● مزایای ورزش
مزایای ورزش عبارتند از:
- کاهش یا از بین بردن چاقی
- افزایش ظرفیت گشاد شدن عروق
- کاهش فشار خون
- کاهش تعداد ضربان قلب
- افزایش قدرت عضلانی بدن
- افزایش قدرت انعطاف عضلانی و ظرفیت قلبی – ریوی
- کاهش عوارض و احتمال مرگ و میر ناشی از نارساییهای قلبی
- بهبود وضع روانی و ایجاد اطمینان و آرامش روحی برای برخورد با مشکلات
ورزش به طور طبیعی دارای دو گونه اثر است:
۱) آثار وضعی
آثار وضعی ورزش بر فرد عبارتند از: ایجاد نشاط و سلامت جسمانی و تخلیه هیجان در کودکان و نوجوانان که موجب کاهش استرس و تنش در فرد میشود.
۲) آثار تبعی
آثار تبعی ورزش عبارتند از: پذیرش قواعد بازی و تمرین رقابت و ایجاد حس اعتمادبهنفس.
● ورزش در کودکی و نوجوانی:
ورزش و بازی، نقش مهمی در تکوین شخصیت کودک ایفا میکند. شرکت در فعالیتهای ورزشی برای رشد و نمو طبیعی کودکان و نوجوانان لازم و ضروری است. بسیاری از گزارشها نشان میدهد که میزان چاقی در گروه سنی کودکان به دلیل فقر حرکتی در حال افزایش است. ورزش نه تنها باعث تناسب فیزیکی و سلامت عمومی کودکان میشود، بلکه فرصت رشد و نمو روانی و اجتماعی را نیز برای آنها فراهم میکند. اجرای ورزش و بازیها، سلامتی قلب و ریه و رشد و پرورش استخوانها و عضلات را فراهم میسازد و هماهنگی و انعطاف پذیری کودک را افزایش میدهد.
فعالیتهای ورزشی سبب میشود تا کودک با تجربیات لذت بخش زندگی همچون فرصت یادگیری برخی مهارتها آشنا شود، این امر میتواند در سراسر زندگی ادامه یابد. ورزش برای تندرستی و شادابی جسمی ـ روانی افراد، به خصوص نوجوانان، بسیار مؤثر و ضروری است. شاید بتوان گفت که ورزش یکی از راهکارهای اصلی پیشگیری از بسیاری بیماری هاست.
از طرفی دوران بلوغ همراه با جهش رشد است، به این جهت دختران و پسران نوجوانی که ورزش و فعالیت بدنی بخش مهمی از برنامه و فعالیتهای روزانه آنها را تشکیل میدهد، از نظر جسمی، تناسب اندام و آمادگی، از تناسب بهتر و بیشتری برخوردارند. بسیاری از مسائل روانی نوجوانان در این سن از قبیل رفتارهای تند و پرخاشگرانه، کم رویی، گوشه گیری و عدم اعتماد به نفس را میتوان به وسیله شرکت در فعالیتهای ورزشی گروهی یا فردی کاهش داد. ورزش مناسب سبب میشود که نوجوان در برابر مشکلات زندگی صبر و تحمل بیشتری داشته باشد. اگر نوجوان به طور منظم به تمرینات بدنی بپردازد و به ورزش کردن عادت کند، در میانسالی گرفتار بسیاری از بیماریها از جمله دردهای ناشی از ضعف عضلانی، پوکی استخوان و بیماریهای قلبی و عروقی نخواهد شد. شرکت در ورزشهای فردی و گروهی در دوران بلوغ بر تندرستی جسمی و روانی و حل مشکلات رفتاری فرد، تأثیر بسزایی دارد.
● تنوع در برنامههای صبحگاهی:
برای بسیاری از دانشآموزان اجرای مراسم صبحگاهی خسته کننده و کسالت آور است. در اکثر مدارس، دانشآموزان هر روز صبح بر حسب وظیفه برنامههای یکنواخت، تکراری و کسل کنندهای را اجرا میکنند تا پس از آن خسته و بیحوصله وارد کلاس درسی شوند که در آنجا نیز برنامههای آموزشی ملال آوری اجرا میشود. ایجاد تنوع در برنامههای صبحگاهی میتواند تأثیر بسزایی در شادابی و نشاط دانشآموزان داشته باشد و از این طریق بر بهره وری آموزشی بیافزاید. انجام مراسم مذهبی و تمرینهای ورزشی در پرورش روح و جسم دانشآموزان بسیار مؤثر است. پژوهش نشان میدهد که انجام تمرینهای ورزشی، پیش از فعالیتهای فکری، بر کارآیی شخصی میافزاید. بر اساس این پژوهش، حرکات موزون ورزشی اگر همراه موسیقی مناسب انجام شود، بیشترین تأثیر را در این زمینه خواهد داشت.
موسیقی را نباید فقط به خاطر موسیقی به کار برد، بلکه باید آن را برای جالب ساختن بعضی مواد غیر جالب و بیروح، از قبیل ریاضیات و تاریخ و علوم دیگر، استعمال کرد. دلیلی نداریم که نباید برای ملایم ساختن مواد مشکل آنها را با شعر و آواز توأم ساخت. و حتی نباید این مطالب را به اذهان نافرمان و سرکش اجباراً یاد داد. (افلاطون)
● تناسب فیزیکی و گذران عمر با ورزش در دوران پیری:
هر روز به تعداد افراد مسن که تمرینات فیزیکی معمول را انجام میدهند، افزوده میشود. این فعالیتها شامل فعالیتهای سبک، مثل پیاده روی و شنا تا حرکات شدید و فعالیتهای رقابتی است. هر چه سن انسان بالاتر میرود، اثرات فیزیولوژیک افت عملکرد بدن زیادتر میشود. ورزش کردن، تناسب اندام و رژیم غذایی مناسب و کافی میتواند این اثرات را به تاخیر اندازد یا کاهش دهد. با افزایش سن، عملکرد قلبی و گردش خون محیطی تحت تأثیر قرار میگیرد. ورزش اثرات مفیدی روی تمام ارگانهای بدن دارد. مهمترین فایده آن در سیستم قلبی ـ عروقی دیده میشود. تمرینات بدنی منظم باعث میشود که ضربان قلب در حالت استراحت، در افراد مسن کاهش یابد.
● توصیههای مهم ورزشی:
- باید ورزش کردن را از کودکی به فرزندان خود آموخت، چون نگرش مثبت و توانایی برای فعالیتهای بدنی از سنین کودکی شکل میگیرد.
- حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی یا ورزشهای سبک در شبانه روز، برای حفظ سلامت فرد مفید است.
- ورزش کردن باید به آهستگی شروع شود و به تدریج بر زمان و تنوع آن افزوده شود.
- حتیالمقدور از خوردن غذای چرب و سرخ کرده پرهیز شود.
- خوردن میوهها و سبزیجات تازه به طور روزانه توصیه میشود.
