حاليکه ممکن است تفاوت قيمت آنان مشهود باشد.بهرحال نوع و سرعت پردازنده ای که می تواند همراه يک مادر برد استفاده شود ، يکی از نکات مهم در رابطه با انتخاب مادربرد است .
حافظه : امروزه اکثر مادربردها از حافظه های SDRam DDR )Double Date Rate) استفاده می نمایند . البته هنوز مادر بردهائی نیز وجود دارد که از RDRAM یا Rambus استفاده می نمایند. ( تعداد این نوع از مادربردها اندک است ).حافظه های DDR دارای سرعت های مختلفی بوده و پیشنهاد می شود که سریعترین نوعی را که مادربرد حمایت می نماید ، انتخاب گردد . تولید کنندگان مادربرد ،حافظه های DDR را بر اساس سرعت Clock و یا پهنای باند تقسیم می نمایند . سرعت این نوع از حافظه ها ( DDR ) به ترتیب از کندترین به سریعترین نوع ، بصورت زیر می باشد :
DDR200 ( aka PC1600) , DDR266 ( PC2100) , DDR333(PC2700) , DDR400(PC3200)
بردهایی كه از RDRAM استفاده می نمايند دارای Chip set اینتل 850 یا 850E می باشند. این نوع از حافظه ها ( RDRAM ) می بایست بمنظور افزایش کارآئی ، بصورت زوج بر روی مادربرد استفاده شده و اسلات های خالی توسط CRIMM تکميل ( پر) گردند.حافظه ها ی RDRAM، قادر به تامین پهنای باند بالای مورد نياز برنامه هائی با حجم عملیات سنگین در ارتباط با حافظه، می باشند.( برنامه های ویرایش فیلم های ویديوئی و یا بازیهای سه بعدی گرافیکی) . قیمت حافظه های RDRAM نسبت به حافظه های DDR دو برابر است .حافظه های RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه می گردند : PC800 و PC1066 . در صورت انتخاب پردازنده ای از نوع P4 که بر روی BUS با سرعت 533 مگاهرتز اجراء می گردد، سرعت بيشتر پردازنده معيار اصلی انتخاب قرار گيرد . در زمان انتخاب حافظه ، می بايست تعداد سوکت های DIMM و RIMM موجود بر روی مادربرد بهمراه حداکثر حافظه قابل نصب بر روی آن دقيقا" بررسی گردد.
صدا و گرافیک :اكثر مادربردهای موجود دارای كارت صدا بوده و بندرت می توان مادربردی را يافت که فاقد اين قابليت باشد. آخرین مدل مادر بردها دارای چیپ ست دیجیتالی صدای 6 كاناله بوده كه برای بازی ها و فايل های MP3 مناسب تر می باشد. در صورتيکه قصد نصب يک کارت صدا بر روی مادر برد بمنظور افزايش کيفيت صدا وجود داشته باشد ، می توان با استفاده از Jumper و يا BIOS سيستم ، کارت صدای موجود بر روی مادربرد ( OnBoard ) را غير فعال و از کارت صدای مورد نظر خود استفاده نمود .در صورتيکه بخواهيم از بازی های کامپيوتری استفاده نمائيم که دارای گرافيک سه بعدی می باشند ، می بايست كارت گرافیك موجود بر روی مادربرد را غيرفعال و يک کارت گرافيک متناسب با نوع نياز را بر روی مادر برد نصب نمود.در اين رابطه لازم است به اين نکته دقت شود که مادربرد انتخابی دارای اسلات AGP باشد .امروزه اکثر كارت های گرافیكی موجود از اسلات AGP بمنظور ارتباط با كامپیوتر استفاده می نمایند.
نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی : اكثر مادربردها، با استفاده از یك كنترلر IDE از درایوهای ATA/100 یا ATA/133 پشتیبانی می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده، تفاوت بین دو استاندارد فوق ، بسیار ناچیز بوده و اين امر نمی تواند تاثیر چندانی در رابطه با انتخاب يک مادربرد را داشته باشد.انتخاب مادربردهایی كه توانایی پشتیبانی از RAID را دارند بسیار حائز اهميت است . با استفاده از كنترلر فوق ، می توان بر روی یك كامپیوتر از دو هارددیسك بطور همزمان استفاده نمود. بدين ترتيب ، اطلاعات بر روی دو هارددیسك ذخيره و در صورت خرابی يک هارد ديسک ،می توان از هارددیسك دیگر استفاده نمود. (تهیه یك كنترلر RAID بتنهائی مقرون بصرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب ، مادربردی برگزيده شود که از RAID حمايت می نمايد).
ارتباطات ( اتصالات ) : اکثر مادربردها دارای پورت هایی نظير : اترنت،‌USB2.0 و FireWire می باشند .برخی از مادربردهای جديد ، دارای امکاناتی بمنظور خواندن Flash Memory می باشند. اخیرا"‌ مادر بردهایی به نام Legacy free مطرح شده اند که نیازی به پورت های جداگانه نداشته و تمامی پورت ها بطور مختصر در یك پورت تعبیه شده اند.
تشریح مشخصات
در اكثر موارد تهیه یك مادربردجديدهمراه با خرید پردازنده و حافظه اصلی نیز می باشد. بدين دليل لازم است بررسی لازم در خصوص تاثير اين قطعات بر کارآئی مادربرد نيز مورد بررسی و توجه قرار گيرد .فراموش نکنيم که همواره پردازنده های جديد و با سرعت بالا دارای قيمت بمراتب بالاتری نسبت به نمونه های قبل از خود بوده و در صورتيکه ضرورتی به استفاده از پردازنده های جديد ، سريع و در عين حال گران وجود ندارد ، می توان با توجه به نوع نياز خود از پردازنده های ديگر( با سرعت کمتر نسبت به آخرين مدل های موجود ) که با مادربرد انتخابی نيز مطابقت می نمايند، استفاده نمود.
يکی از اجزاء مهم هر مادربرد ، Chip set می باشد که اطلاعات متنوعی را در ارتباط با توانائی مادربرد مشخص می نمايد . نوع پردازنده و حافظه ای که مادربرد می تواند حمايت نمايد ، برخاسته از نوع Chip set يک مادربرد است . در برخی حالات نوع Chip set موجود بر روی يک مادربرد ، بيانگر نوع پورت های صدا، ويدئو و کارت شبکه نيز می باشد ( عناصر فوق بصورت onboard بر روی مادربرد تعبيه می شوند ) . در زمان انتخاب يک مادربرد لازم است به اين نکته دقت شود که تفاوت بسيار بالائی بين مادربردها از لحاظ قيمت وجود نداشته و می توان با در نظر گرفتن تمامی جوانب مادربردی را انتخاب نمود که دارای امکانات جانبی نظير کارت شبکه و کنترلر RAID باشد. ( تفاوت قيمت بين اين نوع از مادربردها با مادربردهائی که فاقد امکانات فوق ، می باشند زياد نمی باشد) .
پارامترهای زير را می توان در زمان انتخاب يک مادربرد در نظر گرفت :
حمایت از پردازنده :
حداقل : قادر به حمایت از پردازنده های رایج نمی باشد .
پیشنهادی : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و يا اینتل باشد .
حداکثر : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و يا اینتل باشد.
توانائی مادربرد انتخابی در رابطه با حمايت از پردازنده های موجود ، يکی از تصميمات مهم در زمينه انتخاب يک مادربرد است ( حمايت ازپردازنده های خانواده AMD و يا اينتل ) .
نوع حافظه :
حداقل : DDR 200/266
پیشنهادی : DDR266/333 یا PC800/1066 Rambus
حداکثر : DDR333/400 یاPC1066Rambus
نوع و سرعت حافظه ای که بهمراه يک مادربرد نصب می گردد ، تاثير مستقيمی بر کارآئی و در عين حال قيمت يک کامپيوتر دارد. حافظه های Rambus ، قابل استفاده بر روی تعداد اندکی از مادربردها بوده و قيمت آنان بمراتب بيشتر از حافظه های SDRAM می باشد .
اتصالات جانبی :
حداقل : USB 1.1
پیشنهادی : USB 2.0 در صورت امكان FireWire
حداکثر : USB 2.0 و FireWire
در صورتيکه تصميم به تهيه تجهيزات جانبی نظير چاپگر، دوربين های ديجيتال و درايوهای خارجی CD-RW وجود داشته باشد ( درآينده ) ، پيشنهاد می گردد مادربردی تهيه گردد که دارای پورت های USB2.0 و Firewire باشد .
عناصر مجتمع و پیوسته :
حداقل : كارت صدا
پیشنهادی : كارت صدای دیجیتالی، كارت شبكه و در صورت امكان پشتیبانی ازویدئو
حداکثر : كارت صدای دیجیتالی و كارت شبكه
اكثر مادربردها دارای امکانات از قبل تعبيه شده ای در رابطه با کارت صدا می باشند ( Onboard ) . در مادربردهای پيشرفته تر امکانات لازم در خصوص كارت های صدای 6 كاناله دیجیتال و كارت شبكه نيز پيش بينی شده است .برخی از مادربردها دارای تراشه های لازم بمنظور حمايت از گرافیك بوده که كه باعث کاهش هزينه ها خصوصا" در رابطه با کاربرانی می گردد که نوع استفاده آنان از کامپيوتر ، ضرورت وجود کارت های گرافيک قدرتمند را کم رنگ می نمايد .
نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی :
حداقل : ATA /100
پیشنهادی : ATA/133 در صورت امكان RAID
حداکثر : ATA/133. RAID در صورت امكان Serial ATA
سرعت اينترفيس هارد ديسک و ساير دستگاههای IDE استفاده شده را مشخص می نمايد.استاندارد جدید Serial ATA در مادربردهای جدید استفاده می شود(افزايش سرعت اينترفيس ).برخی از مادربردها امکان استفاده از RAID را فراهم می نمايند. در چنين مواردی می توان از دو هارددیسك در یك سیستم استفاده بعمل آورد. بدين ترتيب کارآئی سيستم افزايش و در موارديکه يکی از هاردديسک ها با مشکل مواجه شود ، امکان استفاده از هارد ديسک دوم وجود خواهد داشت .
نکاتی دررابطه با تهیه مادربرد
بررسی Chip sets . تولید كنندگان متعددی اقدام به توليد Chip set می نمايند .شركت هائی مانند Intel، Via،‌SIS، و NVida اكثر چیپ های موجود در بازار را تولید نموده و می توان تمامی آنان را به دو گروه عمده تقسیم نمود: چیپ هائی كه از پردازنده های اينتل حمايت می نمايند و چیپ هائی كه از پردازنده های AMD پشتیبانی می نمایند.Chip sets ، مشخص كننده نوع حافظه ،‌ سرعت پردازنده و نوع تجهیزات جانبی نظیر صدا و ويدئو می باشد که مادربرد قادر به حمايت از آنان می باشد.
عدم تهيه سريعترين پردازنده :تهيه سریعترین پردازنده موجود، مستلزم پرداخت هزينه بالائی خواهد بود . سرعت آخرين پردازنده با يک و يا دو مدل پائين تر، تفاوت محسوسی نخواهد داشت .
تهيه سريعترين حافظه ای که ماربرد قادر به حمايت از آن می باشد . تفاوت مشهودی در ارتباط با کارآئی سيستم و در موارديکه از حافظه های با سرعت پائين تر استفاده می شود ، وجود نخواهد داشت ولی در صورتيکه تصميم به افزايش حافظه در آينده گرفته شود ، پیدا نمودن حافظه ای با همان ظرفیت بسیار راحت تر خواهد بود( با توجه به اين واقعيت که ممکن است در زمان افزايش حافظه ، پيدا نمودن حافظه های قديمی مشکلات خاص خود را دارا باشد ).
توجه به بروز برخی از مشکلات مرتبط با کارت های گرافيک همراه مادربرد . چیپ ست هائی كه امکانات گرافيک را بهمراه مادربرد ارائه می نمايند ( Onboard ) ، بخشی از حافظه سیستم را جهت ذخیره اطلاعات گرافیكی ، استفاده نموده که همين موضوع می تواند کاهش کارآئی سيستم را بدنبال داشته باشد. پیشنهاد می گردد در صورت تهيه مادربردی با قابليت فوق ، چیپ گرافیكی آنرا غیر فعال و از یك كارت گرافیكی ارزان قیمت استفاده گردد. درصورتيکه در آینده قصد استفاده از گرافیك بالا وجود داشته باشد ، می توان مادربردی را انتخاب که دارای ايننترفيس AGP باشد.
تهيه مادربردی با مشخصات بيش از نياز فعلی . در زمان انتخاب يک مادربرد سعی گردد ، مادربردی انتخاب گردد که امکان حمايت از RAID ،‌ كارت شبكه ،پورت USB2 و FireWire را دارا باشد. استفاده از چنين مادربردهائی از لحاظ اقتصادی نيز مقرون بصرفه بوده و در صورت نياز به استفاده از قابليت های فوق ، می توان از پتانسيل های مادربرداستفاده نمود( بدون هزينه مجدد)